Tíminn - 13.04.1957, Page 4

T í MIN N, laugardaginn 13. apríl 1957«
.4
Öœkcir oc) höfunbar
Fyrsta íslenzka bridgebóki
Nú um þessar mundir er væntanleg á bókamarkaðinn
nýstárleg bók fvrir íslenzka bridgemenn og konur, sem nefn-
ist Bridgebókin. Þetta er fýrsta bókin, er út kemur á íslenzku
um bridge, sem tekin er saman af íslendingi. Hinn kunni
bridgemaöur, Zóphónías Pétursson, sem sá um bridgeþætti
ríkisútvarpsins um tveggja ára skeið, hefir tekið bókina
saman.
Lars Manion — fcva Dahioaok — Bengr Ekijnd
*■ s
LESKHUSMAL:
Brot af skáldi
Eftir Eugene 0 NeiSl — Frumsýnmg
FÖSTUDAGINN 29. marz síðast
Siðinn frumsýndi Kungl. Drama-
ti.'.lo Teatern í Stokkhólmi leik-
inn Touch of the Poet eftir Eug-
■ene O’Neill, sem í hínni sænsku
þýðingu Sven Barthels hefir hlot-
i8 nafnið Ett stycke poet: Leikur-
inn kom samtímis út hjá bókafor-
laginu Rabén & Shögren og kostar
£.kr. 13,50. í formála fyrir leikn-
■um og i grein, sem dr. Ragnar
Girov.’ leikhússtjóri hefir skrifað í
leikskrána, segir leikstjórinn
hvernig hann frétti um þetta leik-
rit. Um svipað leyti og hann tók
við starfi við leikhúsið stóð hann
eitt sinn að spjalli við Lars Han-
son, einn fremsta leikara Svía, um
hvaða verkefni gætu talizt freist-
andi viðfangsefni á næstunni. Þá
minntist Lars Hanson þess að Ltli-
an Gisli, sem á sínum tíma var ein
m>- a leikkona Bandaríkjanna,
hafð sagt frá því í bréfi að Ge-
orge J. Nathan hefði sagt henni
frá óprentuðu leikriti eftir O’Neill.
Hanson mundi ekki hvað leikurinn
hét, en ininnti að orðið skáid
kæmi fyrir í nafni leiksins. Þetta
var fyrsta sporið sem leiddi dr.
Girow á rétta ieið í leit að verk-
,irm og sænsku dagblöðin hafa
á stundu.m minnst á þetta sem eins
konar leynilögregluafrek. Það get.-
ur vaíalaust verið skemmtilegt að
bregða slíkum blæ yfir saklausa
atburði, en í þetta sinn var það
varla heppilegt. Mörgum var kurin
ugt um að þetta leikrit var til ár-
ið .1943, því að þá taldi hinn skarpi
Íeikli.stargagnrýnandi George J.
Nat.han það upp í grein um ó-
prentuð verk O’Neills. Tímarits-
grein þessi birtist 9. október 1946
og engin ástæða til að efast um
sannleiksgildi hennar, því að Nath
an var persónulegur vinur skálds-
ins. Handritsins var hvergi frekar
að leita en í fórum skáldsins. Það
er sennilegt að sú leynd. sem
hvíldi yfir tilveru þessa leikrits
hafi mest verið því að kenna að
bandarísk leikhús höfðu takmark-
aðan áhuga á fjögurra stunda leik-
riti, sem einnig efnis síns vegna
var ekki líklegt tii að draga að sér
stóran hóp áhorfenda.
LEIKURINN. sem nú var frum-
sýr.dur í Dramaten, er hinn þriðji
í röðinni af níu leikjum, sem 0’
Neill tók að semja einhverntíma
eftir 1920. Þessi leikritaflokkur
átti að verða ættarsaga banda-
rískrar fjölskyldu og jafnframt þro
unarsaga bandarískra þjóðfélags-
hátta í eitt hundrað og fimmtíu
ár. Atburðarásin hefst að morgni
dags í júlímánuði árið 1828 og
fjarar út undir miðnætti sama dag.
Sviðið er matsalur i .veitingahúsi,
sem er í engu frábrugðið fjöldu
annarra gistihúsa í nágrenni Bost-
on í Nýja Englandi í Bandaríkjun-
um. Veggir sviðsins eru þiljaðir
brúnleitum viði og á gólfinu stend
ur tréborð auk skrifpúlts, sem
mun ætiað undir bókhaldsbækur
þær, sem aldrei reynist þörf á að
færa. Til hægri handar liggur stigi
upp á loftið, en hann er sjaldan
gengið. Hingað koma fáir. til gist-
ingar. Til vinstri á sviðinu stend
ur stór spegill frammi á gólfi og
það er í honum, sem gistihús-
eigandinn og fyrrverandi major í
her Wellingtons skoðar ásjónu
sína og nýtur þess að stilla. sér
upp í napólenzkar stillingar með-
an hann ræðir við eigin persónu
í tilefni útkomu þessarar bókar.
