Tíminn - 13.05.1956, Blaðsíða 8

8
T í MIN N, sunnudaginn 13. mai 1956.
,Oo QdÖoOaQpOaDDQoOaDcOaQtQoDoOoQDljDDoOcQoOoDnDn D
- q , . □
o x □
/ , , , a
□
□
0
o
_ . □
ID — 0
0 D
!D0anoaaaoDanDDaD DaaaaaaaaoDoDoDD
I ísleíidirLgajDaettir
Sjötug: Þóranna Þórarinsdóttir
á Núpsstað
Á morgun — 14. maí — verS-
ur sjötug ein af kunnustu hús-
Jreyjum í Vestur-Skaftafells-
sýslu — það er hóranna Þórar-
insdóttir, kona Hannesar á
Núpsstað. Ekki er Þóranna á
Núpsstað þekkt vegna þess, að
hún hafi gert víðreist um æv-
ina eða tekið þátt í félagsstarfi,
eða lagt leið sína á fjölmenna
mannfundi. — Nei, því fer
íjarri.
En það hafa margir sótt hana
heim. Flestir, sem farið hafa
yfir Skeiðarársand, þekkja Þór-
önnu á Núpsstað, þessa alúð-
legu og yfirlætislausu konu,
íem af hispurslausum höfðings-
skap og ríklundaðri gestrisni
hefur tekið á móti sínum
mörgu gestum.
Þóranna á Núpsstað er fædd
í Efri-ey í Meðallandi. Foreldr-
ar hennar voru þau Þórarinn
Óiafsson frá Seglbúðum í Land-
toroti og Þuríður Halldórsdóttir
frá Hraunkoti í sömu sveit. Þau
tojuggu í Hól í Meðallandi (sem
er einn af Efri-Eyjarbæjum) og
höfðu 'mikla ómegð, en lítið bú.
Þess vegna þurfti að leita bjarg-
ræðis við fleira heldur en bú-
skapinri:' Húsbóndinn fór til sjó-
róðra eins og þá var títt. —
Veturinn áður en Þóranna fædd
ist reri Þórarinn úti á Eyrar-
bakka og drukknaði þá í fiski-
róðri ásarrit fleiri bændum úr
Skaftafellssýslu. Þegar fyrir-
vinnan var fallin frá, sundrað-
ist heimilið. Þóranna fór fyrst
að Ytri-Dalbæ í Landbroti, en
var þar skamma hríð. Þá tók
Eiríkur Eiríksson í Prestsbakka-
koti hana til fósturs og lagði
við hanC; niikið ástríki. Innan
við fermihgu .kom Eiríkur henni
á það „forstauds- og rausnar-
heimiii, NúpSstað í Fljótshverfi
og síðan hefur hún ekki haft
bústaðaskipti, og sjaldan farið
út af heimilinu.
Ung var hún gefin Hannesi
bónda sínum og hafa þau eign-
azt 10 börn, og nú eiga þau
Núpsstaðahjón 35 afkomendur.
Héima á Núpsstað dvelja enn
synirnir Eyjólfur og Filippus.
Á Núpsstað hafa þau Þóranna
og Hannes- búið ýfir hálfá öld,
þar hefur veriö jafnan mikið
bú og mannmargt heimili áð-
ur fyrr. Á'husfreyjunni hafa því
hvílt miklar annir við bústörf
og barnauppeldi. Gestrisni þeirra
hjóna og fyrirgreiðsla er víð-
kunn. Hannes var hinn mikli
ferðagarpur — póstur yfir 30 ár
utan-af, Síðu og ausfur í Horna-
fjörð; og ötal sinnum hefur
hann .fylgt ferðainönnum yfir
Skeiðaráx's.ahd-. Heinxa beiö svo
húsfríeyjan og tóK gestunum
tveim höndum, veitti þeim ríku-
léga í mat;og drykk, pg: gistingu,
ef óskað var. Þannig var verka-
skiptingrþessara heiðurslijóna í
þjónustú þéir’rá'við náungann.
Margur mun nú minnast þess
með mikilli þökk til húsfreyj-
unnar á Núpsstað, hverjaf við-
tökur hami. hefur fengið á
þessu 'forna -rausnarbýli.
yá w -sasak * .m&k
Allir’vinir þeifrá Núpsstaðar-
hjóna senda. þeim nú á þessum
tímámótum i lifi húsfreyjunnar
beztu heillaóskir og hjartans
þökk.
