Tíminn - 10.10.1958, Blaðsíða 5
T í MIN N, föstudaginn 10. október 1958.
Minningarorð: Páli Guðmundsson,
Hjálmsstöðum
Vllhjálmur á æfingu í Moskva 1957. Myndin tekin af miSstökkr þristökkslns,
sem heflr heppnazt mjög vel. Athugið eftirfarandi atriði: 1. Gott |afn-
vægi og hæfilegur framhalli efri búksins. 2. Höfuð og hendur í eðliiegum
steilingum. 3. Há hnébeygja hægri fótar. í lendingu notast lærvöðvarnir.
Fóturinn mætir jörðu svipað og hamar, sem slegið er móti því sem barið er.
Simonyi Gabor — Vilhjálmur Einarsson
Frjálsar íþróttir fyrir alla
13. grein
ALI/RI ÞJÁLFUN er skipt í tvo
flokka, eftir eðli hennar. Þessir
flokkar nefnast almenn þjálfun og
sérþjálfun. Nöfnin segja að miklu
leyti til um þann mismun, sem á
þeim er. íþróttamenn, sem byrja
að einbeita sér við ákveðna grein,
ættu að auka sérþjálfunina með
tillili til hinnar ákveðnu greinar.
Almennri þjálfun má helzt líkja
við alhliða vöðvarækt til þess að
auka hæfni íþróttamannsins að
hverju sem er. Sú þjálfun stefnir
á hinn bóginn að ákveðnu marki til
úrbótar á vissu tækniatriði, en sem
áfleiðing af sérþjáifuninni getur
orðið styrkleiki almennt, eins og
eftirfarandi dæmi sýnir.
Áður hefir verið drepið á að
þjálfa skuli langstökk af sama
fæti og síðasta stökk jþrístökksins
er stokkið af. Ef langstökk væri nú
þjálfað með almennri þjálfun,
mundi stökkvarinn gera staðæfmg
ar til styrktar hinum ýmsu vöðv-
lun og liðamótum. Lengri hlaup
skapa einnig almenna þjálfun. —
Eftir þennan undirbúning eru vöðv
árnir undir það búnir að þeim sé
beitt til þess að stökkva.
Sérþjálfun á hinn bóginn, væri
í því fólgm að stókkva fjöldann
allan af lettum stökkum með 6—10
m atrennu. Ekki væri hugsað um
stökklengd, heldur reyn. ao lata
állt ganga sem léttast og .ettast.
Mðe endurtekningunni a ujiuiii
íéttu stókkum þjálfast einmut iett
iv vöðvar til réttra átaka. Fáar
hrcyfingar eru svo sérhæfðar að
þessi þjaifun leiði ekki til alhliða
styrkingar líkamans.
Við höfum því séð, að þrátt fyr-
ir það að sérþjálfunin virðist
þrengri, er hún hnitmiðuð að vissri
þraut um leið og af henni leiðir
ítlmenna þjálfun. Aldrei getum við
þó sagt skilið við hina aimennu
þjálfun, og allir hyggnir íþrótta-
menn eyða 5—15 min. í byrjun
hverrar æfingar yið almennar
Styrkingar- eða mýkingaræfingar.
Þegar rætt er um þessa tvo
flokka þjálfunar verður að haía í
huga á hvaða árstíð þjálfað er.
Strax skal gefin almenn regla: —
Pví nær sem dregur keppni eða
keppnistímabili, þeim mun meiri
sérþjálfun í þeirri grein, sem
keppa skal í. Þannig á að gera
mun meira af léttum stökkum með
stuttri atrennu í maí en í janúar
ár hvert.
Almenn þjálfun.
Margir íþróttafrömuðir á Norð-
urlöndum áiíta að íþróttamenn eigi
að veija sér vetraríþrótt til þess
að halda sér í þjálfun. Þannig eru
beztu hástökkvarar og langstökkv-
arar Svíþjóðar jafnframt í ísknatt
leik á vetrum. í þessum leik öðl-
ast þeir aukinn kraft og almennan
undirbúning fyrir sumarið. Slíkt
sem þetta er þó fjarri þvi að vera
undirbúningur undir keppni í
frjálsum íþróttum, en getur verið
mjög gott yfir hávetiuúnn til þess
að dreifa huganum, veita skemmt
un og þjálfun um leið.
