Breiðholtsblaðið - 01.04.2008, Blaðsíða 4

Alþjóðahúsið er að hefja starf-
semi í Breiðholti. Fólk af ýmsum
þjóðernum hefur fest sér bústaði
þar á undanförnum árum og
margt af því er komið hingað
til að byggja sína framtíð og
afkomenda sinna á atvinnulífi
og öðrum aðstæðum til mann-
lífs hér á landi. Þetta fólk er af
ýmsum þjóðernum og á sér fjöl-
breyttan menningarlegan bak-
grunn. Eðlilega á fólk af ólíku
bergi stundum í erfiðleikum
með að aðlagast þeim venjum
og hefðum sem íslenskt samfé-
lag byggir á og einnig að ná tök-
um á íslensku tungumáli sem
er talsvert frábrugðið mörgum
þeim tungum sem aðflutt fólk á
að móðurmáli. Alþjóðahúsinu
var komið á fót til þess að veita
fólki sem hingað kemur ýmsa
þjónustu og með starfinu í Breið-
holtinu er ætlunin að víkka þetta
starf út. Einar Skúlason, forstöðu-
maður Alþjóðahúss er uppalinn
í Fellahverfinu í Breiðholti og
þekkir því vel til aðstæðna þar.
Hann spjallar við Breiðholtsblað-
ið að þessu sinni um kynni sín af
Breiðholtinu og einnig það starf
sem fram fer á vegum Alþjóða-
hússins.
Á fjórða árinu í
Breiðholtið
“Ég var á fjórða árinu þegur við
fluttum í Breiðholtið. Fyrst áttum
við heima í Æsufellinu en fluttum
síðan yfir í Keilufellið. Ég var í leik-
skóla í Fellahverfinu og byrjaði
svo í sex ára bekk í Fellaskóla og
var þangað til framhaldsskólinn
tók við. Ætlunin var að fara í FB
en árinu áður en að því kom flutt-
ist fjölskyldan niður í Miðborgina.
Ég lauk grunnskólanum engu að
síður í Fellaskóla og tók strætó
uppeftir á hverjum degi í hálfan
vetur. En ég var eiginlega búinn
að fá nóg af þeim ferðum og gat
ekki hugsað mér að ferðast á milli
hverfa með þessum hætti næstu
fjögur árin. Því varð úr að ég lagði
hugmyndir mínar um FB til hliðar
og fór í MR sem var í um fimm
mínútna göngufæri frá heimili
mínu. Ég var eini nemandinn úr
Fellaskóla sem kom í MR þetta
haust þannig að þetta var alger-
lega í nýtt umhverfi fyrir mig og
ég þekkti engan í byrjun.”
Umræðan var
verulega ýkt
Einar segist muna vel eftir þeim
tíma sem talað var um Fellavilling-
ana og krakkar þorðu ekki á milli
hverfa í Breiðholtinu. “Ég man líka
eftir því að einhverjir af fjölskyldu-
vinum okkar voru hræddir við að
koma í heimsókn. Hræddir við
að koma inn í hverfið. Þetta sýnir
glöggt hvernig almenn umræða
og fjölmiðlun geta skapað ákveð-
na ímynd þótt hún eigi sér ekki
hliðstæðu í raunveruleikanum.
Eins og ég man hverfið og mína
bernsku þá var þessi umræða
ýkt á alla vegu og mun meira gert
úr vandamálum en nokkur efni
stóðu til. Ég held að slæmir hlut-
ir sem áttu sér stað og voru að
einhverju leyti undirrót þessar-
ar umræðu og ímyndarsmíði hafi
einkum tengst óhamingju og sorg
ákveðinna einstaklinga og fjöl-
skyldna sem áttu við óreglu eða
önnur vandamál að stríða. Þetta
var mikill minnihluti og langflestir
nágrannar okkar voru besta fólk
og ég man ekki eftir því að vandi
einhverra í hverfinu hafi bitnað
á okkur. En umræðan magnaðist
engu að síður og oft þarf ekki mik-
ið til og svo bólgna fréttirnar út
eftir því sem þær fara um fleiri
munna.”
