Tíminn - 31.12.1957, Blaðsíða 3

TlMtNN, þriðjtidagnui 31. desember 1957.
t
Mikil framleiðsla og miklar umbætur í sveitum 1957
Sigurverkið imælir stundir, r\ / 1* • «• ' l'i f» f • x •«
liish Mistjansson ritstjon htur yhr tarinn veg 1 sveitum
landsins á áramótum
ir og daga — krónómetrinn
markar tímaski^ — stunda-
glasið rennur — klukkan
slær og úrið tifa>r. Vissulega
skiptir það ekki máli hvaða
nöfn hafa verið vaiin né eru
veiít tímamæiumum, sem
mannkynið notar, íiminn líð-
ur jafnt fyrir það, hinar smáu
einingar hans verSa að stund
um, dögum, vikum, mánuð-
um, árum og öidum, sem
allt rennur í tímans miklu
mc'ðu.
AF PTÓÍSARIIÓLl
BÓXDANS.
Og Ijétita gerðisa á sama hátt
alla stund áftur en tiin.»r;iælar voru
tekni.r í þjónustu mannkynisins,
áffeins marka þelir gfteggri skil og
áuðvclda etundasetmr.gu vlssra
atburfta.
Og enn ronnur sandctrinn í gegn
Um imijódd atundáglass.ms. Þetta
blessaða ár 1957 er að renna út.
Á á.amótum er eSlj'egt að staídra
við og líta yfir gengin spor. Hvern
ig lílitr nú feriil áusinís 1957 út,
séö iuá þejm sjionarhéli, er vér
veljum oss? Hvað \ ar það á árinu
1957, sem var lakar gart en skyldi
oit geröi .t fyrr á áruim. Aðeins
örfáir stakir jakar komu í skyndi-
heiim ókn, rótt eins og umrenn-
ingarnir forðum fóru um sveitir,
eri ollu hvorki rneini né tjóni,
heidur scnnuðu aðeins tilveru
sína þsim, ssm annárs hafa ekki
komizt í kynni né kast við þenn-
an landsins fcrna fjanda, sem
Matt'hías kvað um.
Heil kynrióð hefir vaxið hér
upp án þs-s ncíkkru sinni að hafa
komizt í ka-jt við vald né veldi
það, sem hann beitti stundum
fyrr hér á landi, og sú kynslóð er
því varbúin hvernig haga skuli
áthö'fnum ef liafþök legðust að
landi eins og situndum gerðist vik
um og mánuðum saman.
Á þetta má minanst þó að árið
1957 sýncli fyrst o-g fremst sól-
s.kin og blíðu. Snjóar voru noktorir
á fyrstu mánuðum ársins, og meir-i
stunduan en þeiim fannst gott, sem
mitoið þurfa að flyitja heim og
heiman og ó.vka þess að vegir séu
c' i af greiðir samgöngUtaJkrjuni,
sem nú eru notuö. En tækniút-
búnaður tímabils okkar auðveld-
Gísli Kristjánsson
ritstjóri
voru seldar 5575 lestir af N. —
Auicningln er um 700 lestir eða
um 13%. Er þá svo komið, að
Áburðarversmiðjan í Gúfunesi
hefur ekki framleitt nægilegt
magn af köfnunarefnisáburði til
innanlandsþarfa. Framkvæmdastj.
veiksmiðjunnar tjáir mér, að
þessa árs framleiðsia sé rétt um
20 þús. leslir og vantar þá um
1000 lestir til þess að svara til
þess, er notað var á árinu. Þess
má geta, að ef aldrei skorti raf-
ar og eflir greiðgenigið og ryður
og úr þarf að bæta á komandi úr vegi hverjkonar höfitum, sem
ári? Þess vegna er ératæða tll að hindra viija. Heflar og piógar, ýt-
lít-a urn öxl, ef eiltíiivað 'kann það ; ur pig önnur mikilvir'k og vélknúin oi'ku mundi verk.smiðjan þó enn
að vera, sem betur má gera. Hitt tætoi, ryðja, hefla, hreinsa og geta framfeitt t.ii þess að fullnægja
varðar mestu, sem frrmundan er mctoa, enda er þess þöif, • þvi að eftirspurninni á meðan hún vex
og á það ber að leggja áhc'zlu, i stöðugt f jcMgar þeim íbúum þorpa ekki að mun.
