Morgunblaðið - 09.07.2011, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 9. JÚLÍ 2011
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Reykvíkingarhafa fundiðfyrir tölu-
verðum breyt-
ingum eftir að Dag-
ur B. Eggertsson
og Besti flokkurinn
tóku við stjórn borgarinnar.
Borgarbúar greiða hærri
skatta og gjöld nú en áður og
fá í staðinn lakari þjónustu á
ýmsum sviðum. Umhverfis- og
samgöngusvið er eitt þeirra
sviða sem dregið hafa úr þjón-
ustu sinni við borgarbúa með
margvíslegum aðferðum, svo
sem að loka götum, sækja sorp
sjaldnar og snyrta borgar-
landið minna en áður.
Allt eru þetta breytingar frá
því sem áður var og hafi borg-
arbúar aðeins viljað breyt-
ingar breytinganna vegna hef-
ur það heppnast. Þó verður að
telja ólíklegt að borgarbúar
hafi ætlast til þess að stefnu-
breytingin sem þeir kusu yfir
sig með Besta flokknum hafi
átt að felast í því að borgin yrði
ósnyrtilegri í sumar en verið
hefur. Þeir sem hafa farið um
borgina síðustu vikur hafa orð-
ið mjög varir við að borgaryf-
irvöld eru nánast hætt að sinna
slætti grænna svæða. Þess í
stað er gróðurinn látinn vaxa
án þess að nokkurs staðar sjá-
ist sláttuvél og nú er svo komið
víða að ekki aðeins grasið er úr
sér vaxið heldur eru komnar
hátt upp úr grasinu miklar
breiður af háum njólum auk
annars illgresis.
En það er ekki aðeins að
borgaryfirvöld hafi nú tryggt
að njólar hafi náð yfirhöndinni
á grænum svæðum borg-
arinnar, þau hafa einnig dregið
svo mjög úr sorphirðu að til
vandræða horfir hjá mörgum
borgarbúum. Sumir þeirra
hafa jafnvel mátt sæta því að
fá merkinguna 15+ á tunnur
sínar, til marks um
að þær vilji borgin
ekki tæma nema
gegn aukagreiðslu.
Þeir sem þessa
dagana sitja uppi
með yfirfullar sorp-
tunnur og ganga njólann upp í
mitti hætti þeir sér út fyrir
göngustígana á hinum grónu
svæðum, máttu í gærmorgun
láta sig hafa það að hlusta á
viðtal við Karl Sigurðsson, for-
mann umhverfis- og sam-
gönguráðs fyrir hönd Besta
flokksins, gera lítið úr vand-
anum. Hann gekk raunar svo
langt að láta sem hann kann-
aðist varla við að nokkur vandi
væri til staðar. Karl hafði að
eigin sögn engar kvartanir
heyrt frá borgarbúum út af
sorphirðumálum og taldi að
væru borgarbúar í vandræðum
vegna of lítillar sorphirðu
gætu þeir leyst vandann sjálfir
með því til dæmis að draga úr
neyslu eða flokka sorp.
Þá kannaðist Karl lítið við
hirðuleysi í borgarlandinu, en
reyndi þó að vísa til þess að
ríkið ætti að sjá um hluta af
slættinum. Hann viðurkenndi
þó jafnframt að borgin hefði
vísvitandi dregið úr þessari
þjónustu. Ætla verður að
borgaryfirvöld hafi gert sér
grein fyrir að þeirri ákvörðun
fylgdi það ósnyrtilega um-
hverfi sem borgarbúar hafa
mátt þola í sumar.
Vafalaust er að borgarbúar
hafa haft ýmsar ástæður fyrir
því að kjósa Besta flokkinn til
valda í Reykjavík og ekki færri
ástæður fyrir því að kjósa
Samfylkinguna ekki þó að þeir
sitji nú uppi með hana. Hvað
sem líður þessum ástæðum
hlýtur að mega ganga út frá
því að enginn hafi ætlað sér að
kjósa yfir sig hirðuleysi og ill-
gresi.
Borgarbúar eiga
betra skilið en
hirðuleysi og
sóðaskap }
Njólarnir ná yfirhönd-
inni í Reykjavíkurborg
Á vefsíðu Birt-íngs segir að
fyrirtækið sé
„stærsti útgefandi
tímarita á Ís-
landi“. Nú hefur
verið upplýst, þó
að fyrirtækin sjálf hafi ekki
séð ástæðu til þess, að 365
miðlar, sem er stærsta fjöl-
miðlafyrirtæki landsins, hafi
óbeint eignast tæpan helming
hlutafjár í þessum stærsta
tímaritaútgefanda landsins.
Tengslin þarna á milli hafa
vissulega verið náin, en falin.
Nú eru þau komin upp á yf-
irborðið.
Athygli vekur að
samkeppnisyf-
irvöld hafa ekkert
frétt af málinu og
ekkert aðhafst.