Fellahellir hafði mikil
áhrif
Talið barst að Fellahelli sem var
á meðal nýjunga í félags- og æsku-
lýðsstarfi í Reykjavík. Einar segir
Fellahelli hafa verið nokkuð sér á
parti vegna þess að þangað hafi
ráðist mjög öflugt fólk til starfa
sem náð hafi vel til krakkanna auk
þess að vera uppfindningasamt,
frumlegt og innleitt ýmsar nýjung-
ar sem þau hafi kunnað að meta.
“Margt af þessu fólki hefur líka lát-
ið að sér kveða á öðrum sviðum
síðar á lífsleiðinni. Margrét Sverr-
isdóttir, varaborgarfulltrúi var þar
um tíma og einnig ýmsir skapandi
listamenn á borð við Þór Eldon,
tónlistarmann, sem var í Sykur-
molunum og Sigurjón Sigurðsson,
Sjón, skáld og rithöfund. Ég held
að það hafi gert gæfumuninn fyrir
æskulýðsstarfið í Fellahelli hver-
su margir jákvæðir og skapandi
einstaklingar komu þar að verki.
Þetta starf hafði góð áhrif og ég
held að Fellahellir hafi haft mikil
og jákvæð áhrif á marga sem voru
að alast upp í Efra Breiðholtinu
á þessum tíma. Ég stundaði Fella-
helli á uppvaxtarárum mínum og
þar var eitt af fyrstu diskótekun-
um. Því hafði verið komið fyrir
í búri sem var byggt úr fremsta
partinum af flugvél og JD-inn sat
þar og stjórnaði tónlistinni. Ég
var þar einn vetur en var held
ég aldrei neitt sérstaklega góður.
Ég var meira í stuðinu en í diskó-
inu og vildi heldur spila stuðtón-
list. Við vorum þó aðeins farnir
að mixa og að láta taktinn ganga
upp á milli laga þannig að fólk tók
ekki eftir því þegar byrjað var á
nýju lagi því sami takturinn hélt
áfram. Það var líka keppni í DJ á
milli félagmiðstöðvanna á hverju
ári. Þetta var góður tími. Krakk-
arnir skemmtu sér á uppbyggi-
legan hátt og einhverjir fóru á
fyrsta sjensinn í Fellahelli eins og
gengur. Starfsemi Fellahellis var
svo hætt og starfsemin sameinuð
Miðbergi einhverjum árum síðar.
Nú er búið að endurnýja gamla
Fellahellissalinn og á að koma
tónlistarstarfi þar fyrir sem er af
hinu góða.” Einar segist hugsa
með hlýju til áranna í Fellunum.
“Þetta var ákaflega skemmtilegur
tími og gaman að alast upp þarna.
Það var mikið af krökkum og ég
held að það hafi verið allt að 1800
börn í Fellalskóla þegar flest var
þegar ég var í skólanum. Þetta hef-
ur breyst og mig minnir að nú séu
um 400 börn þar. Hinir skólarnir
voru líka mun fjölmennari en í
dag því það var ótrúlega mikið
af krökkum þarna á þessum tíma
og endalaust hægt að finna sér
eitthvað til þess að gera. Krakkar
voru líka meira úti en í dag. Fyrstu
tölvurnar voru reyndar að koma.
Tölvur eins og Sincler Spectrum
og Commandor en þær voru ekki
eins einfaldar og háþróaðar og
tölvur eru í dag og netið var að
sjálfsögðu ekki komið til sögunn-
ar. Vídeóið var komið og stutt að
fara út í leigu og ná sér í spólu. En
þetta voru aðrir tímar.”
