Tíminn - 01.03.1959, Blaðsíða 8

8
T t MIN N, sunnudaginn 1. man. 1959.
Ræ$a Skúla
GutSmundssonar
tFramhald af 6. síðu)
vanhaldin í injat og drykk? Úr því
þyrfti að bæta, ef svo væri, en ég
bygg, að þessu megi yfirleitt svara
neitandi. Svo er fyrir að þakka.
Vantar fólk klæði og skæði? Varla
er hægt að halda því fram. Ef ein-
hverjar undantekningar eru, þá er
skylt úr því að bæta og er gert og
á að gera samkvæmt þeim lögum,
sem gilda í okkar þjóðfélagi. En
mætti þá eyðslan ekkert minnka
og gæti hún ekkert minnkað? Er
ekki kappátið í veitingahúsinu
nokkuð góð táknmynd af hegðun
okkar á ýmsiun sviðum, nokkuð
góð mynd af því hófleysi, sem víða
ríkir í okkar þjóðfélagi?
Auðvitað getur óhófseyðsla ver
ið í þeim framkvæmdum ýmsum,
sem kallaðar eru fjárfesting. Þess
murni t. d. vera dæmi, að merin,
sera komizt hafa yfir fjármagn —
anaað hvort til eignar eða þá láns-
fé — að þeir hafa lagt miklu meira
fé en þörf er í það að byggja yfir
sig og sína íbúðarhús. Það tel ég
ámælisvert, a. m. k. ef þeir nota
til þess lánsfé, sem þjóðin hefir
af skornum skammti.
Ég tel þannig mjög hæpið að
nauðsynlegt sé að draga úr frainr
förum til að auka eyðslu. Og
einnig tel ég vafasamt, hvernig
gangi að'sundiu’greina fjárfestingu
og neyzlu, þó að reynt sé, því að
þetta grípur hvað inn í annað.
Hitt er svo auðvitað rétt, að tak-
mðrk eru fyrir þvi, hvað heildar-
notkun fjármuna getur verlð mik-
il í þjóðfélaginu, svo að vel fari.
Það fer fyrst og fremst eftir því
hvað aflast á hverjum tíma. Það
er ekki hollt að nota meira en afl-
að er. Að vísu höfum við fengið
lán, erlendis og það getur verið
réttmætt að taka lán til nýtilegra
Skrifað og skrafað
(Framhald af 7. síðu)
an áróöur og heita háum verðlaun
uia þeim, sem foezt getur svarað
ummæium Bjarna frá 1953!
Annars foera sumar þessar
greinar, sem Mbl. hefur birt, harla
augljóst dæmi þess, að höfund-
arnir éta það upp eins og páfa
gaukar, er lærhneistararnir hafa
fyrir þeim. Þannig étur einn
það upp í Mfol. á föstudaginn, að
auðveldara verði að fást við erfið-
leikanna þegar Mið sé að leggja
núv. Irjördæmi niður. Maðurinn
hefði éreiðanlega ekki sagt þetta,
ef hann hefði verið hóndi, hefði
hann gert sér grein fyrir hvers
vegna forkéifarnir ■ telja auð-
veldara að leysa erfiðleikana,
þegar kjördæmaforeytingin verður
komin á. Það verður nefnilega
auðveldara að draga úr framförum
og framkvæmdum út um land,
eftir að áhrif landsbyggðarinnar
hafa verið skert með afnámi kjör-
dæmanna.
Sem betur fer„ cru þeir mikiu
fleiri og þeim fer líka fjölgandi,
er ekki éta upp svona röksemdir
ómeltar úr kokkabókum íhaldsfor
ingjauna. Stöðugt fjölgar þeim,
sem sjá, að hér er um framtíð
landsfoyggðarinnar og raunar þjóð
arinnar allrar að tefla. Verði á-
hrif landsbyggðarinnar skert og
dregið úr framförunum þar, geta
afleiðtngamar ekki orðið aðrai- en
aukið jafnvægi í byggð landsins,
vannýting náttúrugæðanna, óeðli
leg félksfjölgun á höfuðstaðnum
og veikari undirstaða þjóðaraf-
komunnar og þjóðfrelsisins á all
an hátt. Þessvegna þarfnast þjóð
in þess, að nú verði risið upp með
engu minni skörungsskap en
1906.
og góðra framkvæmda, að vissu
marki, ef fáanleg eru með bæri-.
legum kjörum. I
Vantar skýrslur?
Efni þeirrar tillögu, sem hér
liggur fyrir, ér að skora á ríkis-
stjórnina að láta semja og birta
sundurliðaða skýrslu um fjárfest-
ingu 4ra síðustu ára, hve miklum
hluta þjóðarteknanna fjárfestingin
hafi numið og hvernig fjáröflun
til hennar skiptist. Og þá vaknar,
spurningin: Er þörf á þessu? Eru |
ekki til nægar skýrslur um þessi1
efni? Framkvæmdabankin gefur!