Hin almenna þjálfun hefir mikla
kosti fram yfir sérþjálfunina mið-
að við þær kröfur, sem gerðar eru
til vtri aðstæðna. í venjulegu íbúð-
arherbergi má framkvæma mest af
hinu nauðsynlegasta starfi til
vöðvauppbyggingar. Við verðurn
að gera okkur ljóst, að.þótt byijir
geisi og illfært sé út úr húsi, er
ekki útilokað að nota tímann til
eflingar og aukningar á íþrótta-
getu. Ef aðeins er hirt um að
þjálfa það, sem keppa skal í, haml
ar veður mikinn hluta ársins. At-
hafnaleysi á þessum tímum verðuri
þess valdandi að varla næst mikill
árangur á hinu stutta keppnistíma-
bili. Mikilvægt er að íþróttaiðkand
inn skilji hinn einfalda sannleika,
að til þess að geta notað góða veðr
ið í maí til sérþjálfunar i einhverri
grein, verður að byggja á aimennri
þrekþjálfun a. m. k. frá áramótum.
Þjálfunin verður að fara vaxandi
eftir einhverju kerfi, en mestum
tíma er eðlilegt að eytt verði til ■
þjálfunar í maímánuSi, allt að 5
sinnum í viku.
Æfingatafla.
Ekki verður gefin nein einskorð-
uð skrá um æfingar frá degi til
dags. Slíkum skrám er ómögulegt
að fylgja að öllu, og missa þær
þvi sitt mesta gildi. Aöalatriðið er
að skilningur skapist á réttum að-
ferðurn, enda verður iþróttaiðkand
Einn kunnasti bóndi Suður-
lands og enda þótt víðar væri Ieit'
að, Páll Guðmundsson óðalsbóndi
og skáld á Hjálmsstöðum, andað
ist á heimili sínu hinn 11. sept.
síðastliðinn. Var hann jarðsetb
ur að Miðdal hér í sveit hinn 19.
sama mánaðar að viðstöddu meira
fjölmenni. en áður eru dæmi til
hér.
Páll fæddist að Hjálmsstöðum í
Laugardal 14. febrúar 1873, og
var því kominn hátt á 86. aldurs
ár, er hann lézt. Hafði hann þá leg-
ið rúmfastur nærri tvö ár, eða frá
því hann fékk öðru sinni aðkenn
ingu að slagi.
í banalegu sinni naut Páll fram
úrskarandi umönnunar sinnar á-
gætu eigikonu, Rósu Eyjólfsdótt
ur og barna sinna, sem kappkost
uðu að gera honum lífið bærilegt
í hinni þungu legu.
Páll var kominn af traustu
bændafólki úr Árnessýslu í báðar
ættir. Foreldrar hans, Guðmund
ur Pálsson og Gróa Jónsdóttir Ijós
móðir, bjuggu allan sinn búskap á
Hjálmsstöðum, unz Páll sonur
þeirra tók við búi árið 1901 og
bjó þar í 45 ár með tveim kon
um sínum, Þórdísi Grimsdóttur
frá Laugardalshóium og Rósu
Eyjólfsdóttur frá Snorrastöðum.
Þau Páll og Þórdís, fyrri kona
hans, eignuðust 8 börn, fjóra áonu
og fjórar dætur. Af þeirn dóu tvö
í bernsku og þrjú uppkomin, þau
Guðmundur, elzti sonur þeirra
hjóna dó tvítugur að aldri; Gróa,
gift Þorvaldi Jóhannessyni frá
Skálholtsvík í Hrútafirði, dó um
þrítugt og Erlendur, sem fórst
með togaranum Jóni Ólafssyni,
einnig um þrítugt. Öll voru börn
þessi hin mannvænlegustu. Hin,
sem lifa af fyrra hjónabandi, eru:
Hildur fyrr ljósmóðir, gift Birni
Jónssyni verzlunarmanni úr Borg
arfirði, eiga þau 5 börn; Grímur
starfsmaður hjá Garðari Gísla-
syni, kvæntur Helgu Valtýsdóttur
úr Landeyjum, eiga þau tvö börn
og Pálmi bóndi á Hjálmsstöðum,
kona hans er Ragnheiður Svein-
björnsdóttir frá Snorrastöðum,
þau eiga 6 börn. Þórdís dó í ágúst
1914 frá átta ibörnum þeirra hjóna
öllum innan fermingar.
Með seinni konu sinni Rósu
Eyjólfsdóttur eignaðist Páll 7
inn á hverri æfingu sjálfur, eða
með hjálp þjálfara að ganga úr
skugga um ástand sitt og haga sér
samkvæmt því.
Setjum svo að þjálfunarskráin
geri ráð fyrir mjög léttri æfingu
einmitt þann dag, sem íþróttamað-
urinn finnur að hann er óvenju vel
fyrirkallaður. Hvað skal gera? Sé
ekki um keppni að ræða í náinni
framtíð, en undir sli'kum kring-
umstæðum gildir að viðhafa engin
teljandi átök, á að hlýða sínum eig
in tilfinningum, sem venjulegast
gefa til kynna að vöðvarnir eru
í góðu lagi til átaka.