Níutíu prósent í
fjáröflun en tíu í æfingar
og keppni
Einar sagði að fyrir skömmu
hafi hann verið að róta í dóti frá
þessum tíma og fundið gamla
keppnistreyju. “Þá rifjaðist upp
fyrir mér að við stofnuðum keppn-
islið nokkrir strákar. Við héldum
hlutaveltu til þess að fjármagna
kaup á búningum og svo æfðum
við eitthvað en ég held að við höf-
um bara spilað einn leik. Þegar
ég fór að hugsa þetta til baka þá
minnir mig að 80 til 90 prósent af
tímanum sem við eyddum í liðið
hafi farið í undirbúning, í hluta-
veltu, peningasöfnun og kaup á
búningum og að láta prenta á þá
en restin síðan notuð til að æfa
og keppa. Við vorum alltaf að
leita okkur að einhverju til þess
að gera. Við gáfum út blað. Ég og
félagi minn. Það hét Keilufellsblað-
ið. Mig minnir að það hafi komið
út fimm hefti af því og við seld-
um það m.a. til þess að fjármagna
búningana. Mér fannst Keilufellið
alltaf vera ein og lítið þorp. Svona
veröld út af fyrir sig. Það var
byggt upp af litlum einbýlishús-
um sem flutt voru hingað til lands
vegna Vestmannaeyjagossins og
kölluðust Viðlagasjóðshús. Mað-
ur þekkti alla í Keilufellinu og við
krakkarnir vorum mikið að þvæl-
ast heima hjá hverjum öðrum.
Vantaði vinnu og sótti um
Einar hefur að undanförnu
starfað sem framkvæmdastjóri
Alþjóðahússins. Hvernig kom
til að kann kaus að starfa með
erlendum aðilum sem hafa flust
hingað og sinna þjónustu fyrir
fólk sem er að laga sig að íslensku
samfélagi. “Það á sér enga sérstak
forsögu. Ég sá starfið auglýst og
sótti um. Ég las stjórnmálafræði
við Háskóla Íslands og tók síðan
MBA gráðu við Háskólann í Edin-
borg. Ég var á leiðinni heim frá
Edinborg þegar ég sá þessa aug-
lýsingu. Ég var á þeim tímapunkti
að þurfa að finna mér vinnu og
ég sló bara til og sótti um. Ég hef
alltaf haft mikinn áhuga á samfé-
lagsmálum og málefni nýbúa eru
hluti af því. Þetta átti sér því enga
forsögu eða að ég tengdist nýbú-
um með neinum beinum hætti.
Ég hafði reyndar unnið hjá veffyr-
irtæki um nokkrum tíma áður en
að ég hélt til náms í Edinborg og
ég var búinn að telja vinnufélaga
mína inn á að velja Alþjóðahús
til þess að hanna heimasíðu. Mér
fannst síðan hjá þeim ekki nógu
góð miðað við þær upplýsingar
sem hún þyrfti að veita. Ég setti
mig í samband við Alþjóðahúsið
á þeim tíma og þó að þessi hug-
mynd um vefsíðugerðina hafi ekki
orðið að veruleika þá sýnir þetta
kannski að áhugi minn á þessari
starfsemi var vaknaður á þeim
tíma.”
Um þrír fjóru hlutar
tekna Alþjóðahúss frá
einkageiranum
Starfsemi Alþjóðahússins hafði
varað um tveggja ára skeið þegar
Einar kom til starfa en Miðstöð
nýbúa hafði áður starfað frá árinu
1996. Einar segir að þar hafi ver-
ið á ferðinni félagsmiðstöð fyrir
nýbúa en sú starfsemi hafi í raun
verið of takmörkuð þegar fólki
af erlendu bergi tók að fjölga.
“Ástæða þess að ráðist var í stofn-
un Alþjóðahússins var einfaldlega
sú að mikið þörf var orðin fyrir
upplýsingamiðlun og þjónustu við
fólk sem flutt var hingað til lands
eða var að flytja hingað. Nokk-
ur sveitarfélög komu að stofnun
hússins. Þar á meðal Reykjavíkur-
borg, Kópavogur og Seltjarnarnes
auk fleiri sveitarfélaga og alþjóða-
deild Rauða krossins. Eftirspurn-
in eftir þjónustu okkar er alltaf
að aukast og við höfum reynt
að mæta henni af fremsta megn.
