Tíminn - 11.04.1954, Blaðsíða 6

6
TÍMINN, sunnudaginn 11. aptil 1954.
85. UmS.
YfirSit fjármáflaráðherra um afkomis ríkisins 1953:
Ríkisbúska
var greiðslnhallalans á árinu
Skuldir ríkissjóðs lækkuðu um 20 millj. á árinu
Afgaiiginum varið tið að greiða flausaskuldir og
togaraflán, til sementsverksmiðju og atvinnu-
aukningar og til að auka rekstursfé ríkisstofn-
Gert hefir verið yfirlit til
bráðabirgða um tekjur og
gjölci ríkissjóðs fyrir árið
1953. Þykir mér rétt að gefa
háttvirtu Alþingi yfirlit um
afkomu ársins, en þetta verð
ur þó að vera með þeim fyr-
ASeS'wí ananna- — Umframgreiðslur litlar, en allmiklum
ipu.n0MS fjármunum ráðsiafað af Alþingi utan fjáriaga
ég þá fyrst gefa yfirlit um
tekjur og gjöld á rekstrar-
reikningi.
(Hér er sleppt úr sundur
liðaðri skýrslu um tekjur og
gjöld).
Samkvæmt þessu yfirliti
úti á landi sbr. 22. gr. fjárl.
1953 kr. 7.100.000. 5. Útlagt
afb. og v. af enska togara-
láninu (óinnkomið frá togara
eigendum um áramót og að
mestu enn) 6.874.000. 6. Gr.
lausaskuldif: Gömul skuld
vegna Fiskiðjuvers ríkisins
kr. 1.227.000, skuld strand-
f erða v/landhelgissj óðs kr.
2.114.000, lækkun lausaskulda
. .. * .... ,.y. t , . í Landsbankanum kr. 2.496.
meira en áætlað er í fjar- liði, og ma þar helzt nefna ar á eignayfirlitinu kr. 1.320. 000 = 5 837 000 7 Gevmt af
lögum, og var þó haldið sömu aö óviss útgjöld fara fram 000 en greiðslur kr. 2.330. vitagjaldi til ’ vitabvg°inga
reglu um niöurgreiðslu vara úr áætlun um 2 millj. kr. 000 eða kr. 1.010.000 umfrarn kr 537000 8 Gevmt af flug-
á innlendum markaði og á- Framlög til landbúnaðar- fjárveitingu, og er það greitt tekjum tií franikv sbr 22
kveðið var í sambandi við mála fara fram úr um 2.449. samkvæmt heimild í 22. gr. gr fjárlaga 1953 kr 1 300 000*
lausn verkfallanna, að því 000 og ör það yfirleitt um fjárlaga 1953, þar sem gert 9 'Geymt upp í atvinnuaukií
hefir rekstrarafgangurinn 1 undanskildu, að aukin var lögboðna áætlunarliði að er ráð! fyrir, að til fram- ingafé skv heimild í fjárlög-
oröið rúmar 84 milljónir en nokkuð ^ niðurgreiðsla á ræöa og mest af því eru um- kvæmda á vegum flugmála- 1954 kr. 3.387.000. Alls kr.
