Tíminn - 09.03.1956, Blaðsíða 6

6
T IMIN N, föstudaginn 9. marz 1956.
7ý
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn.
Ritstjórar: Haukur Snorrason
Þórarinn Þórarinsson (áb.).
Skrifstofur I Edduhúsi við Lindargötu.
Símar: 81300, 81301, 81302 (ritstj. og blaðamenn),
auglýsingar 82523, afgreiðsla 2323.
Prentsmiðjan Edda h.f.
| Ingólfur og niðurgreiðsluleiðin
^jORGUNBLAÐIÐ skýr-
'* ir frá því í gær, að
ngólfur Jónsson, viðskipta-
nálaráðherra, hafi lagt það til
k fundi ríkisstjórnarinnar á
oriðjudaginn var, að auknar
/rðu fjárgreiðslur úr ríkissjóði
til að greiða niður vöruverð og
þannig komið í veg fyrir að vísi
talan hækki fram til næstu ára
móta.
Samkvæmt upplýsingum, sem
Ingólfur lagði fram á stjórnar-
fur.dinum, mun vísitalan hækka
um 17 stig fram til næstu ára-
móta, ef engar ráðstafanir eru
gerðar til hindrunar því. Út-
gjöld ríkisins í ár myndu auk-
ast um 12,3 millj. kr. vegna
þessarar vísitöluhækkunar, en
áætlað er að það muni kosta
ríkissjóð 33.2 millj. kr. að
halda vísitölunni óbreyttri.
en það yrði sennilega hægt með
því að borga niður 8 stig frá
apríllokum og 4 stig frá októ-
beriokum. Raunveruleg út-
gjaldaaukning vegna . þessara
nýju niðurborgana yrði sam-
kvæmt þessu 21 miilj. kr.
í TILLÖGUM Ingólfs er ekki
bent á neinar ákveðnar leiðir
til að afla fjár vegna þessara
nýju útgjalda, heldur aðeins
yinprað á því, að hugsanlegt sé
að draga úr einhverjum öðrum
útgjaldaliðum, án þess að nokk
ur útgjaldaliður sé þó nefndur
•sérstaklega! Sést mætavel á
þessú, hvernig Sjálfstæðismenn
haga jafnan tillöguflutningi sín
um. Það er bent á það, sem er
auðvelt og vinsælt, en forðast
að gera tillögur um lausn
þeirra erfiðleika, sem geta
fylgt framkvæmdinni.
VIÐ ÞESSA tillögu Ingólfs
sr það svo að athuga, að ætti
að halda þessum vísitölugreiðsl
um áfram á næsta ári, myndi
það kosta miklu meiri útgjöld.
Þá yrði að borga niður 12 stig
allt árið í stað 8 stiga í 8 mán-
iði nú og 4 stiga i 2 mánuði. Til
jafnaðar mun það kosta 6 millj.
að borga niður eitt vísitölustig
yfir árið. Niðurgreiðsla 12 stiga
á næsta ári myndi því kosta 72
millj. kr. Slíkt yrði ógerlegt án
nýrra stórfelldra álaga. Sést á
’pessu, að hér er um hreint
bráðabirgðaúrræði að ræða.
MORGUNBLAÐIÐ er hið hróð-
ugasta yfir þessari tillögu Ing-
ílfs og birtir mynd af honum
með frásögninni um hana. Fyr-
irsögnin yfir frásögninni tekur
yfir heila síðu! Af því mætti
irómur lesandi ætla, að hér
Orðaleikur
17' OMMÚNISTAR kalla
sig vinstrimenn, en
mu í raun og veru argvítug-
istu hægrimenn þjóðfélagsins.
Vinstri stefna er jafnaðar-
itefna í efnahagsmálum og
afnframt vörður mannréttinda
ig óskoraðs frelsis í lýðræðis-
ájóðfélagi. Undir hvorugu geta
irommúnistar staðið. E. t v.
