Bókasafnið - 01.01.2002, Blaðsíða 28

Hrafnhildur Hreinsdóttir
Staða og innleiðing
þekkingarstjórnunar á íslandi
Helstu niðurstöður úr lokaritgerð til meistaragráðu MLISc
uið Danmarks Biblioteksskole, júní 2001.
Hér á eftir fara helstu niðurstöðu úr loka-
verkefni við danska bókavarðaskólann
sem byggt er á rannsókn frá apríl 2001. Lít-
ið hefur verið skrifað og enn minna rann-
sakað hér á landi um þekkingarstjórnun. Því var það
áhugavert verkefni til meistaraprófs að kanna stöðu
þekkingarstjórnunar á íslandi og þær aðferðir sem
fyrirtæki notuðu við innleiðingu. Fyrst verður fjallað
um forsendur, síðan um stöðu þekkingarstjórnunar
og að lokum um innleiðingu, hvata og væntingar.
Skilgreining
Margar tilraunir hafa verið gerðar til þess að skilgreina
þekkingarstjórnun. í stuttu máli má segja að
þekkingarstjórnun sé það að stýra þekkingu. Þetta er
samt afar mikil einföldun því þekkingin liggur bæði
hjá starfsmönnum, í verkferlum og sem margs konar
óáþreifanleg verðmæti innan fyrirtækja. Einnig verður
að koma fram í skilgreiningunni til hvers verið er að
stýra þekkingunni - hvert er markmiðið. Sú skilgrein-
ing sem gengið er út frá í rannsókninni og þróaðist að
hluta til með verkefninu inniheldur því fyrrgreinda
þætti: „Þekkingarstjórnun er stýrt ferli sem felur í sér
að starfsmenn afli, deili með sér og nýti sér þekkingu
innan fyrirtækisins til þess að bæta frammistöðuna og
auka þannig virði og samkeppnishæfni fýrirtækisins."
Rannsóknin
Rannsóknarverkefnið var afar hnitmiðað og aðal-
markmið þess var að skoða stöðuna á íslandi. Að auki
voru sett fram fjögur undirmarkmið. Hér á eftir verð-
ur stiklað á stóru um niðurstöður fimm rannsóknar-
spurninga sem settar voru fram sem leið að mark-
miðunum. Mikilvægasta spurningin var hver væri
staða þekkingarstjórnunar á íslandi. Hinar spurning-
arnar voru hverjar væntingar fyrirtækja væru, hvaða
hvatar voru að baki innleiðingunni, hvaða aðferð var
notuð við innleiðinguna og hvort hægt væri að nota
niðurstöður rannsóknarinnar til þess að setja fram
innleiðingarlíkan fyrir innlend fyrirtæki.
Rannsóknaraðferð
Rannsóknin var framkvæmd með þeim hætti að gerð
var könnun hjá íslenskum fyrirtækjum. Ákveðið var
að senda út spurningalista með tölvupósti og leggja
til grundvallar 150 stærstu fyrirtækin í árlegri saman-
tekt Frjálsrar verslunar (300 stærstu, 2001, s. 35-144).
Könnunin var send í tölvupósti á netfang stjórnenda
fyrirtækjanna í apríl (viku 14-15 2001) og var loka-
svartími miðvikudagur fyrir páska. Voru stjórnend-
urnir beðnir um að áframsenda bréfið til þess aðila
innan fyrirtækisins sem þeir teldu best geta svarað.
Af 150 fyrirtækjum sem könnunin var send til barst
hún til 130 þeirra. Afföllin má meðal annars rekja til
samruna fyrirtækja, rangra netfanga eða þess að við-
komandi var ekki við vinnu á þeim tíma. Svör bárust
frá 35 fyrirtækjum sem er 28% svörun. Svarhlutfallið
er nægjanlegt til að draga af því ályktanir og yfirfæra
á fyrirtæki almennt og þá sérstaklega í ljósi þess hve
fyrirtækin sem svöruðu líkjast heildarúrtakinu hvað
varðar gerð og fjölda starfsmanna. En það ber samt
að taka niðurstöður rannsóknarinnar með nokkurri
varúð sérstaklega þar sem fá svör liggja að baki.
Spurningar
Eftir mikla umhugsun og prófanir voru settar fram tíu
spurningar. Fyrstu spurningarnar vörðuðu grunn-
upplýsingar þar sem spurt var um gerð fyrirtækja,
stærð þeirra m/v starfsmannafjölda, stöðuheiti og
deildarheiti svarenda í því skyni að athuga hverjir
bæru ábyrgð á þekkingarstjórnun innan fyrirtækj-
anna. Síðan var spurt hvort fyrirtæki hefðu innleitt
þekkingarstjórnun, hvort þörf fyrir þekkingarstjórn-
un væri í athugun eða hvort fyrirtæki hefðu ákveðið
að taka hana ekki upp. í viðamestu spurningunni
voru settar fram fullyrðingar um þekkingarstjórnun
og svarendur beðnir um að tilgreina aö hvaða marki
þær ættu við innan fyrirtækjanna. Ætlunin var að
athuga hvata að baki þekkingarstjórnunar og hvort
fyrirtækin væru að fara svokallaða skjalaleið eða
samskiptaleið við innleiðingu. Þá voru svarendur
26
BÓKASAFNIÐ 26. ARG. 2002