gert var ráð fyrir að hann 'smjöri. Ástæður til hinnar framgreiðslur vegna sauð- stjórnarinnar verði varið 35 898 000
yrði 38 milljónir. Ríkistekj stórfelldu umframgreiðslu á fjársjúkdóma og jarðræktar- þeirri fjárhæð, sem rekstrar Samkvsemt þessu hefir
urnar hafa farið allveru- þessum lið er þvi stóraukin framlaga, en 765.000 kr. af halli flugmálanna verði í gengið til greiðslu á lausa-
lega fram úr áætlun á ár- sala innlendra afurða á ár- fjárhæðinni eru vegna fyr- reyndinni lægri,æn hann er skuldum kr. 5 837 000 Fesfc
inu 1953 og hafa komist inu og stendur það í sam- irhleðsla í ýmsum vatnsföll- áætlaður í fjárlögum. vegna to°-aráviðskipta'kr 13
upp í 506 milljónir kr., en bandi við þá sömu velmegun, um. Eru þetta fyrirfram- Þá hafa verið greiddar 974 000 ° Fyrirfram greitt
voru áætlaðar 418 milljónir. sem vaidið hefir auknum greiðslur á árinu, sem ætlað til byggingar dvalarheimilis vegna sementsverksm 0° at-
Þær hafa því orðið um það ríkistekjum. var að yrðu endurgreiddar af fyrir afvegaleidd börn og vinnubótafjár kr 4 313 000
bil 21% meiri en gert var Það má geta þess til fróð- fjárveitingum 1954, en af unglinga 610 þús. kr. í stað Aukið rekstrarfé "rík'isstofn-
ráð fyrir, enda hefir rekstr leiks, að til niðurgreiðslu á sömu ástæðu og þeirri, sem 300 þús. á fjárlögum, og er ana 6 500 000 Geymt til
arafgangur orðið rúmlega smjöri var varið 11.122.000 á ég greindi í sambandi við það gert eftir áskorun fjár- framkvæmda á árinu 1954 kr.
helmingi meiri en ráðgert árinu 1953, smjörlíki kr. 6. brúarbyggingarnar, var á- veitinganefndar Alþ'ingis. 5 274 000
var. 819.000, saltfiski 1 millj., kveðið í samráði við fjár-j Loks er tæplega 300 þús.i Samtals nemur þetta rúm-
Rekstrartekjur ársins 1952 kjöti 3.470.000, mjólk 20.589. veitinganefnd að telja þess- kr. meira varið til prestsetra Um 35 millj , en greiðsluaf-
voru 420 millj. en tekjur á 000, kartöflum 4.059.000. Allir ar fjárhæðir til útgjalda á en áætlað var á fjárlögum, gangur telst ’eftir uppgjörinu
fjárlögunum 1953 voru áætl- þessir liðir eru hærri en á- árinu 1953. jog er það í rauninni hin eig- rumar 37 milliónir.
aðar 418 millj. eða með öðr-
um orðum næstum því jafn-
háar og tekjurnar höfðu
reynst árið áður. Þetta þótti
mjög óvarleg áætlun þegar
gengið var frá fjárlögum,
sem ekki var furða. Var sá
háttur, að áætla tekjur á
fjárlögunum sjálfum nærri
því jafnháar og þær urðu á
reikningi árið áður, upptek-
inn eingöngu í trausti þess
að búist var við 25 millj. sér-
stökum tolltekjum af óvenju
legum vélainnflutningi til
stórra fyrirtækja.
Orsök umframtekrcanrca
var óvenjulegt góðæri.
Ástæðan til umframtekna
, eig- rúmar 37 milljónir.
ætlað var fynrfram. | Loks má nefna, að til sam inlega umframgreiðsla á |
Hinn liðurinn á rekstrar- gangna á sjó vur varið 1.596. þessum liðum svo sem í ljós Skuldir ríkissjóðs sjálfs 1
reikningi, sem verulega fer 000 kr. meira en áætlað var, kemur af því, sem að fram- hafa Iækkað um 20 millj. '
fram úr áætiun, er framlag- og er það vegna halla á an var sagt. j þag skai tekið fram 'a5
ið til vegamála. Er þar 7.458. strandferðaskipum, sem ekki j Til viðbótar þessum kr. 45.' aukið rekstrarfé ríkisstofn-
000 kr. umframgreiðsla og varð með nokkru móti um-; 850.000, sem er borgað út á'ana er hjá þessum stofnun-
getur þó reynst meiri, því að flúinn. Aðrir umframgreiðslu fjárlagaliði eigna’nreyfing-1 um •
vegamálin eru ekki endan- liðir eru smærri og ekki á- j anna koma svo þessar greiðsl J Ríkisútvarpið (ársafgang-
lega uppgerð ennþá. Aðallega stæða til þess að rekja þá ur:Lán ýmis samkv. lista kr. ur) kr. 2.000.000. Landssmiðj—
er hér um að ræða umfram- hér. j 4.080.000. Sendiherrabústað-1 an (ársafgangur) kr. 1.332.
greiðslur á vegaviðhaldi og I Ég kem nánar síðar að um ur keyptur kr. 530.000. Jarð-' 000. Áburðarsala og Græn-
til brúagerða og nemur um- framgreiðslum ársins. eignir keyptar (-f- áhvílandi metisverzlun (ársafgangur)
framgreiðslan til brúagerða Þá eru á rekstrarreikningi skuldir) kr. 153.000. Atvinnu kr. 830.000. Skipaútgerðin kr.