Hvernig stendur á
þessu? Er eðlilegt
að slík tengsl séu á milli
tveggja fyrirtækja sem hvort
um sig er stærst á sínum
markaði án þess að samkeppn-
isyfirvöld hafi um það upplýs-
ingar? Ætli samkeppnisyf-
irvöld muni taka á þessu máli
með sama hætti og þau hafa
hingað til tekið á samkeppn-
ismálum sem tengjast sömu
aðilum og eigendum þeirra?
Samkeppnisyfirvöld
hafa engar upplýs-
ingar um tengsl 365
og Birtíngs}
Samþjöppun á fjölmiðlamarkaði Í
hvert einasta skipti sem ég kaupi miða í
lottóinu eða víkingalottóinu veit ég að
tölurnar á seðlinum mínum eru réttar.
Það bregst hins vegar aldrei að ein-
hver galli kemur fram í lottótölvunni
einmitt þegar hún velur og mínar tölur koma
aldrei upp.
Það skal reyndar viðurkennt að mér finnst
þetta góður galli; ég hef alltaf orðið jafn ánægð-
ur þegar dregið er, enda beðið þess heitt að ég
fái ekki stóra vinninginn heldur einhver sem
þarf virkilega á honum að halda.
Sagt er að margur verði af aurum api og ég
hef ekki áhuga á þeim örlögum. Þátttakan
skiptir mig öllu og það að styrkja göfugan mál-
stað.
Auðvitað hefur maður velt því fyrir sér hvað
kæmi fyrir ef ég eignaðist nokkur hundruð
milljónir. Myndi ég kaupa fótboltalið? Nýjan bíl? Lúxusíbúð
í útlöndum? Jafnvel henda blaðamannahjólhýsinu (lesist:
tjaldinu úr Rúmfó) og gista bara á flottustu hótelunum? Ef
til vill léki ég mér ekki framar nema í spilavítum Mónakó.
Yfirleitt vakna ég fljótt upp við þessa vondu dagdrauma,
sest við lúdóið og hugsa til þeirra sem njóta góðs af mið-
akaupum mínum.
Fólk þarf nefnilega ekki alltaf á þeim peningum að halda
sem það dreymir um. Að minnsta kosti ekki allir, og nú
finnst mér tímabært að hin æðstu máttarvöld átti sig loks á
því að það borgi sig í það minnsta að reyna að gera fólki erf-
itt um vik.
Segjum sem svo að vinur minn þurfi að fara
til útlanda á vegum fyrirtækisins. Jafnvel að
með honum í för verði tveir starfsmenn sem
búsettir eru í öðru bæjarfélagi.
Ég legg til að fyrirkomulagið verði þannig
héðan í frá að ekki dugi að fyrirtækið sæki um
gjaldeyri fyrir starfsmennina heldur verði
hver og einn að fara sjálfur í bankann og sýna
farseðilinn til að sækja útlensku peningana.
Jafnvel þó aðeins sé um skottúr að ræða og
þeir þurfi ekki nema andvirði 60 þúsund króna
hver í dagpeninga.
Ég heyrði því reyndar fleygt fyrir skömmu
að einhverjir hefðu lent í þessu en trúði ekki.
Segjum þó sem svo að fjármálastjóri fyr-
irtækis vinar míns hafi fengið þessi sömu skila-
boð í vikunni þegar hann sótti um.
– Vel á minnst, hver og einn verður að fara í
það bankaútibú þar sem hann er með launareikning, voru
kveðjuorð bankastarfsmannsins rétt áður en fjár-
málastjórinn lagði á.
Mér finnst að ekki eigi að skipta máli þó einhver ferða-
langanna búi á Húsavík og sé hugsanlega með launa-
reikning í Reykjavík, enda kannski nýfluttur norður.
Hann ætti samt að þurfa að fara sjálfur í það útibú. Það
væru svo flottar reglur. Og svo gæti sagan orðið efni í
gott uppistand hvar sem er í heiminum.
Þetta er auðvitað tilbúningur, enda dettur engum í hug
að koma á slíku fyrirkomulagi. Mig vantaði bara eitthvað
vitlaust til að skrifa um í pistlinum. skapti@mbl.is
Skapti
Hallgrímsson
Pistill
Aurar og apar
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
FRÉTTASKÝRING
Una Sighvatsdóttir
una@mbl.is
É
g var hræddur, mjög
hræddur við aðgerð-
ina, en þetta var
spurning um að lifa
eða deyja,“ hefur BBC
eftir Erítreumanninum Andemariam
Teklesenbet Beyene, sem lagður var
inn á Landspítala í gær eftir skurð-
aðgerð á Karólínska sjúkrahúsinu í
Stokkhólmi, þar sem græddur var í
hann gervibarki.
Tilfelli Beyene er afar sérstakt
og flókið og aðgerðin, sem er sú
fyrsta sinnar tegundar í heiminum,
var unnin í samstarfi lækna og vís-
indamanna í Stokkhólmi, London,
Boston og á Landspítala.
Tómas Guðbjartsson, yfirlæknir
á skurðlækningasviði Landspítala og
prófessor í skurðlæknisfræði við HÍ,
tók þátt í aðgerðinni og fylgdi
Beyene heim í gær. Hann mun á
næstu dögum gangast undir frekari
rannsóknir á lungnadeild Landspít-
ala. Líðan hans er eftir atvikum.