:ná eitthvað deila um afstöðu
peirra til efnahagsmála í raun
ig veru, en mannréttindi og
'relsi einstaklingsins tjóar ekki
ið ræða við þá. Þeir nefna orð-
:in með vörunum, en afneita
þeirra hljóðan í hjartanu. En
orðaleikurinn um vinstri og
hægri er kommúnistum þægi-
legur eins og á stendur. Hann
er til þess fallinn að dylja fyr-
ir mörgum hægrimennsku
væri nú loks komin tillaga um
varanlega lausn tillögunnar.
Annað myndi hins vegar verða
uppi á teningnum, ef rifjuð
væru upp ýms fyrri ummæli
Mbl. um tilgangsleysi slíkra
niðurgreiðsla, þótt þær geti ver
ið réttmætar um stundarsakir.
Mbl. hefir líka lýst fáu oftar
sem einu helzta takmarki Sjálf-
stæðisflokksins en að losna við
slíkar niðurgreiðslur.
Nú er tillaga um auknar nið-
urgreiðslur boðuð sem hin
stóra lausn í efnahagsmálum!
Hefðu merin ekki brosað minna
að þessu öllu saman, ef Mbl.
hefði haft fyrirsögnina talsvert
minni og sleppt að birta mynd-
iria af Ingólíi?
í TILEFNI af þessu er hins
vegar ekki úr vegi að rifja upp,
að núv. viðskiptamálaráðherra
hefði sloppið við að bera fram
slíka tillögu, ef hann hefði lagt
áherzlu á að móta hyggilega
efnahagsstefnu frá upphafi. í
staðinn hefir hann og flokkur
hans beitt sér fyrir því að hald-
ið væri uppi ótakmarkaðri fjár-
festingu í sambandi við bygg-
ingar í höfuðstaðnum. Af því
hefir leitt algera ofþenslu á
vinnumarkaðinum og kaupið
því þotið upp. Jafnhliða hafa
af hálfu viðskiptamálaráðherr-
ans ekki verið gerðar neinar
tilraunir til að hindra óeðiileg-
ar verðhækkanir. Afleiðing
þessa hvorutveggja er ört vax-
andi verðbólga, sem er á góð-
um vegi með að stöðva atvinnu
reksturinn. Þá loks vaknar við-
skiptamálaráðherra Sjálfstæðis
flokksins við vondan draum og
ber fram tillögur um auknar
niðurgreiðslur eftir að bæði
hann og málgagn hans er þó
búið að fordæma þær nokkur
undanfarin misseri.
HÉR SKAL því ekki neitað að
auknar niðurgreiðslur geti
gagnað sem skammvinnt bráða
birgðaúfræði, ef fjár til þeirra
verður aflað með skaplegu
móti. En framtíðarúrræði eru
þær ekki. Þessi tillaga við-
skiptamálaráðherrans er því ný
sönnun þess, að Sjálfstæðis-
flokkurinn er hinn ólíklegasti
til að stuðla að nokkurri heil-
brigðri framtíðarlausn efna-
hagsmálanna. Til þess er hann
alltof háður milliliðunum. Þess
vegna er það ekki að ófyrir-
synju, að flokksþing Framsókn-
armanna hefir verið hvatt sam-
an til þess að íhuga nýjar leiðir
og úrræði til lausnar þessum
málum.
kommónista
þeirra og einræðishneigð.
Kommúnistar eru manna slyng
astir að rugla skilning manna
á hugtökum.