en aö sjál'ísögðu silca'l spyrja: „Höf- j cg kaupstaöa, iðj'uvera og ver- Aif öðruma áburðarefnum hefur
tun við gengið til góðs, götuna j stöðva, sem flytja þarf nauðsynjar
fram cför veg?“ Svarið ifæst bsztjtil úr sveitinni, og það helzt dagr
með því að rifjá upp hvað gerzt' lega og í vaxandi mæli. Og þó
hefur cg stooða í Ijósi- v.eruflsiikans j að bænduim fjölgi ektoi éyflsst fram
árangur þann, sem náðst hefur. leiðJlan ncikkuð. Við fúnin bæt-
Við skuium því rifja upp sitlhvað aut nú árlegá um 300Q hektarar
sem að böndtnm lieíiur borizt og o? flrinu 1°r 4ffkri
■ w
i.'Z- '.:r;r:r:z: ::r ■
GARÐAVEXTIR
A'f ávöxtum þeim, sem móðir
jörð hefur gefið, má fyrst telja
kartöf 1 uuppskerun a allt að 100
þúsund tunnur, samkvæmt áætlun
Grænmetisverzlnar landbúnaðar-
ins, en sú tala er að verulegu
leyti byggð á framtölum fram-
leiðenda. Það er talsvert meira
magn en í fyrra, langt frá því
að vera metuppskera, og ekki nóg
til þess að fullnægja þörfuan okto
ar fyrir þessa vöru. Það er litolegt
að uppskeran endist frarn í apríl,
ef til vifll fram í maí, og svo til
útsæðis. Um uppskerumagn rófna
eru engar tölur,. en framleiðsla
garðyrkjubænda, af ýmsivm jarð-
ávöxtum, var nokkru meiri en í
fyrra. Um það segja tölnr Sölu-
félags garðyrkjumanna, að itil
scilumeðferðar haifi komið 230 lest
ir af tómötum, en ekki nema 200
í fyrra, 70 lestir af gúrkum, eða
svipað og síðasta ár, 66 lestir af
hvítkáli en það er miklvi minna
en í fyrra, og svo blómlkjál, gul-
rætur, salat, steinselja og fleira,
auto blóma, sem þessi yngsti meið-
ur íslenzkrar bændastéttar héfur
upp skorið úr íslenzkri modd. —
FÓÐURBIRGÐIR.
Á haustnóttum var í hlöðúm
bænda mitoið og gotí. fóður. Þó
varla eins mitoið og skyidi um norft
austur hluta landsins, en þar oi'lu
miklir þurrkar um sláttiim því,-
að háarspretta var lí'til og svims
staðar ervgin til slœgna, og svo
I voru langvinnir óþurrlcar á síð-
sumri, er ollu hnektoi á bjiirgun
síðslægju þar sem etotoi var við-
búnaður til þess að bjarga íóðri
hversu sem viðrar.
En vetur toonungur hóf innreið
sína snemrna og innifóðrun byrj-
aði víða snemma af þeirri ástæðu,
og blíðviðri í nóvember giátu ekiki
með öllu bætt fyrir áftelli um
veturnætur.
BÚSTOFNINN.
