Þjóðmál - 01.06.2015, Blaðsíða 25
24 ÞJÓÐMÁL SUMAR 2015
Hugsanaglæpur — sjá Hugsanalögreglan
Hugsanaglæpur. er. að. brjóta. af. sér. með.
hugsun.sem.fer.út.fyrir.þann.skoðanaramma.
sem.þröngvað.er.upp.á.borgarana .
Newspeak
Hvað.Orwell.varðaði.snerist.tjáningarfrelsið.
ekki. einungis. um. frjálsa. hugsun,. heldur.
einnig. frelsi. í. beitingu. tungumálsins,. en.
hann.var.heillaður. af. venslum. siðvitundar.
og.tungumálsins .
Allar. götur. síðan. bókin. kom. fyrst. út,.
hefur. þetta. hugtak,. sem. merkir. hinn.
þröngt. afmarkaða. og. sírýrnandi. opinbera.
orðaforða,.verið.notað.til.þess.að.auðkenna.
það. tungutak. sem. notað. er. af. innvígðum.
hvers. tíma .. Þeir. sem. sömdu. Nýmáls.orða
bók.ina.hefðu.til.dæmis.orðið.yfir.sig.hrifnir.
af. þeirri. túlkun. að. „strax“. væri. teygjan
legt. hugtak;. að. „árásir“. væri. rétta. orðið.
yfir. eðlilega. gagnrýni. og. ekki. síst. því. að.
„þjóðar.sátt“.þýddi:.Flokkurinn.fær.kökuna,.
þið.fáið.(kannski).mylsnuna .
Tvíhyggja
Hræsni,. að. hætti. hússins .. Í. stað. þess. að.
hirða. ekki.um.mótsagnir,. er. sá. sem.beitir.
tvíhyggju. viljandi. að. líta. fram. hjá. því. að.
mótsögnin.sé.til.staðar ..
*
Fleiri. hugtök. úr. þessari. áhrifamiklu.bók. hafa. fest. sig. í. tungumálinu,. á. við.
Herbergi 101,. Tveggja mínútna hatrið,.
2+2=5,.og.ei-maður.—.ekki.þarf.annað.en.
að.telja.þessi.hugtök.upp,.til.þess.að.gera.sér.
ljóst.hversu.miðlæg.1984.er.í.samvitundinni .
Sonia.Brownell,.seinni.eiginkona.Orwells.—.og.til.hægri.blaðamannapassi.Orwells.frá.1943 .