SAMA LEIKINN setja þeir á
svið í tilefni af flokksþinginu
í Moskvu. Um leið og þeir láta
í það skína að vera megi að
Stalin hafi verið helzt til „ráð-
ríkur“, eins og þeir kalla það,
halda þeir því fram, að hin
svonefnda „samvirka" stjórn,
sem nú er komin á laggirnar í
Rússlandi, sé ákaflega lýðræð-
isleg stjórn. Alræði 11 manna
á að vera svona miklu betra
en einræði Stalins. Víst má
vera, að það reynist skár, en
skyldi almenningur finna mun-
inn? Frá sjónarhóli lýðræðis-
sinnaðs fólks, sem álengdar
Píanóleikarinn Rubinstein
Hann hélt nýlega 5 opinbera
hljómleika í Carnegie Hall og lék
alla píanókonserta Beethovens
og Brahms og ýmis fleiri verk
KUNNUR bandarískur tónlistar-
gagnrýnandi hefir nefnt Artur
Rubinstein „hinn síðasta hinna
sannrómantísku píanósnillinga“,
menntaðan og uppalinn í anda
þeirra Liszts og Rubinsteins. Hinn
síðarnefndi var ekkert skyldur
honum. í meira en HÁLFA ÖLD
hefir Rubinstein verið einn af
fremstu og mest eftirsóttu píanó-
leikurum heims, og enn þann dag
í dag er hann sístarfandi og spil-
andi, þótt hann sé orðinn 67 ára
gamall, heldur meira en hundrað
tór.leika á ári hverju og spilar
inn á aragrúa af plötum. RCA-fé-
lagnð í Bandaríkjunum liefir selt
meir en 3 milljón plötualbúm und-
ir nafni Rubinsteins.
í SÍÐASTLIÐNUM mánuði, ér Ar-
tur Rubinstein kom stikandi inn
á svið Carnagie-hljómlistahallar-
innar og hóf leik sinn með hinum
kunnu, háu handahreifingum og
kalda, næstum steinhöggna andlits
svip., hefir mörgum áhorfendanna
án efa fundist þeir vera að hlusta
á mesta píanósnilling vorra tíina.
Allir þeirra vissu að hann var að
hefja flokk 5 tónleika á 13 dög-
um og að hann hafði tekizt á hend
ur það einstæða verkefni að leika
17 meiriháttar tónverk, þar með
taldir allir píanókonsertar þeirra
Beethovens og Brahms, auk ýmsra
verka eftir Mozart, Rakmaninof,
Sjaikovsky, Grieg, Liszt, Chopin,
Falla, Franck og Schumann. Á
stendur, gildir það víst einu,
hvort nefnd, sem er studd öfl-
ugu hervaldi, ræður öllu, eða
hvort það er sérvitur einræðis-
herra. í hvorugu tilfellinu er
um að ræða lýðræðislegt
stjórnarfar, og það er mergur-
inn málsins.
ENN LEIKA kommúnistar
sér að orðum og hugtökum, er
þeir birta með stórum fyrir-
sögnum í blaði sínu.að komm-
únisminn muni taka völdin „á
þingræðislegan hátt“. Þeir
skrafa um að þeir muni beita
venjulegum þingræðislegum
aðferðum til að tryggja sér
völdin. Þetta segja þeir eins
og það væri eðlilegasti hlutur
í heimi. Hér er því treyst, að
almenningur muni ekki eða
viti ekki hvernig þessi mál
yoru túlkuð á hreinskilnari tíð.
í samþykktum 3. alþjóðasam-
bands kommúnista, er m. a. að
finna þessa yfirlýsingu:
— Þingræðisleg stjórn getur
ekki í neinni mynd orðið skipu-
lag hins kommúnistíska ríkis
. . . Verkefni öreiganna er að
sprengja í loft upp stofnanir
og fyrirlæki þingræðisins. . . .
Sérliver þingfulltrúi kommún-
ista verður sífellt að muna að
hann er ekki „löggjafi“, sem
leitar samninga, heldur áróð-
ursmaður, sem komið hefir ver-
ið fyrir í herbúðum óvinanna
til að framkvæma skipanir
flokksins. Kommúnistaflokkur
tekur ekki þátt í starfi þing-
ræðislegra stofnana til þess að
vinna þar skipulega að frarn-
kvæmdum, heldur til þess að
grafa undan þingræðinu innan
frá . . . —
ÞETTA ER dáfalleg þróun
í þingræðisátt. En svo mikið
hjartansmál var þessi stefnu-
yfirlýsing fyrir kommúnista-
forsprakka fyrir eina tíð, að
heldur voru samfylkingaráætl-
anir með lýðræðissinnum látn-
ar fara út um þúfur en falla
frá henni. Nú afneita þeir
henni með vörunum, en skyldi
ekki hjartað hafa „gömul ör“?
milli tónleikanna lék hann inn á
hljómplötur. Sjálfur lét Rubin-
stein mestan hluta af greiðslunni
fyrir leik sinn renna til að greiða
sinfóníuhljómsveitinni, undir
stjórn Alfred Wallenstein, sem
annaðist undirleik fyrir hann.
