Tíminn - 21.09.1957, Blaðsíða 6

6
T í M I N N, laugardaginn 21. september 1951»
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn.
Ritstjórar: Haukur Snorrason, Þórarinn Þórarln*coa (ák)
Skrifstofur i Edduhúsinu við Lindargötu
Símar: 18300, 18301, 18302, 18303, 18304,
(ritstjórn og blaðamenn).
Auglýsingasími 19523, afgreiðslusíml 1232S.
Prentsmiðjan EDDA hf.
Útlilutun 7
ÞAÐ LIGGUR nú ljóst
fyrir að niðurjöfnunarnefnd
Reykjavíkur hefur úthlutað
7 millj. króna til nokkurs
hluta útsvarsgjaldendanna,
eftír að kærumálin út af út-
svörunum hófust, en allir
hinir verða að greiða meira
en þeim ber. Samkvæmt bók
un þeirri, er andstæðingar
íhaldsins létu gera á síðasta
bæjarstjórnarfundi, hefur út
hlutunin farið fram með
þeim hætti, að niðurjöfn-
unarnefnd hefur skipt 7
millj. króna í milli 3800
manna; allir aðrir borgarar
sitja uppi með gömlu álagn-
inguna, sem er 3,7% of há.
Augljóst er, að ýmsir hinna
útvöldu hafa fengið miklu
meiri lækkun en 3,7%, og í
bréfi, sem Tíminn birti í gær,
frá borgara í bænum, kem-
ur fram, að úthlutunin hef-
ur á stundum verið ærið
handahófskennd.
MYNDIN, sem við blasir
eftir þessar upplýsingar, vlrð
ist í stuttu máli þessi: Nokkr
ir trúnaöarmenn bæjarstjórn
armeirihlutans sitja á skrif-
stofu með útsvarsseðla-
bunkann fyrir framan sig og
vita, að þeir eiga að veita
7 millj. króna afslátt. Það
er lagt á þeirra vald, hvern-
ig npphæðinni er skipt nið-
ur; þessi fær 5 þús., hinn 10
þús. Sumir minna, einhverj-
ir ef til vill meira. Þetta er
sem sagt sú starfsaðferð, sem
bæ j arst j órnarmeirihlutinn
milljónanna
velur til að koma heildar-
upphæð útsvara sinna inn
fyrir löglegan ramma. En
þetta er hvorki réttlát aðferð
né sæmileg. í henni er fólg-
in aðstaðan til að mismuna
einstaklingum. Og í öllu
falli fær aðeins hluti gjald
endanna afsláttinn. Hinir
sitja uppi með hærri upp-
hæð en leyfilegt var að
leggja á þá samkvæmt út-
svarsstiganum.
ÞAÐ VIRÐIST liggja
í augum uppi, að leiðrétt-
inguna átti að gera með
þeim hætti, að lækka útsvör
allra borgaranna um 3,7%,
og taka svo kærur til með-
fei'ðar að venjulegum hætti.
En ef sú leiö var valin, komu
7 milljónirnar ekki til út-
hlutunar til einhvers hóps
manna. Þá var leiðvéttinghi
einfalt bókhaldsatriði og
allir sátu við sama borð. í
þess stað er misrétti bætt
ofan á iögleysu og ranglæti.
Töldu bæjarfulltrúar minni-
hlutans að vafasamt væri að
svona lagaðar starfsaðferðir
mundu standast úrskurð
dómstólanna. Þannig teflir
meirihlutinn samt á tæpt
vað um innheimtuna, frem
ur en sleppa haldinu á þeirri
aðstöðu, að geta úthlutað 7
milljónum króna nokkrum
mánuðum fyrir kosningar.
Ekki batnar siðfræðin í út-
svarsmálinu við þessar upp-
lýsingar.
Sagan endurtekur sig
FÁAR bækur hafa vak-
ið aðra eins athygli í frjáls-
um löndum um langt skeið
og bók júgóslavneska stjórn
málamannsins Diljasar um
hina „nýju stétt“. Hún er
lesin í þýðingum í mörgum
löndum, hún er umræðuefni
ritdómara og stjórnmálarit-
stjóra, hún er deiluefni á
mannfundum. Hér heima er
mikil eftirspurn eftir ensku
útgáfunni í bókabúðum.