G. Br.
Yfirlýsing frá Rithöf-
nndafélagi íslands
Út af auglýsingu stjórnar Banda
lags íslenzkra listamanna um frest-
un veizluhalds Pen-klúbbsins, með
al annars vegna hugsanlegrar sam-
einingar rithöfundafélaganna, vill
stjórn Rithöfundafélags íslands
taka fram eftirfarandi:
Stjórn Rithöfundafélags íslands
er þessi klúbbsstofnun algerlega
jpviðkomandi í núverandi mynd, og
Tnótmælir því, að sameining fé-
lagáhna þótt til kæmi, sé á nokk-
jurn Jiátt tengd né bundin tilveru
hans og veizlu. — Stjórn Rithöf-
undafélags íslands._________
Síðustu sýningar

~ Síðas' .. sýningar Filmíu á þessu
starfsa; i verða nú um helgina í
Tjdtnarinói; laugardag kl. 3 og
jsunnudag kl. 1. Sýnd verður banda-
ríska kvikmyndin, „Ég giftist norn“
með Frederich March, Veroniku
Lake og Barböru Stanwyck í aðal-
.hlutverkum. Lelkstjóri er René
Clair. Fiimía hefur sýnt fimmtán
myndir vetur ,en þrítugasta sýn-
ingin vw ður á sunnudaginn.
Ný flughöfu
Kaupmannahöfn í gær. — Græn-
landsmálaráðuneytið danska hefur
tilkynnt, að viðbótarbyggingin við
Sondre-gistihúsið í Straumfirði á
Grænlandi, sem reist verður í ár,
verði ekki fullnaðarbygging. Á
næsta ári er fyrirhugað að reisa
nýtt hótel, þeirrar stærðar, að duga
á fyrir flugumferð í náinni fram-
tíð.
Þá er.í hyggju að byggja flug-
höfn í Straumfirði, sem verði þann
ið, að vélarnar geti ekið að dyrum
gistihússins. Bandaríkjamenn hafa'
lýst sig fúsa til kaupa á gamla
húsinu og íyrir þáð ætti að fást
verð, sem dugir að nokkru til bygg-
ingar nýja hússins. Aðils.
□ Lennox Boyd, nýrendumálaráð-
herra Breta lýsti þyí yfir í brezka
þinginu í dag, að brezka stjójín-
ih héfði í hyggju að veita Gult-
ströndinni sjálfstæði innan
brezka samveldisins. Þetta yrði
þó aðeins 'gert', ef landsmenn
hefðu áhuga á því og að undan-
gengilum kosningum í landiriu
Nýlega hafa ’íbúar Togo lairds,
sem liggur nálægt G.ullströiid
inni, kosið um það, hvort landiö
skyldi sameinast Gullströndinni,
;j.,, eða standa sjálfstætt.-.Meirihluti
kjóser.dr í Togo vildi sameiningu
við Guilstrcndina.
Utankjörstaðarkosning
(Framhald af 7. síðu.)
1207 Public Service Building,
Portland, Oregon.
San Francisco og Berkeley,
California:
Ræðism.: Steingrimur Octa-
vius Thorlaksson,
240 San Ferando Way,
San Fi-ancisco 27, California.
Seattle, Washington:
Ræðism.: Karl Frederick,
3310 West 70th Street,
Seattle 7, Washington.
Bretland:
London:
Sendiráð íslands,
17, Buckingham Gate, S.W. 1.
London,
JJdinburgh-Leith:
Aðalræðism.: Sigursteinn
Magnússon,
46 Constitution Street,
Edinburgh 6.
Grimsby:
Ræðism.: Þórai-inn Olgeirsson,
Rinovia Steam Fish. Co. Ltd.,
Humber Bank, Fish Dock,
Grimsby.
Danmörk:
Kaupmannahöfn:
Sendiráð tslands,
Dantes Plads 5,
Kaupmannahöfn.
Frakkland:
París:
Sendiráð íslands,
124 Boulevard Haussmann,
París.
ítalía:
Genove:
Aðalræðism.: Hálfdán
Bjarnason, Via C. Roccata-
gliata Ceccardi no. 4—21,
Genova.
Kanada:
Toronto, Ontario:
Ræðism.: J. Ragnar Johnson,
Suite 2005, Victory Building,
80 Richmond St. West,
Toronto, Ontario.
Winnipeg, Manitoba:
(Umdæmi: Manitoba, Saskat-
chewan, Alberta)
Ræðism.: Grettir Leo Jóhanns.
76, Middlesgate, Armsti-ong’s
Pöint,
Winnipeg, Manitoba.
Noregur:
Osió:
Sendiráð íslands,
Stortingsgate 30,
Oslo.