RUBINSTEIN ER sannkallaður
heimsborgari, þótt hann hafi öðl-
ast borgararéttindi í Bandaríkjun-
um. Ilann er á stöðugu ferðalagi
og hefir haldið tónleika í flest öll-
um löndum heims. Hann er fædd-
ur í borginni Lodz í Póllandi, son-
ur vefnaðarvöruframleiðanda. Þeg
ar hann var þriggja ára, keypti
faðirinn litla fiðlu handa honum,
sem hann braut brátt í spón. Hann
fékk aðra fiðlu, en hún fór sömu
leið og upp úr því lét faðir Art-
urs litla hann hamra á píanóið,
sem þá var mikið minna í tízku.
Ellefu ára að aldri hélt hann
fyrstu tónleika sína, í Berlínar-
borg. Hann hlaut góða dóma og
15 ára að aldri var hann orðinn
þekkt nafn í öllum höfuðborgum
Evrópu. Snemma árs 1906 kom
hánn fyrst fram í Carnegie Hall,
féklc miður góða dóma gagnrýn-
enda. „Þeir vildu fá að heyra pí-
anóleikara, sem léki hverja ein-
ustu nótu, alveg eins og hún var
skrifuð," sagði hann, „og áhorf-
endum þar vestra fannst þeir snuð
aðir á aðgangseyrinum, ef þeir
heyrðu eina nótu, sem ekki var
rétt. Þetta tóku Evrópumenn ekki
nærri sér.“
Rubinstein sneri aftur til París-
ar og hóf nú að njóta líísins, en
hann virðist ávallt hafa haft eins
mikinn hæfileika til þess eins og
að leika á píanó. „Ég var grann-
ur eins og kústskaft, því ég fór
aldrei í rúmið fyrr en undir morg
un,“ segir hann sjálfur. Vinur
hans, tónskáldið Paul Dukas, hitti
hann kvöld eitt inni á kaffihúsi
og var Rubinstein þá að snæða
morgunverð. Dukas fór með hann
upp í vinnustofu sína og fór að
sýna honum klámmyndir. „Hver
er meiningin?“ spurði Artur.
„Þetta er það eina, sem þú virð-
ist hafa áhuga fyrir nú orðið,“
sagði Dukas. Eftir þennan kinn-
hest fór Rubinstein að æfa sig fyr
ir alvöru, en lenti brátt í nýju
ástarævintýri. „Það var voðalegt,
voðalegt", sagði liann. „Ég varð
að hefja einvígi við sjálfan mig.“
Á STRÍÐSÁRUNUM fyrri starfaði
Rubinstein um skeið sem túlkur
fyrir bandamenn (hann talar átta
tungumál reiprennandi), fékk slík
an viðbjóð á framferði Þjóðverja í
Belgíu, að hann hét því að leika
aldrei framar í Þýzkalandi og hef-
ir efnt það heit. Árið 1938 endur-
sendi hann heiðurspening, sem
Mussolini hafði sæmt hann, og
skrifaði undir skeytið: „Gyðingur-
inn og píanóleikarinn Artur Ru-
binstein".
Um þessar mundir vann Ru-
binstein hylli tónlistarunnenda á
Spáni. Hann spilaði spánska tón-
list með því taktfjöri, sem enginn
Spánverji gat leikið eftir. Hann
varð nákominn spænsku konungs-
fjölskyldunni og fékk oft að nota
píanó drottningar við tónleika
sína, en það var eitt hið bezta í
allri Madrid.