Vandamálið er að okkur hefur
gengið illa að sannfæra stjórnvöld
um nauðsyn þess að efla þetta
starf í takt við fjölgun þess fólks
sem flytur hingað. Við höfum
ekki geta fengið fleiri sveitarfélög
til liðs við okkur og Alþjóðahús
komst í fyrsta skipti inn á fjárlög
á síðasta ári með fjögurra milljón
króna framlag. Það hrekkur þó
skammt miðað við þau verkefni
sem við þurfum að sinna og fara
stöðugt vaxandi. Þess vegna höf-
um við gripið til þess ráðs að leita
eftir stuðningi frá fyrirtækjum og
á síðasta ári var staðan sú að um
75% af tekjum Alþjóðahúss komu
frá einkageiranum en aðeins um
fjórðungur frá ríkis- og sveitarfé-
lögum.” Einar kveðst ekki kunna
skýringar á af hverju þetta starf
skuli ekki hafa fengið hljómgrunn
hjá ríki og sveitarfélögum þrátt
fyrir fagurt tal um að auðvelda
þurfi fólki af erlendum uppruna
aðlögun að íslensku samfélagi og
ekki síst að kenna því íslensku.
Hann segir opinbera aðila þó hafa
lagt fjömenningarsetri á Ísafirði
lið og fái það nú um 50 milljónir
króna af opinberum fjármunum
til starfs síns á yfirstandandi ári.
“Ég get hins vegar ekki horft fram
hjá því að ekki skuli vera brugðist
við með meiri krafti hér á þessu
svæði því þótt fólk hafi sest að
á Vestfjörðum og þar hafi mynd-
ast fjölmenning þá eru langflestir
þeirra sem eru af erlendum upp-
runa búsettir hér á höfuðborgar-
svæðinu.”
Getum túlkað og þýtt úr
um 60 tungumálum
Margvísleg erindi berast til
Alþjóðahússins og Einar segir að
skipta megi verkefnum þess í nok-
kra hluta. “Veigamesti hlutinn í
starfi okkar er almenn ráðgjöf og
við erum með tvo ráðgjafa í fullu
starfi. Síðan starfar lögfræðingur
á vegum okkar sem veitir lögfræði-
lega ráðgjöf sem er fólki að konstn-
aðlausu rétt eins og almenna ráð-
gjöfin. Síðan veitum við almenna
fræðslu sem snýr einnig að Íslend-
ingum og svo er kennd íslenska
og samfélagasfræði fyrir útlend-
inga. Í því efni einbeitum við okk-
ur að samstarfi við fyrirtæki. Við
heimsækjum fyrirtæki þar sem
fólk af erlendum uppruna starfar
og fellum kennsluna inn í vinnu-
tíma þess. Við erum einnig að fást
við ólæsi á meðal aðflutts fólks.
Við vitum ekki til fulls um umfang
þess er því hefur verið haldi fram
að allt að 10% þess fólks sem kem-
ur hingað sé ekki læst á latneskt
letur en þar er þá einkum um að
ræða fólk frá þeim heimshlutum
þar sem myndletur er notað. Þar
kemur einnig til gjörólík uppbygg-
ing tungumála. Tónar í framburði
skipta t.d. miklu fyrir málsskilning
sumra Asíumála en er mjög fram-
andi fyrir Evrópubúa. Sama orðið
getur haft gjörólíka merkingu eftir
því í hvaða tónhæð það er borið
fram. Túlkanir og þýðingar eru
einnig mikilvægur þáttur í starfi
okkar og getum við nú annast túlk-
anir á um 60 tungumálum.”
Þetta á að verða
grasrótarstarf
En aftur að Breiðholtinu. Einar
leggur áherslu á að starfið sem
þar er fyrirhugað sé með nok-
krum öðrum hætti en hjá Alþjóða-
húsinu við Hverfisgötu. “Við ætl-
4 Breiðholtsblaðið APRÍL 2008
Þetta á að verða grasrótarstarf
Einar Skúlason ásamt Ólafi F. Magnússyni, borgarstjóri eftir undirskrift um stofnun Alþjóðahús í
Breiðholti.
V I Ð T A L I Ð