Fjöidi manns mun innan tíð
ar kynnast efni hennar af
eigin raun. Höfundurinn er
lokaður inni í fangaklefum
kommúnista í heimalandi
sínu. En rödd hans nær samt
til milljóna manna. Það sann
ast enn einu sinni, að það er
erfitt verk að kæfa frjálsa
hugsun. Hún brýtur öll bönd,
að lokum.
ÞEGAR neyðaróp ung-
versku þjóðarinnar bergmál-
uðu um veröldina, skrifaði
Djilas grein, og sagði, að það
væri ekki stalinisminn einn,
sem væri dæmdur, helöur
væri kommúnisminn sjálfur
að leysast upp. Kenningin
sjálf er afskræmd í fram-
kvæmdinni, af því aö hún er
í rauninni óframkvæmanleg
og byggð á fölskum íorsend-
'um. f bókinni um hina „nýju
stétt‘ kemst Djilas m.a. að
þeirri iðurstöðu, að kommún-
isminn í dag og hin nýja yfir
stétt, sé mesta hindtunin á
vegi mannkynsins til auk-
ins samstarfs, meiri fram-
fara og raunhæfs frelsis. —
Aðall kommúnistanna hefur
ekki lengur neina hugmynd
um tilfinningar og hugsan-
ir þjóðardjúpsins, segir
Djilas. Valdhafarnir finna
óánægju og hatur brenna á
sér, og girða sig með öílug-
um her og drápstækjum
í LÖNDUM kommúnis-
mans er sagan að endur-
taka sig. Áður fyrr lutu þessi
lönd einveldi keisara og voru
þrælkuð af aðlinum.
Stjórnarfarið fæddi af sér
uppreisnarmenn gegn kúgun
inni. Þeim hlotnaðist stund-
um liðsemd frá meðlimum
yfrstéttarinnar sjálfrar. í þá
daga voru það menn eins og
Kropotkin fursti og Tolsty.
í dag fá uppreisnarmenn-
irnir frá Búdapest og Poznan
liðveizlu frá Milovan Djilas,
sem er einn úr hinni nýju
kommúnistísku yfirstétt, um
skeið einn af æðstu mönn-
um lands sins og í innsta
ráði kommúnistaflokksins.
Nú gerir hann uppreisn á
móti sinni stétt af því að
hann er sannfærður um að
hún er að leiða ógæfu yfir
þj óðirnar.
Bók Djilasar er líkleg til
að opna augu þúsimdanna
fyrir innsta eðli kommúnis-
Smáflokkarnir og öfgamennirnir eru
nú horfnir úr þýzka ríkisþinginu
Úrslit þýzku þingkosning-
anna í s. I. viku hafa aukið
bjartsýni, en líka vakið at-
hygli á því, að í ásrandinu í
Þýzkalandi kunni að felast
nokkur hætta. Þetta er niður-
staða ameríska blaðamanns-
ins og stjórnmálaritarans
Roscoe Drummond, en hann
ritar um þessi mál frá Bonn
nú fyrir fáum dögum, en
grein hans er birt í New
York Herald Tribune s. I.
miðvikudag.
Það er ástæða til bjartsýni,
segir hann, því að í þessum kosn
ingum gengu kjósendur af 7 klofn
ings- og öfgaflokkum dauðum. —
Eftir það eru línurnar í milli höfuð
flokkanna skýrari, dregur nær því
marki, að tvær aðalfylkingar eig-
ist við. En starfsemi öfga- og
klofningsflokkanna var um skeið
nokkur ógnun við hið endurreista
lýðræðisstjórnarfar í landinu.
Endurvakning einsflokks-
stjórnar
En menn koma eigi að síður
auga á að nokkur hætta felst í
núverandi ástandi. Margir Þjóð-
verjar telja til dæmis, að hinn
mikli sigur Aden-
auers og flokks
hans, muni leiða
til tillitslausrar
flokksstjórnar og
endurvakningar
einsflokkskerfis,
sem reyndist Þjóð
verjum örlagaríkt
á árum áður.
Aðrir telja meiri
hættu felast í
þeirri staðreynd,
að jafnaðarmanna
flokkurinn, sem
fylgt hefir mjög
hægfara stefnu, muni nú,
eftir þriðja ósigurinn í þingkosn-
ingum, sveigjast til mun róttækari
stefnu, og þar með muni harðna
mjög stjórnarandstaðan og póli-
tískur ágreiningur jafnaðarmanna
og dr. Adenauers.