öðru hvoru út rit, er hann nefnir:!
Úr þjóðarbúskapnum. Og samkv.
lögum frá 1953 á Framkvæmda-
bankinn að fylgjast með fjárfest-
ingu í landinu. í síðasía heftinu,
semi út kom í des. s. 1., er skýrsla
„um fjármunamyndun 1944—
1958“, einmitt þetta tímabil, sem
tillögumaður talar um að þurfi að
gera skýrslur yfir. Þar er fjár-
munamyndunin sundurliðuð í 9 liði
og svo sundurliðun á hverjum þess
•ara liða fyrir sig, svo að þetta er
mjög glögg greinargerð! Þá hefir
og Framkvæmdabankinn einnig
gert yfirlit um þjóðarframleiðsl-
una undanfarin ár. Allir, sem þess
óska, geta fengið upplýsingar hjá
barikanum um þetta og mér þætti
ekki ótrúlegt, að hann birti ein-
mitt skýrslu um þetta í riti sínu
áður en langt um líður.
En fleiri aðilar eru hér að verki.
Hagfræðideild Landsbankans gef-
ux út timarif um efnahagsmál,sem
nefnisf Fjármálatíðindi og sem
allir þingmenn þekkja, þvl að þeir
fá þetta rit. í síðasta hefti, sem
kom út nú fyrir áramótin, eru
skýrslur um peningamarkaðinn.
Þar er yfirlit um seðiaveltuna, um
aðstöðu bankanna gagnvart útlönd
um, um endurkeypta víxla í seðla-
bankanum á hverjum tíma, um að-
stöðu ríkissjóðs og ríkisstofnana
gagnvart banicanum, en á s. 1. ári
batnaði hagur þessara stofnana
mjög gagnvarl seðlabarikanum. Þá
er þar og yfiriit um aðsföðu banka
og' annarra peningastofnana gagn-
vart seðlabankanum, mánaðarleg-
ar skýrslur um heildarútlán bank-
anna, um velti- og spariinnlán í
bönkum og með því að athuga
hvernig heildarútlán koma heim
við innlán og þær hreyfingar, sem
á því eru frá mánuði til mánaðar
og ári til árs, geta menn alveg
skapað sér hugmynd um það,
hvort bankarnir hafa hagað rekstri
sínum þannig, að þaðan sé að
vænta verðbólgumyndandi áhi-ifa.
Ég hygg, að þessar skýrslur
bankanna veiti fullnægjandi upp-
lýsingar öllum þeim, sem vilja
fræðast um efnahagsmáiin aö
þessu leyti. Og ef einhverjir ósk-
uðu frekari fræðslu, þá mun þeim
auðvelt að fá viðbótarupplýsingar
hjá bönkunum eða hagstofunni.
ípyngium n'kisstjórninni
ekki um of
Tiilagan felur í sér áskorun til
ríkisstjórnarinnar um að láta
semja og birta um þetta skýrslur.
Ég tel, að það ætti nú ekki að
íþyngja hæstv. ríkisstjórn að nauð
sjmjalausu með verkefnum. Ég
hygg, að hún foafi ærið að starfa
og stuðndngsmenn hæstv. stjórnar,
eins og háttv. 9. landskj., mættu
gjarnan hafa það í huga, að þjaka
hana ekki um of.
Ég mun nú ekki greiða atkv.
gegn því, að þessi tillaga fái at-
hugun í nefnd, því að það er nú
venjulegt um þingmál, en mér
finnst, að nefndin ætti vel aS
íhuga það, hvort tiliagan er ekki
óþörf, og ég gæti einmitt vel trú-
að því, að nefndin kæmist að
þeirri niðurstöðu, ef liún skoðar
málið niður í kjölinn.
Höfum til sölu
maskínu- og borðabolta af ýmsum gerðum.
Verð kr. 10,50 pr. kíló ef tekin eru 50 kg eða
meira. Ennfremur krana á þrífæti m./rafmagns-
spili. Lyftir 2500 kg. Verð kr. 20.000.00.
Sölunefnd varnarliðseigna.
Vísa feSruö
Svo nefriist stutt grein eftir Gest
Jóhannsson í Lesbók Morgunblaðs-
ins 31. desember 1958 — og vil
ég hér með leyfa mér að bæta litlu
spurningarmerki aftan við.
Tilefni greinarinnar er að í
fyrsta bindi af ,,Skruddu“ minni
hafði ég itekið upp þessa gömlu
húsgangsvísu:
Aldrei verður Ljótunn Ijót,
ljótt þö riafnið beri.
Ber af öllum snótum snót,
snótin blessuð verL
Taldi ég hana vera eftir ókunn-
an höfund, enda vissi ég þá ekki
betur.
