Tíminn - 22.12.1954, Blaðsíða 6

TIMINN, miðvikudaginn 22. desember 1954.
290. blaðo
l ..................................................
Bækur, sem |
eru að seljast j
upp
Blemlnir mcnn
ojí kjarnakonur
Sögur og sagnir eftir |
Guðm. G. Hagalín.
Ivistn á feríS —
og oftast ríðandi
Ferðaminningar eftir
Sigurð Jónsson frá Brún. |
Konan í dalnum
og dæturnar sjö
Guðm. G. Hagalín 1
skrásetti.
Skysíji'aizt um
af heimahlaði
Æviþættir Þorbjörns
Björnssonar á Geitaskarði |
Komið víða við
Endurminningar og sagna i
þættir eftir Þórarinn I
Gr. Víking. |
Þegar kóngsbæna- |
dagurinn týndist
s
Sögur og þættir eftir
Helga Valtýsson.
I»ej£ar veðri slotarf
Endurminningar Kxist- |
jáns frá Brúsastöðum. |
Benni í Afríku
Bennabókin í ár, eftir I
W. E. Johns.
Trijgfið lífohur ein I
taU ttður en það |
rerður of seint.
BOKAUTGAFAN
NORÐRI
tHUIUUUUHHUnUUUU»»HUUHHHUHHnUIUIIIIIIIIIIII
Fyrir lieimilið: (
Cocos-dreglar, 67 cm„ 2 1
m. breiðir. Verð kr. 65, |
00—195,00. f
Pluss-dreglar, 70—90 cm. I
Verð 155,00, 285,00. i
Plussteppi, 2x3 m., verð f
frá 1.400,00.
Gobljnteppi, — verð frá i
820,00. 190x290.
FYRIR HERRA: - |
Hattar. Verð kr. 140,00 1
Manchettskyrtur á 55,00 i
Síðar nærbííxur á 30,00 |
Hálferma bolir á 24,00 i
Stuttar buxur á 19,50 I
Bolir á 19,50 |
Sokkar, nylon í
hæl og tá . á 10,50 i
TOLEDO |
Fischerssundi.
ÍSUIllHIUIIIIIIUHUUIIIIIIIUIIIUHUIIUIIIIIIinilHIIUIlllll
- þættir
gingarsögu þess
Það leikur vart á tveim tung
um, að Þjóöleikhúsið er feg-
ursta og vandaðasta hús á
íslandi, enda mun það eiga
sér lengri og merkilegri bygg
ingarsögu en önnur hús. Loks
er það risið af gruxxni og hefir
þegar gefið landsfólkinu mik
inn auð gleði og menntar. Svo
mun og fara, að þessi Draupn
ir íslenzkrar leikmenntar
mun af sér geta marga aöra
bauga, þótt ekki verði
kannske jafnhöfgir.
Byggingarsaga Þjóðleikhúss
ins er þó sigursaga fátækrar
og fámennrar þjóðar þrátt
fyrir allt, jafnvel þrátt fyrir.
heideiðingu hússins um tíma.
Sú saga sýnir, hverju barátta
ótrauðra hugsjónamanna fær
áorkaö, og hún sýnir um leið
togstreitu afturhaldsaflanna
í hverju þjóöfélagi. En svo
undarlega bregður við, að ýms
ir þeir, sem lögðu stein í götu
þjóðleikhússins þegar mest
reið á að sameina kraftana til
átaka, haía síðar, er það var
komis upp, orðið þar ráða-
menn innan dyra og skipaö
þann sess með vlrðingu.
Hér skal ekki rakin bygging
arsaga Þjöðleikhússins, h°ld-
ur drepið lítillega á bók, sem
er nýkomin út á vegum isa-
foldar og nefnist Þjóðleikhús-
ið eftir Jónas Jónsson fvá
Hriflu. Þetta er falleg bók og
smekklega gerð, og lieílr
Gunnar Einarsson prent-
smiðjustjóri, ekkert til sparaö
að gera bókina sem bezt úr
garði .og er það harla virðing
arvert, þar sem varla mun út
gáfan vera gróðafyrirtæki.
Jónas Jónsson er og aJlra
manna kunnugastur bygsing
arsögunni einkum framan af
árurn, því að hann átti í téiagi
vio þá Indriða Einarsson og
Guðjón Samúelsson mánna
mestan þátt í því að skjóta
fótum undir fi'amkvæmdirn-
ár. í bókinni er fjöldi mynda,
bæði af þeim mönnum, sem
við sögu koma, og úr Þj óóieik
húsinu sjálfu. Höfundurinn
ritar formála að verkinu og
rekur síðan söguna allt til
vígslu Þj óðleikhússins. Er það
harla litrík og lærdomsrík
saga og írásagnarhátt höfund
arins þekkja allir.
