Tíminn - 30.09.1959, Qupperneq 5

T í MI N N, miðvikudaginn 30. scptember 1959.
Greinargerð f uiStrúa neyt-
enda í 6 manna nefndinni
1. 21. febrúar síðastl. sögCSu full
trúar framleiðenda upp þágildandi
grundvelli. Fulltrúar neytenda
höfðu þá þegar ákveðið að segja
upp, en töldu ekki ástæðu til aö
Eenda gagn-uppsögn, þar sem
grundvöllurinn er felldur, segi
annar aðilinn upp.
2. Að venju kom verðlagsnefnd
in saman í ágúst, í þetta skipti
lelcki til þess að samþykkja út
reikning Hagstofunnar á gildandi
grundveili, færðum til verðlags
fiaustsins 1959 — heldur til þess
iað semja um nýjan grundvöll, þar
sern hinn eldri var úr sögunni
með uppsögn framleiðenda í febrú
ar þ. á.
3. í samræmi við þet'ta, lögðu
fulitrúai' framleiðenda fram til
lögu til grundvallar, sem hefði
haft í för með sér um það bil
5% hækkun á afurðaverði til
Ibóndans. Þessari -tillögu höfnuðu
fulltrúar neytenda, en lögðu hins
vegar fram tillögu þá sem hér er
birt, ásamt þeim grundvelli sem
sagt var upp. Með tillögunni er
b:rt stutt greinargerð. Tillögu neyt
enda, sem lögö var fram sem um
ræðugrundvöllur, en ekki sem
ncinir úrslitakostir, höfnuðu full
trúar framleiðenda með öllu.
4. í þlöðum og útvarpi hefur
■því undanfarið þrásinnis yerið
háldið fram, að til sé verðlags-
g: undvöllur, er lögum samkvæmt
'ætti að gilda fyrir verðlagsárið 1.
srpt. 1959 — 31. ágúst 1960, reikn
8 ður af Hagstofu íslands.
Við mótmælum eindregið að
slíkur grundvöllur sé til, eins og
ijóslega sést af eftirfarandi:
Þegar verðgrundvelli landbúnað
arafurða hefur ekki verið sagt
upp, en uppsögn skal komin til
gagnaðilja fyrir lok febrúarmán
aðar, reiknar Hagstofa íslands
framleiðsiukostnað landbúnaðar-
/vra eða vísitölu hans á grundvelli
eamkomulags verðlagsnefndarinn
ar og með þeim reikningsaðferð
um varðandi breytingu milli ára á
gjalda- og tekjuliðum, sem sam
komulag er um að nota, væri
grundvellinum ekki sagt upp.
í ár var grundvellinum löglega
sagt upp af hálfu fulltrúa fram
leiðenda með bréfi dags. 21. febr.
1959. Hauatið 1959 var því enginn
grundvöllur, né samkomulag um
reikningsaðferðir fyrir hendi.
Hins vegar lagði Hagstofa ís-
lands fram, með öðrum útreikning
um, eins og venja er til, útreikn
ing á þvi hvernig verðlagsgrund
völlurinn myndi hafa orðið
ef uppsögn hefði ekki átt sér
stag
og ef útreikningsreglur á-
kveðnar haustið 1957 væru nú
(þ. e. haustið 1959) í gildi.
Frá upphafi var fulltrúum neyt
enda ljóst, að svo miklar breyting
ar höfðu átt sér sfað, síðan grund
völlurinn var síðast endurskoðað
ur haustið 1957, að hinn uppsagði
grundvöllur var aigerlega úreltur,
og í tillögu framleiðenda um
verðlagsgrundvöll var þetta sjónar
mið einnig að nokkru viðurkennt.
Reykjavík, 25. sept. 1959.
Þórður Gíslason, tiln. af ASf
Pinar Gislason tiln. af Landsam
bandi Iðnaðarmanna.
Sæmundur Ólafsson,
■tiln. af Sjómannaf. Reykjavíkur.
Gjöld og tekjur vísitölubúsnis.
Hér fer á eftir yfirlit yfir gjöld
og tekjur vísitölubúsins samkvæmt
þeim grundvelli er gilti til 31.
ógúst 1959, en féll úr gildi þá
Þvottahúsið Lín li.f.
Stykkjaþvotturinn sóttur á
þriðjudögum, ef þér hringið
i á mánudögum.
ÞVOTTAHÚSIÐ LÍN H.F.
Sími 34442
vegna uppsagnar fulltrúa fram
leiðenda og ennfremur samkvæmt
eim grundvelli er fuiltrúar neyt
enda lögðu fram sem umræðu-
grundvöll. Bæði tekju- og gjalda
hlið hefur hér verið þjappað nokk
uð saman, þannig að undirliðir
eru ekki tilfærðir.
