Tíminn - 09.01.1955, Blaðsíða 4

TÍMINN, sunnudaginn 9. janúar 1955.
-Saítí .!
-6. blað.
Baldur Óskarsson:
Ferðaminninsar frá
Zi’Teresa, veitingastaður við flóann.
Það er úðarigning sunnan
Brenner-Alpa. Ljósin á járn-
brautarstöðinni stafa daufu
skini út í ítalskt myrkur, og
þetta er um áttaleytið að
kvöldi, þann sjötta júli síðast
Jiðinn.
Kaskeittir landamæraverð-
ir ryðjast um og stimpla ijög
ur hundruð vegabréf. Það
glymur í lestinni af sparki
þeirra og látum og blekvotir
stimplarnir flekka pappírinn
í þessum litlu skræðum, sem
gera mönnum kleift að ferð-
ast landa á milli. Og þeir
tauta sér fyrir munni um
„Danmarca", en flest af þessu
fólki er frá „den gamle Dan-
mark, som skal bestá“ og
hefir rauðan og hvítkrossótt
an dannebrog í jakkahorni.
Kálfslegur undrunarsvipur
fer eins og sinueldur um sól-
brún andlit þessara eftirlits
manna, er þeim eru rétt tvö
vegabréf með nafninu ísland.
Svo rétta þeir þau og toga á
milli sín og fara -með italsk-
ar formælingar. Mennirnir
kannast bersýnilega ekkert
við þessar fjallaþúfur, sem
standa upp úr úthöfum jarð-
arinnar, norður undir heims
skauti, og þá er víst þýðing
arlaust að tala um Sturluson
og Huseby. Ekki mæla þeir
heldur á enska tungu, en
hrista hausa yfir landabréf-
unum og fleygja að lokum
þessum tveim bláu heftum
með áletruninni: ísland —
vegabréf, út um glugga. Þetta
voru ískyggileg augnablik.
Samferðafólkið, sem þegar
hafði fengið passa sína stimpl
aða, fylgdist með af drama-
tískum spenningi. Kurteisleg
ur Norðmaður lét þess getið,
að þvílíkir hundsrassar fynd
ust ekki annars staðar í Evr-
ópu og hjartagóð kona úr Dan
mörku fór að bjóða okkur ís-
lendingunum reyktóbak. Að
lítilli stundu liðinni fengum
við vegabréfin aftur. Þau
voru borin inn af gáfulegum
svertingja, sem talaði ensku
cg kannaðist við Reykjavík.
Stimplarnir skullu á pappírn
um og skömmu síðar mjakað
ist lestin út af stöðinni suður í
nóttina.
Morgunblærinn leikur tær
og hressandi innum vagn-
gluggann. Klukkan er eitt-
hvað um sex og danski sam-
ferðamaðurinn á móti vaknar
og segir: E-e-eh, e-e-eh.
Hann- er að bjóða góðan dag.
Þetta er vörubílstjóri frá K-
höfn og konan hans hrýtur
ennþá værðarlega. Lestin er
þegar komin niður úr fjall-
lendi Norður-Ítalíu og brun
ar nú um aldingarða Póslétt
unnar. Landið er að vakna af
svefni. Rauðbrún og illa hald
in steinhús blasa við; sum
eru lítið annað en rústir, en
fólkið býr í þeim og það er
yfir þeim einhver suðrænn
og heillandi blær. Lestin stað
næmist í Verona. Brotnar
marmarastyttur teygja hand
leggjastúfa upp úr garðholu
við húshorn og minna á end
urreisn, sem er liðin undir
Jok. Munkur heyrist söngla
morgunbæn sína í fjarska.
Kona í hvítum morgunslopp
kemur útá hússvalir. Hún
veifar: Danmörk er að fara
suður. „Aarrivederci“-far vel.
Stundu síðar erum við í
Feneyjum. Hún er byggð á
hundrað og seytján eyjum og
á hvergi sinn líka. Borg án
bifreiða og reiðhjóla, laus við
benzínstybbu og skítalykt olí
unnar. Handan við járnbraut
arstöðina tekur við skipa-
skurður —Canale Grande —
ein af aðal„götum“ borgarinn
ar. Við snæðum morgunverð
á veitingastoíu; seigt brauð
og kaffi, sem minnir á kjöt-
súpu. Út á strætinu bíða götu
salarnir og þeir seljá strá-
hatta og litaðar ljósmyndir.
