Tíminn - 02.03.1956, Side 6

6
TÍMINN, föstudaginn 2. mara 1956,
mwrn
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn.
Ritstjórar: Haukur Snorrason
Þórarinn Þórarinsson (áb.).
Skrifstofur í Edduhúsi við Lindargötu;
Símar: 81300, 81301, 81302 (ritstj. og blaðamenn),
auglýsingar 82523, afgreiðsla 2323.
Prentsmiðjan Edda h.f.
L.£Íkfimin í bjarnargryfjunni
JpYRIR NOKKURU
birti bókmennta-
marit Sjálfstæðisflokksins,
itefnir, kvæði eftir þann af
ólaðamönnum Morgunblaðsins
>em talinn er þeirra bezt skáld
næltur. Kvæðið er þannig
arðið til, að bláðamaðurinn
hafði verið utanlands og kom-
ið þar í dýragarð. M. a. hafði
hann komið að bjarnargryfju
og þótt það ófagur leikur, þeg-
ar birnirnir voru að reyna að
komast upp úr henni. Þetta
varð skáldinu að yrkisefni og
lýkur drápu þess þannig:
Því hlassið þungt, — því
hæfir ei að vilja
sig hefja upp til fiugs
sem lítið ský,
því fyigir engin fegurð, aðeiris
fall með feiknagný.
Og eftir situr hlass á eigin rassi
enn á ný.
HJÁ ÞVÍ getur vart farið,
að þessi sérkennilegi skald-
skapur hafi rifjast upp í hug-
um þeirra, sem könnuðust við
hann, er þeir lásu í Mbl. ræðu
þá, er Bjarni Benediktsson
dómsmálaráðherra flutti á Óð-
insfundi síðastl. sunnudag. —
Ráðherrann sýnir þar nákvæm
lega sömu misheppnuðu leik-
fimina og bitnirnir í gryfj-
unni.
Ræðuefni hans cr tvíþætt.
Annað er það, að Sjálfstæðis-
flokkurinn ,,sé einn hæfur til
forustu.“ Hitt er það, að Sjálf
stæðisflokkurinn sé hreinn af
allri einræðishneigð og mök-
um við einræðisstefnur.
Vafalaust hefir ráðherrann
mikinn áhuga fyrir því að sanna
þetta. En björn getur ekki
orðið að svifléttu skýi, hve
mikið sem hann langar til
þess.Öll viðleitni í þá átt hlýt-
ur að enda á einn veg.
MÖNNUM ER ÞAÐ áreiðan-
lega Ijóst, að mikilvægasta
verkefnið framundan er koma
afnahagsmálunum í heilbrigt
horf. Engin stétt er ólíklegri
til að vinna að slíkri lausn en
milliliðirnir. Þeir hafa bein-
:ínis hag af því að öngþveitið
í efnahagsmálunum halaist.
Klíka öflugustu milliliðanna
ræður Sjálfstæðisflokknum.
Þess vegna er hann óhæfasti
flokkurinn til að leysa efna-
hagsmálin. Sú fullyrðing, að
hann sé „einn hæfur til for-
ustu,“ er því álíka misheppn-
aður klaufaskapur og tilburð-
ir bjarnarins, sem er að reyna
að komast upp úr gryfjunni.
MENN MUNA líka vel eftir
því, hvernig margir núv. for-
ingjar Sjálfstæðisflokksins
dáðu nazista.Menn gera sér líka
grein fyrir því, að Sjálfstæð-
isflokkurinn minnir á allan
hátt meira á íhaldsflokkana í
Suður-Ameríku en í Vestur-
Evrópu. Ilonum er stjórnað af
klíku, sem ekki fylgir neinni
sérstakri stjórnmálastefnu,held
ur miðar allt við það að halda
völdum sínum og sérréttind-
um og lætur einu gilda, hvern-
ig það er gert. Menn hafa það
sem glöggt dæmi um heilindi
og trúverðugleik þessarar
klíku, að hún hefir keppst við
að úrskurða kommúnista ósam-
starfshæfa, en hefir þó hvað
eftir annað haft við þá nán-
asta samstarf og er einmitt að
biðla til þeirra nú um stuðn-
ing við einokun þeirra í síldar-
útvegsnefnd. Vissulega minna
því afneitanir dómsmálaráð-
herra á einræðishneigð Sjálf-
stæðisflokksins og mökum hans
við einræðisstefnurnar, á lima-
burði bjarnarins, sem reynir á-
rangurslaust að komast upp úr
gryfju sinni.