Gjöld:
Eldri Till.
grundv. neyt.
kr. kr.
1. Kjarnafóður 14.514 14.952
2. Tilbúinn áburður 9.055 12.368
3. Viðhald fast
eigna 2.530 2.488
4. Viðhald girg
inga 1.553 1.524
5. Ko-stn. v. vélar 6.842 9.262
6. Flutn.kostn. 5.612 5.524
7. Vextir 8.188 11.079
8. Annar rekstrar-
kostnaður 3.590 4.000
.9- Vinna - þar af: 77.008 77.495
a. Aðkeypt vinna (13.389) (11.383)
b. Tekjur bónda: (63.618) (69.324)
e. Atvinnutekjur af öðru en landb. (0)—( 3.212)
Alls gjöld kr. 128.892 135.992
Tekjur:
Eldri Till.
grundv. neyt.
kr. kr.
Miðað við eftirfar-
andi bústærð:
Kýr og kefldar
kvígur, tala 6,5 6,7
Aorir nautgr. — 2,3 2,4
Ær — 100,0 122,0
Gemlingar, hrútar
og sauðir — 20,0 24,0
1. Af nautgripunv.
a. Mjólk lítr. 17,275 18,911
b. Nauta- og
kálfakj. kg. 323 411
c. Húðir kg. 25 26
2. Af sauðfé:
a. Dilka- og geld-
fjárkj. 1 fl. kg. 1,423 1,805
b. Annað
kindakjöt kg. 339 411
c. Gærur kg. 368 448
d.Ull, óhr. kg. 240 280
e. Sláfur, stykki 120 146
3. Af hrossum:
a. Kjöt kg. 150 220
b. Húðir kg. 25 37
4. Kartöflur: kg. 1,500 1,500
5. Selt fóður og
hey ,aukabúgr.,
hiunnindi, styrk-
ir og fl. 9,000 9,000
Verðlagning þessara
afurða (að meðtöld-
um tekjum af
5. lið) á að vera
þannig að tekjur
séu (sbr. gjalda-
lið): kr. 128,892 kr. 135,992
Liðina (3 og 4) viðhald fast-
eigna og girðinga, höfum við ekki
getað endurskoðag og fylgjum því
eldri íölum færðum til verðlags
1. sept. 1959 sbr. útreikning Hag
stofu íslands á eldri grunni.
Liðinn (5) kostnaður við vélar
höfum við endurskoðað en erum
til viðtals um endurskoðun í sam
ræmi við breytt afurðamagn og
annað.
Liður (7) vextir, leggjum við til
að séu ákveðnar kr. 11,079 til sam
komulags eða 2891 kr. hærri en
áður.
Lið (8) annár rekstrarkostnað
ur. Þessum lið þarf eflaust að
breyía til hækkunar og við höfum
því til bráðabirgða áætlað hann
kr. 4,000 (þ.e. kr. 410 hærri en
útreikningur eldri grúndvallar
sýnir).
9. lið, vinna, höfum við endur-
skoðað með tilliti til: 1) Aukinna
atvinnutekna í kaupstöðum og
kauptúnum samkvæmt tekjurann
sókn. 2) Minnkandi aðkeyptri
vinnu samkv. úrtaksathugun Hdg-
stofu íslands um bú af tiltekinni
stærð. 3) Upplýsingum sömu at-
hugunar um tekjur 'bænda af öðru
en landbúnaði, en þær tekjur álít
um við að draga beri frá útgjöld-
um vegna aðkeyptrar vinnu.
I
Tekju?-:
Tekjuhlið grundvallarins var á-
kveðin haustið 1957 þannig, að
við endurskoðun er eðlilegt að
taka tillit til þeirra breytinga, sem
orðið hafa á framleiðsluafköstum
síðan.
Við samningu þeirrar tillögu er
neytendafulltrúar leggja fram, er
miðað við eftirfarandi:
Aukning
1956 1958 %
1. Mjólkurkýr
talaíársl. 34.067 35.043 2,86
2. Ær, tala í
árslok 562.661 657.268 16,81
3. Mjólkur-
framleiðsla
tonn 85.893 94.023 9,47
4. Iíjötframl.:
a. Dilkakjöt,
tonn 7.610 9.624 26,47
h. Annag
kindakjöt,
tonn 1.704 1.706 0,12
c. Alls kinda-
kjöt 9.314 11.330 21.64
Hinar tilfærðu hundraðshluta-
aukningar hafa verið notaðar til
þess að færa bústærð og afurðir
fram, eftir því sem við á.