Sumir liafa.tileinkað sér nokk
ur lýsingaro'rð úr Norðurlanda
málum og bjóða vöru sína
með látbragðalist og bending
um. Kvenhattarnir, umfangs
miklir skermar og tolla aðeins
með bindingum, en lrattar
karlmanna líkjast korklrjálm
um þeim, sem hvítir setja á
haus sér, áður en þeir fá sér
spássértúr á eyöimörku.
Við siglum eftir Canale
Grar.de með ferju frá járn-
brautarstöðinni til Markúsar
torgsins. Fornar aðalshallir
líða framhjá, og þær eru með
marmarasúlum og pírumpári
og eins og þær hafi oltið út úr
ævintýri. Gondólar með stand
andi ræðara smjúga um sund
in, en ræðararnir hrópa söng
laust hver á annan og þeir,
sem héldu að líf ítalans væri
ekkert nema söngur, verða
ráðvilltir í svipinn og vita
ekki, hvort þeir eiga að ásaka
sjálfa sig eða þá, sem knýja
árarnar. Fornaldarlega kirkju
með nafninu Santa Maria
della Salute ber fyrir augu.
Kirkjan er ein af elztu bygg
ingum bæjarins og sú næst
fegursta. Eftir klukkutíma
siglingu stígum við í land á
Markúsartorgi, og sólin sortn
ar af dúfum. Hér er hertoga
höllin, ein hin sérkennileg-
asta bygging álfunnar og hér
sat Casanova fangi. Súlnarað
ir mynda útveggi fyrstu og
annarrar hæðar, en ferðalang
ar nudda stírurnar úr augum
sér og sýnist höllin svífa í
nærsýnum hillingum. Markús
arkirkjan, reist í minningu
Markúsar guðspjallamanns,
ljómar af mósaík og gulli,
turnar og hvolfþök klædd
spansgrænum kopar, en ótelj
andi marmarasúlur bera uppi
hinar ytri hvelfingar. Fjögur
eirhross fara steinrunna gand
reið yfir aðalinngangi kirkj-
unnar og allt er þetta eitt
byzantinskt tákn austræns í-
burðar og glæsileika. Markús
arkirkjan er fyrir austan-
verðu torgi, en aðrar hliðar
þess mynda konungshöllin,
gamla bókhlaðan og aðrar
frægilegar byggingar. Þar eru
nú verzlanir og kaffihús. Yfir
aJlt þetta r ís kJukkuturn kirkj
unnar, staðsettur við bók-
hlöðuhornið, lrærri öllum
byggingum borgarinnar, hvá
ðan sér vítt yfir, umferð,
eyjar og sund. Hljómsveitir
kaffihúsanna leika ítölsk þjóð
lög og dúfur eta brauð úr lófa.
— Var að f urða, þött Napóleon
yrði hrifinn, þegar lrann kom
hér?
Það er villugjarnt í mjó-
strætum Feneyja. Bogamynd
aðar marmarabrýr með stuttu
millibili tengja eyjarnar
liverja við aðra en þvottur og
auglýsingar hanga á snúrum
milli glugganna yfir faðms-
breiðar götur og stígi. Mislit
ar mannkindur leika þar um
völl'og setningur manna virð
ist lrelzt sá, að selja vitgrönn
um ferðamönnum verðlaust
skran. En þeir eru ítalskir og
elskulegir á svipinn og kon-
urnar af þvi útliti og sköpu
lagi, sem hleypir ólgu í blóð
norrænna manna. — Kvöld í
Feneyjum: Tunglsljósið flæð
ir yfir ævintýraborgina og
brotnar í öldunum. Báturinn
rennur; söngurinn ómar.
„Allar leiðir liggja til Róm“.
Fimmtudagsmorguninn átt-
unda júlí sjáum við útgarða
þessarar fornu höfuðborgar
heimsins, og Norðurlandabú-
ar fyllast andagift og leigja
tvíhjólaðan stríðsvagn með
fretandi stóðhestum og aka
til Forum. Flestir láta sér
nægja að standa í sporvagni
niður til Tíber og gefa sér góð
an tíma, til að horfa á þetta
slýgræna og sögufræga fljót
sníglast undir ótal brýr og
lrverfa við ný borgarhverfi.
