Tíminn - 19.03.1960, Blaðsíða 7

TIMIN N, laugAFdaginn 19. marz 1960.
7
Framlög til verklegra framkvæmda lækka
stórlega miðað við kostnaðaraukninguna
Hér fara á eftir stuttir kafl-
ar úr hinni ýtarlegu framsögu
ræðu Halldórs E. Sigurðsson-
ar, framsögumanns nefndar-
bluta Framsóknarmanna í fjár
veitinganeínd, er hann hélt
fyrir nefridaráliti Framsókn-
armanna við fjárlagafrum-
varpið við upphaf 2 umr. í
fyrradag:
I>á vekur það ekki Htla at-
hygli almennings, að ekki örlar
á neinum sparnaðartillögum hjá
stjórnarliðum, þrátt fyrir fyrri
yfirlýsingar þeiira um nauðsyn
þess að draga úr kostnaði í ríkis-
r'ekstri og að auðvelt væri að gera
það.
Það er fulikomin ástæða til að
ætta það, að nú yrði gengið fram
í því að spara, og vil ég gera
grein fyrir því hver sú ástæða
var.
Við 2. umræðu um fjárlög árs-
ins 1959 sagði þáverandi_ fjár-
málaráðherra, Guðmundur í. Guð
mundsson:
Stuttir kaflar úr framsöguræðu Halldórs E. Sigurðssonar fyrir
nefndaráliti Framsóknarmanna við fjárlagafrumvarpið
„En af þeirri reynslu og þeim
kynnum, sem ég hef haft af þess
um hlutum, þá er það sannfær-
ing mín, að miklð megi niður-
færa og mikið megi spara í ríkis-
bákninu. Það hefur verið minnzt
á utanríkismálin í þessu sam-
bandi og minnzt á fækkun sendi
rá'ða. Á það atriði var líka
minnzt í fyrrverandi ríkisstjórn.
Eg benti á það, að sá spamaður
sem mér finnst, og þar liggur
beinast við og nauðsynlegt er
að koma á, þ.e. samfærsla Iiinna
tveggja sendiráða, sem við höf
um í París, sú samfærsla, hún
er nauðsynleg, hún er sjálfsögð.
En til þes alð hún geti orðið raun
veruleg og einhver sparnaður af
henni, þá þarf að gera vissar
ráðstafanir, sem þeg.ar eru í und
irbúningi o>g athugun hjá ríkis-
stjórninni.“
Halldór E. Sigurðsson
Dráttarvéiar munu
hækka um 64%
Dæmi um verk stjórnarflokkanna
Við umræður í Ed. um sölu-
skattsfrumvarp ríkisstjórnar-
innar nefndi Páll Þorsteinsson
5 þm. Austurlands, glöggt
dæmi um áhrif þeirra verka,
sem þingmeirihlutinn með
forystu fjármálaráðherra er
að vinna um þessar mundir.
Dæmið er um verðhækkanir
á dráttarvélum, en þær eru
eins og kunnugt er ómissandi
tæki á hverju býli, þar sem
landbúnaður er stundaður
Útsöluveið á Fer'guson-dráttar-
vél (dísilvél) tekur þessum breyt-
ingum:
Fyrir gengisbreytiniguna kostaði
þessi vél með algengri gerð
hjóLa kr. 52200,00
Þar af var sölusk. — 3415,00
En sölusk. og allir
Hvaðan fær f jöl-
skySdan 20þús.?
Vísitölufjölskyldan þyrfti aft hafa 20 þúsund
króna meiri tekjur en gert er rá'ð fyrir í vísi-
tölugrundvellinum til þess atS geta dregiÖ
fram lífiÖ
Við 2. umr í Ed. um sölu-
skattsfrv. ríkisstjórnarinnar
liélt Sigurvin Einarsson all-
langa ræðu og gagnrýndi á-
lögurnar
Hann sýndi fram á þaS
meS tölum, aS vecjna gengis-
lækkunar og nýja söluskatts-
ins yrSu útgjöld vísitölufjöl-
skyldunnar (4,2 manns) kom
in milli 70—80 þús. kr. í
staSinn fyrir um 61 þús. kr.
fyrir „viðreisnina."
Gekk S. E. ríkt eftir svör-
um fjárm.rh. við því hvað-
an þessi fjölskylda ætti aS
taka tekjur til að greiða með
þessa útgjaldahækkun. En
fjármálaráðh. kom sér und-
an því að svara.
tollar samtals — 9219,00
, Eftir gengisbreyt-
i inguna kostar sams
konar vél — 77414,00
Eftir að söluskattsfrv.
[hefur verið lögfest
| mun sams konar vél
1 kosta — 85765,00
Þar af sölusk. — 13.477,00
En söluskattur og allir
tollar samtals — 22130,00
Verðhækkun dráttarvélarinnar
vegna aðgerða ríkisstjórnaiinnar,
en án verðbreytinga erlendis nem
ur rúmlega 64%. En hækkun á
söluskatti út af fyrir sig nemur í
þessu falli tæpum 300%.
Ef sams konar' dráttarvél væri
keypt með sterkustu gerð gúm-
hjóla, ýmsum mælum o. fl., er
gerir hana sem .fullkomnasta, þá
verða samsvarandi tölur þannig:
Fyrir gengtsbreytingu
kostaði vélin kr. 59190,00
Þar af sölúskattur — 3883,00
En söluskattur og alHr
tollar samtals — 10469,00
Eftir gengisbreytingu
kostar vél af sömu
gerð . — 87950,00
Eftir að söluskattsfrv..
hefur veiið lögfest mun
vél af sömu gerð
kosta — 97450,00
Þar af sölusk. — 15332,00
En sölusk. og allir
tollar samtals — 25166.00
í janúar 1960 nam söluskattur
6,6% af útsöluvcrði vélarinnar.
í apríl 1960 mun söluskattur
nema 15,7% af verði sams konar
vélar, ef frv. ríkisstjórnarinnar
verður lögfest.
Utanríkisþjónustan
Ekki skortir, að þeir hafi boðað
sparnaðartillögur, en af hverju
koma þær ekki? Hvað kom fram
við attiugun þá, sem hæstv. fyrr-
verandi ríkisstjórn boðaði, að hún
væri að framkvæma? Hvað er með
samdrátt í utanríkisþjónustunni?
Utanríkisþjónustan hækkar nú á
8. millj. króna.
Hún kostar 'okkur skv. fjár-
Lagafrumvarpinu um 22 milljón
ir króna. Það er meirl fjárhæð
en veitt er til forsetaembættis,
ríkisstjórnarinnar, allra ráðu-
neytanna, Hagstofunnar, Þjóð-
skrárinnar og ríkisféhirzlunar. —
Ég spyr: Höfum við efni á þessu?
Og er okkur þetta nauðsynlegt?
Við Framsóknarmenn gerum
ekki tillögu um að lækka fjárveit
ingu til sendiráðanna nú, vegna
þess að það er ekki raunhæft fyr
ir þessi fjárlög og við böfum áður
gagnrýnt þá fjárlagaafgreiðslu, er
byggð er á því að lækka áætlun
útgíjalda, sem ekki fær staðizt.
Það var trú okkar, að stjómar-
liokr1, mundú' köma með tillögu
um það, og nú væri búið að undir
búa þá framkvæmd. Og teljumvið,
að hér megi ekki sitja við það
eitt að tala um samdrátt, heldur
verði nú þegar að taka utanríkis
þjónustuna til endunskoðunar
með samdrátt í huga. Um annan
sparnað mun ég ekki ræða, enda
allt tal um hann meira og minna
mai'kleysa og vænti ég lítils af j
hæstvirtri ríkisstjóm í þeim efn j
um sem öðrum a.m.k. á meðan'
sparnaðarvilji hennar kemur fram
í því að endurnýja Kvíabryggju-
hokrið og ætla að leggja niður
minnka og ætla að leggja niður
sama sem ólaunaðar nefndir, eins
og skattanefndirnar, en ætta í þess
stað að setja upp skrifstofubákn
tíl að fi'amkvæma verk þeirra.
Verklegar framkvæmdir
Eins og ég gat um hér að fram
an, eru framlög til verklegra fram
kvæmda að okkar dómi allt of lág,
ef tekið er meðaltal af fimm árá
rekstrarniðurstöðutölu fjárlaga og
greiðslur vegna niðurgreiðslna
sleppt úr dæminu, kemur í ljós,
að fjárveiting tíl vega og bnia
hefðu átt að vera yfir 46,3 millj.
króna, en eru 34,5 millj. króna.
Eins og þetta Iíttir út í fjár-
lögum núna, er gert ráð fyrir
minni hækkun en vegamálastjóri
skýrði fjárveitinganefnd frá, að
verkin mundu hækka, þó relkn-
a.ð væri með óbreyttu kaup-
gjaldi. Það vinnst því minna
fyrir fjárveitingarnar í ár en s.
1. ár, þrátt fyrir, að heildarfjár-
hæð fjárlaganna hækkar um
nær 500 millj. króna.
Benzínskatturinn
Hér við bætist, að tekinn er
sérstakur skattur til ríkissjóðs af
þeim, sem nota vegina, hækkun
á bensíngjaldi, sem nemur 14
millj. króna. Við freistum þess í
tillögu ':kar að leita eftir fylgi
háttvúfra þingmanna við þá til-
lögu, 'aé þetta nýja bensíngjald
gangi til samgöngubóta á landi.
Hér á hv. Alþingi hafa verið flutt-
ar tillögur um vegi úr steinsteypu.
Eg tel mi'g muna það rétt, að
tveir hæstv. núverandi ráðherrar,
þ.e. hæstv. forsætís- og 'samgöngu-
málaráðherrar hafi komið þar við
sögu
Eg veit ekki, hvenær við hefj-
um það verk, ef vrð leiðum það
hjá okkur, þegar nýjar álögur eni
lagðar á almenning eins og verið
væri að skrúfa frá vatnskrana, eins
og nú er gert.
l-andsbyggðin
Bættar samgöngur eru þau lífs-
kjör, sem fólkið um landsbyggð-
ina þráir mest, og þag á áreiðan-
lega erfitt með að skilja, að þeirri
hálfu milljón, sem á að ganga tíl
.Kvíabryggju, sé betur verið, held
ur en ef hún væri notug til að
koma áfram veginum yfir Búlands
höfða eða bi'ú á Norðurá, svo
dæmi séu nefnd.
Hafnargerðir
Sömu sögu er að segja um haín
argerðir. Hafnarbætur eiu eins
og samgöngubætur undirstaða
atvinnulífs landsbyggðarinnar
Fjárþörf þeirra er áætluð af vita-
málastjóra yfir 40 millj. króna,
ýmist áfallið eða fyrirhugað, sem
framkvæmd á árinu .
Ef hafnarframlögm fylgdu hækk
un fjárlaganna miðað við meðal-
tal siðustu 5 ára, þá ætti fjárveit-
ing til þeirr.a a. m. k. að vera 17,2
millj. móti 13,4 millj.
Ekki getur farið hjá því, að
áður en langt um líður verður að
taka fjármál hafna til sérstakrar
athugunar, því ómögulegt er að
láta fjárvana bæjar- og sveitarfé-
lög standa undir vangreiðslu Rfk-
issjóðsframlags, auk þess hluta,
sem þau sjá um sjálf. Tillaga okk-
ar er aðeins miðuð vig að lialda
í hoifinu með framkvæmdagetu
fjárlaganna.
Uppbyggingarsjóðirnir
Þegar Framsóknarflokkurinn fór
með fjármálastjórn ríkisins, þá
Iagði hann höfuðkapp á stuðhiug
sinn við uppbyggingu atvinnulífs
ins og landsbyggðarinnar um
(Framhald á 15. siðu).
Dagar málið
uppi í nefnd?
S. 1. þriðjudag kvaddi Gísli Guð-
rr.undsson sér hljóðs utan dagskrár
í neðri deild og beindi þeim til
mælum til forseta deildarinnar,
að hann hlutaðist til um að frum-
varpi um lántökuheimild og ráð-
stöfun lánsfjár til hafnarfram-
kvæmda yrð; tekið fyrir og af-
greitt í fárhagsnefnd.
Frumvarpinu var útbýtt 26. nóv.
s.l. og tckið til fyrstu umræðu og
vísað til fjárhagsnefndar þann 27
nóv., en íjjárhagsnefnd hefur ekki
enn skilað aliti um málið.
Gísli kvað máiið mjög brýnt o?
yrði þvi að ílýta því eins og kosi-
ur væri. - : ■ lofaði að koma
þessuw: ti,. . . frswfæri.