Herra Gestur Jóhannsson hefir
lært visu þessa í æsku sinni — og
þá heyrt að hún liafi verið kveðin
af Tómasi stúdent á Stóru-Ásgeirsá
í Húnavatnssýslu, um Ljótunni
konu hans. Segir hr. G. Jóh. enn
fremur: „Annars minnist ég ekki
að hafa heyrt sérstaklega að Tóm-
as hafi verið hagmæltur.“
Það er oft miklum erfiðieikum
bundið að féðra mannanna börn
rétt, en þá keyrir fyrst um þver-
bak þegar til þess 'kemur að feðra
vísur rétt, vísur sem geymzt hafa
á vörum alþýðu í öllum landshlut-
um. Leiði ég minn hest frá þeim
vanda.
Sjávarsíftan
(Framhald af 4. síðu)
í janúar og fóru þeir sanitals 38
róðra og aflamagn var 202 tonn.
I febrúar voru farnar 42 róðrar og
aflamagn varð 205 lestir. Aflahæst
ur Stykkishólmsbáta er Tjaldur.
Frá Grundarfirði róa 6 bátar
með línu.
Heildarafli í janúar var 346 lest-
ir í 74 róðrum en var á sama tíma
í fyrra 202 lestir í 47 róðrum hjá
4 bátum.
í febrúar voru miklar ógæftir,
enda skall þá á óveðui'skafli sem
'hélzt í þrjár vLkur.
Frá öðrum verstöðvum verður
sagt nánara síðar.
En í sambandi við vísu þessa um
Ljólunni vil ég þó segja frá því,
sem hér fer á eftir: Skömmu eftir
að Skrudda þessi kom út, hitti ég
Kristján Einarsson skáld, frá
Djúpalæk og færðfliarin visuna um
Ljótunni í tal við mig, og kvað
hana vera orta um Ljótunni, ömmu
sína.
Hún hét, fullu nafni, Ljótunn
Sigríður og var Einarsdóttir og var
frá Geirbjarnarstöðum í Köldu-
kinn, í Suður-Þingeyjarsýslu. Hún
var að mestu leyti alin upp hjá
sóra Birni Halldórssyni og konu
hans í Laufási við Eyjafjörð og ná-
skyid þeim. Ljótunn Sigi’íður giít-
ist austur á land, Eiríki Þorsteins-
syni og þau bjuggu á Gunnarsstöð-
um og Djúpalæk á Norðurströnd,
nú nefnd Langancsströnd.
Kristján Einarsson man þessa
föðuxömmu sína vel og hefir aldr-
ei heyrt annað en að umrædd vísa
væri um hana kveðin I æsku henn-
ar, af séra Birni í LaufásL En vís-
una lærði Kristján þannig af
ömmu sinni:
Ber af öllum snótum snót,
snótin blessuð veri.
Aldrei verður Ljótunn ljót,
Ijótt þó nafnið beri.
Blær vísunnar finnst mér bera
með sér að hún sé frekar ort um
'unga stúlkn, eða barn, heldiu’ én
um eiginkonu. Og eitt er víst: Að
sá sem hefir ort vísuna hefir verið
hagmæltur og ort getað fleira.
í augum mínum er það aðalatr-
iði að vísa sé góð, faðernið, sem
sumír hnakkrífast oft útaf, skiptir
minna máli, þótt gaman sé auðvit-
að að vita það rétt.
Því vil ég engan dóm á leggja
á það hver sé hinn rétti höfund-
ur vísunnar um Ljólunni. Eg spyr
' aðeins: Hvort er líklegra? Að vís-
an sé eftir Tómas á Ásgeirsá, sem
náinn afkomandi hefir ekki heyrt
getið um að hafi verið hagmæltur,
eða að hún sé eftir séra Björn
Halldórsson í Laufási, sem var lista
skáld og kvað svo alþýðlegar fer-
skeytlur að margar þeirra hafa orð
ið liúsgangar í öllum landsfjórð-
ungum, allt fram á okkar daga.
Ragnar Ásgeirsson.
^yíslnn bóndl tryggir
dráttarvél bma

/
Ráðskona
Ógiftur bóndi óskar eftir ráðs-
konu, sém hefði áhuga á bú-
skap. Má Lafa með sér 1 barn
eða fleiri. Tilboð sendist blað-
inu fyxir 5. marz merkt „Sveit
200“
dnhtáttídeiíd
SkólavórOusug 12
greiAf 0u r
Þonalður &n Arason, IðL
U&GSJAímSSKKIF8TW»
IkóUvSrSuaUs S»
u* tm /«.
mmm I '4ia •» 19411
FORDSON MAJOR - FORDSON DEXTA
lændur, athugið
Pantanir á Fordson hjóladráttarvélum — Power — Major og Dexta þurfa
að liggja fyrir þegar leyfi verða veitt til innflutnings i vor.
Gerið því pantanir sem fyrst.
Sendum yður mynda- og verðlista, ef þér gefið oss upp nöfn og heimilis-
fang yöar.
FORD-UMBOÐIÐ
SVEINN EGILSSON H.F.
Laugavegi 105 — Reykjavík — Sími 22466