Æxlið ógnaði lífi hans
Aðeins er mánuður liðinn síðan
Beyene, sem stundar meistaranám í
jarðeðlisfræði við Háskóla Íslands,
var talinn dauðvona vegna krabba-
meins. Æxli í barka hans var orðið of
stórt til að hægt væri að fjarlægja
það og stefndi í að það myndi brátt
teppa öndunarveginn.
Eina von Beyene virtist vera að
fá gjafalíffæri en biðin eftir því getur
tekið marga mánuði og þann tíma
hafði Beyene ekki, auk þess sem allt-
af er hætta á því að líkaminn hafni
gjafalíffærum úr öðrum.
Því var sú ákvörðun tekin að
láta reyna á nýjustu framþróun í ör-
tæknivísindum og stofnfrumu-
líffræði, og framkvæma aðgerð sem
aldrei hafði verið gerð áður. Á aðeins
tveimur dögum var búinn til nýr
barkavefur úr gerviefnum og stoð-
frumum, sem teknar voru úr bein-
merg Beyene. Vefurinn var svo
græddur í háls hans. Aðgerðin tók 12
klst. og var leidd af ítalska skurð-
lækninum Paolo Macchiarini.
Miklar vonir eru bundnar við
stofnfrumrannsóknir, sem hefur
fleygt fram á undanförnum árum.
Fyrsta skrefið í átt að því að
hægt verði að rækta tiltekin líffæri
með stofnfrumum var tekið árið 2008
Framtíð stofnfrumu-
lækninga færist nær
Ígræðsla gervibarka með hjálp stofnfrumna
Heimild: Karólínska háskólasjúkrahúsið
1 Líkanið er sent til
Svíþjóðar og lagt þar í
lausn með stofnfrumum
úr beinmerg sjúklingsins.
2
Eftir 2 daga hefur
myndast svampkennd
stoðgrind úr vef
sjúklingsins.
3
Krabbameinssýkti hluti barkans er fjarlægður og
nýi barkavefurinn græddur í staðinn. Líkaminn
samþykkir ígræðsluna vegna þess að vefurinn er
húðaður með stofnfrumum sjúklingsins.
4
36 ára gamall afrískur krabbameinssjúklingur varð
í júní fyrstur manna til að fá ígræddan barka úr
gerviefni og stofnfrumum með aðgerð í Svíþjóð.
Vísindamenn við
University College
í London smíða
glerlíkan af barka
og lungnapípum
sjúklingsins með
hjálp þrívíðra
sneiðmynda.
Barki
Lungnapípur
Barkastoðgrind
Stofn-
frumur
Lungu
„Það er rosalegur kraftur í
stofnfrumurannsóknum,“ segir
Þórarinn Guðjónsson, sem stýr-
ir Rannsóknarstofu í stofn-
frumu fræðum við LSH og HÍ.
Þar er m.a. verið að rannsaka
stofnfrumur í lungum, reyna að
stýra hegðun þeirra og byggja
upp vefi fyrir utan líkamann.
„Ef við lærum að hemja stofn-
frumur og skilja líffræði þeirra
þá opnast gríð-
arlegir mögu-
leikar til að nýta
stofnfrumur,
bæði til lækn-
inga og ekki
síst til að
skilja or-
sök, eðli
og fram-
gang sjúk-
dóma.“
Skýra eðli
sjúkdóma
KRAFTUR Í RANNSÓKNUM
Þórarinn
Guðjónsson
á Háskólasjúkrahúsinu í Barcelona.
Þá græddi dr. Macchiarini, sá sami
og framkvæmdi aðgerðina nú, barka
úr annarri manneskju í konu sem
lengi hafði þjáðst af berklum.
Læknarnir notuðu hennar eigin
stofnfrumur til að rækta vef líkt og
nú, en með því móti er komið í veg
fyrir erfiða lyfjagjöf, sem jafnan hef-
ur verið nauðsynleg í líffæraígræðsl-
um til að koma í veg fyrir að líkaminn
hafni nýja líffærinu. Með aðgerðinni
á Beyene er skrefið tekið enn lengra,
því barkastoðgrindin var búin til frá
grunni svo ekki var þörf á að bíða eft-
ir gjafalíffæri.
Tíminn verður að leiða í ljós
hvort barkaígræðslan marki tíma-
mót í stofnfrumulækningum, að sögn
Þórarins Guðjónssonar, dósents í
vefjafræði. „Fræðilega séð er ekkert
því til fyrirstöðu að hægt sé að nota
stofnfrumulækningar á þennan hátt í
náinni framtíð.“
Hindranirnar eru þó ekki úr
veginum að sögn Þórarins, enda flók-
ið að láta stofnfrumur byggja nýjan
vef. Hann telur að stofnfrumulækn-
ingar eigi eftir að eflast, „en þær eru
samt enn á því stigi að það er mikið
af rannsóknum framundan til þess að
ná að geta stjórnað algjörlega vexti
og sérhæfingu þessara frumna.“