Við göngum vestur yfir fljótið
yfir eina þessara brúa,
skreytta fornum höggmynd-
um og erum stödd í ríki páf
ans. Og framundan blasir við
eitt heimsins furðuverk, Pét-
urskirkjan, sú stærsta sem til
er, teiknuð af Rafael, en lrvolf
þakið byggt af Michelangelo.
Ferföld súlnaröð umlykur
liringmyodað torg framan
kirkjunnar, og séð frá stein
súiunni miklu, á miðju torgi,
renna allar samstæðurnar
saman ,í eitt, svo að röðin sýn
ist einföld. Risastærð þessarar
kirkju yfirstígur allar geran-
legar hugmyndir; gólfflötur
15160 fermetrg.r, en hæðin
132 metrar og þar gætu Reyk
víkingar hlýtt messu í eina
mund. Hér eru listaverk eftir
Michelangelo og liér er táin á
Sankti Pétri, sem er slitin af
kossum. Við göngum í Vatí-
kanið, lítum í glugga páfans
og skoðum nokkuð af dýrgrip
ulh þeim, sem þessir mestu
nurlarar heimsins hafa viðað
að sér með elju í þúsund ár.
Og við heimsækjum Sankti
Pálskirkjuna og horfum á
gyllta gafla guðsliússins með
litrofnu steinmynstri. (Það
er ekki langt til strandar, þar
sem kroppurinn af Vilmu sál
ugu Montesí fannst umleikinn
á fjörunni.) „Gullbrúnir vegg
ir, sól og blár himinn, það
er Ítalía“, hrökk út úr konu
einni danskri. En sínum aug
um lítur hver á silfrið og sum
ir sjá ekki sólina fyrir áhyggj
um, því fingrafimir vasaþjóf
ar hafa tínt flest fémæti upp
úr vösum þeirra. Slíkir atburð
ir gerðust helzt á kirkjutröpp
um.
Forum Romanum, — ráð-
hús senatoranna. Þar stóð
Cæsar, keisari Rómaveldis, og
þar var hann veginn. Coloss-
eum, — þar sátu keisararnir
og horfðu á Jjón og tígrisdýr
rífa sundur kristna menn og
aðra og skemmtu sér ákaf-
lega. Áhrifin af þessum fornu
leiksviðsrústum eru í senn
hrikaleg og örlagaþrungin og
kaþólskir signa sig, en aðrir
syngja hér sálma. En gras
skýtur rótum um blóöidrifnar
leiksviðsrústir keisaranna, og
lífsins vald brosir.
Næsti áfangastaður er
Napólí. „Nú andar suðrið sæla
vindum þýðum“. Loksins er-
um við komin til þessarar
nafntoguðu Suðurlandaborg-
ar, þar sem ibúarnir leika
hinn alþjóðlega dúett alls-
nægta og umkomuleysis fyrir
opnum tjöldum. Skitugt fólk
treður farangri okkar inn í
bíla og ekur með hann til gisti
húsanna, hvar okkur er bú-
inn náttstaður. Garibaldi úr
steini stendur á miklu torgi,
sem við hann er kennt og horf
ir á þjóð sína. Austan við torg
ið er anddyri gistihúss, og yfir
bogadregnum dyrunum stend
ur eftirfarandi áletrun: Hotel
de la Gare. Syfjulegur dyra-
vörður í fitugum einkennis-
búningi bókfærir nöfn okkar;
herbergin eru á fimmtu og
sjöttu hæð, íbujðarlaus, en
eklú. óvistleg. Húsið sjálft er
ferhyrnd bygging með liúsa
garð í miðju, en þvottur liang
ir milli glugganna. Og niðri
i garðinum bregður fyrir
ýmsu affalli, sem þjónustu-
stúlkan okkar tínir út um
gluggana. Hún er á sextugs
aldri, klædd dökkum kyrtli,
sem hvergi veit sinn uppruna
lega lit, og liún rólar um stig
ana og bælir niður stunurnar
sem gigtin leggur upp í háls-
inn á henni. Launin eru of
mikil, til þess hún geti fyrir
fullt og allt lokið stigagöngu
sinni, en mátulega lítil, til
þess að lialda bennit víð.
