Bókasafnið - 01.01.2002, Blaðsíða 29

Mynd 1 -Tegund fýrirtækja %
beðnir um að forgangsraða fullyrðingum um vænt-
ingar til þekkingarstjórnunar fyrir fyrirtækið. Eftir
ábendingar við prófanir var ákveðið að setja ekki skil-
greiningu á þekkingarstjórnun með spurningalistan-
um til þess að forðast þóknunarsvör. Til samanburðar
við svör og til þess að athuga hvaða skilning svarend-
ur legðu í hugtakið þekkingarstjórnun voru settar
fram nokkuð stóryrtar fullyrðingar um hvað þekking-
arstjórnun væri og voru menn beðnir um að merkja
við hvort þær væru réttar eða rangar. Lokaspurningin
var hverjar viðkomandi teldi vera þrjár helstu ástæð-
ur fyrir innleiðingu á þekkingarstjórnun.
Niðurstöður og samanburður
við önnur lönd
Niðurstöður rannsóknarinnar eru í flestu eins og bú-
ast mátti við miðað við erlendar rannsóknir en koma
þó að sumu leyti á óvart. Af þeim 35 fyrirtækjum sem
svöruðu voru 10 fyrirtæki án þekkingarstjórnunar en
13 höfðu tekið upp þekkingarstjórnun og 12 voru að
stíga fyrstu skrefin í þá átt. 71% fyrirtækja höfðu því
tekið upp þekkingarstjórnun að einhverju eða öllu
leyti. Ef þessar niðurstöður eru bornar saman við
könnun sem gerð var af KPMG Consulting ráðgjafa-
fyrirtækinu árið 2000 (KPMG Consulting, 2000) og náði
til 423 fyrirtækja í Stóra-Bretlandi, á meginlandi Evr-
ópu og í Bandaríkjunum þá voru 81% fyrirtækja þar í
sömu sporum. Hjá KPMG var svarhlutfall þeirra sem
höfðu tekið upp þekkingarstjórnun 38% en hlutfallið
í íslensku rannsókninni er mjög líkt eða 36%.
Gerð fyrirtækja
Ef litið er á grunnupplýsingarnar þá koma flest svör,
eða 31%, frá þjónustu-, tölvu- og ráðgjafafyrirtækjum
en næst á eftir með 23% svörun eru fjármálafýrirtæki.
(Mynd 1 Tegund fyrirtækja (%)) Ef litið er á niðurstöð-
ur KPMG var 22% svarhlutfall frá fjármálafyrirtækj-
um og 13% frá þjónustufyrirtækjum. Þarna er nokkur
munur á. Aðrar niðurstöður eru ekki samanburðar-
hæfar þar sem flokkun fyrirtækjanna er ekki sú
sama. Svörin við íslensku rannsókninni hafa sterka
fylgni við heildarúrtakið utan þess hve fá útgerðar-
og fiskvinnslufyrirtæki svara. Þess ber að geta að á
þeim tíma sem könnunin er gerð þá var verkfall sjó-
manna yfirvofandi sem trúlega hefur haft áhrif á
svörun.
Könnunin var send beint á forstjóra eða fram-
kvæmdastjóra fyrirtækjanna og 71% forstjóranna
svöruðu sjálfir könnuninni. En starfsmanna-, fræðslu-,
rannsókna- og gæðastjórnunardeildir skiptu með sér
afgangnum af svöruninni. Svörunin sýnir mikla
þekkingu og áhuga forstjóranna á þekkingarstjórnun
en það er fýrir löngu orðin þekkt staðreynd að án
stuðnings yfirstjórnar ná verkefni ekki fram að
ganga. Mynd 2. Deildir (%) í myndrænni framsetningu
eru þeir forstjórar (23%) sem töldu sig vera í forsvari
fyrir ákveðinni deild látnir tilheyra deildinni sem
skýrir mismun milli hlutfallstalna hér að ofan. Sú
niðurstaða sem kom mest á óvart úr þessum hluta
rannsóknarinnar er sú staðreynd að enginn svarenda
nefndi tölvudeild sem deildarheiti. Af því má álykta
að stjórnendur telji þekkingarstjórnun ekki vera
hluta af starfsemi tölvudeilda. Þetta er merkilegt fyrir
þær sakir að helstu málsvarar þekkingarstjórnunar
lengi framan af komu úr upplýsingatæknigeiranum.
Stærð fyrirtækja
Sé litið til stærðar fyrirtækjanna á mælikvarða starfs-
mannafjölda - þá eru öll stóru fyrirtækin farin af stað
með þekkingarstjórnun og er það í samræmi við það
sem gerist annars staðar. En flest fyrirtækjanna, þ.e.
18 talsins eða 72% sem eru að innleiða eða hafa inn-
leitt þekkingarstjórnun eru lítil eða meðalstór með
allt að 300 starfsmenn. Er það í mótsögn við það sem
hingað til hefur verið álitið staðreynd, að þörf á þekk-
ingarstjórnun sé aðallega í stórum fyrirtækjum með
dreifða starfsemi á lands- eða heimsvísu. Mynd 3.
Fjöldi fyrirtækja með og án þekkingarstjórnunar m. v.
starfsmannafjölda svaremda.
í stuttu máli þá er staðan góð hér á landi og við
BÓKASAFNIÐ 26. ÁRG. 2002
27