Tíminn - 06.05.1956, Blaðsíða 6

6

TÍ MIN N, sunnudagimi 6. maí 1956,
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn.
Ritstjórar: Haukur Snorrason
Þórarinn Þórarinsson (áb.).
Skrifstofur í Edduhúsi við Lindargötu.
Símar: 81300, 81301, 81302 (ritstj. og blaðamenn),
auglýsingar 82523, afgreiðsla 2323.
'Prentsmiðjan Edda h.f.
Áttaviti strandkapteinsks
FORINGJAR Sj^lfstæð-
sflokksins láta Morgunblað'-
ið hrópa, að skútan sé enn á
iloti. Strandkapteinninn læt-
ur útvarpa tilkynningum um,
að hann sé enn við stjórn-
völinn. En hvorkt hásetar né
björgunarmenn virðast taka
hið minnsta mark á þessu.
Holskefla dýrtíðar og vand-
ræða dregur að sér athygl-
ina. Hún ógnar að færa allt á
káf. í slíkum umbrotum
verður hljómlitil raustin
fræga.
ÞAÐ ER AUGLJÓST af
tilburðum Mbl. og „lands-
fundarins", að foringjar
Sjálfstæðisflokksins leggja á
það meginkapp, að haldið
verði uppi felskri velmegun í
landinu fram yfir kosningar.
Þegar Sjálfstæðisflokkurinn
hefur beðið ósigur og aðrir
hafa tekið við stjórnartaum-
unum, á að kenna þeim um
strandið. Láta sem skútan
hafi alla tíð verið á floti og
kapteinninn hafi siglt utan
boða og grynninga. En þessi
stefna er dæmd til ósigurs.
Það er orðið ómögulegt að
leyna strandinu. Hver ein-
asti dagur minnir þjóðina á,
hvar hún er stödd.
ÚTVEGSMENN halda fund
hér í bænum þessa dagana.
Umræðuefnið er strand báta-
flotans á skeri dýrtíðar og
öfugþróunar í framleiðslu-
málum. Stefnt er að því að
ýta úr vör með „bráöabirgða-
úrræði eftir bráðabirgðaúr-
:ræði“ (efnahagsmálastefna
landsfundarins), en ósýnt er,
hvenær það verður, að lok-
inni vertið, sem hefur brugð-
:izt að verulegu leyti. Eykur
það enn á vandræðin, sem
voru ærin fyrir. Gjaldeyris-
skortur sverfur æ fastar að.
Nú er haldið uppi einhverjum
ströngustu innflutnings- og
gjaldeyrishöftum, sem þjóðin
hefur kynnzt um langa hrið,
undir forustu þeirra manna,
sem fyrir fáum misserum
sögðust ætla að standa vörð
um „frjáls viðskipti". Leyfi
eru mjög af skornum skammti
um þessar mundir, og yfir-
færslur tregar, þótt leyfi séu
fyrir hendi. Og hinn „frjálsi
innflutningur“ er ekki orðið
neitt nema háðsyrði. Það er
enginn frjáls innflutningur
lengur. Nauðsynlegustu tæki
fást ekki flutt inn í landið.
Forvígismenn „frelsisins“
standa þversum fyrir því, að
leyft sé að flytja inn vörur
eins og vörubíla og girðing-
arefni. Þannig mætti lengi
rekja dæmin. Stefna Sjálf-
stæðisflokksins — athafna-
frelsi skuldakónga og brask-
ara — hefur siglt þjóðar-
skútunni í strand á öllum
sviðum efnahagslífsins. Og
þótt hafðar séu í frammi alts
konar sjónhverfingar til þess
að leyna ástandinu fram yfir
kosningar, kemur sannleik-
urinn í ljós í æ ferlegri mynd-
um.
ÞEGAR FLÓKKURINN
hefur gengið frá skipinu A
skerinu, er kallaður saman
„landsfundur" og hann lát-
inn hylla kapteininn fyrir
farsæla stjórn. En í öllum
langlokunum, sem þessi sam-
kunda hefur látið Mbl. birta,
er ekki að finna nokkra leið-
beiningu um, hvernig megi
sigla á nýjan leik, hvernig
megi losa skipið af skerinu,
né hvei-jar ráðstafanir þurfi
helzt að gera til að veriast á-
föllum í ólgusjó dýrtíðar og
framleiðslustöðvunar. „Þjóð-
flokkurinn“ sá enga aðra leið
en prjóna „bráðabirgðaúr-
ræði“ aftan við „bráðabirgða-
úrræði“, enda var takmarkiö
ekki björgunarstarf .yrir þjóð
ina, að sögn formannsins,
heldur fyrst og fremst að
hugsa um „hagsmuni okkar“,
þar næst um hag „flokksins“
og síðast aö hyggja að velferð
þjóðarinnar. Strandið er þvi
algert. Þegar hyllir undir þá
skelfllegu staðreynd, að völd
og gróðaaðstaða er í hættu,
er yfirskyni hugsjónastefnu
varpað fyrir borð, og eftir
stendur nakin eiginhags-
munastefna. „Hagsmunir okk
ar sjálfra". Þau orð voru
kjarninn í landsfundarræðum
leiðtoganna. Þau eru áttavit-
inn, sem strandkapteinninn
hafði sífellt fyrir augum.