4.5 mill. kr. Er þar um að rétt um 10.5 millj., sem eru aukningarlán skv. 22. gr.' 588.000^ Áfengisverzlun ov
ræða brýr vegna Laxárvirkj greiðsiur samkvæmt heimild fjárlaga kr. 4.123.000. Húsa-' Tóbakseinkasala kr. 1.750.
unar 1.076.000 og brú vegna arlögum, sérstökum lögum, og landakaup v/menntaskóla' 000. Samt. kr. 6.500.000.
Sogsvirkjunar 309.000. Af- þingsályktunum og væntan- að Laugarvatni skv. 22. gr.
gangurinn er til ýmissa brúa legum fjáraukalögum, og vil kr. 1.613.000. — Samtals út
og var þaö fé greitt fyrir- ég hér með gefa yfirlit um á 20. gr. kr. 56.339.000.
fram á árinu og ætlunin að hvaða greiðslur þetta eru: j
á árinu er alveg óvenjulegt það yrði endurgreitt af fjár- (Hér er sleppt úr sundur- Greiffsluafgangurinjz og
góðæri. Þetta sézt bezt á því,! veitingum ársins 1954. í sam liðaðri skýrslu um framan- ráffstöfun hans.
að þrátt fyrir niðurfellingu'vínnu við fjárveitinganefnd, nefndar greiðslur).
kaffi- og sykurtolls og þess var sú ákvörðun tekin að
vegna raunveruiega lægri færa þessar fyrirframgreiðsl Eigr.ahreyfingar.
Veitt lán eru sem hér segirí
Til ræktunarsj. skv.
22. gr. fjárl. 1954 kr.
Til íbúðarhúsa-
bygginga af gengis-
421.000
Samkvæmt þessu verða hagnaðarreikningi 390.000
heildarniðurstöður sem
segir:
hér,Til getraunastarfs í-
, - íþróttamanna (til
skatta og tolla árið 1953 en ur allar sem útgjöld á árinu kem ég að eignahreyf-. Rekstrarafgangur var 84. bráðabirgða) kr. 200.000
árið 1952, þá verða tekjurnar 1953, þar sem það fer saman, ingum samkv. 20. gr. Þar eru 639.000 kr. Innkomið er á 20. th landshafnar í Kefla-
rúmlega 20% meiri þetta ár að tekjur rikissjóðs höfðu greiðslur þannig inn og út: gr. kr. 9.696.000. Þetta verða v/vanskila kr. 384.000
en árið áður. Sérstaklega talsvert farið fram úr áætl- (Hér er sleppt úr sundur- samtals kr. 94.335.000. Út á Tii Hærings
hafa tekjurnar orðið miklar un og þörf fyrir brúarbygg- liffaðri skýrslu um greiðsl- 20. gr. verða kr. 56.339.000,'v/ vanskila kr.
síðustu tvo mánuði ársins. í ingar svo brýn að afgreiðsla urnar). svo sem þegar hefir verið Til bifr.eftirlits v/
nóvemfcer áætluðum við í fjár brúarliðsins í fjárlögum fyr- Það er ekkert sérstakt að gerð grein fyrir. jskilta (kemur inn
málaráðuneytinu að þær ir árið 1954 hefði oröið lítt segja um tekjurnar á yfirlit-j ^ ^ greiðslu_'aftur) kr.
