Skírnir - 01.01.1957, Blaðsíða 167
Skírnir
Þorleifur lögmaður Kortsson
165
maSur jafnan brugSið skjótt við, er prestur leitaSi fulltingis
hans i þessum málum. Kemur þetta ekki hvað sízt fram í
bréfi lögmanns til sýslumanna BarSastrandarsýslu vorið 1678,
en þá hafði séra Páll kært mæðginin Þuríði Ólafsdóttur og
Jón Helgason fyrir þeim, en annar þeirra hafði talið, að þau
ættu ekki að dæmast þar í sýslunni, þar sem þau voru að-
komufólk. Skrifaði þá prestur Þorleifi lögmanni hið skjótasta
og stóð ekki á svarinu. 1 fyrrnefndu bréfi fyrirskipar lög-
maður þeim sýslumönnum að gegna „með fullkomlegri dóms-
trakterun í Barðastrandarsýslu og ýtrasta prófi, sem nást
kann, ofanskrifuðu nauðsynlegu málefni séra Páls Björns-
sonar, sem viðvíkur óvenjulegum veikleika hans göfugu
kvinnu og þeim áðurnefnum örmu mægðinum, Þuríði og
Jóni“17).
Séra Jón Halldórsson segir, að Þorleifur hafi gengið ötul-
lega eftir galdramálum og hvorki sparað galdrafólki bruna
né böðulsrefsingar. Engar öruggar heimildir eru þó til um
það, að Þorleifur hafi sjálfur hrundið neinu galdramáli af
stað. Samt virðist mega skilja orðalag alþingisbókarinnar 1678
þannig, að hann muni í héraðsdómi á Vindhæli hafa komið
fram sem sakaráberi gegn KJemenzi Úlfssyni á Skagaströnd
og viljað láta dæma hann til dauða, en á alþingi voru Klem-
enzi dæmdar tvær húðlátsrefsingar.
Viðhorf manna á 17. öld til refsinga kemur annars greini-
lega fram í öðrum lögréttudómi þetta sama ár. Þar er manni
nokkrum úr Árnessýslu dæmd hýðing, gild og alvarleg, fyrir
að hafa haft galdrablöð í fórum sínum, og skyldi sú refsing
á hann lögð, „án alls yfirdrepsskapar,“ að tilhlutan sýslu-
manns. „Svo sem hann vill fyrir guði og yfirvaldinu með góðri
samvizku bekenndur verða, athugandi það óviðurkvæmilegt,
að guðs dýrð fari réttlaus af fundi dómarans, svo sjálfur drott-
inn til neyðast þurfi í sinni reiði lönd og lýði að straffa,
sökum hirðu- og mnvöndunarleysis þeirra, sem hans erind-
um eiga fram að fylgja“18).
Á Islandi, eins og í öðrum kristnum löndum, var það talið
gott verk og guði þóknanlegt að eyða galdramönnum, enda
voru guðhræddir menn langoftast fremstir í flokki í barátt-