Og þetta er um átíaiéytið
að kvöldi og bærinn dunar af
áfengum fögnuði. Úti á stræt
inu eru nokkrir unglingar, er
syngja og spila danslög á
harmóníku. Menn staldra við
og hlusta á þá; sumir' fleygja
fimm lírum í hattkúf, sem
liggur á götunni og stúlkurn
ar stinga vísifingri í lófann og
bera fram klæmnar spúrhing
ar á ensku. Verzlun fer aðal
lega fram á götunni og marg
ir hafa „opið“ alla ncttina í
kassa -ávaxtasalans glittir á
rykuga banana, og maðurinn,
sem selur brotnar tengúr og
ryðgaðar þjalir, situr þolin-
móður og skrafar við fjöl-
skyldu sína. í hliðarstræti,
þar sem kettir, dauðir óg lif
andi, þvælast fyrir fótum
manns, stendur húðarjálkur
og naslar að hálmbing. Ak-
tygin eru á honum og tíánn'
er með hrúgu af volgu taði
fyrir aftan sig. í vágriimim
liggur ekillinn og se'fílr. Smá
snáðar bjóða kverifólk og
betla sígarettur. Hiiium meg
in við hornið stendur éitt-
hvað, sem einhvern tíma var
kona. Það heltíur á barni,
sem sýgur eitthvað, sem ein-
hvern tima var brjóst, — tíu
lírur. En armslengd handan
við múrinn brunar „dollara-
grín ‘54“ á uppljómuðu stræti.
Gatan er heimur Napólíbúans
og heimili, himinn, lielvíti og
jörð. Napólíbúinn etur á göt
unni, fieygir matarleifúnum á
götuna, klæðir af sér óg sefur
á götunni; á morgnana vakn
ar hann aftur á sama stað og
lífið heldur áfram.
Daginn eftir ökum Við und
hlíðum Vesúvíusar. Við eydd
um tveimur tímum í Pompei
og grúskuðum í málefnum
fólks, sem varð að steihi árið
79 e. Kr. Eitraðar gastegundir
úr fjallinu hafa tortímt lífi
þeirra tuttugu þúsunda, sem
hér bjuggu, en askan og vik
urinn jarðað 'állt af mestu
vandvirkni. Dórískar súlur
dominera í flestum bygging-
um, en ýmis veggmálverk, er
staðið hafa af sér hita goss-
ins og ösku aldanna, draga
að sér verðskuldaða athygli.
Mikil frjósemisdýrkun hefir
verið í borginni, og sér þess
víða merki í skreytingum, á-
höldum og alls konár kroti.
En ítalir eru teprulegir og
hlifast við að sýna ferða-
mönnum þessa hluti, einkum
kvenfólki. Nokkrir fuiltrúar
hinna löngu liðnu íbúa liggja
nú í glerkistum, sumir uppí
loft og aðrir á grúfu ög verða
forvitnum aökomumönnum
að augnaæti.
Sorrentotanginn lokar Nap
ólíflóanum að sunnan. Og
hver man ekki „Torna a Sorr
ento“, lagið, sem Gigli syng-
ur. Sorento er lítil fjallaborg
við ströndina. Iitlir hestar
með fjaðraskúf á enni hlaupa
fyrir vögnum og konurnar
bera sólskinið i svörtu hár-
inu. Og það er þægilegt að
baða sig í blárri seltu Mið-
jarðarliafsins. Götusalarnir
bjóða upptrekktar spiladósir
með þjóðlögum og þeir raula
fyrir munni sér lagiö, sem
dósin leikúr, meðan gistivinir
borgarinnar þamba suðræn
vín í kvöldsvalanum.
Slík er Sorrento.
Stundin er um tólf á há-
degi á laugardag. Óteljandi
bátar vaggast undir kléttum
á lítilli vík, og mannfjöldinn
er hljóður af eftirvæntingu.
Það er eyjan Caprí, yndi milj
óna mæringa og augasteinn
Miðjarðarhafsins; það er
þangaö' sem við erúm róin.
Þar sem berg og vatn mætast,
Kramh. á 9. síðu.
Forum í Pompei.