Það mun mörgum þykja at
hyglisvert, þegar litið er yfir
farinn veg á þessum vett-
vangi, að sterkustu og traust
ustu stuöningsmenn Þjóðieik
hússmálsins þegar mest- lá viö
voru einmitt þingmenn sveita
kjördæma, og stóö Framsókn
arflokkurinn þar óhvikulast-
ur og heilastur að baki. Það
getur virzt undarlegt, að ein
mitt þingmennirnir utan af
landsbyggðinni skyldu ieggja
á það mestan hug að byggja
leikhús í höfuðstaðnum. En
þannig var þessu varið. 5n
Þjóðleikhúsið á þjóðin öll, og
það skildu þessir menn, og
þeir skildu þeinnig, að dreifð
ar byggðir landsins mundu
síðar njóta ávaxta af slíkri
framkvæmd í höfuðstaðnum
i ríkum mæli. Þetta er nú að
sannast'áþreifanlega í mynd
hinna mörgu og glæsilegu
félagsheimila í sveit og kaup-
stað. Aö vísu er þar um nýtt
og öflugt átak og að nokkru
annarra forvígismanna en
þeirra, sem hrundu byggingu
Þj óðleikhússins af stað, én
sigurinn sem þar vannst hef
ir orðið lyftistöng, aukið skiln
inginn á gildi leiklistarinnar
og starfið sem hófst með Þjóð
leikhúsbyggingunni heldur
áfram við félagsheimilin.
í framtíðihni mun Þjóðleik
húsið og leikai'ar þess og
starísfólk verða aðalheimili
íslenzkrar leiklistar og þaðan
munu berast áhrif og styrkur
til litlú leiksvi'ðanna i byggð
um landsins. Með í
styrk getur þróazt þar góð
leiklist áhugafólks er verður
félagsstarfi og menningu
byggðanna ómetanlegur styrk
ur.
Hin vandaða bók urn bygg-
ingarsögu Þjóðleikhússins
verður vafalaust kærkomin
öllum þeim, sem vilja um
þessi mál hugsa, og þeir eru
margir og fer fjölgandi með
árum. Það mun óhætt að full
yrða, að dagsbrún þróttmikils
tímabils í íslenzkri leiklist sé
að hef jast og sú mennt muni á
komandi áratugum ná meiri
reisn en nokkru sinni fyrr í
sögu þjóðarinnar, enda eru
nú í fyrsta sinni að skapast
skilyrði til þess, að svo geti
orðið. Þar á þjóðin mikinn ak-
ur ósáinn og nokkuð langt i
land til að ná öndvegisþjóðum
leiklistar, en enginn vafi er á
því, að næstu áratugir munu
skila henni langt áleiðis.
Þá mun byggingarsaga Þjóð
leikhússins rifjuð upp aftur
og aftur og teljast meðal
merkustu kafla íslenzkrar
menningarsögu á tuttugustu
öld. Þá mun þessi bók fá enn
aukið gildi. AK.
Sveinn frá Fossi sendir eftirfar-
andi:
„G. desember þ. m. var útrunn-
inn umsóknarfrestur sandgræöslu-
stjóraembættis íslands. Einn um-
sækjandli: Páil Sveinsson, settur
sandgræöslustjóri í Gunnarsholti.
Er því trúlegt, að hann verði skip-
aöur í það embætti fyrr en síðar.
Annað, sem ég vildi segja, er það,
að mér finnst það eiga vel við að
við þessir eldri menn, sem hættir
erum að starfa áreynsluvinnu, skrif
um dálítið um reynslu okkar af líf
inu, ef það gæti orðið yngra fólk-
inu til leiðbeiningar. Ég hef áður
um það skrifað, að ýmsu leyti, og
verið vinsælt og lesið. Stundum
hef ég dregið fram í dæmum, má'i
mínu til skýringar. En ég á ótalað
um það, hvað sumt fólk er hirðu-
laust með að læsa íveruhúsum sín-
um og geymsluhúsum — um nætur.
Og með því gefið tækifæri þeim
mönnum, sem gefnir eru fyrir þann
ósóma að stela, ef þeir komast i
tækifæri með það. En færri munu
þeir vera, sem brjóta upp húsin,
ef þau eru læst.
TJm það ern víst mörg dæmi í
Reykjavík, og þau eru líka til í
sveitinni, sem nú skal greina.