Auk þess er lagt til, ag afurðir
af hrossum séu auknar riokkúð og
er þá miðað við um það bil 1300
, tonna framleiðslu á hrossakjöti
árið 1958.
)■' ■ - i
Sjötíu og fimm ára:
Bjarni Rjarnason á Skáney
Einn af góðvinum mínum í Borg-
arfirði er 75 ára í dag.
Það er Bjarni Bjarnason á Skán-
ey. Ekki skrifa ég þessar línur til
þess að víðfrægja hann fram yfir
það sem orðið er, því hann er fyrir
löngu þekktur langt utan hins
fagra Borgarfjarðarhéraðs, heldur
er þetta miklu frekar vinar- og
GreúuuT/'erð meg
tillögum neytenda:
Tillögur neytenda byggjast á
þeim breytingum,' sem samkvæmt
skýrslum hafa orðið síðan grund
völlurinn var endurskoðaður síð-
ast með tilliti til bústærðar, af-
urðamagns, notkun rekstrarvöru
o.s.frv. Neytendur hafa því hald-
! ið sér við tveggja ára breytirigár
■ og boríð saman þ'ær upplýsingar,
I er fyrir hendi voru haustið 1957
I við þær, sem fyri,. hendi eru nú.
. Samkvæmt lauslégri áætlun sam
svara tillögur neytenda 7—8%
lækkun á verði til bóncíans.
Gjöld:
Tillögur neytenda varðandi gjalda
hlið eru miðaðar við það magn og
verðbreytingár, er orðið hafa síð-
an 1957, en þá var grundvöllurinn
rannsakaður að nokkru og honum
breytt í samræmi við þá rann-
sókn. Liðurinn (1) kjarnfóður og
(2) tilbúinn áburður eru færðir
til í 'samræmi við breytingu á
heildarnotkun á tímabilinu frá 1.
júlí 1956 til 30. júní 1957 og 1.
1 júlí 1958 til 30. júní 1959.
fyrii’liggjandi.
Pirelli:
1100x20
1000x20
900x20
750x20
Baruf:
900x20
750x20
650x16
710x15
600x15
450x17
Súmbarðmn h.f.
Brautarholti 8
Sími 17984.
>♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦<
þakkarkveðja til hans fyrir löng
og góð kynni. Þó er ekki hægt að
minna á þessi timamót án þess að
starfa hans sé lítillega getið.
Bjarni er fæddur að Hurðarbaki
í Reykholtsdal, og byrjaði ungur
búskap á Skáney í sömu sveit,
ásamt konu sinni Helgú Hannes-
dóttur frá Deildartungu. Eignuðust
þau 3 börn, Vigdísi, Vilborgu og
Magnús. Bjarni og Heiga urðu
mjög samhent um búskapinn, sem
brátt varð til mikillar fyrirmyndár,
enda hlutu þau verðlaun úr styrkt-
arsjóði Kristjáns konungs IX., en
þau verðlaun voru aðeins veitt
þeim, sem fram úr þóttu skara. íj
héraðinu voru þau sérstaklega
brautryðjendur um skógrækt, sem
hlíðin ofan við Skáney ber órækt
vitni um. Ef til vill er þó mesta
búskaparfyrírmyndin fólgin í því,1
að nú er sú Skáney, sem Helga og
Bjarni helguðu krafta sína, orðin.
að 3 jörðum, Nesi, Birkihlið og
Skáney. Og þar búa börnin þeirra 3
og 1 barnabarn við áframhaldandi
búskaparreisn.
Eri þótt Bjarni hafi verið fyrir-
myndarbóndi, hefur hann ekki sér-
stöðu sem slíkur, því að fyrirmynd-
ar bændur hafa verið og eru margir
í Borgarfirði. Það er áhugi hans og
athafnir hans um söngmennt, sem
gera hann sérstæðan í héraðinu oý
iangt út fyrir það.
Um tugi ára hefur hann veriff
organisti í Reykholtskirkju og ná-
grannakirkjum hennar. Var um,
fjölmörg ár söngstjóri karlakórs-
ins Bræðurnir, og ein aðaldriffjöð-
ur hans. Kenndi hann mörg ái
söng í Reykholtsskóla og hin síðarí
árin hefur hann kennt fjölmörgum
einstaklingum hljóðfæraleik.
Ástæðan til þess að Bjarni hef-
ur afkastað miklu starfi á þessi.
sviði allt fram á þennan dag er sú
að hann er ennþá ungur, hvað sem
kirkjubækur vitna um árafjöldann
Glaðværð hans o.g hlýja gera hanr,
enn að eftirsóttum vini og félaga.
Mannkosta Bjarna og vináttv.
hef ég notið um mörg ár, og vænt:
þess að við fáum enn mörg tæki
færi til þess að gleðjast isaman.
