Þjóðmál - 01.06.2015, Blaðsíða 23
22 ÞJÓÐMÁL SUMAR 2015
á.morgnana,. svo.hann.nær.ekki.andanum.
nema. með. því. að. leggjast. á. bakið. —. og.
virðist.Orwell.þar.vera.að.lýsa.sjálfum.sér ..
Hið. „martraðarkennda“. andrúmsloft. sög
unnar,.þar.sem.fólk.og.landslag.virðast.af
skræmd.og.Winston.heyrir. slitrur. af. hálf
gleymdum. barnarímum,. rímar. einnig. við.
þann.ofskynjunarsótthita.sem.fylgir.berkla
veiki .
Hvað.sagði.1984.okkur
um.tjáningarfrelsi?
Áhrif.1984.á.menningarlegt.og. tungumálalegt.landslag.einskorðast.síður.en.
svo. við. kvikmyndir. sem. gerðar. hafa. verið.
eftir.bókinni,. eða. sjónvarpsþætti. sem.bera.
nafn.Big.Brother,.enda.ekki.ósennilegt.að.
áhorfendur.þeirra.þátta.hafi.enga.hugmynd.
um.hvaðan.nafnið.er.upprunnið .
Í.1984.varar.Orwell.við.Newspeak,.þeirri.
áráttu. valdhafa. að. afmarka. svigrúm. og.
sveigjanleika.orðræðunnar ..Hann.vissi.sem.
er,.að.tjáningarfrelsið.er.meginvörn.lýð.ræð
isins.og.árveknin.felst.meðal.annars.í.öflug
um. andmælum. við. tilhneigingu. ráðandi.
afla. til. að.njörva.niður.kerfi. rétthugsunar ..
Tjáningarfrelsið. þarf. að. vernda. meira. en.
hugmyndir.og.skoðanir.sem.falla.í.kramið;.
einnig. þær. sem. valda. uppnámi,. særa. og.
hneyksla,.jafnvel.þær.sem.koma.róti.á.huga.
stjórnvalda,. því. vitundarvakning. verður.
vegna. umræðu,. ekki. af. því. að. þaggað. er.
niður.í.henni ..
Orwell.með.Richard,.fóstursyni.sínum,.en.hann.var.sex.ára.þegar.Orwell.dó .