mundu ná 480 millj., en þær viðráðanleg, ef þessi háttur mu um eignahreyfingar, en
hafa sem sagt losað 500 millj. hefði ekki verið tekinn upp. um greiðslurnar vil ég taka
Fjárlögin gerðu ráð fyrir| Brýrnar vegna stórvirkjan þetta fram:
380 millj. kr. rekstrarútgjöld anna tveggja eru á þjóðveg- j>ær hafa verið áætlaðar
um, en á fjárlagaliðnum j um og umsamið að andvirði kr. 41.891.000 í fjárlögum en
urðu rekstrarútgjöldin 41l'þeirra skyldi endurgreitt fyr orJ^ð samkv. framansögðu
millj., eða 31 millj. kr. hærri'irtækjunum tveimur úr rík- kr. 45.850.000 á fjárlagalið-
984.000
500.000
afgangur megi reiknast 37. Þjóðleikhúss v/
996.000 kr. eða tæpar 38 rekstrarhalla kr. 250.000
millj. kr. og þó því aðeins
1 verffur þetta kallaður
j greiðsluafgangur, aff ekki
I verði taldar til gjalda ýms-
en íjárlögin áætluðu. Þar að 'issjóði. Ákveðið var í sam- unUm eða tæpum 4 millj. kr.1 ar fJárhæðir, sem eg a^eftir
að gera grein fyrir hér á
auki koma svo gjaldamegin ráði við fjárveitinganefnd í hærri en fjárlög gera ráð i
á rekstrarreikninginn 10(4 vetur að greiða brýrnar strax, fyrir. Af þessum 4 millj. eru; e ir*
millj., sem eru greiðslur þar sem ríkissjóður hefði kr. 1.280.000 vegna hærri' Kem ég þá að því að gera
samkvæmt heimildarlögum,' ráð á því, en virkjanirnar í afborgana af föstum skuld- grein fyrir því, hvernig ráð-
sérstökum lögum, þingsálykt fjárþröng.
unum og væntanlegum fjár-
aukalögum.
Ýmsar umframgreiðslur.
Þetta eru þá mestu um-
framgreiðslur ríkisins á
rekstrarreikningi og nema
samtals 18 millj. kr. af 31
Helztu umframgreiðslur
vegna dýrtíðarráðstafana
og vegamála.
Umframgreiðslur eru'milij., sem eru umfram-jlaga fyrir árið 1953, og koma
mestar á tveimur fjárlaga- greiðslur á fjárlagaliðunum. jþví 2 millj. til sementsverk-
um en ráð var fyrir gert í stafast sú fjárhæð, er
fjárlögum. 1. millj. stafar af nefndi greiðsluafgang:
ég
því, að til sementsverksmiðj-
unnar voru greiddar 2 millj.
önnur samkv. fjárveitingu á
eignayfirlitinu en hin sam-
kvæmt heimild í 22. gr. fjár-
liðum. Til dýrtíðarráðstaf-
ana er notað 10.266.000 kr.
Eftir eru þá 13 rriillj., semjsmiðju á eignayfirlitið.
dreifast mjög á hina mörguj Til flugvallagerðar eru veitt
1. Aukið rekstursfé ríkis-
stofnana kr. 6.500.000. 2. Fyr-
irframgreiðslur vegna sem-
entsverksm. kr. 2.700.000. 3.
Til Utvegs h. f. v/
Súðarinnar kr. 54.000
Greiðslur af Mars-
hall-láni v/ ýmissa .1
fyrirtækja, sem I
ekki hafa staðið
í skilum kr. 897.000
kr. 4.080.000
Heildarniðurstaðan verðuf
því sú, að skuldir ríkissjóðg
á árinu munu lækka, semc
nemur föstum afborgununi
og lækkun lausaskulda, eða
sem allra næst um 20 millf
Fyrirframgr. vegna atvinnu- kr. '(
aukningaframl. 1954 kr. l.j Beinar umframgreiðslur 3
613.000. 4. Lagt fast á sérstak. s. 1. ári eru tiltölulega litlar,
an reikning í Landsbankan- en hins vegar hefir Alþingf
; um vegna lána til togaraútg. I______ Framh. á 10. siðu.1