EF DÓMSMÁLARÁÐHERRA
tekur sér tíma til þess að at-
huga þessi mál reiðilaust, lilýt-
ur hann að komast að þeirri
niðurstöðu, að hann gerir sjálf
um sér mestan óleik, ef hann
heldur áfram slíkum ræðuhöld-
um og á Óðinsfundinum á
sunnudaginn. Þótt honum finn-
ist staðreyndirnar óþægilegar,
er miklu betra fyrir hann að
viðurkenna þær en að vera að
afneita þeim með tilburðum,
er minna á leikfimina í bjarnar
gryfjunni, sem skáld Mbl. hef-
ir kveðið svo eftirminnilega
um.
Stækkun litlu býlanna
JSLENZKIR bændur
hafa mjög aukið
vélanotkun sína að undanförnu.
Mörg sveitaheimili hafa einnig
'engið raforku. Mikilsvert er að
áframhald geti orðið á þessari
aróun.
Til þess að sveitafólkið geti
með góðu móti notið véla, raf-
nagns og annarra þæginda
;ækninnar, verður efnahagur
pænda að vera sæmilega rúm-
:ir. Þessi þægindi liafa að sjálf-
rsögðu verulegan kóstnað í för
neð sér. Til þess að bændur
geti risið undir honum, þurfa
.júin að vera hæfilega stór.
Því miður eru mörg búin nú
nlltof lítil. Þar mun erfitt að
íjóta framangreindrar tækni,
in þess að viðkomendur reisi
sér hurðarás um öxl. Þess
/egna er stækkun litlu búanna
2iú eitt af stórmálum sveitanna.
ERAMSÓKNARMENN hófu
:tyrir 12 árum síöan baráttu
fyrir því, að hafizt yrði skipu-
.lega handa um stækkun þess-
arra býla. Á haustþinginu 1943
fluttu þeir frumvarp, sem fól í
sér markvissar ráðstafanir í
þessa átt. Annað aðalefni frum
varpsins fjallaði um stofnun
ræktunarsambanda, er gerði
bændum kleift að taka í þjón-
ustu sína stórvirkar ræktunar-
vélar á félagslegum grundvelli.
Löggjöf um þetta efni komst
strax fram á næsta þingi. Hitt
aðalefni frumvarpsins var að
veita aukna ræktunarstyrki til
þeirra býla, sem ekki höfðu
náð vissri lágmarksstærð. Þetta
atriði náði ekki fram að ganga
fyrr en sex árum síðar eða
1949, þegar nýju jarðræktarlög
in voru sett. Fyrir forgöngu
Framsóknarmanna var þessi
styrkur svo enn hækkaður á
seinasta þingi.
ÞAÐ ER VÍST, að með öllum
þessum aðgerðum hefir mikið
áunnist í þá átt að stækka mörg
býli, sem áður voru of lítil.
Glæsilegur búskapur er nú rek-
inn á mörgum býlum, sem voru
í tölu smábýla fyrir 10 árum.
Vafalaust mun þessi þróun
halda áfram. Hins vegar bend-
ir margt til þess, að hún muni
ekki verða nógu hröð, ef
stækka á smábýlin á hæfilega
skömmum tíma.
Walter Lippmann ritar um alþjóðamál:
Viðhorf að loknu flokksþingi
Ef menn vilja glöggva sig á, hvað leiðtogar Sovétríkj-
anna eiga við með tali um friðsamlegar samvistir austur- og
vesturþjóða, og samkeppni þeirra í milli, þurfa þeir að lesa
með athygli ræðurnar á flokksþinginu í Moskvu.
