Þjóðmál - 01.06.2015, Blaðsíða 16
ÞJÓÐMÁL SUMAR 2015 15
Þetta. ber. mönnum. að. hafa. í. huga,.
þegar.endurskoða.skal.og.breyta.ákvæðum.
stjórnarskrárinnar ..Auðvitað.er.sjálfsagt.að.
kynna.sér.eftir.föngum.hinar.bestu.erlendu.
fyrirmyndir,. en. öruggast. er. og. haldbest.
mun.reynast.að.byggja. sem.mest.á.þeirri.
reynslu,. sem. fengin.er. í. íslensku.þjóðlífi,.
en. apa. ekki. umhugsunarlítið. eftir. því,.
sem. vel. kann. að. hafa. reynst. erlendis,. en.
allsendis.er.óvíst.að.eigi.við.okkar.hætti .
Stjórnarvenjur. okkar. hafa. nú. þegar.
fest.svo.rætur.í.íslensku.þjóðlífi,.að.mjög.
varhugavert. er. að. kippa. þeim. upp,. án.
þess.að.vera.öruggur.um,.að.til.bóta.sé .
Þarna.er.komið.að.kjarna.máls ..Stjórnarskrár.
vestrænna.lýðræðisríkja.eru.ekki.bara.orð.á.
blaði .
Stjórnarskráin. okkar. er. frá. árinu. 1874,.en.hún.á.sér.traustar.rætur.aftur.í.aldir ..
Hún.byggir.á.stjórnskipunar.og.lýðræðis
þróun. vestrænna. samfélaga. og. skrifum.
fremstu. hugsuða. mannkynssögunnar. um.
þessi. efni .. Það. er. því. með. öllu. fáránlegt.
að. tala. um. „bráðabirgðastjórnarskrána. frá.
1944“.eins.og.sumir.hafa.leyft.sér.ítrekað.að.
gera ..Ákvæði.íslensku.stjórnarskrárinnar.eru.
að.stærstum.hluta.tekin.eftir.stjórnarskrám.
annarra. vesturevrópskra. ríkja. á. 19 .. öld ..
Þær. höfðu. að. fyrirmynd. stjórnarhætti. á.
Englandi ..Hið.sama.má.segja.um.stjórnar
skrá.Bandaríkjanna ..Fyrirmyndar.hennar.er.
líka.að.leita.á.Englandi ..Uppspretta.flestra.
skrifaðra. stjórnarskráa. víða. um. heim. er.
því.að.finna.í.landi.sem.á.sér.ekki.skrifaða.
stjórnarskrá .. Í. Englandi. hefur. aldrei. verið.
til.heildarbálkur.um.stjórnarhætti.landsins ..
Stjórnlögin.þar.eru.að.miklu.leyti.óskráð .
Þetta.sýnir.í.hnotskurn.eðli.stjórnarskráa.
í.þeim.löndum.heims.þar.sem.lýðræðislegir.
stjórnarhættir. standa. styrkum. rótum .. Það.
er. þrautin. þyngri. að. skrá. raunverulegt.
inntak.þeirra.á.blað ..Það.má.líkja.stjórnar
skránni. okkar. við. stórt. og. tilkomumikið.
tré.sem.breiðir.úr.sér.út.um.allt.samfélagið ..
Tréð. stendur. í. blóma,. en. það. blómstra.
ekki.allar.greinarnar.á.hverju.ári ..Stundum.
springa. allt. í. einu.út. knappar. á. grein. sem.
hefur.virst.líflítil.árum.saman ..Vissulega.má.
klippa. burt. dauðar. greinar. stöku. sinnum,.
það.er. sjálfsagt ..Öðru.máli.gegnir.um.víð
tækar. „fegrunaraðgerðir“. sem. sniðnar. eru.
að. fegurðarskyni. hvers. tíma .. Hætt. er. við.
að.slíkt.myndi.ganga.nærri.trénu,.það.gæti.
jafnvel.hlaupið.kyrkingur.í.vöxtinn.á.sumum.
Stjórnarskráin. . . ..á.sér.traustar.rætur.aftur.í.aldir ..Hún.byggir.
á.stjórnskipunar.og.lýðræðis
þróun.vestrænna.samfélaga.og.
skrifum.fremstu.hugsuða.mann
kyns.sögunnar.um.þessi.efni ..Það.
er.því.með.öllu.fáránlegt.að.tala.
um.„bráðabirgðastjórnarskrána.
frá.1944“.eins.og.sumir.hafa.
leyft.sér.ítrekað.að.gera ..Ákvæði.
íslensku.stjórnarskrárinnar.eru.
að.stærstum.hluta.tekin.eftir.
stjórnarskrám.annarra.vestur
evrópskra.ríkja.á.19 ..öld ..Þær.
höfðu.að.fyrirmynd.stjórnarhætti.
á.Englandi ..Uppspretta.flestra.
skrifaðra.stjórnarskráa.víða.um.
heim.er.því.að.finna.í.landi.sem.
á.sér.ekki.skrifaða.stjórnarskrá ..
Í.Englandi.hefur.aldrei.verið.til.
heildarbálkur.um.stjórnarhætti.
landsins ..Stjórnlögin.þar.eru.að.
miklu.leyti.óskráð .