Tíminn - 30.01.1957, Side 8

T í M1N Nyjmjgvikudaginn 30. jaqúar 1957,
Guntersville-stíflan á Tennessee-fljótinu var byggð á árunum 1935 til 1939. Þetta er ein af lágu stíflunum og
hefir hún þrennskonar markmið. í fyrsta lagi skapar hún töluverða vatnsgeymslu um rigningartímann, í öðru
lagi auðveldar hún siglingar um fljótið með skipastiganum og 50 km. löngu stöðuvatni, sem myndast fyrir
ofa’n haha, og í þriðja lagi eru framleidd þarna 97.200 kw. af rafmagni. Stífian er 29 m. á hæð og 1200 m. löng.
GREIN STEINGRÍMS HERMANNSSONAR
, (Framhald af 7. síðu).
trúa því, að hið gamla verði bætt,
fækk'ar þefm nú' óðum. Mynd nr.
4 sýnir tvær jarðir; á annarri voru
nýju. aðferðirnar notaðar en á
hinni ekki.
Árangiirmn al
starísemi TVA
Árangurinn af starfi TVA kem-
ur bezt í ljós í mjög aukinni vel-
megun í dalnuin. Bæir, sem áður
voru í auðn, eru nu blómlegir. Á
síðastliðnum 15 árum hafa meðal
tekjur fimmfaldazt í dalnum á
ineðan þær liafa þrefaldazt hjá
þjoðínni í heild. 385.000 bænda-
býli háfa fengið raforku og á mjög
hagkvæmu verði. Mjög mikill stór-
iðnáður hefir flutzt inn í dalinn
vegna hinnar ódýru raforku. Þar
má nefna mikinn aluminium-iðnað
og einhverjar stærstu kjarnorku-
vinnslu- og rannsóknarstöðvar í
Bandaríkjunum.
TVA hefir einnig stutt að auk-
inni menningu í dalnum. Skólar
hafa verið styrktir og TVA hefir
sett upiJ mikil bókásöfn. Stofnaðir
hafa verið fjölmargir listi- og þjóð-
gaeðar, þar sem almenningur get-
ur notið friðsældár og fegurðar
náttúrunnar. Svipaða sögu má
segja um bætt heilsufar. Áður
fyrr fékk næstum þriðji hver mað-
ur maláríu en nú má þessi sjúk-
dómur heita óþekktur í dalnum.
Það má fyrst og fremst þakka starf
semi TVA. Og enn mætti ' lengi
telja árangúr af starfsemi TVA.
Hvað getum vií lært
af TVA?
í hugum margra eru Bandaríkin
algert.auðvaldsland, þar sem einka
fyrirtækin fáða lögum bg lofum.
og er því engra ríkisstyrkja þörf.
Sérstaklega athyglisverð er hin
nána samv. TVA og almennings.
Starfsemi TVA er ekki þröngvað
upp á fólkið. Hún er boðin og það
fær að hafna eða þiggja. Nú starfa
um 100 almenningsstofnanir, sem
hafa það verkefni að vinna með
TVA að ýmsum áhugamálum dals-
ins. Tjá TVA starfar stór deild,
sem hefir það verkefni eitt að
kynna almenningi starfsemi stofn-
unarinnar og kanna hug fólksins í
sambandi við hinar ýmsu fram-
kvæmdir.
Árangur TVA er meðal annars
athy^lisverður vegna þess, að svo
iðúlega hafa ríkisstofnanir orðið
baggi á landi og þjóð og alls ekki
reynzt samkeppnisfærar við einka-
fyrirtæki. En þetta fyrirtæki, sem
hefir orðið svo happadrjúgt og vin-
sælt, starfar mjög sjálfstætt og
óháð stjórnmálum, en í mjög nán-
um íengslum við almenning og í
samvinnu við hann.