Smáflokkarnir úr sögunni
Áhorfendum, sem líta yfir svið-
ið nú, að loknum kosningunum,
mun þó finnast að þessi atriði
fyrir þýzkt lýðræðisstjórnarfyrir-
komulag miðað við það ástand,
er smáflokkar og öfgamenn gátu
vaðið uppi og gert stjórnarfarið
reikult. Það var sundurskipting-
in og flokkalýöldinn, sem reið
Weimarlýðveldinu að fullu eftir
fyrra heimsstríðið. Á þeirri tíð
tókst engri þýzkri ríkisstjórn að
skapa festu í stjórnarfarinu. Það
er fróðlegt að líta til baka til
kosninga á þeim tíma og sjá,
hvernig þá var umhorfs. Þá sést
betur en áður, hver stórbreyting
er nú á orðin. Lítum til ársins
1924. Þá voru 9 stjórnmálaflokk-
ar í ríkisþinginu, og aðeins einn
þeirra hafði 20% af kjörfylgi?iu,
hinir höfðu minna, margir miklu
minna. Þessi sundurskipting gerði
stjórnarfarið máttlaust og stefnuna
reikula.
IVlesta kjörfylgi í sögunni
í dag er allt öðru vísi um-
horfs, og raunar öðru vísi en
nokkurn tíman áður síðan frjálsar
kosningar voru fyrst upp teknar
í Þýzkalandi. f dag hefur einn
flokkur meirihluta og í fyrsta
sinn meirihluta kjósenda á bak við
sig. Jafnvel þótt miðað sé viö kosn
íil tareylmg er á ortfin. Sá ótti gerir vart vitS
sig a$ dr. Adenauer freistist til acS stjórna me5
harðri hendi eftir sigurinn
ingarnar 1933, sem ekki voru þó
frjálsar nema að nafninu til, cn
þá fékk Hitler aldrei nema 44%
atkv. Þegar jafnaðarmannafiokk-
urinn var sterkastur í Þýzkalandi
árið 1919, hlaut hann þó ekki
nema 45% greiddra alkv. Bismarck
hlaut aldrei mcira en 33r’í, alkv.
Árið 1953 haföi dr. Adenauer
13 atkvæða meirihluta á Sam-
bandsþinginu, nú hefur hann 43
atkvæða meirihluta. Margir flokks
menn dr. Adenauers eru dnlitlð
hræddir við það stóra stökk, sem
flokkurinn tók í þessum kosning-
um. Hættuna sjá þeir í tilhneig-
ingu flokksstjórnarinnar til að
stjórna með sterkri hendi og sýna
andstæðingum litla tillitssemi, —
sumir óttast jafnvel, að hinn sterki
meirihluti freistist til þess að
breyta kosningalögunum til að
treysta aðstöðuna enn betur í frarn
tíðinni. Sumir þessara manna
hugsa sem svo, að sundurslupt
þing og fremur velk ríkisstjórn sé
forsenda þess, að lýðræði fái að
þróast í Þýzkalandi.
Hér má það vera huggun að
líta til engilsaxnesku lýðræðis-
ríkjanna, þar sem allmikill meiri-
hluti á kjörtímabili, hefur ekki
fyrirbyggt sigur stjórnarandstöð-
unnar að því loknu.
AðsiaSa jafnaðarmanna
Útlendir áhorfendur, sem óska
þess að lýðræði skjóti föstum rót-
um í Þýzkalandi, munu óska þess,
að dr. Adenauer sýni mildi og
hófsemi í stjórnarháttum og gagn
vart sigruðum andstæðingi. Siálf-
ur telur Drummond, að jafnaðar-
menn muni ekki eiga sér upp-
reisnarvon við kjörborðið nema
þeir láti af harðvitugri andspyrnu
sinni við þátttöku Þýzkalands í
varnarsamstarfi hinna frjálsu
þjóða. Öll utanríkisstefna þeirra
þurfi endvirskoðunar við.
Ífjróttakeimarar boðaðsr til fundar
í Reykjavsk 27. og 28. sept. n. k.
Með samþvkki menntamálaráðuneytisins, en að tilhlutan
Fræðsluskrifstofunnar og íþróttakennaraskóla íslands hafa
íþróttakennarar verið boðaðir til fundar, sem fara á fram í
Reykjavík dagana 27. og 28. sept. n. k.
Drummond
Fundarstaður verður Gagnfræða
skólinn við Vonarstræti. Mennta-
málaráðherra setur fundinn föstu-
daginn 27. sept. kl. 9,30. Fyrir
fundinum liggja þessi mál:
1) Endurskoðaðar reglugerðir
um íþróttaiðkanir í skólum.