En hvað mundi nú vera á fóðr-
um til þess að breyta heyimvi í
söluvöru? Tölur yfir bústafninn
eru ekki enn þekktar. Æt8a nvá
að sauðfé sé a.mto. 750 þúsuavdir
á fóörum. í áramótaþætitimun í
fyrra nefndi ég áætiaða töE-u 700
þúsund. Við talningu á Bkatt-
•stoýrslum sýndi það sig að á fóðr-
um voru 706 þúsundir. Þaö má
vera að fjárfjöldinn í vetur reynist
allt að 760 þúsundir, en ágizítanir
eru að nokikru byggðar á fjár-
fjöida siðasta árs, svo og áætliuð-
um fjölda tvílembra áa, en til
verið notað 3130 lestir af hreinum
forfór á móti 2760 lestuim í fyrra
og nú 1790 lesttir af hreinu kalí
á móti 1935 lestum í fyrra. Notkun
á kalí virðist minnkandi, en mun
það senniilega ek'ki, því að af því
ar selt var í fyrra, mun aMmitoið
'iafa verið liggjandi ónotað til
vessa árs.
En autoin áburðarskammtur og
ulkin túnstærð stuðla að aukinni
ppskeru. Og framleiðsla mjólkur
■g kjöts hefur aukizt. Tölur eru
i! yfir framleiðsflu mjóikur fynstu
i ársfjórðungana, eða til sept-
•mberloka, en á þeim tíima var
mvegið í mjólkunsamlögum 52,1
rilljónir kg. af mjóflto, það er 6,26
tilljóna kg. autoning frá fyrra
iri eða um 13,5%. Ef til vMfl verð
tr aukningin ektoi alveg tilsvai--
ndi síðasta ársfjórðunginn svo að
uindraðshlutfaJlið hreyfist ögn
il laakkunar fyrir allt árið, en
lilcið verður það ekki.
CJÖTFRAMLEIÐSLAN.
Á síðasta hausti var slátrað 515
•úsund dilkuin. Kjötmagn þeirra
ar samanlagt 7701 lest eða eins
g 'öll kindakjöitistframleiðsflan var
fyrra. Kjöt af öðru fé var ofur-
Heyfengur var mikill og góður í sumar, og hans var aflað með betrl
taekjum en nokkru sinni fyrr.
Lang umfamgsmesta uppstoera j friádrátítar kemur sfliáiturfénaður-
bænda er heyið, fóðrið, sem bú- j inn. Einn liður er þá óþektotur —
stofninn er aflinn við í vetur. Hitt vanhöldin — en vaníhö'ld á lömb-
er auðvitað líka mikils virði, sem ' um munu hafa verið lítií á sflðasta
stoepnurnar sjálfar taka á viða-
vangi eða rætotað er handa þeim
að sumrinu. Og á því sviði er til-
tclulega auðvelt og ódýrt að
stuðla að aukinni afurðaautoningu.
Byrjað er að ræfcta sumarbeitar-
svæði og ýmsir bændur skipu-
leggja nxi orðið sumarbeit, það er
•gent með því að beita á ræktað
land og rætota grænfóður. í því
sambandi má nefna fóðurkálið,
sean hefur átt ört vaxandi fylgi
vori; margir bændur sögðu því
nær engin vanhöld. Annarastaðar
tók refurinn eittlhvað. Eitt mun
vist, að á fóðrum hetfir aldrci
verið svo margt sauðtfé sem nú.
Nautpeningi fer líka fjöflgandi og
atf honum mun standa meira en
48 þúsundir í fjósum í wetar en
hrossum fæklkar stöðuiglt, líMcga
eru þau elvki ytfir 34 þús. við staíl
og á útgangi. Hesturinn er ekki
þarfasti þjónninn lengiur og lítið
útlit fyrir að hlutur hans bækki
...» . , r .... . . , að fagna siðustu arm. Af þvi var
;tið nunna en í fyrra en oll kmda , , "v , ,,,.