Dæmi: Bóndi nokkur sem raflýsti
heimili sitt til allra hluta, fékk þá
jafnframt betri aðstöðu með eldi-
við, til að reykja kjöt sitt í reyk-
húsi, en komst þá líka ekki hjá
því að reykja kjöt fyrir aðra sem
ekki höfðu aðstöðu til þess sjálfir.
Enn eins og kunnugt er, þá er
hangikiöt, vel reykt, þjóðarréttur,
til hátíða og allra meiri háttar tylli
daga.
Níi var bað eitt haust sem oftar.
að reykhusið var fullt af kjöti. En
þegar komið var fram á veturinn,
sá bóndinn, að mjög mikið var horf
ið af kjötinu úr reykhúsinu. Þetta
tjóh var ekki hæg-t að bæta upp
aftur á þeim tíma árs, og var þvi
mjög bagalegt, og leiðinlegt, vegna
þeirra, sem áttu þar kjöt í reyk.
En fyrir tvö atvik þessu skyld,
komst bóndinn að því dálltið slð-
ar, hver hafði stolið kjötinu, en
hann var samt í vanda staddur,
hvað gera skyldi í þessu máli, því
hann langaði ekki til að klekkja á
þeim seka, og í því traustl að eig
endur grunuðu ekki hann sjálfan,
þá lét hann málið kyrrt liggja. En
enn í dag veit hann ekki, hvort
hann hefir gert rétt eða rangt með
þessari aðferð. En eftir þetta var
þess gætt að hafa reykhúsið ramm
læst, enda dugði það til þess, að
þetta kæmi ekki fyrir aftur, Þetta
dæmi er dregið hér fram til þess
að hvetja fólk að læsa húsum sín-
um, um nætur.
Annað, sem ég vildi líka segja
hér, er um drengskaparmál í við-
skiptum manna á milli. Dæmi:
Bóndi, sem hafði sameign við tvo
menn, þó ekki sömu eignina, sem
þurfti að skipta á ákveðnum tíma.
En bóndinn hafði þá ekkl ástæður
til að mæta á þeim tfma, sem hin-
um hvorum um sig hentaði, enda
nokkur vegur á milli. Bóndinn gaf
þeim því sjálfdæmi við skiptin, svo
þeir hefðu ekki baga af drættin-
um. En svo þegar til kom, reynd-
ust skiþtin mjög neikvæð i garð
bóndans, sem sýndi það, að hvor-
ugur þessara manna var þess verð
ugur, að trúa þeim fyrir sjálfdæmi.
T*etta dæmi er lika dregið hér
fram til þess að vara menn við að
gefa öðrum sjálfdæmi, nema að
nauðþekkja manninn að drengskap
og heiðarleik. Og alla tíð hefir það
þótt eitt af þvi lélegasta i fari
manna að bregðast því traustl. í
skólum landsins ættu kennarar að
brýna þetta fyrir nemendum sín-
um. Þeir kannske gera það?"
Hér lýlrur hugvekju Svelns Sveins
sonar frá Fossi.
Starkaður.
SKIPAUTGCRD
RlKISIflS
Skjaldbreið fer til Snæfells
neshafna og Flateyjar hinn
27. þ. m. Tekið á móti flutn-
ing^ dag.^ ^ ^
áuqífyMð t Tímétmm
Feröir strætisvagnanna
yfir hátíðarnar:
Þorláksmessu:
Ekið til kl. 1 eftir miðnætti.
Aðfangadag jóla:
Ekið til kl. 17,30 e. h. — Ath. Þeir vagnar, seni
hafa burtfarartíma 17,32, 17,33 og 17,35 (o. s.
frv.), fara ekki.
Jóladag:
Ekið frá kl. 14—24.
Annan jóladag:
Ekið frá kl. 9—1 eftir miðnætti.
Gamlársdag:
Ekið til kl. 17,30.
Nýársdag:
Ekið frá kl. 14—24.
Lækjarliotnar:
Aðfangadag jóla: Síðasta ferð kl. 16,15.
Jóladag: Ekið kl. 14,15, 17,15, 19,15, 21,15, 23,15.
Annan jóiadag: Ekið kl. 10,15, 13,15, 17,15, 19,15, 21,15
og 23,15.
Gamlársdag: Síðasta ferð kl. 16,15.
Nýársdag: Ekið kl. 14,15, 17,15, 19,15, 21,15 og 23,15.
■æwssssssssæwssssssssssssssssssææssssæssssssssssssssssssresatssssaB