Með tilliti til þess markmiðs
TVA að endurbyggja og varðveita
nAttúruauðæfin, einkum gróður-
moldina, höfum við íslendingar
svipað viðfangsefni. Skógurinn
okkar er einnig eyddur. Hjá okkur
var það ekki rigningin, heldur
einkum stormurinn, sem þá hóf
eyðileggingarstarfsemi sína. Mikið
af góðu landi er nú uppblásið og
orðið að eyðimörk. Nokkuð hefir
verið reynt að grípa í taumana.
Skógrækt er hafin og ræktun sand
anna og notkun áburðar aukin.
Árangur hefir verið góður. Þó
virðist mér, að enn stærri átök
séu nauðsynleg, ef skjótur árang-
ur á að nást. Á þessari kjarnorku-
öld er mikil áherzla lögð á kjarn-
orkuvísindi og tækni hvers konar,
en okkur hættir til að gleyma að
hlúa að gróðurmoldinni. Þó er það
Teningakast Hjálmars
Theódórssonar
Þetta er, rangt. NTig grunaði ekki staðreynd, að hún er undirstaða
sjálfan, hve víðtæk starfsemi ríkis-
ins í rauh óg verú er, fyrr en mér
gafst ’nýlega tækífæri til þess að
lcynnast Íítillega starfsemi TVA,
rafvæðingu dreifbýlisins og öðrum
ríkisfyrirtækjum.
Hinn niikli árangur af starf-
Semi TVA er mjög athyglisverð-
ur. Mig grunar, að hann eigi að
miklu leyti rætur sínar að rekja
til þess, að TVA starfar í raun
og veru að ýmsu leyti eins og
samvinnufyrirtæki væri, með hag
alls almennings fyrir augum.
Forsetinn og þingið skipa að vísu
s’tjórn TVA en þess á milli er
stofnunin að mestu óháð ríkis-
valdinu. í stjórninni eru 3 menn,
sem eru skipaðir til 9 ára, en þó
ekki allir á sama tíma, heldur
einn þriðja hvert ár. Þannig er
TVA mjög óháð duttlungum
stjórnmálanna. Fjárhagsáætlun
TVA verður að vísu að samþykkj-
ast af fjármálaráðuneyti ríkisins,
en það er meir til málamynda,
því að TVA er ekki baggi á rík-
inu. Starfsemin hefir þrátt fyrir
lægra verð raforkunnar en yfir-
leitt þekkist, lengi gefið 4% arð
alls jarðlífs og án hennar væru
önnur verðmæti lítils virði.
New York, 20. jan. 1957.
Steingrímur Hermannsson.
(Framhald ar 5. síðu)
hversu gögn þau, sem Hjálmar
hefir aflað sér, eru ónákvæm. En
jafnframt sýnir það skeytingar-
leysi greinarhöfundar um réttan
málstað, og vilja til að halla réttu
máli mér til hnjóðs. — En ann-
ars er þessi áhugi Hjálmars fyrir
verkalýðsmálum Sauðárkróks —
jafnvel löngu áður en hann sjálfur
kemur til þessa bæjar — nokkur
ráðgáta. — Getur hugsast að ein-
hverjum hér hafi fljótt á litið
fundist Hjálmar þessi vera hval-
reki á fjörum sínum, og séð í hon
um fíflið, sem á foraðið skyldi
att.
V.
Það kemur víða í Ijós í grein
Hjálmars að hann er ókunnugur
atvinnulífi hér á Sauðárkróki, og
hefir því ekki verið nægilega vel
fræddur, áður en hann þreif penn-
ann. Nenni ég ekki að elta upp
öll þau atriði, er í grein hans
stangast við veruleikann. Þó get
ég ekki stillt mig um að benda á
þessi tvö:
Hjálmar talar um „algert neyð-
arástand, sem ríkjandi var á Sauð
árkróki, hjá því verkafólki, sem
hjá Sigurði vann, vegna vanskila
hans“, — er fundurinn var hald-
inn 17. ágúst. En Hjálmar getur
þá ekki um, hvernig ástandið var
á Sauðárkróki, áður en Hraðfrysti
stöðin tók til starfa. Og hvað hefði
þetta fólk haft, sem nú bjó við
,,neyðarástand“ ef þessi stöð hefði
ekki verið starfrækt 1956 — fram
að 17. ágúst? (Sbr. áður tilgreind-
ar vinnulaunagreiðslur).