..... . , * ræktað rnrnna en sikyldi siðasta um sinn. Geitur eru aðeins onflaar
jotframilifiiðöla, er til Sclumeð
erðar hefur komið, var 590 smá-
estuim meiri nú en árið 1956,
suanar. Olli því fræskortur, sem í landinu en ekki mega þær verða
átti rót sína að refcja til uppskeru- aldauða; svín munu vera allt að
brests á fræinu 1956. Nú er biúð þúsund, 6 mánaða eða efldri, og
Vim "a a'ntonincTfn/fvrra að try®gja kauP handa okkur á á hæhsnum veit maður elvki töflu,
n það er aiitleg auton.ng fra fyrra , ftomíöldu því magnii sem notað ‘ en flMegt er að þau séu 140-150
var hér á síðaista vorfl. fFramhalð a » *íðu.)
n.
Hið mikla landþurrkunar- og ræktunarstarf heldur áfram i „num sveitum
landsins. BúnaSarsamtökín hafa stórvikum tækjum á að skipa.
við sjálf verið mitoiflvirtoir. meðal en það þýðir að uppskeran vex
Virkir eða lítifltfjöúlegir aðdar. að. að sama skapi.
í Búnaðarþæitti RíkLsúitvarpsins
er þá éðíilsgit að mitmzt sé .fyrot HEYÖFLUN —
og frearust á það, er yarðar sveit- ÁBURÐARNOTKUN.
írnar og fálkið sam þar býr. c.g sumarið 1957 var það gqtt,
Má þá fyrst minnast þess, sem að bændur ciíijuðu bæði mtoilla og inni hvílir skuggi óvissunnar um
miklu varðar á oiktoar landi, að góðra heyja, og það má teJja fuil- hvort mæðivcikin, sem enn hefir
veöurfar hefur verið hagstætt á ví'st, að í i'lestum greinum fram-1 gert vart við sig í Dalasýslu, verð-
Uni framieið h. nauta- og hrossa
ijöbs er ekki hæigt að segja af
>ví að svo takmarkað magn þeirr-
■r vöru kemur á almennaii mark-
að. En um mjó'lk og kjöt, þessar
framleiðoluvörur bænda, má
segja, aft framleiðsla þeirra er í
örum vexti frá ári til árs. Ilvað
ætti ltoa að gera við sívaxandi
fóður annað en brcvta því í þess-
ar vörur? Og þessi þróun heldur
áfram en líklegfl er að hún verði
varia cins ör k-cmandi ár, en nán-
ara uim það skafl etoki rakið við
þetfla tækiifæri. Ytfir saúðfjárræ'kt
ur vágestur framvegis eða útrým-
ing hennar te'kj.t. En hvað sem
annmöiikum líður þá er það víst,
árjnu, syo' að annálaritarar munu leiðsiunnar hefur orðið metiár
•hiklauot telja það í röð hinna betri n&ma að því snerti uppúkeru kart-
ef ekki beztai. Er það EÍJltatf miikiás atflna og rótfna.
vert vegna afkomiu þeirra, sem Það gerir lítoa sitt til, að menn ’ að nú og i'ramvegis verður fram-
búa hér norður við takmörk þau, nota nú mtolu meiri aðkeyptan leiðshunagn mjÓJtour og kjöts
sem skapa sannri ræitotunarsnenn- áburð en verið hefur. Áburðar- meira en nemur neyzluþörf þjóð-
ingu og búmenningu sfciilyxði t-il sala rödsiits fcelur, að á árinu 1957 arinnar, enda skal svo vera, en
þrifa og þróunar cig mótar af-
komuna að svo miklu leyti sem
raun er á. Ekki hetfur hafísinn
hatfi verflð soldar 6390 lestir af atfganginn verður að selja til út-
hreinu kötfnunarefni tii áburðar
en það svarar til fiullum 21 þús.
valdið toulda né hrolii euis og svo I lestum atf kjarna-áburði. I fyrra
landa. Nokíkurt magn af kjöti og. ...
ostiun hefur verið selt til ann-1 vélaskostur búanna hefir enn auklst 03 bafnaS' F°3ur sveit 03 b“sæWar-
arra landa á þessu ári. I le9 sést 1 aeanum hjól heyvinnuvélarinnar.