Finn Moe og MorgunblaðiS
. MORGUNBLAÐIÐ birti
nýlega með stórri yfirskrift
þáu ummæli Finns Moe, rit-
.sfjóra Arbeiderbladet í Osló
og formanns utanríkisnefnd-
af Stórþingsins, að ályktun
Alþingis um varnarmálin
standi aðð vissu leyti í tengsl
am við kosningabaráttuna.
Hins vegar sleppti Mbl.
/andlega að segja frá öðrum
atriðum í grein Moe, sem
hljóta þó að teljast stórum
athyglisverðari frá sjónarhæð
islendinga.
Vegna tilefnis þess, er frá-
sogn Mbl. hefur gefið, þykir
:rétt að vekja hér athygli á
þessum ummælum í grein
Moe.
GREIN MOE er skrifuð í til-
efni af því, að bandarísk blöð
.'háfa minnzt á, að Norðmenn
og Danir ættu að hafa áhrif
á afstöðu íslendinga í varnar-
r 'álunum. Þessu hafnar Moe
eindregið fyrir hönd Norð-
manna. Ha.nn segir fyrst um
afstöðu Islendinga almennt:
„Það getur varla talizt nein
um vafa bundið, að ákvörð-
un sú, sem íslendingar hafa
tekið, muni veikja varnarað-
stöðuna á Norður-Atlantshafi.
Norðmönnum ber fyllsti rétt-
ur til að hald; bví íram, að
íslendingum beri að taka til-
lit til þessa atriðis. Hins veg-
ar geta íslendingar bent á
það, að ekki hafi verið til þess
ætlazt, þegar þeir gerðust að-
ili að Atlantshafsbandalag-
inu, að Bandaríkjamenn
skyldu hafa herstöðvar á ís-
landi. Sú herstöð kom ekki
til sögunnar fyrr en átökin í
Kóreu stofnuðu heimsfrið-
inum í voða.
Þess vegna verður því ekki
umyrðalaust vísað á bug, sem
Islendingar halda fram, að
þegar jafnvel helztu stjórn-
málaleiðtogar heimsins álita
að dregið hafi úr styrjaldar-
hættunni, verði hið fyrra fyr-
irkomulag aftur upp tekiö.“
MOE víkur þessu næst að
afstöðu Norðmanna og segir
um hana m. a.:
„Álit manna á þessu skiptir
hins vegar engu hvað það
snertir, at Norðmenn eru ekki
Haliarveggur og veggmynd
Gunnar Dal rithöfundur:
frá
Knossos.
Aþena á dögum Sókratesar
Fjórca greri
r
A sfórtorginii ræddi Sókraíes í siðasta sinn um
dauðann o§ eilífðina við vini sim
Sonur Mínósar konungs, Andrógeos fór eitt sinn til
Aþenu til þess að þreyta íþróttir við afreksmenn borgar-
innar. Fékk hann jafnan sigur yfir heimámönnum í hverri
grein. Fylitist þá Egeus konungur Aþenu siíkri öfund og
reiði, að hann lét ráða gest sinn af dögum.
Þegar Minos konungur
spurði þessi tíðir.di hélt hann
óvígum flota til Aþenu til að
hefna sonar síns. Brenndi
hann borgina og rændi land-
ið. Og loks urðu Abeningar til
að sefa reiði hans að játast
undir þá kvöð að blóta hon-
um mönnum. Á hverju ári
skyldu sjö fræknustu sveinar
og sjö fegurstu meyjar Aþenu
send til Kritar og þeim blót-
að ófreskjunni í völundar-
húsinuMínótáranum.
Grimmd Mínosar
konungs
Tvívegis var þessi grimma
fórn færð. Hiö þriðja ár
bauðst Þeseifur sonur Ege-
usar að fara þessa ferð’ og
freista að drepa Mínótárann.
Bað hann föður sinn að hafa
rétti aðilinn til að beita ís-
lendinga áhrifavaldi. Norð-
menn hafa sjálfir ákveðna
stefnu í þessu máli, sem er í
því fólgin, að þeir telja sig
ekki geta leyft erlendum þjóð
um hérstöðvar á meðan ekki
kemur til styrjaldar eða styrj-
öld telst yfirvofándi. Norð-
mönnum ber því siöferðisleg-
ur réttur til að ganga það
lengst, að segja að íslending-
um beri að taka sömu afstö'u
í herstöðvarmálinu. Þá mun
því haldið fram, að sá sé
munur á, að Norðmenn hafi
sínar eigin hervarnir, en ís-
lendingar engar. Ekki er það
þó neinn eðlismunur, því að
það er vitað mál, að norskar
hervarnir eru ekki nægilega
sterkar, og að þær mundu
mun sterkari, ef leyfðar v-æru
erlendar herstöðvar.