Það þykir þó rétt að mæla með
almennum reglum fyrir stökkþjálf-
un að eftirfarandi skipulagi á æf-
ingum, miðað við að æíing hefjist
um áramót og keppni hefjist í júní
lok éða 17. júní:
Jahúar-febrúar.
Þrjár æfingar á viku, — tvær
almennar undirstöðugreinar, ein
hlaupaæfing utanhúss. Um það bil
1 klst í viku. Bezt að æfa annan
hvern dag, útiæfingin þegar bezt
er veður. Heitt bað eftir hverja
æfingu ef nokkur kostur er.
Marz.
Fjórar æfingar í viku, 3 almenn
þjálfun, 1 klst., ein útihlaup ea.
eina og hálfa klst.
Apríl.
Eins og í maí að viðbættri enn
einni útiæfingu, þar sem "reynd
væri nokkur sérþjálfun eins og
veður og aðstæður leyfa.
Maí.
3 dagar æfing, 1 dagur hvíld, 3
dagar æfing, 1 dagur hvíld o. s.
frv. Úti alltaf ef tök eru á.
börn, eina dóttur og sex sonu, sem
lifa. Þau eru: Þórdís ráðskona á
Fai'sóttarhúsinu, Sigurður bílstjóri
í Reykjavík, Andrés sem býr með
móður sinni á Iljálmsstöðum;
Hilmar verzlunarstjóri i Rvík,
kvæntur Svövu Björnsdóttur úr
Mjóafirði austur og á við henni
3 börn; Guðmundur bóndi á Húsa-
felli, kona hans er Ástríður Þor-
steinsdóttir bónda þar, eiga eitt
barn; Ásgeir kennari í Rvík, ó-
kvæntur og Eyjólfur verzlm. í Rvík
kvæntur Aðalfríði Pálsdóttur frá
Sauðárkrók, þau eiga eitf barn.
Öll eru börnin, hin eldri sem
yngri hig mesta myndarfólk og á-
gæt í allri viðkynningu.
Um báðar konur Páls tek ég
undir hans eigin orð, að þær
„voru hinir beztu kvenkostir".
Hlutverk Rósu síðari konu hans,
að taka við átta börnum og ganga
þeim í móðurstað með slikum á-
gætum, var ekki nema úi'vals
konu hént og þá ekki sízt þar sem
við bættust 7 börn þeirra hjóna.
Enda gerðist þarna það kraftavexk,
sem fyrst og fremst verður Rósu
eignað, að aldrei hefir verið hægt
að greina annað en þai'na væri um
alsystkin að ræða, og öll væru
‘hennar börn. Þetta kunni Páll
vel að meta svo sem bezt má sjá
af ummælum hans sjálfs í bók-
inni „Tak hnakk þinn og hest“ og
þarf þar engu við að bæta.
Páll hefur nokkug sagt frá ævi
ainni í áðurnefndri bók og þótt ég
og aðiúr góðkunningjar hans séum
þakklátir útkomu hennar, vegna
þess hve rnörgu fróðlegu og
skemmtilegu er þar borgið frá
glötun, fáum við ekki varizt
þeirri hugsun, að betur hefði Páli
sjálfum dottið í hug, meðan hann
enn hélt sínu andlegu atgervi, að
hi'ipa meg eigin hendi niður minn
ingar sínar, svo vel var hann rit
fær, áður en ellin náði undh'tökun
um.
En að ég tek penna í hönd
er vegna þess, hve margar glaðar
og hugljúfar minningar ég á um
þennan æskuvin minn og sam-
starfsmann um öll okkar mann-
dómsár. Hann var einn þeirra
manna, sem jafnan var gott að
vera í návist við. Þar hlaut hverj
um manni vel -að líða. Á heimili
hans var ævinlega gaman að koma
og bar þar margt til. Gestrisni
einlæg, veitingar rausnarlegar og
hvergi mannamunur gerr á háum
og lágum. Þar í áttu konur hans
auðvitað sinn stóra þátt. Sjálfur
var hann lu'ókur fagnaðar, gáfað-
ur, glaðlyndur og skáld gott, sem
oft' lét fjúka í hendingum, sagði
svo afbragðs vel jafnvel smásögur
‘að gesturinn umveltist af hlátri.
Að vísu mun sannleiksgildi stund
um hafa orðið að víkja úr sæti
fyrir kímninni, en þess þá jafn
an gætt að meiða éngan, en til
þess fallnar að vekja hlátur og
gleði. Þannig gerðu gáfur Páls,
kjarkur hans, kímni og glaðlyndi
Hjálmsstaðaheimilið svo skemmti-
legt og aðlaðandi sem raun var á.
