Þjóðmál - 01.09.2014, Blaðsíða 62

Þjóðmál haust 2014 61
III
Ljóðabækur Kristjáns eru sérkennilegar, oft skarast skarpar myndir augnabliks,
svo heildin verður torskilin reynsla . Lítum
fyrst á eitt aðgengilegustu ljóðanna . Krist-
ján gerir mikið að því að ávarpa eitthvert
fólk með nafni í kvæðum sínum . Í eftir-
far andi ljóði er nafnið greinilega valið
vegna s-hljóðanna, og af sömu ástæðu eru
tvö orð sömu merkingar, „hvás og hviss“ .
Þetta er hljóð gerving flugs smyrilsins, eins
og síð asta línan er væntanlega eftirlíking af
hljóð unum sem fuglinn rekur upp . Sterkar
andstæður eru milli fyrri hluta kvæðisins
og seinni hluta . Framan af er öll áherslan
á markvissan hraða fuglsins og morðhug .
Nánar tiltekið er það 1 . lína með fyrrnefndri
hljóðgervingu og 2 . erindi, þar sem raðast
saman orð eins og: banvænn, morðviss,
byssukúla, veiðihugur . En andstæðan birtist
þegar í 1 . erindi; kona sem býður gestum
til borðs . Þessi siðfágunarmynd virðist hafa
yfirhöndina í 3 . erindi, því þar hefur fuglinn
ummyndast frá því að vera fyrst og fremst
hraði, í það að vera fagurlitur hnoðri . En
til þess þarf konan að leggja sig fram um
sitt hlutverk, andstæðu ránfuglsins, sem á
þó síðasta orðið!

Smyrillinn

Smyrillinn er hvás og hviss loftsins
við eyra þér, Sesselja, seinboðinn
gestur við borð þitt, ekkert

fær náð banvænum hlustum hans fremur
en skoppandi morðvissri byssukúlu
þegar hann er í veiðihug

þegar hann sest birtist lítill hnoðri
í smekklegum litum blár bleikrauðgulur
kyrrlátari en nokkur gestur í mat
og engan veginn frábitinn samneyti
ef þú sjálf ert hógvær og lítillát
kíkí kíkí, kíkí kíkí .

Í öðru ljóði er fjallað um landnám, gæti átt
við Ísland . En mest ber á andstæðum ferskr ar
lífsreynslu annars vegar, en hefðbund innar
skynjunar hins vegar . Það liggur nánast í
lýs ingu árniðarins, að venjulega myndu
menn skynja í honum „nið aldanna“, sem
klið að hefur gengnum kynslóðum, svo sem
í kvæði Jóns Helgasonar, „Í Árnasafni“ .
En hér er nýtt land, og því ber árniðurinn
raddir óborinna kynslóða! Auk þess hafa
land náms mennirnir látið minnið að baki,
og þar með líka raunveruleikann, sem þeir
hafa þekkt, þeir eru opnir fyrir hinu nýja og
óvænta . En enginn kemst frá þeirri fortíð
sem hefur mótað hann, við sjáum, að í lok
kvæðis ins grípur fortíðin mælanda og henni
er líkt við hlekki, auk þess sem hún er grá . Í
stað nýrrar lífsreynslu lýkur kvæðinu á
feigðarspá .

Landnám

Langt út yfir raunveruleikann
siglir skip hinna minnislausu
gegn sjó og veðri

hér er áfangastaður þeirra
grænt land typpt jökli
fjarri allri fortíð

söngl hinna óbornu
berst hingað í árniði
ofan á láglendið

ég fer ég hefi hugsað mér
að ganga upp með ánni
í dag úr því að birti til

grár andblær fyrri daga
læðist þegar í stað um háls
mér og úlnlið eins og feigð .