Þjóðmál - 01.06.2015, Blaðsíða 43
42 ÞJÓÐMÁL SUMAR 2015
Ég. heimsótti. dauðadæmdu. mennina. í.
bið.sal.dauðans,.galera.de.la.muerte,.eins.
hann.var.kallaður ..Sá.orðrómur.gekk.að.
ég. hefði. dáleitt. fangana. vegna. þess. að.
margir.þeirra.héldu.ró.sinni.og.þess.vegna.
fyrir.skipaði. Che. að. ég. væri. viðstaddur.
aftök.urnar .. Eftir. að. ég. fór. í. maí. voru.
margir. fleiri. teknir. af. lífi. en. sjálfur. var.
ég.viðstaddur.fimmtíu.og.fimm.aftökur ..
Þarna. var. Bandaríkjamaður. að. nafni.
Herman. Marks,. sem. auðsjáanlega. var.
fyrrverandi. sakamaður .. Við. kölluðum.
hann. „slátrarann“. vegna. þess. að. hann.
naut.þess.að.gefa.fyrirmæli.um.að.skjóta ..
Ég. fór. oft. á. fund. Che. og. bað. föngum.
griða .. Ég. man. sérstaklega. eftir. ungum.
dreng,. sem. hét. Ariel. Lima .. En. Che. gaf.
sig. aldrei. og. ekki. heldur. Fidel,. sem. ég.
heimsótti ..Ég.var.orðinn.svo.hugsjúkur.að.
í.lok.maí.1959.var.mér.skipað.að.yfirgefa.
Casa.Blancasókn,.þar.sem.La.Cabaña.var,.
en.þar.hafði. ég. sungið.messur. í.þrjú.ár ..
Ég.fór.í.meðferð.í.Mexíkó.og.daginn.sem.
ég.fór.sagði.Che.við.mig,.að.við.hefðum.
báðir. reynt. að. fá. hinn. á. okkar. band. en.
hvorugum. tekist. það .. Síðustu. orð. hans.
við.mig.voru:.„Þegar.við.tökum.grímuna.
niður.verðum.við.óvinir .“
En. hversu. margir. voru. drepnir. í. La.
Cabaña?. Pedro. Corzo. nefnir. töluna. tvö.
hundruð. og. ber. nokkurn. veginn. saman.
við.þá.sem.Armando.Lago.nefnir ..Hann.er.
hagfræðiprófessor. á. eftirlaunum. og. hefur.
tekið.saman.lista.yfir.217.nöfn,.sem.er.hluti.
af. átta. ára. rannsókn. á. aftökum. á. Kúbu ..
Vilasuso.sagði.mér.að.fjögur.hundruð.manns.
hefðu.verið.líflátnir.á.tímabilinu.frá.janúar.
og.fram.til.júníloka.árið.1959.(en.þá.lét.Che.
af.stjórninni.í.La.Cabaña) ..Í.leyniskeytum.
sem. send. voru. frá. bandaríska. sendiráðinu.
í. Havanna. til. utanríkisráðuneytisins. í.
Washington. var. talað. um. „yfir. 500“ .. Að.
sögn. Jorge. Castañeda,. eins. þeirra. er. ritað.
hafa.ævisögu.Guevara,.nefndi.faðir.Iñaki.de.
Aspiazú,. kaþólskur. prestur. af. baskaættum.
sem.var.hliðhollur.byltingunni,.sjö.hundruð.
fórnarlömb ..Félix.Rodríguez,.CIAnjósnari.
sem. tók. þátt. í. stjórn. leitarinnar. að. Che. í.
Bólivíu,. sagði. mér. að. eftir. að. Che. var.
handtekinn. hefði. hann. borið. upp. á. hann.
„þessar. um. það. bil. tvö. þúsund. aftökur“,.
sem.hann.hefði.borið.ábyrgð.á.um.ævina ..
„Hann.sagði.að.þeir.hefðu.allir.verið.CIA
njósnarar. en. nefndi. ekki. töluna,“. sagði.
Rodríguez .. Hærri. tölurnar. gætu. innifalið.
aftökur.sem.fóru.fram.á.mánuðunum.eftir.
að.Che.lét.af.stjórn.fangelsisins .
Þetta. leiðir. okkur. aftur. til.Carlos. Sant
ana.og.Chebúningsins .. Í.opnu.bréfi. sem.
birtist. í. El Nuevo Herald. 31 .. mars. 2006.
réðst. hinn. mikli. jazztónlistarmaður.
Paquito.D´Rivera.harkalega.á.Santana.fyrir.
klæðnað.inn. á. Óskarsverðlaunahátíðinni.
og.sagði:.
Einn.Kúbumannanna.[í.La.Cabaña].var.
Bebo. frændi. minn,. sem. var. fangelsaður.
fyrir.það.eitt.að.vera.kristinn ..Hann.hefur.
sagt. mér. fullur. biturðar. frá. því. hvernig.
hann.hlustaði.í.klefa.sínum.á.aftökurnar,.
sem. fóru. fram. snemma. morguns .. Einn.
þeirra. sem. tekinn. var. af. lífi. án. dóms.
og. laga. hrópaði. er. hann. dó:. „Lengi. lifi.
Kristur.konungur!“
Valdafíkn. Che. birtist. ekki. aðeins. í.morð.um .. Mótsögnin. sem. birtist.
okkur.í.ferða.þrá.hans.—.sem.var.eins.konar.
mótmæli.við.þeim.böndum.sem.þjóðríkið.
leggur.á.okkur.—.og.þörf.hans.fyrir.að.verða.
sjálfur. al.valdur,. er. harla. napurleg .. Þegar.
hann. skrifaði. um. Pedro. de. Valdivia,. sem.
lagði.Chile.undir.Spán,.sagði.hann:.„Hann.
var.einn.þessara.sérstöku.manna.sem.koma.
alltaf. öðru. hverju. fram. á. sjónarsviðið. og.
þjást.af.svo.mikilli.þrá.eftir.takmarkalausum.
völdum. að. þeir. eru. reiðubúnir. að. leggja.