I Áhrifin fi’á æskuheimilinu hafa
I fylgt börnum hans, hvert sem leið
þeiri'a hefur legið og mun fylgja
þeim, öllum öðrunx auði dýrari
og varanlegri, því að stíkur arfur
Igetur varað kynslóðum saman og
5
lengi eftir að veraldarauðæfi vævs
gengin í duftið.
Eg á margar ógleymanlegar ,í™
nægjustundir frá ýmsum heimíl-
um, sem ég hef verið gestur á,
en hvergi sem á HjálmsstöðuiHi
fyrr og síðar. Margar ferðir fc.
um við Páll sarnan, allt frá æskm
dögum til elli, og að sjálfsögðíl;
í misskemmtilegum erindum, ýi".
isf fyrir okkur sjálfa eða fyríe
sveitina okkar, því að í sveit. i
stjórn vorum við rnilli 30 og 40
ár. Sarnan störfuðum við í Ihálfe
öld og bar aldrei skugga þar a,
enda var Páll samvinnuþýður cÍQ
xanngjarn. En þótt sumar ferð .
okkar væru erfiðar og oft' tvísý .
srindislokin, höfðum vig alltaf Isg;
á að gera þær að einhvei’ju leyíi
ikemmtilegar. Við renydum í'ð
>úa okkur til gleðina sjálfir, fá okic
tr hlátur úr litlu efni og ofia. :
írifust samferðamennirnir með, ei:
. xirihverjir voru. Oftasí var Pá
fræðarinn, ég nemendinn, því ci
af því marga, sem Páli fórst ve
var að fræða aðra á því, sem haiuc
heyrði eða las. Hann hefði orðií
góður kennari, hefði veröldin hac
að honum þar völl.
Páll lét oft fjúka hendingar (Q
mun fyrir það vera hvag kunnast-
ur a. m. k. út’ á við. En þótt tala
vert sé eftir hann prentað í min,
ingaþátum hans og víðar, hefur þ6
mest af hans kveðskap hvergc
birzt og þar á meðal sumt af þfe
bezta. Minnist ég ekki hvað sísfc
margra góðra hestavísna thar.7.
sumra landfleygra, sem hvergi erm
þó prentaðar.
Flestir mttnu hafa álitið Pál 16
inn trúmann og svo var raunar £
fljótu bragði ag skilja, að harc
teldi sjálfur. Þó talaði hann jafn
an a£ virðingu um trú annarra c£
forðaðist, að hætti sannra gáfu-
manna, alla fordónxa í þeim efmiir,,
enda bar sunxt, er hann orti cgi
sagði, vot't um allt annað en txú.
leysi, svo sem þessar ljóðlfnur
„Við lifum þó að lúig hold
að lokum gisti jarðarmo!d“.
Páll á Hjálmsstöðum er nú £ll'
ur, og er nú einum athafnasömu rr.
gleði- og drengskaparmanni fær..
okkar á meðal.
. Því söknunx við hans vinirníu
skyldir og vandalausir.
Laugarvatni, í sept., 1958.
Böðvar Magnússon.
Vinningar í happ
drætti S.Í.B.S.
100 þús. kr. nr. 13614
20006 50 þús. kr. nr. 50853 10 þús. kr. 30266 31230 32178 350’-.
42934 46314 54565 56854 61301
779 5 4012 þús. kr. 4790 5083 13113
18859 21853 22500 38169 467CS
47921 2067 53960 1 5882 57684 þús. kr. 8196 8810 9643
13969 14699 15483 16268 20923
22293 24022 25342 25759 2889
29689 30416 32149 38158 39300
44268 46523 47320 48386 48641,
48806 48988 50628 54347 56743
58383 59958 60388 63745 64033
Eftirtalin númcr hlutu 500 kr. —
83 .173 209 305 3fe,
445 493 563 597 619
649 696 704 763 864
946 1089 1246 1377 174®
1877 2155 2389 2727 2740
2841 2867 2887 2970 31C<i
3210 3351 3417 3499 3601
4378 4421 4532 4775 486:
4886 5392 5442 5910 5910
5915 5920 5936 6096 5152,
6188 6182 6437 6490 650
6592 6641 6647 6857 7164
7278 7288 7453 7645 77.48
7756 7883 8088 8251 8280’
8486 8767 8796 8896 894-
8995 9347 9445 9590 9703
10182 10235 10285 10595 10G94
10842 10901 11057 11123 11136
11162 11185 11261 11263 1128®
11397 11399 11417 11615 11652
12132 12372 12430 12767 127&2’
(Framhald á 9. síðu)