Tímarit Máls og menningar - 01.05.2002, Blaðsíða 63

Óli Jón Jónsson: Mannabein tmm bls. 61
grafir. Ég sé manneskjur standa í hnapp yfir
einni þeirra og signa sig. Konurgera krossmark
á brjóst barnanna. Aðrir standa áiengdar og lúta
höfði. Klukkan glymur. Hinum megin í dalnum
standa nokkrar manneskjur og horfa í átt að
uppsprettu hljóðsins með hendur á brjósti. Ég
skynja að á þessari stundu er ómur klukkunnar
ósýnilegur þráður sem tengir saman íbúa
þessa litla dalverpis.
Leiðin niður að ánni tók okkur ekki nema
kannski korter - Ragnar sló ekki af. Þegar áin
fór að sjást byrjaði Ragnar að tauta eitthvað við
sjálfan sig - hvar værí best að fara yfir, þarna
við steininn, já ætli það ekki, nei ætli það sé
ekki þarna neðar. Svo benti hann út og suður.
Mér leist ekki á blikuna. Það virtist vera mikið í
ánni. Ég róaðist þó aðeins þegar ég áttaði mig
á því að þetta var ekki Þjórsáin sjálf. Engu að
síður fór um mig ónotahrollur. Það geríst reynd-
ar ennþá í hvert skipti sem ég nálgast óbrúaða
á. Einu sinni kom ég að jeppa úti í miðri jökulá
uppi á hálendinu. Ég var þá þar á ferð í rútu
með vinnufélögum. Okkur var sagt að daginn
áður hefði ökumanninum tekist að keyra bílinn
á kaf í ána en náð að bjarga sér, konu sinni og
5 ára dóttur upp á þak. Þar hefði fólkið þurft að
híma í 8 klukkustundir áður en einhver kom að.
Konan dó víst í fanginu á honum. Myndin af
jeppanum í ánni hefur alltaf setið í mér.
Þegar við nálguðumst ána varð slóðinn sífellt
ógreinilegri, rann bókstaflega út í sandinn. Það
var alls ekki greinilegt hvar vaðið lá. Þegar við
komum nær ánni hægði Ragnar ferðina og
skrúfaði niður rúðuna sín megin. Hann stakk
hausnum út og var greinilega að hlusta. Við hin-
ir bærðum ekki á okkur. Skyndilega kippti hann
höfðinu aftur inn og skrúfaði með látum upp
rúðuna:
- Þetta er ekki neitt neitt, sagði hann um ieið
og hann gaf hressilega í - haldiði ykkur bara
fast.
Trukkurinn tók viðbragð og svo hentumst við
þetta náði ég líka að slaka aðeins á. Einhverra
hluta vegna hafði ég tilhneigingu til að treysta
Úlfi. Hann var bara þannig - traustur.
Þegar við vorum komnir upp á bakkann hin-
um megin snarstoppaði Ragnar og sneri sér við
í sætinu. Hann var eldrauður í framan:
- Alles in Ordnung? gjammaði hann og
brostí þannig að maður sá allar framtennurnar
uppi í honum. Þá skellihló Úlfur. Ég hló líka en
tókst örugglega ekki að sannfæra neinn. Á
sama tíma gat ég heyrt minn eigin hjartslátt.
Stúdentinn hló ekki. Honum var ekki
skemmt. Ragnari varð litið á hann og um leið
dó brosið á vörum hans:
- Þetta var nú bara smáspræna, sagði hann í
afsökunartón.
- Við skulum halda áfram, sagði stúdentinn
þá þurrlega.
Hann var alltaf jafnþurr.
Við námum staðar og stigum út. Það var að
hlýna og sólin var komin hátt á loft. Líklega var
hádegið liðið hjá. Ragnar bað mig að hjálpa sér
að snara dótinu af pallinum. Ég tók tvær skófl-
ur og reiddi þær um öxl. Ragnar tók hakann og
þriðju skófluna. Hínir tíndu út ýmislegt smádót
úr bílnum. Úlfur spennti á sig litinn bakpoka.
Hann var búinn að kveikja sér í pípunni. Ég sá
að stúdentinn teygði sig undir bekkinn og náði
þar í stóran vöndul sem mér sýndist vera
strigapokar. Hann hélt á vöndlinum undir
annarri hendinni en í hinni hélt hann á lltilli
brúnni leðurtösku.
Svo gengum við af stað. Ragnar fór fyrir
hópnum eins og venjulega. Úlfur og Stúdentinn
gengu hlið við hlið og ég fylgdi í humátt á eftir
þeim. Þeir ræddu eitthvað sín á milli en ég
greindi ekki orðaskil. Af forvitni greikkaði ég
sporið.
- Hér hafa stjórnvöld ekki sýnt neina viðleitni
svo heitið geti, heyrði ég stúdentinn segja þeg-
ar ég nálgaðist þá - það vantar þó ekki viljann
hjá þingmönnum. Ég held að allir sem hugleiða
málið sjái hve brýnt er að ganga í þetta og það
sem fyrst.
Það var greinileg gremja í röddinni. Hún var
nú aftur orðin mjó.
Við gengum smástund í þögn. Landið var al-
gert berangur, ekkert nema vikur og sandur og
varla að finna stingandi strá. Einkennilegt mist-
ur var í lofti. Svo byrjaði hann aftur að tala og nú
ákveðnar:
- Þetta er allt sama meðalmennskudýrkunin.
Við þurfum menn sem þora að taka ákvarðanír.
Allir málsmetandi menn í hinum siðmenntaða
heími eru sammála um að þetta er nauðsyn-
legt. Og ekki vantar að menn hafi vísindalegu
rökin fyrir framan sig. Ég hef reynt að benda
mönnum hér á Bandaríkin og þann góða árang-
ur sem þessar aðferðir hafa boríð þar. Menn
hljóta að fara að átta sig.
Hann lækkaði róminn aftur:
- Ég hef líka reynt að vekja athygli manna
hér á því að með nýjustu tækni er þetta (raun
allt orðið sáraeinfalt. Aðgerðirnar eru jafnvel al-
gerlega án óþæginda. Það er jafnvel farið að
gera þetta með geislum, án þess að súbjektið
verði þess vart. Það þarf ekki einu sinni að vita
af því.
Það þurfti auðvitað ekki að sannfæra Úlf.
áfram og út í ána. Vatnsgusurnar gengu yfir bíl-
inn og buldu á rúðunum. í fyrstu var eins og
húddið væri á kafi. Stúdentinn bar aðra höndina
fyrir sig og spyrnti með hægri fæti í mælaborð-
ið, hélt um hattinn með hinni höndinni. Ég sá á
vangasvipnum að hann var skíthræddur. Mér
fannst eitthvað spaugilegt við það, þótt ég væri
sjálfur máttlaus af skelfingu. Þegar við vorum í
miðri ánni varð mér litið á Úlf. Hann sat beinn í
baki og hélt með báðum höndum í bekkinn.
Um varir hans lék bros og þegar augu okkar
mættust rak hann upp skellihlátur, Honum var
skemmt, hann var greinilega alveg óttalaus. Við