Samt sem áður höfum við
hafnað þeim. í og með fyrir
það, að við teljum, að það lýsi
bezt eðli og tilgangi Atlants-
hafsbandalagsins, að erlend-
um herstöðvum sé ekki valinn
staður í nágrannalandi Sovét
ríkjanna. En einnig, og það
er enn mikilvægara, fyrir það,
að fyrir okkar sterku sjálf-
þáð til marks, að ef skipin
sigldu heim undir svörtum
seglum, mundi hann dauður.
Þegar kom til Knossosborg-
ar fór í hönd hið árlega
nautaat og skilmingar borg-
búa. Lét Minos konungur
f yrst varpa bandingj unum
fyrir nautin og berjast við
hin óðu dýr. Þeseifur barðtst
af slíkri hreysti að hann barg
1 íi sínu og félaga sinna og
vann ástir Ariöðnu dóttur
Mínosar. En ekkert gat mild-
að skap hins grimma kon-
ungs. Hann lét reka Aþening-
ana inn í völundarhúsið. Eri
áður haföi Ariöðnu tekizt að
koma sverði og þráðarhnykli
í fangelsið til Þeseifs. Rakti
hann ofan af hnyklinum á
leið sinni eftir villugöngun-
um. Réðst nú óíreskjan að
bandingjunum með ógurleg-
stæðiskennd óttumst við, að
slíkar stöððvar geti að ein-
hverju leyti gert okkur öðrum
háðari og geti ieitt til ósani-
komulags með Norðmönnum
og hinum erlenda her.“
ÖLLUM ÞEIM mikilvægum
atriðum, sem hér koma fram,
stingur Mbl. undir stól. Það
sleppir að geta þess, að Moe
viðurkennir, að íslendingar
liafi ekki undirgengist her-
setu við inngönguna í Atlants
hafsbandalagið. Það sleppir
að geta þess, að Moe segir, a'ð
dregið hafi úr stríðshættu
samkvæmt yfirlýsingu fróð-
ustu manna og því sé afstaða
okkar skiljanleg. Það sleppir
að geta þess, að Moe segir, að
Norðmenn hafni erlendri her-
setu á friðartímum, þótt það
veiki varnir Atlantshafs-
bandalagsins.
Morgunblaðið getur heldur
ekki ummæla Moe um þær
ástæður, er valda því, að Norð
menn hafna liersetunni. Það
er líka skiljanlegt, því að þáu
rök þjóðernishyggju og sjálf-
stæðisanda skilja ekki þeir
menn, er vilja láta sjálfs-
ákvörðunarréttinn fyrir gull. i
um öskrum, en Þeseifur brá,
sverðinu og hafði sigur. Röktu
Abeningar sig síðan eftir Ari-
öðnuþræðinum út úr völund-
arhúsinu. Kóngsdóttir beið
beirra og flúðu þau öll til A-
benu. En í gleði sinni gieymdi
Þeseifur að draga upp hin
hvítu segl. Og er Egens kon-
ungur leit svört segl á skipum
sonar síns steypti hann sér
fram af kiettahæðinni og
beið bana.
Kerlaucr Mínosar
En það er af hugvitsmann-
ínum Dedalos að sega, að
Mínos konungur lét varpa
honum og syni hans Ikarosi í
fangelsi völundarhússins. De-
dalos gerði þá sér og syni sín-
um vængi og flugu þeir í
loft upp og svifu hátt yfir
flota Mínosar. En eins og all-
ir vita flaug Ikaros of nálægt
sólinni, missti vængi sína og
steyptist í hafið. En Dedalos
komst til Sikileyjar. En brátt
bar flota Mínosar þar að landi
og heimtaði hinn voldugi
konungur Dedalos framseld-
an. Ekki þorði Sikileyjakóng-
ur annað en lofa því. Var
honum þó þvert um geð að
framselja hugvitsmannínn og
bruggaði Mínosi vélráð. Lét
hann búa Krítarkonungi ker-
laug og þrjár dætur sinar
bióna honum í baðinu. _____
Steyptu kóngsdætur yfir
Minos brennheitu vatni og
varð það hans bani.
Ættartalan
Á æskuheimili Sókratesar
var ættartala ein mikll þar
sem föðurætt hans var rakin
til þjóðsmiðsins Dedalosar!
—Má vera að Sókrates hafi
einnig setið á þessari kletta-
brún og minnzt þessa „for-
föður“ síns. Ef til vill hefur
hann einnig komið í helgi-
dóm hins ógæfusama kon-
ungs, Egeusar, sem komið er
fyrir undir þessu bergi.
Stærsta og helgasta musteri
Akrópólis var þó Erechteum.
Það var byggt á árunum 421
—40G undir stjórn Filoklesar.
Fjórða hvert ár héldu Aþen-
ingar í pílagrSmsför frá Di-
pyion (nálægt Akademcia)
gegnum Agorn upp til Er-
ekteum. Þetta var mesta,
trúarhátíð Forn-Grikkja oj
I (Framhald á 8. síðu).