Peningamál - 01.11.2004, Qupperneq 12

gæta verulega í þjóðarbúskapnum, nema að því marki
sem væntingar um vaxtahækkanir fela í sér hvata
fyrir skuldara til að taka lán til lengri tíma sem þó
bera hærri vexti um þessar mundir. Frá því í sept-
ember hafa litlar breytingar orðið á erlendum skamm-
tímavöxtum. Bandaríski seðlabankinn hækkaði þó
vexti um 0,25 prósentur 21. september og aftur 10.
nóvember. Ekki er búist við að ECB muni hækka
vexti á næstu mánuðum og Englandsbanki hækkaði
síðast vexti í mars sl. Í spá Seðlabankans er gert ráð
fyrir að erlendir skammtímavextir verði að meðaltali
um 3½% á næsta ári en verði komnir í um 4% árið
2006. Þetta eru óbreyttar forsendur frá spá bankans í
júní sl.
Ávöxtunarkrafa óverðtryggðra ríkisbréfa hækkar í
kjölfar stýrivaxtahækkunar en vextir verðtryggðra
langtímaskuldabréfa og erlendir langtímavextir hafa
lækkað
Þar til að Seðlabankinn hækkaði vexti í byrjun
nóvember hafði ávöxtunarkrafa óverðtryggðra ríkis-
skuldabréfa verið nokkuð stöðug frá vormánuðum.
Eftir að vaxtahækkun bankans hafði verið tilkynnt
hækkaði ávöxtunarkrafa þeirra, mest á bréfum með
skemmstan líftíma. Undir lok mánaðarins var
ávöxtunarkrafa ríkisbréfa til sex ára t.d. u.þ.b. 0,1-0,2
prósentum hærri en að meðaltali í síðari hluta sept-
embermánaðar og í október.
Vextir verðtryggðra langtímaskuldabréfa hafa
hins vegar lækkað verulega undanfarna mánuði, sem
rekja má til breytinga á íbúðalánakerfinu, þ.e.a.s. til-
komu peningalána (íbúðalána) í stað húsbréfalána og
innkomu bankanna á íbúðalánamarkaðinn. Ávöxtun
íbúðabréfa hefur verið um 0,3 prósentum hærri en
ávöxtun tíu ára spariskírteina, sem hefur verið á bil-
inu 3,6-3,8% undanfarnar vikur.
Erlendir langtímavextir hafa heldur þokast niður á
við undanfarna þrjá mánuði, eins og þeir hafa gert frá
sumarbyrjun. Vextir á tíu ára bandarískum ríkis-
skuldabréfum hafa verið á bilinu 4,0-4,3% undan-
farnar fjórar vikur og sambærilegir vextir á evru-
svæðinu (Euro benchmark) á bilinu 3,7-3,9%.
Vextir af óverðtryggðum útlánum banka og spari-
sjóða hafa hækkað nokkuð í takt við stýrivexti Seðla-
bankans, en vextir verðtryggðra útlána lækkuðu um
0,5 prósentur að meðaltali í fyrri hluta september.
Útlán og peningamagn halda áfram að aukast
hröðum skrefum
Hraður vöxtur útlána er til marks um hagstæð efna-
hagsleg og fjármálaleg skilyrði. Undanfarna mánuði
hefur bætt enn frekar í vöxtinn. Útlán lánakerfisins í
heild jukust um 15,4% á tólf mánuðum til júníloka.
Tölur um lánakerfið í heild til septemberloka liggja
ekki fyrir, en fara má nærri um vöxtinn með því að
leggja saman útlán innlánsstofnana, Íbúðalánasjóðs
og lífeyrissjóða. Í septemberlok höfðu útlán þessara
aðila aukist um 22% á tólf mánuðum. Útlán til at-
vinnuvega hafa aukist sérlega ört. Í júnílok höfðu
útlán lánakerfisins til atvinnuvega aukist um ríflega
fimmtung og í septemberlok höfðu útlán innláns-
stofnana til atvinnuveganna aukist um hartnær
þriðjung. Útlán til einstaklinga hafa einnig færst
verulega í aukana sl. tvo ársfjórðunga. Ársvöxtur
samanlagðra útlána innlánsstofnana, lífeyrissjóða og
Íbúðalánasjóðs til einstaklinga nam í lok september
Daglegar tölur 3. janúar - 23. nóvember 2004
Ávöxtunarkrafa húsbréfa og íbúðabréfa Vextir á fasteignaveðbréfum og
ÍLS-veðbréfum Íbúðalánasjóðs
Mynd 14
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Vikulegar tölur 3. janúar 1999 - 7. júlí 2004
Daglegar tölur 8. júlí - 23. nóvember 2004
1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 J | Á |S | O | N
3,0
3,5
4,0
4,5
5,0
5,5
6,0
6,5
7,0
%
ávöxtunarkrafa
húsbréfa (40 ára)
ávöxtunarkrafa íbúðabréfa til:
20 ára (fjólublá), 30 ára (blá) og 40 ára (græn)
ávöxtunarkrafa
húsbréfa (25 ára)
Jan. |Febr. | Mars |Apríl| Maí | Júní | Júlí |Ágúst |Sept. | Okt. | Nóv.
3,0
3,5
4,0
4,5
5,0
5,5
6,0
6,5
7,0
%
Vextir fasteignaveðbréfa
í húsbréfakerfi
Vextir ÍLS-veðbréfa
PENINGAMÁL 2004/4 11