Sovétríkin:
Moskva:
Sendiráð íslands,
Khlebny Pereulok 23,
Moskva.
Svíþjóð:
Stokkhólmur:
Sendiráð íslands,
Kommandörsgatan 35,
Stokkhólmi.
Sambandslýðveldið Þýzkaland:
Bonn:
Sendii'áð Islands,
Kronprinzenstrasse 4,
Bad Godesberg.
Hamborg:
Aðalræðismannsskrifstofa
Islands,
Tesdorpstrasse 19,
Hamborg.
Utanrí kisráðuney tið,
Reykjavík, 9. maí 1956.
Mál og menning
(Framhald af 5. síðu.)
Hvernig mætti slíkt vera?
Hafa ekki verið höfð enda-
skipti á þessu orði, og er
ráðgjafi ekki hið rétta um
þann, er ráð gefur, en ráðu-
nautur um þann, er þeirra
nýtur?
Ég hygg, að ráðunautur merki
upprunalega í íslenzku. „sá, sem
er í ráðum með einhverjum“,
þ. e. sá, sem ásamt einhverjumj
leggur á ráðin. Þetta er í sam-
ræmi við þýðingu Fritzners
„Person som hþrer til ens ráðu-
neyti“, „en af dem som en tager
paa Raad með sig“. Orðið kemur
fyrir í Konungsskuggsjá, og
vxrðist mei-kingin vera sú, er að
ofan greinir:
Þá er Lucifer engill I
himnum var drottiríssviki
ok gerði níðingsverk mót
sínum herra, þá dæmði
sannendi hann ok réttvísi
meðr skyndiligu niðrfalli ón
allar líknlegar vánir. í þess-
um dómi feilu með hánum
allir hans féíagar ok ráðu-
nautar. Þessi várp þau lög-
brot, er guð íæfsti meðr
vægðarlausum dömi. Kgs.
(Kbh. 1920), bls. 195.
ORÐHLUTINN -náutur (í orð-
inu ráðunautur) er oröiiin til ur
ga-nautar 'Og’ táknár þann, setn
nýtur einhvérs (á eitthvaðá _á~
samt ö,$ýuni,.:>-§:erkmgih er þvl x
rauninhjt ' ^,félagi“, sbr. þýzka
orðið Gcnossé „féipgi'.-'. Orðið
ráöunaúlur merkU- þannig í
raúninhj.". .delagi í raðum“,
rekkjuij^útur ,félaí?i unx rekkju‘
o. s. frv. L>ess §kal -þú getið, að
sumir málfræðlngar telj a ekki,
að orðið ' g-a-naútaf sé -myndað
beint af spgninhl njóta, heldur
af orðinii naut,. sem í fyrstu
táknar ,;6Ígri“, .síðari', einhvers
konar „búpeníhg'? yÍÖröhlutimi
-nautur ætti samöváéhit því að
merkja í fyrstu „sá, sem á bú-
pening í félagi við annan eð'a
heldur búpeningi til sömu haga“.
En þetta ber að samu brunni.
Orðhlutinn -nautur fær brátt
merkinguna „féiagi", o,g þannig
ber að skilja haiin í o'fán gréind-
um oi’ðum. Ég véit ekki til, að
orðið ráðunautur hafi nokkurn
tíma merkt „s'á, er nýtur ráða“.
Þá vil ég geta þess, að orðið
bekkjarnautur var áður bekkju-
nautr. U-ið í orðunum ráðu-
nautur, bekkjunautur og söku-
nautur er tengistafur, líklega
orðinn til úr forskeytinu ga-,
sem á var minnzt, að hefði verið
framan við nautur. Að lokum er
rétt að minna á, að orðið söku-
nautur merkir „óvinur", en ekki
„sá, sem er samsekur einhverj-
um“. Ég hefi heyrt þennan mis-
skilning á orðinu og minnist
hans hér, þótt bréf stúdentsina
gefi ekki tilefni til þess.
H.H.
Rinso pmráva/t-
og kostar j5ur minna
Óskaðlegt þvatti og hönduin
i-i/öaz v
Sá árangur, sem þér sækist eftir. verður að verú-
leika, ef þér notið Rinso — raunverulegt sápudu.ft.
Rinso kostar yður ekki aðeins miriha en pnnur
þvottaefni og er drýgra, heldur ei'- það óskaðlegt
þvotti og höndum. Hin þykka Ririsö froðú veitir
yður undursamlegan árangur og gerir állt nudd
þarflaust sem skemmir aðeins þvott yðar:.