Hitt atriðið er „fordæmi ann-
arra,“ sem Hjálmar nefnir svo.
Á hann þar við starfsemi Fisk-
iðjunnar, en Fiskiðjan er hluta-
félag myndað af Sauðárkróksbæ
og Kaupfélagi Skagfirðinga um
rekstur hraðfrystihúss, sem kaup
félagið er eigandi að. Þetta hluta
félag var stofnað í febrúar 1956,
og er því ekki ársgamalt þá er rit
smíð Hjálmars fæðist. En Hjálm-
ar lætur sig samt hafa að tala um
„öll þau ár, sem Fiskiðjan hefir
starfað.“ Hann segir: „Öll þau ár,
sem Fiskiðjan hefir starfað, hefir
það alltaf greitt starfsfólki sínu
vikulega kaup, samkvæmt gild-
| andi lögum“ . . . En þessi stað-
! hæfing er heldur ekki rétt. Því
; miður varð þetta fyrirtæki einnig
I að bíta í það súra epli að geta
' ekki greitt vinnulaun svo mörgum
! vikum nam — á stundum.
Afköst Fiskiðju hefði greinar-
höf, hennar vegna, átt að spara
1 sér að miiinast á, eins og aðrar
staðleysur, sem hann fer með,
annað hvort óafvitandi eða af á-
settu ráði, nema;að hvort tveggja
sé. — En út í" mál Fiskiðju skal
hér ekki frekar farið; því ég tel
,þau mér óviðkomanfli.
I '
VI.
Lesendur þessarar greinár mega
nú sjá hvers kyns er „teningakast“
: Hjálmars Theodórssonar — á
Sauðárkróki, er af illum toga
: spunnið. Þar er reitt hátt til höggs
hátt til mikils vindhöggs. Verð
ur vart séð, hvers vegna hann kall
ar grein sína „Teningunum kast-
að á Sauðárkróki“. Ætlar Hjálm-
ar að halda áfram að kasta ten-
ingum sínum, og þá á nýjum og
nýjum stað? Hann um það.
En eitt er þó það orð í grein
hans, sem ætla má að tákna eigi
hið örlagaríka teningskast. Það er
innifalið í þessum orðum: „Á
þessu stigi málsins verður engu
um það spáð, hvort komist verð-
ur hjá gjaldþroti atvinnurekend-
ans eða hvort skuldin greiðist að
fullu.“ — Mikið er að greinarhöf-
undur finnur þetta: Að ekki sé
ástæða að spá um skil á samnings
bundinni skuld að upphæð kr. 203
000,oo hjá fyrirtæki, sem greitt
hefir þá upphæð nærri 14-falda á
einu ári. En það er ekki þessi spá
sem greinarhöfundi liggur á
hjarta, heldur hitt: að koma að
dylgjum um hrakspána um hugs-
anlegt „gjaldþrot atvinnurekand-
ans.“ Á þeirri hrakspá smjattar
greinarhöfundur. — En hverra er
indi hyggst hann þar reka? Varla
er það verkafólk á Sauðárkróki,
sem þá mun sjá á bak mikilli at-
vinnuvon.
Annars skal hér útrætt mál mitt
við Hjálmar Theodórsson. Því að
mér skilst á bókum sakadómara,
að Hiálmar sé sú manntegund,
sem ekki sé ástæða til að eiga
orðastað við, enda er það aðeins
vegna þeirra, er leggja kynnu
trúnað á rógsiðju hans, að þessi
grein mín er rituð.
Sigurður Sigfússon
Sauðárkróki.