2) Endurskoðuð námsskrá um
skólaíþróttir.
3) Menntun íþróttakennara og
starfræksla
íslands.
Iþróttakennaraskóla
4) Einkunnargjöf í íþróttum og
Ieikfimipróf.
5) Skólaíþróttamerki.
Skólayfirlæknir, Benedikt Tóm-
asson, mun ræða við íþróttakenn-
arana um heilsugæzlu í skólum,
sjúkraleikfimi og skólaíþróttir.
Sigríður Valgeirsdóttir mun
skýra frá því, sem gerðist á al-
þjóðlegu þingi kveníþróttakennara
sem á s. 1. sumri var háð í London.
Aðalsteinn Hallsson mun ræða
um íþróttaiðkanir úti við og notk-
un ýmissa íþróttatækja á skólaleik-
völlum og barnaleikvöllum.
Benedikt Jakobsson mun ræða
um athuganir á þolprófun íþrótta-
manna á Norðurlöndum.
Þá mun íþróttakennarafélag ís-
lands og deild kveníþróttakennara
halda aðalfundi sína í sambandi
við þingið.
Þetta þing er 4. íþróttakennara-
þingið, sem haldið er. Hið fyrsta
var haldið að Laugarvatni 1941, en
hin tvö síðari í Reykjavík 1946 og
1951.
(Frá fræðslumálaskrifstofunni).
mans. En upplausn komm-
únfstahreyfingarfnnar tekur
langan tíma. Myrkraöfl ein
ræðisins bíða að lokum ósig
ur alls staðar. í þeirri vissu
er fólgin von mannkynsins
um friðsamlegri og betri
heim fyrir komandi kynslóð
ir.
Vísur frá liðnu sumri.
HÉR KEMUR niðurlag bréfs Refs
bónda, þar sem skráðar eru vís-
ur frá liðnu sumri. Fyrst segir
frá viðskiptum við sjóliða ríkisins:
Kunningi minn einn, sem ég
nafngreini þó ekki, var um tíma
í sumar á varðskipum ríkisins,
Þór og Ægi. Hafði hann frá ýmsu
að segja, þegar fundum okkar
bar saman, því eins og þar stend-
ur: „Margt skeður á sæ“. Við
hann kastaði ég fram eftirfarandi
stöku í gamni, sem fremur ber
þó að skoða sem lof en last:
Kosti marga kappinn á,
kvenna sinnir bónum.
Verið hefir vinur sá
varðhundur á sjónum.
! Svínadal.
ÉG KOM FYRIR fáum vikum á
j bæ einn í Svínadal til kunningja-
fólks míns. Var mér þar boðið að
borða, sem ekki er í frásögur
færandi. Á borðum var nýr lax,
sem veiddur hafði verið af manni
í Reykjavik, en hann hafði orðið
fengsæll og gefið fólkinu laxinn.
Þá kvað ég eftirfarandi stöku:
Stangaveiði virðist mér,
vera hálfgerð mæða.
Þegar laxinn aðeins er
orðinn refa fæða.
Var dátt að þessu hlegið.
Vinabæjamót.
Á AKRANESI var nú í sumar
„vinabæjamót“. Því miður gafst
mér ekki tækifæri til að sjá neitt
af þeirri dýrð, en að sjálfsögðu
var bærinn prýddur eftir föngum
fyrir „mót“ þetta. Þá kvað ég
þessa stöku:
Nú er prýddur yzt sem innst
orðinn Skaginn kunnur.
Merkilegast mér þar finnst
málaðar vökutunnur.
Annars mun „mót“ þetta haía
farið fram með prýði og sóma.'
Vestur á nes.
NÚ ÞEGAR ég skrifa línur þess-
ar, er ég á förum vestur a Snæ-
fellsnes, en þar er mitt lögheim-
ili og hygg ég gött til að konia
og vera um tíma á mínum foriiu
slóðum. Mun svo síðar leggja
land undir fót og halda til norð-
urs. Að lokum vil ég svo þakka
vinnuíélögum mínum og öllum,
sem greiddu götu mína í sumar,
samveruna og gott samstarf. Bið
þeim og öilum íslendingum allrar
farsældar.
Dottar Refur, dregur ýsur,
dvínar bóndans raust.
Fyrirheit um fleiri vísur
fáið þið i haust.
I guðs friði.
Refur bóndl.