Og um leið og ég þakiui það
sem liðið er, óska ég honum alln,
heilla. Þ. G.
Bjarni Bjarnason á Skáney ei?
75 ára í dag. í afmælisgrein, ei
ég ritaði um hann sjötugaL, sagð
ég frá hinum gagnmerka bónda.
organleikara og söngstjóra. I
stuttri afmæliskveðju nú verðtu
þetta ekki endurtekið, cnúa ó-
þarft., svo þekktur maðui sem
Bjarni er.
Bjarni ber aldurinn vel. Enr.
starfar hann að söngmáluin og
enn er hann hrókur alls fagnaðar
í vinahópi. Bjarni er sem' fyri
organleikari í þremur kirkjum oi
hleypur undir bagga víðar, ev
þörf krefur. Til þessa hefur hann
vetur hvern fengizt við kennsli:
í organleik og æft kirkjukóra.
Þrátt fyrir slæma inflúensu sííP
ast liðið vor og afleiðingar henn-
ar, er Bjarni nú hress á ný og
sfarfandi að hugðarmálum.
Við þessi tímamót í ævi Bjarr.r
á Skáney eenda hinir fjölmörgr
vinir hans honum heilla- og þakk-
arkveðju. Þeim kveðjum fylgja
heilar óskir um að mega njóto
krafta hans sem lengst til heills.
fyrir söfnuði og samfélag.
Ég þakka Bjarna alveg sérstak
lega fyrir nær 30 ára vináttu og
samstarf. Ég þakka honum mikiS
og óeigingjarnt starf fyrir kirkju
og menningarmál alla þessa öld.
Ég óska honum heilsu, starfs o:
ótal gleðistunda um ókomin ár.
Megi náðarsól Guðs lýsa honuiv.
og verma hann um marga ókomiu
daga. Einar Guðnason.
Sextugur: Hjörtur Níelsson
Sextugur er í dag Hjörtur Níels
son, Sörlaskjóli 46. Hann er fædd
ur í Bjarnareyjum á Breiðafirði
30. dag septembermánaðar árið
1899. Að Hirti standa merkar.
breiðfirzkar ættri*. Foreldrar hans
voru þau hjónin Niels Breiðfjörð
og Ingveldur Magnúsdóttir.
Skömmu eftir að Hjörtur fæddist,
fluttu foreldrar hans í Bíldsey og
bjuggu þar. Ekki var Hjörtur nema
átta ára, er faðir hans drukknaði
frá sjö börnum, öllum á unga aldri.
Fluttist þá Hjörtur til föðurbróður
síns, Eggerts Gíslasonar í Langey
og ólst hann þar upp. Er Hjörtur
var tvítugur að aldri, fluttist hann
til Reykjavíkur. Stundaði hann sjó-
mennsku fyrst, en réði sig síðar að
Álafossi til Sigurjóns heitins Pét-
urssonar og vann hjá honum nokk-
ur ár. Svo vel féll á með þeim Hirti
og Sigurjóni heitnum, að þeir urðu
góðir vinir og héldust þau vináítu-
bönd alla tíð. Hefur Sigurjón vel
kunnað að meta reglusemi, dugnað
og trúfestu Hjartar, en það voru
þeir eiginleikar, sem Hjörtur er
gæddur í allríkum mæli. Einnig er
Hjörtur greindur maður, víðlesinn
og fróður um marga hluti og má
bezt af því marka, hvers af honum
hefði verið að vænta, ef hann hefði
haft sömu aðstöðu til mennta og
frarna, er nú gerist hjá æskumönn-
um þjóðarinnar. Árið 1926 giftist
Hjörtur, Guðlaugu Narfadóttur,
ekkju með tvö börn, glæsilegri
konu og vel greindri. Hefur Hjört-
ur þar verið glöggur að vanda. Vor-
ið 1927 fluttu þau að Nesjavöilu.v:
í Grafningi og bjuggu þar í þrjú á:v
en þá fluttu þau að Dalbæ í.Gaui-
verjabæjarhreppi, hófu búskap þav
og bjuggu þar lengst af. Árið 194?
fluttu þau alkomin til Reykjavíkui'.
Mun þar hafa mest um ráðið a:
Hjörtur gekk ekki heill til skógtv
og þoldi orðið illa heyvinnu og e.a
læknisráði hætt búskap. Er har.:::
kom til Reykjavíkur hóf hann stai'í
í Sænsk-íslenzka frystihúsiilu c :
hefur unnið þar stöðugt .síðan. MJ.
rneð sanni segja, að ævistarf han:,
sem og hjá fleirum, hafi mótazt a!
venju uppvaxtaráranna.
(Framhald á 8. síðuh j