Árið 1916 kom Rubinstein aftur
til Bandaríkjanna og hélt all-
marga tónleika á vegum hins
kunna S. Ifuroks, en hann var
miklu þekktara nafn í Evrópu og
fékk þar betur greitt fyrir leik
sinn. Áður en hann sneri aftur
vestur um liaf árið 1937 og varð
einn af langvinsælustu píanóleik-
urum sinnar kynslóðar, skeði sá
atburður, sem hann segir sjálfur
að hafi gjörbreytt lífi sínu. Árið
1932 kvongaðist hann Anielu
Mlynarski, sem var dóttir pólsks
hljómsveitarstjóra, en Rubinstein
hafði eitt sinn leikið undir stjórn
hans sem drengur. Hún var 22 ára
en hann 43, þegar þau voru gefin
saman. Þau eiga nú þrjú uppkom-
in börn. „Upp frá þessu fór ég að
æfa mig reglulega á degi hverjum
og leggja meiri alvöru í verk
snillinganna, sem ég hafði svo
lengi leikið mér að“, segir hann.
| „Ég gat ekki hugsað til þess að
einhver gæti sagt við dóttur mína:
„En hvað hann faðir þinn hefði
getað orðið mikill píanóleikari.“ “
Líf hins fræga tónlistarmanrts
er líf hirðingjans. Rubinsteín
kallar heimili sitt á 5. Avenue
í New York hið 33. í röðinni, og
enn er hann á stöðugu ferðalagi,
þrátt fyrir háan aldur. „Ef hann
heldur kyrru fyrir í 3 daga,“ segja
vinir hans, „fer hann að verða ó-
rólegur," og enn nýtur hann lífs-
ins af jafn mikilli kæti og þrótti
og nokkru sinni áður.
h
ER HANN HÓF tónleika þá, sem
að framan getur, lét hann svo um
mælt við blaðamenn: „Ég hefi
leikið öll þessi verk svo oft áður,
á ýmsum tímum, en ekki alltaf
eins og ég hefði viljað leika þau.
Ég vildi mjög gjarnan geta leikið
þau einu sinni sómasamlega áður
en ég hverf. Ekki þar með sagt
að ég geti ennþá leikið þau full-
komlega, en ég held að ég geti nú
leikið þau næstum því eins og ég
vil, að þau séu leikin.“
Skipulag samgangna
rannsakað
Fjárveitinganefnd hefir lagt
fram tillögu til þingsályktunar um
skipulag á saingöngum innaníands,
á landi, á sjó og í lofti. Skal nefnd
in að þeirri athugun lokinni gera
tillögur um skipuiag samgangna
þessara, þannig, að þær verði í
heild sem hagkvæmastar fyrir all-
ar byggðir landsins. í greinargerð
segir meðal annars: *
„Það. orkar ekki tvímælis, að
greiðar og góðar samgöngur eru
lífæð hverrar þjóðar. Segja má,
að einu gildi, hver lætur fólkiriu
þessa þjónustu í té, hvort það er
ríkið, félög eða einstaklingar. En
það skiptir aftur á móti höfuð-
máli hér hjá oss, að flutningar
á þessum þremur samgönguleiðum
séu skipulagðir þannig, að sama/n
fari sem bezt og hagstæðust fyrir-
greiðsla og hagkvæmur rekstur
þeirra fyrirtækja, sem samgöngurn
ar annast. En þetta getur tæplega
orðið, nema komið sé þeirri skiþ-
an á ferðirnar, sem að framari
greinir. Vildi fjárveitinganefnd
mega vænta þess, að starf milli-
þinganefndar gæti leitt til þess,
að fundinn yrði grundvöllur fyrir
heppilegu og hagkvæmu samstarfi
allra þeirra aðila, sem að rekstri
samgangnanna standa. Þá væri ráð
tilgangi fjárveitinganefndar með
flutningi þessarar tillögu.