’.em væntnnlega mun hafa mikil
ihrif á þróun bridge hér á landi,
iiieri blaðið sér til Zóphóníasar
og spurðist fyrir um útgáfuna.
— Þegar ég, sagði Zóphónias, sá
urn bridgeþætti útvarpsins, safnað-
'st hjá mér mikið efni, og má
segja, að þeir þættir meðal annars
séu upphaf og undirstaða þess, að
ég réðist í að semia svo alhliða
bók sem þessa. Vinir mínir hvöttu
mig til að gefa þættina út í bókar-
formi, og það var mest fyrir á-
eggjan þeirra, að bókin kemur nú
fyrir almenningssjónir. Sennilega
hefði ég þó aldrei ráðist í þetta,
hefði ég vitað hve feikileg vinna
liggur á að taka saman slíka bók.
Hún er 350 blaðsíður að stærð í
stóru broti, og er það mun meira,
en ég hafði upphaflega ákveðið.
Hins vegar reyndist erfitt að skera
efninu þrengri stakk, enda af
miklu að taka, og erfitt að hafna
og velja.
En bókin í því formi, sem hún
kemur nú út, verður eins konar
alfræðibók bridgemanna, og það
er álit þeirra, sem að útgáfunni
standa, að hún sé ekki síður nauð-
synleg meistaranum í bridge sem
hinum almenna spilamanni.
Hvernig. er efni bókarinnar
skipt?
— Því er skipt í þrjá megin
kafla. f fyrsta lagi sókn og vörn.
í öðru lagi sagnvísi og í þriðja
lagi sagnkerfi. í fyrsta kaflanum
er nákvæmlega lýst þessum megin
þætti bridge-spilsins. í öðrum kafl
anum er fjallað m. a. um forhand-
ardobl, spurnarsagnir Culberts-
son, óvenjulegar grandsagnir,
keðjusagnir, Herbertsregluna og
Blackwood, og er þá aðeins fátt
eitt týnt til. í þriðja kaflanum eru
útskýrð ítarlega tvö þekkt sagn-
kerfi, enska Acol-kerfið og amer-
íska Stayman-kerfið, og auk þess
er þar samanþjöppun úr ameríska
Góren-kerfinu og franska Canape-
kerfinu.
Eva Dahlbeck og Sig Ruud í hlutverkum Siiru og Noru Melody
Lars Hanson seni Corneliu Melody
eða heimfærir orð Byrons á sjálf-
an sig „Ég heiminn ei hef elskað
— og hann ekki mig“. Melody er
írskur innflytjandi. Nú eru liðin
tuttugu ár síðan hann tók þátt í
orrustunni við Talavera de la
Reina og hlaut hrós af sjálfum
'Wellington fyrir hina frægilegu
frammistöðu sína. Og sú var tíð-
in að kvenþjóðin kunni að meta
hermannlégt útlit hans. Þessir dag
ar eru löngu liðnir og Maloy er
nú djúpt sokkin áfengisnéytandi,
sem getur ekki gleymt því að eitt
sin var vegur hans meiri og ti!
til þess að deyfa sársaukann, sem
þessi st.aðreynd veldur honum hcf
ir hánn leitað skjóls í því sem
Ibsen kallár lífsblekking. Lars
Hanson málar mynd þessarar per
sónu með breiðum dráttum. Stund
um of breiðum, einkum í hinum
tíðu reiðíköstum i. upphafi leiks-
ins, en að-þessu frátöldu er leik-
ur hans Hstræn túlkun aí þeirri
gráðu, sem telst til hins óvenju-
lega hvar. í heimi sem leitað væri.
EN LARS HANSON var. ekki
einn um að bera þetta verk fram
í sánnri listrænni sköpun. Ég
minnist þess ekki að hafa séð Sif
Ruud í veigamiklu hlutverki fyrr
en nú. En þetta eina hlutverk
nægir til þess að hún verður mér
ógleymanleg leikkona og ég hlýt
að minnast hennar í hvert sinn og
ég rifja upp mikla persónusköpun.