Erlent yfirlit
(Framhald af 6. síðu).
vinna sér hylli landsmanna. Fram-
farir ýmsar hafi orðið þar meiri
en í Indlandi sjálfu. Þeir séu held-
ur ekki óvinsælir meðal almenn-
ings. Lýðræði ríki hins vegar ekki
í landinu. Allmargir andstæði'ngar
stjórnarinnar sitji í haldi og ekki
megi t. d. aðrir flokkar taka þátt
í þingkosningunum, sem eiga að
fara fram í vor en þeir, sem viður-
kenna nýju stjórnarskrána. .
ÞRÁTT FYRIR þennan undir-
búning að innlimun Kashmír 1 Ind
land, sem átt hefir sér stað undan-
farin misseri, hefir stjórn Pakist-
an haldið að sér höndum. Fyrst
þann 16. nóv. í haust sneri hún
sér til öryggisráðsins og lét í ljós
andstöðu gegn stjórnarskránni,
sem ætti að ganga í gildi 26. janú-
ar. Hins vegar bað hún ekki um
fund í ráðinu fyrr en 2. janúar og
fyrst 16. janúar var svo byrjað að
ræða málið þar. Ályktun öryggis-
ráðsins, sem áður segir frá, var
svo ekki samþykkt fyrr en 24,
janúar.
Þetta bendir mjög til þess, að
Pakistanstjórn sætti sig við orðinn
hlut, en vilji þó hafa í frammi
nokkur mótmæli vegna almennings
álitsins heima fyrir.
Eins og nú horfir, virðist það
líklegast, að tvískipting Kashmír
■haldist eins og gengið var frá
henni við vopnahléð 1949. Innlim-
un indverska hlutans af Kashmír
verði þó ekki formlega viðurkennt
fyrst um sinn og Pakistanstjórn
innlimi ekki sinn hluta formlega
í náinni framtíð. Með þessum
hætti er líklegt, að þetta deilumál
fyrnist smám saman. Þ. Þ.
Innrásarsveitir írá Jemen gera
árás á flugvöll í Aden
Brezka stjórnin ber fram harðorð mótmæli
London—28. jan. — Brezka
stjórnin hefir sent stjórn Jemen
harðorða mótmælaorðsendingu,
vegna árásar hersveita frá Jem-
en fyrir skömmu á flugvöll í
Aden. I orðsendingunni segir, að
árás þessi sé ein sú alvarleg-
asta árás Iiðssveita frá Jemen til
þessa og er þess krafizt, að of-
beldi þessu verði hætt þegar í
stað.
Jemen-stjórn er einnig krafin
svars varðandi síðustu orðsend-
ingu brezku stjórnarinnar, þar
sem lagt er til, að fulltrúar beggja
stjórnanna komi saman hið fyrsta
til að ræða tryggingu friðsam-
legrar sambúðar við landamæri
Jemen og A.den.
niiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiijiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiini
| Islenzk-danska orðabókin |
eftir Jakob Jóh. Smára |
| er komin í bókaverzlanir 1
| Bókin er endurskoðuS og í hana aukið nálægt 2000 |
| nýjum oríum, Hún fullnægir því þörfum dönsku- 1
1 nemenda í flestum skólum landsins. Frágangur er §
| vandatiur og bandið gott. |
| PrentsmiÖjan Leiftur. 1
=5 =
uiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii! iiiuiiiiiiuimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
30 biðu baua.
í yfirlýsingu, sem gefin var út
í Aden, segir, að 30 árásarmenn
frá Jemen, hafi beðið bana í árás-
þessari, er hermenn frá Aden og
brezkir hermenn komu á vettvang,
en ekki hafið skothríð eða
sprengjuárás á innrásarmennina.
Ef brezki flugherinn hefði á-
kveðið að láta til skarar skríða
gegn innrásarmönnum, hefði
honum verið í lófa lagið að
þurrka út árásardeildirnar,
sagði í tilkynningunni. í árásar-
sveitum þessum voru nokkur
hundruð hermenn. Árás þessl
var gerð án minnstu viðvörunar.
Clduti
Eru skepnurnar og ^
heyið tryggt?
, UMVumvTawBoniaaa)
Kaldir drykkir
TÓBAKSBIÍOIN ( K01ASUN0I
iiiiiimiiiimiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiuii