Tíminn - 17.03.1960, Page 9

ttKJJVN. fimmtudaginn 17. marz 1960.
☆
Ingvar Pálmason skipstjóri
hefur nokkur undanfairn ár
komið mikið við sögu fiskileit-
ar og fiskveiðitilrauna, enda
fcyggir hann á mikilli reynslu
sem aflasæll og duglegur fiski-
skipstjóri.
Við hittum bann í landi á dög-
unum og gafst þá tækifæri til að
spyrja um sitthvað varðandi fiski-
leit og veiðitilraunir. En þetta
tvenmt eru imikilvæg úrlausnarefni
fyrir útveginn.
Margar nýjungar í veðitækni
Á síðustu árum bafa ýmsar merk
ar nýjungar komið fram í dags-
Ijósið á sviði veiðitækninnar. Sum
ar þeirra hafa íslendingar tileink-
að sér í ríkum mæli, svo sem fisk-
sjá og önnur hliðstæð mælitæki,
nælonnet, sem þó eru talin tvibent
til hagsæld'ar í framtíðinni sökum
þess hve talið er að þau haldi lengi'
áfram að veiða fisfk og drepa, erj
þau týnast í sjó. Aðrar nýjungar
þekkjum við hér á Landi naumast
nema af afspurn og tilraunir með j
enn aðrar hafa ekki gefið hér svo j
góða raun sem skyldi.
Þannig hefur miklum tíma og
fjármunum verið varið til tilrauna
með flotvörpur af ýmsum gerðum
^ og binda margar fiskveiðiþjóðir
talsverðar vonir við það veiðitæki.
Það er því ekki að tilefnislausu að
við spyrjum Imgvar fyrst:
— Heldur þú að flotvarpan
henti okkur betur til sfldveiða en
hringnót og reknet?
— Ég held að reknetin detti
smátt og smátt úr sögunni, segir
Imgvar. í þeirra stað kemur bæði
nót og varpa, en þó er ég ekki í
nokkrum vafa um það, að hring-
nótin verður stórtækasta veiðitæk
ið, sérsitaklega við síldveiðar. Eins
og sakir standa kemur hún ekki
að fullum notum við haust- og
vetrarsíldveiðar við Suðurland
vegna veðráttunnar, en ekki er
óhugsandi að með betri útbúnaði
og meiri æfingu takist mönnurn
að notfæra sér hrimgnótina miklu
betur, ekki aðeims til síldveiða,
heldur einnig við 'þorskveiðarnar
á vertlðinni.
Kostir og gallar flotvörpunnar.
Varpan verður ódýrari í rekstri
og auðveldara að beita henni við
veiðarnax í vondum veðrum. Hún
Kraftblökkin notuö vlS síldveiðar um borð í mb. Guðmundi Þórðarsynl
— En hvað um þessa nýju kraft- j
blökk, sem gafst svo vel á síldveið-
unum fyrir norðan í sumar. Máttj
þú ekki kallast uppliafsmaður þess
að það tæki kom hingað til lands?
— Ég veit ekki hvað skal segja
um það, en ég kynntist þessu tæki
í Ameríku 1956. Ég fór þá á vegum
Fiskifélags íslands vestur á Kyrra-
hafsströnd Kanada til að skoða
síldveiðar þeirra þar í flotvörpu,
en miklar sögur fóru af þeim veiði
iskap, er Kanadastjórn var þá að
láta gera tilraunir með.
Á sama tíma og þessar tilraunir
fóru fram stéð yfir mikil síldveiði
í hringnót. Ég tók mér far með
einum hringnótarbátnum og var
j með þeim nokkra daga við veið-
j arnar. Þessi bátur var á stærð við
Fanney og með sama byggingar-
lagi. Var hann einn af fáum bát-
um, sem þá voru byrjaðir að nota
þessa umræddu kraftblökk, til að
draga inn nótina. Nætur þeirra
voru allmiklu stærri og þyngri en
almennt gerist hér. Þær voru gerð
ar af bómullargarni og hampi.
1
Verður hægt að veiða þorsk
hringnét hér á vetrarvertíð?
hefur því þá kosti fram yfir hring-
nótina. En hræddur er ég um að
þröng verði á þingi, þegar 100—
150 skip öU með flotvörpu eru far-
in að toga yfir sama svæðið, þar
sem síldartorfur er að hitta á til-
tölulega takmörkuðu veiðisvæði,
svo maður tali nú ekki um, þegar
ekki er nema um eina eða tvær
torfur er að ræða og ekkert þar
á mflli.
Ég þekki þá síldina ekki rétt,
ef hún styggist ekki og tvístrast
undan slíkum látum í skrúfum og
tækjiun. Hringnótin gerir aftur á
móti minni usla og styggir ekki
síldina eins. Fyrir því er reynsla
fengin frá síldveiðum í Hvalfirði
um árið. Svipuð er reynsla Norð-
manna og Kanadamanna.
— Lízt þér þá ekki vel á flot-
vörpuna?
— Jú, hún er áreiðanlega mikil-
virkt veiðitæki, ef menn komast
upp á lagið með að nota hana, en
árangur af umfangsimíklum veiði-
Rætt vií Ingvar Pálmason, skipstjóra um nýj-
ungar á svi'ði veitSitækninnar
tilraunum með flotvörpu hjá ýms-
um þjóðum er æði misjafn. Hér
við land hafa ýmsar gerðir verið
reyndar en ekki með miklum
árangri þar til í fyrrahaust að veiði
tilraunanefnd lét kaupa sænska
síldarfloitvörpu. Með henní ' komVi
tveir sænskir sérfræðingar og tfl-
raunir voru gerðar á vélskipinu
Hafþóri frá Neskaupstað.
Þessar tilnaunir tókust vel og
stunda sfldveiðar með þessari flot-
vörpu með góðum áramgri bæði
haust og vetur eftir að sfldin fer
að þéttast.
Þessi sfldarvarpa var sérstak-
lega miðuð við bátaflotann, en
hægt að fá hana á aflar stærðir
skipa. Þannig sýndu veiðitflraunir
Bjarna Ingimarssonar skipstjóra á
Neptúnusi ágætan árangur með
flotvörpu á síðastliðnu hausti.
Hægt að losna við alla
nótabáta á sfldveiðum.
Nú, það þarf ekki skýringa við,
að ég varð strax hrifinn af þessum
vinnubrögðum, og sá að hér var
á ferðinni áhajd,, seiji henta myndi
veí við hrinignótaveiðar á íslands-
miðum. Ég sá, að með notkun þess
arar kraftblokkar opnaðist mögu-
leiki til þess að framkvæma það,
sem mig hafði sjálfan lengi langað
tfl á síldveiðum, að losna alveg við
nótabáta, því að þó að hann sé
eikki nema einn á hringnótaveiðum,
er hann samt alltaf til mikilla
óþæginda ekki sízt á öflum ferða-
löguim, ef eitthvað blæs.
Þegar heim kom, skýrði ég
Davíð Ólafssyni fiskimálastjóra
frá kraftblökkinni og gagnsemi
hennar. Gerðar voru ráðstafanir
til að fá hingað eina slíka blökk
og gerðar með henni veiðitilraunir
á Fanney, sem þá var gerð út á
vegum hins opinbera. Ennfremur
sagði ég Sturlaugi H. Böðvarssyni
útgerðarmanni á Akranesi frá
þessu tæki, en hann fylgist jafnan
vel með öllu, sem til framfara
horfir við útveginn. Keypti hann
einnig kraftblökk og var hún reynd
um borð í vélbátnum Böðvari frá
Akranesi. Fljótlega varð þessum
tilraunum hætt, án þess þó að feng
inn væri full reynsla á tækin, eins
og síðar hefur komið í ljós.
Aflaði vel á hinn nýja útbúnað
Á síðasta sumri var kraftblökk
svo sett um borð í vélbátinn
Guðmund Þórðarson frá Reykja-
vík og notuð þar við sumarsíld-
veiðarnar. Útgerðarinaðurinn,
Baldur Guðmundssop og skip-
stjórinn Haraldur Ágústsson
höfðu báðir mikinn áhuga fyrir
þessu stórvirka tæki og þeim
varð líka að framtaki sínu, því
að skip þeirra varð fimmta hæsta
aflaskipið á sumarsíldveiðunum.
Enda þótt byrjunarörðugleikar
með nýjar vinnuaðferðir tefðu
talsvert. Hefur Ilaraldur skip-
stjóri tjáð mér að hann vilji ekki
fara á síldveiðar með hringnót,
nema hafa kraftblökkina um
borð til að draga nótina.
Ingvar Pálmason, skipstjórl
Ég tel ennfremur, að með notk
un kraftblokka verði hægt að
stunda þorskveiðar í hringnót á
vertíðinni á öllum stærri bátun-
um.
— Er ekki heppilegra að beita
þessum veiðiaðferðum á fram-
byggðum bátum?
— Ég held að það byggingarlag
sé það sem koma skal á hvaða
fiskiskip sem er. Þó er þetta bygg
ingarlag alveg sérstaklega mikil-
vægt fyrir skip, sem stunda síld-
veiðar hvort heldur er með vörpu
eða nót.
Norskt bátalag er nú í tízku og
það þekkja íslendingar bezt. Hér
vaknar sú spurning hvort við er-
um ekki á eftir tímanum í þessu
efni, þegar jafnvel Norðmenn
sjálfir eru farnir að breyta tfl og
láta smíða frambyggða fiskibáta.
Frá stúdentum í Skotlandi
Norðmenn velða þorsk í nót á Lófótmiðuir
Nokkrir fslendingar stunda nám
Skotlandi hin síðari ár. Halda
þeir íslendingamót árlega í Edin-
borg. Voru nýlega mættir 19 á
slíku móti (flestir frá Edinborg),
og var talin met-fundarsókn. —
Talsvert meira aðhald og eftirlit
mun vera með stúdentum af há-
skólans hálfu en hér heima. Skozk-
ir stúdentar njóta góðra náms-
styrkja. Kosta héruðin,
ríkið, yfirleitt fátæka
til háskólanáms, svo ríflega, að
þeir geta lifað af styrknum með
sparsemi og ráðdeild. Er styrkur-
inn nokkuð mishár eftir héruðum
(County) og er greiddur foreldr-
um, en ekki námsmönnunum sjálf-
um. Bæði foreldrar og stúdentar
þurfa að fylla út nákvæmar skýrsl-
ur um efnahag og áætlaðan náms-
kostnað. Há einkunn er ekki skil-'
yrði, en námið þarf að ganga sam-
kvæmt áætlun á eðlilegum tíma
Stúdentar vinna ekki á sumrin1
að jafnaði, en eiga þá að efla þekk-
ingu sína í námsgrein sinni; nátt-
úrufræðistúdentar eiga t.d. að
fást við einhverjar rannsóknir,
t.d. athuga jarðlög, skoða og
safna jurtum, smádýrum o.s.frv.
Nám þeirra er að verulegu leyti
verklegar íefingar og athuganir. —
Mörgum ísl. námsmanni bregður
við húsnæðið og fæðið á Bretlands-
en ekkij eyjum og sjá þá bezt hvílíku
stúdenta1 „kóngalífi“ þeir hafa lifað heima
— hér úti á íslandi.
Tíðindum þykir sæta, ef skozkur
stúdent leyfir sér þann lúxus að
kvon-gast á nám'sárunum. Flestir
búa „úti í bæ“ í herbergjum, sem
annaðhvort eru óupphituð með
öllu, eða þar er í hæsta lagi arinn,
sem raunar hitar mönnum bara á
þeirri hliðinni, sem að honum
snýr! Til eru rafmagnsofnar sums
staðar, en dýrt er að nota þá. Hús-
in eru og mjög illa einangruð, svo
(Framhald á 15. síðu).