Lögmannablaðið - 01.03.2004, Page 16
16
Ritstjóri Lögmannablaðsins fór þessá leit við mig að setja niður á blað
hvernig nýtt lögmannafrumvarp horfði
við lögmönnum sem væru á undanþágu
frá skilyrðum 1. mgr. 12. gr. lögmanna-
laga. Ég hef haft sterkan grun um að ég
sé með slíka undanþágu. A.m.k. hét ég
því í bréfi til Lögmannafélags Íslands
(LMFÍ), sem ég sendi í marsmánuði
1999, að ég myndi ekki hagnýta rétt-
indi mín nema vegna flutnings þeirra
mála sem mér væru falin á grundvelli
laga um ríkislögmann og sótti um und-
anþáguna. Mig langar að fjalla um þá nýju hug-
mynd að lögmaður með undanþágu frá skilyrðum
1. mgr. 12. gr. laganna megi ekki kalla sig lög-
mann almennt og fara á svolítið flug út frá því.
Vinur minn sem var ritstjóri Lögmannablaðsins
sagði mér þegar blaðinu var ýtt úr vör að hér gætu
menn ritað greinar án þess að opna bók. Ég vil
nota þetta fyrirheit mest megnis og að auki
lögskýringaraðferðir þar sem skoðanir mínar eru í
öndvegi.
Þegar frumvarp til breytinga á lögum um lög-
menn var kynnt rak ég augun í það nýmæli á
tveimur stöðum að þeir sem væru á undanþágu
mættu ekki nota starfsheitið lögmaður, hdl. eða
hrl. nema þegar komið væri fram fyrir hönd
vinnuveitandans sem undanþágan grundvallaðist
á og snerti hagsmuni hans. Brot skuli varða
sektum! Á fundi LMFÍ sem haldinn var til kynn-
ingar á frumvarpinu kom fram hjá formanni
félagsins að hugmynd þessi væri frá LMFÍ og að
þetta væri ekki efnisbreyting að hann taldi. Þótti
mér hið síðarnefnda ekki sannfærandi. Sitthvað er
að hagnýta réttindi til að gæta hagsmuna aðila
fyrir dómi og hitt að segja við einhverjar aðstæður
við hvað maður starfar eða hver réttindi maður
hefur. Mér finnst einfaldlega að maður megi segja
frá því hvenær sem er og hverjum sem er hvers
konar réttindi maður hafi. Við alls
kyns aðstæður getur maður haft
ástæðu til þess, t.d. ef maður skrifar
grein, heldur fyrirlestur, kennir eða
sækir um starf svo eitthvað sé nefnt –
eða lætur í té álit. Reyndar tel ég að
lögmaður sem ritar álitsgerð og
rukkar fyrir þá vinnu sé alls ekki að
hagnýta lögmannsréttindi – hann er
að vinna lögfræðilega rannsókn. Ég
skil hreinlega ekki hvað rekur menn
til að banna öðrum að segja hvað þeir
starfa við og hvers konar atvinnuleyfi
þeir hafi aflað sér. Af hverju er það svona hættu-
legt? Væri eðlilegt að banna lögmanni að nota
heitið „lögmaður“ eða skammstafanir sama efnis
þegar hann kærir ákvörðun skattstjóra fyrir hönd
umbjóðanda síns? Væri eðlilegt að banna honum
að nota þessi heiti þegar hann sendir fyrir hönd
umbjóðanda síns innheimtubréf, yfirlýsingu um
riftun, gerir áreiðanleikakönnun (hvað sem það nú
er), kærir ákvörðun til æðra stjórnvalds o.s.frv.?
Allt það sem talið var upp eru viðfangsefni þar
sem engin lögmannsréttindi þarf til. Ef banna á
eitthvað í þessum efnum er þá ekki eðlilegt að
ganga alla leið og banna alla notkun starfs-
heitanna nema þegar menn eru beinlínis að starfa
í krafti þeirra? Hvenær þarf að banna?
Lái mér hver sem vill, en mér hefur stundum
þótt sem LMFÍ legði meiri áherslu á að gæta hags-
muna þeirra sem teldust til „sjálfstætt starfandi
lögmanna“, en annarra sem munu vera kallaðir
innanhúslögmenn í daglegu tali. Ég er þó ekki
viss. Í mínum huga er það lykilatriði ef skyldu-
aðild er að LMFÍ, að félagið gæti hagsmuna allra
félagsmanna og ég vona að sú sé raunin. Mér
finnst skylduaðild að lögmannafélagi reyndar
óheppileg. Mér finnst það líka óeðlilegt að
úrskurðarnefnd um störf lögmanna starfi í
tengslum við einkaaðila en ekki sem sjálfstæð
1 / 2 0 0 4
Lögvirki
– lögmaður – málflytjandi
Einar Karl
Hallvarðsson
hrl.