Mér skilst af þeim, að þeir elgi
við þá staðreynd, að eftir að þeim
tókst að rjúfa einokun Vesturveld-
anna á sviði kjarnorkuvopna, hafi
þeim líka tekizt að þoka þeim
úr algerum forustusessi í því starfi
að hjálpa vanyrktum löndum og
frumstæðum þjóðum til efnahags-
legrar sjálfbjargar. Þeir hafa orðið
í bezta lagi samkeppnishæfir á
því sviði, og það er ekki lengur
hægt að varna þeim inngöngu á
svæði eir.s og hin nálægari aust-
urlönd, Suðaustur-Asíu og Afríku,
jafnvel Suður-Ameríku. Þeir hafa
hugsað sér að lifa í veröldinni
með okkur sem keppinautar og
hafa gert sér ljóst, að þeir geta
ekkert unnið við að fara í stríð,
en eiga hins vegar á hættu að
tapa öllu.
ÞJÓÐIR, SEM næst búa, hafa
snúizt á ýmsa lund við þessari að-
stöðu Rússa til þess að keppa við
vesturveldin. Þær hafa fært sig
um set, telja sig sumar hverjar
hlutlausar á einhvern máta, án
beinnar afstöðu með eða í móti,
eða telja sig standa mitt í milli.
Hér er um að ræða stígandi þró-
un til upplausnar á þeim ríkja-
samsteypum, sem Acheson hóf að
koma á laggirnar og Dulles hefir
reynt að treysta síðan, og áttu að
vera varnarmúr á fyrra skeiði
kalda stríðsins.
Þegar áhorfendur ræða um að
utanríkisstefna Bandaríkjanna sé
frosin og utangátta við raunveru-
lega atburði, eins og ég geri, þá
á ég einkum við að Bandaríkja-
menn hafa fram til þessa ekki bor-
ið gæfu til að samhæfa stefnu
sína nýju Viðhorfi, né gera hana
færa um að takast á við hina nýju
samkeppnisstefnu Sovétríkjanna.
EF VIÐ berum saman árin
1947 og 1955 og hugsum okkur
Sovétríkin sem keppinaut á heims
sviðinu, þá er munurinn mikill.
Það var árið 1947, sem Bandarík-
in báru fyrst fram hugmyndina um
Marshall-áætlunina og buðust þá
til að ræða við alla fyrrverandi
bandamenn, þar á meðal Sovét-
ríkin. Molotov tók þátt í fyrsta
fundinum, en gekk síðan af íundi
og lýsti því yfir, að Sovétríkin
mundu ekki gerast þátttakandi í
neinni áætlun, sem væri gjörsam-
lega undir áhrifavaldi Bandaríkj-
anna. Hér var Molotov að fram-
kvæma skipun frá Stalín, sem gera
má ráð fyrir að hafi gert sér
Ijóst, að efnahagslegur styrkur
Bandaríkjanna á þeim tíma var
slíkur, að Sovétríkin mundu líta
út sem smávaxinn og lítilsmegandi
aðili við hliðina á þeim í því efni.
Afleiðing þessa varð sú, að í nær
8 ár voru vestrænu stórveldin, og
þá einkum Bandaríkin, eini aðil-
inn, sem lagði fram fjármagn til
uppbyggingar meðal þjóða, sem
ekki aðhylltust kommúnismann.
Þessar þjóðir höfðu ekki til ann-
arra að leita.
Á árinu 1955 var þessi einokun
vesturveldanna á fjármagnsmark-
aðinum rofin af Sovétríkjunum.
Hér er ekki um að ræða, að Rúss-
| ar hafi lagt fram fjármagn neitt
nándar nærri í samlíkingu við
|Bandaríkin. En hér er aðalatriði
' málsins, að Rússar hafa gerzt
| keppinautar á þessu sviði, og enda
þótt Rússar séu tortryggðir, er
þeim samt víða vel fagnað á þess-
um vettvangi.
Egyptar sýndu, hvers þessi sam
keppni er megnug, í samningun-
um um lán til Asswan-stíflunnar.
Hætt er við, að Bandaríkjamenn
hefðu verið fremur seinir á sér
að bjóða fram lánin. ef óttinn við
samkeppni Sovétríkjanna hefði
ekki rekið á eftir. Við þessar að-
stæður er það að verða vaxandi
vandkvæðum háð íyrir Bandaríkja
menn að fá í skiptum fyrir efna-
hagsaðstoð sína hernaðarlesa samn
inga, til dæmis, eða pólitískar
skuldbindingar, og jafnvel að fá
samþykkta skilmála sína fyrir efna
hagsaðstoð og lánum.
Þessi nýju viðhorf eru þannig.
aö þeim verður ekki svarað með
því einu að samþykkja að leggja
fram nýjar stórfúlgur til að að-
stoða aðrar þióðir. Hár þarf rót-
tækt endurmat á öllum hugrrrynd-
um þjóðarinnar um aðstoðarstarf
í útlöndum.
ÞÁ MÁ minna á. að árið 1947
höfðu Bandaríkjamenn einokunar-
| aði aðeins á annan aðilann: Hún
I En það jafngilti því, að hótunin
um allsherjargagnráðstafanir verk-
' aði aðeins á annan aðilann: Hún
hélt aftur af’ Rauða herrium og
tryggði vopnahléssamningana frá
WALTER LIPPMANN
1945, og gerði áhættulaust að um-
krineja Rússa með flugvélabæki-
stöðvum.
Nú hafa Rússar kjarnorkuvopn-
in og möguleika til að nota þau
gagnvart flugválabækistöðvunum.
í þes?u er fólgin meginástæðan
fvrir því, að alda hálfgildings hlut-
levsig í hernaðarmálum fer um
hálfan hnöttinn, frá Japan til Norð
urlanda. Á flokksþinginu í Moskvu
lögðu ræðumenn áherzlu á að
samkooDnin mundi verða friðsam-
le? H'ns vegar fékk Zhukov mar-
skálkur það hlutverk. að minna
lönd wra látið hafa flugbækistöðv
ar. á þá staðreynd, að rauði ílug-
herinn er megnugur að ná til
þeirra.
. m
HIN N.ÝJA hernaðaraðstaða,
se’n bróunín í smíði laneflevgra
og fjarstvrðra eldflauga hefir gert
enn meira áberandi. krefst rót-
tæks endurmats á allri herfræði
vesturlanda. Því að herfræðilegar
hugmyndir á Vesturlöndum í dag
tilheyra þeim þætti kalda stríðs-
ins, sem nú er senn lokið
(Einkar. NY Herald Tribune.)
í FRUMVARPI Framsóknar-
manna 1943 var það íakmark
sett, að því skyldi lokið innan
10 ára, að hvert býli hefði a.
m. k. vélræklað tún, er gæfi af
sér a. m. k. 500 hestburði af
heyi. Þá var það ætlunin, að
hinn mikli stríðsgróði yrði að
verulegu leyti notaður í þessu
augnamiði. Honum var hins
vegar ráðstafað á annan hátt
og verður sú raunasaga ekki
rakin hér.
EF VEL ÆTTI að vera, ætti
nú að setja það takmark, að öll
býli landsins hefðu náð vissri
hámarksstærð innan ákveðins
tíma. í framhaldi af því þarf
síðan að hefjast handa um
framkvæmdir, er bezt full-
nægðu því markmiði að fróðra
manna yfirsýn. Þetta er ekki
aðeins mál sveitanna einna,
heldur þjóðarinnar allrar, sem
á hag sinn mjög undir því, að
landbúnaðurinn sé rekinn á
sem hagkvæmastan Ixátt.
Breytt viShorf a3 loknu flokksþinginu. Um það o. fl. fjailar grein Lipp-
manns hér á þessari blaisíðu. Han.n hvetur til endurmats á utanríkis-
stefnu Vesturveldanna. En það eru líka breytt viðhorf heima fyrir í Rúss-
landi. Þessi mynd minnir á, hvernig ástandið var. Stalin var dýrkaður
sem yfirmannleg vera. Myndin sýnir Æskulýðsfyikinguna í Austur-Þýzka-
landi játa átrúnað, meðan Staiin var og hét. Nú eru tímar breyttir, Stalin
fallinn af stalli. En kemur nýtt skurðgoð í staðinn?