Hún var svo stórfengleg í hrein-
leika sínum að hjarta manns fyll-
ist þakklæti. Sif Ruud lék Nóru,
hina fórnfúsu eiginkonu, sem elsk
ar hinn breyska mann sinn eins og
hann er með öllum sínum göllum
og tekur á móti erfiðleikunum og
mótlætinu sem eðlilega reiði guðs
yfir því að hún lét unnusta sinn
tæla sig til að brjóta boðorðin og
lög kirkjunnar og þannig fjar-
lægja hana frá guði sínum. Henni
verður það til mikillar sorgar er
Sara dóttir þeirra trúir henni fyr-
ir því að hún sé ástfangin af ung-
um innbornum Ameríkana óg hún
hefir þegar gefið honum ást sína.
Samleikur þeirra Sif Ruud og Evu
Dahlbeck, sem leikur Söru, í at-
riðinu þar sem þær tala um ást
sína er einn fegursti tvísöngur er
ég minnist að hafa séð eða heyrt
á nokkru leiksviði. Þriðja kven-
persónan í leiknum er af öðru
sauðahúsi. Það er yfirstéttarfrú,
sem var leikin af fremstu-leikkonu
Svía, Ingu Tidblad. Hún kom eins
og hvítur fugl, sem forðast. að
sitja of lengi svo að fjaðrirnar ó-
hreinkist ekki. Eitt andartak nálg
ast hún major Malov, en þá finn-
ur hún angan af wisky og þar með
var úti ævintýri.
LEIKURINN er í heild sinni
raunaleg saga um sjálfsblekkingu
og blindni á eigin vesalmennsku.
Slíkir harmleikar gerast hyar og
hvenær sem er. Það þarf ekki á-
fengi til. Hinar sjö dauðasyndir
munu nægja oss mönnunum um
ókomnar aldir. Sbj.
Zóphónías Pétursson
j Flest af þessu er nýtt fyrir ís-
, lenzka bridgemenn, eða er ekki
I svo?
1
j — Jú, sennilega er það, því að
mínu áliti háir það íslenzkum
bridgemönnum mjög hve lítið þeir
hafa lesið sér tiÉ en af því leiðir
að tæknikunnáttu hjá flestum er
i mjög ábótavant. Á íslenzku hafa
' aðeins komið út þrjár bækur um
, bridge áður, þ. e. kennslubók eft-
j ir Goren, Kontrakt hridge eftir
Culbertsson og Vínarsagnkerfið,
en þær hafa reynzt ófullkomnar.
f þessari nýju bók eru tekin fyr
ir kerfi, sem aldrei hefir verið áð-
ur skrifað um á íslenzku, og auk
þess má segja, að bókin leysi nær
allar spurningar sem bridgemenn
þurfa að fá svör við.
Er ekki stöðug þróun í bridge
hér á landi?
— Nei, því miður. og má frekar
segja, að um afturför sé að ræða.
Erlendis hafa á undanförnum ár-
um stöðugt verið að koma fram
ný og betri sagnkerfi og þau eru
flest tekin fyrir í Bridgebókinni.
Hins vegar má segja, að hér á
landi hafi verið alger stöðnun ura
árabil, og fátt nýtilegt komið fram.
Að mínu áliti er nauðsynlegt að
endurnýja bridge-inn á fslandi, og
ef hin nýja bók mín, gæti átt ein-
hvern þátt í að svo mætti verða,
þá er ég ánægður og sé ekki eftir
þeim tíma, sem farið hefir í útgáf-
una.
Vannstu einn að bókinni?
— Eins og áður segir hvöttu
vinir mínir mig til að gefa bókina
út, og þeir hafa einnig aðstoðað
við að gera hana vel úr garði, svo
sem með prófarkalestri og saman-
burði. Má þar helzt nefna Einar
Ágústsson, Jón Ingimarsson, Pétur
Halldórsson og Örn Guðmundsson,
sem eru allir lcunnir bridgemenn
og Pétur Sigurðsson, háskólaritara
sem las aðra próförk af bókinni.
Ekki þarf að efa, að bridge-
menn munu taka hinni nýju bók
Zóphóníasar vel, enda er nafn
j hans trygging fyrir því, að vel
j sé á efninu haldið, en hann hefir
jum aldarfjórðungsskeið spilað
, kontrakli-bridge, eða síðan þessi
I gerð bridge barst hingað til lands
skömmu eftir 1930. Einnig bætir
hún mjög úr brýnni þörf, því að
eins og áður er drepið á, liefir
bridgefólk liér á landi skort mjög
gott lesefni í bridge, sem hiklaust
1 má telja vinsælustu dægradvöl ís-
lendinga. Er því ástæða til að óska
Zóphóníasi til hamingju með hina
nýju bók — og íslenzku bridge-
fólki skemmtunar við lestur henn-
ar nú á komandi helgidögum.