Tíminn - 03.05.1960, Side 5

Tíminn - 03.05.1960, Side 5
TfMIWN, þrffijndagmn 3. maí 1960. 5 Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN. Framkvæmdastjóri: Tómas Árnason. Rit- stjórar: Þórarinn Þórarinsson (áb.), Andrés Kristjánsson. Fréttastjóri: Tómas Karlsson. Auglýsingastj.: Egill Bjarnason. Skrifstofur í Edduhúsinu. — Símar: 18300—18305. Auglýsingasími: 19523. AfgreiSslusími: 12323. — Prentsmiðjan Edda h.f. „Frekja” bændanna Mbl. birti aS vanda greinar eftir ýmsa helztu „verka- lýðsleiðtoga“ Sjálfstæðisflokksins 1. maí síðastl. Meðal þeirra, sem þar létu til sin heyra var Guðjón Sigurðsson, formaður Iðju. Eitt af því, sem hann hafði að segja, hljóð- aði á þessa leið: „Kommúnistar hafa að yfirlögðu ráði látið bænda- stéttina vaða uppi í þjóðfélaginu og draga til sín með frekju mun meiri skerf úr þjóðarbúinu en henni ber. En kommum finnst slíkt ágætt. Allt slíkt misrétti er vatn á myllu þeirra " Þessi ummæli Guðjóns Sigurðssonar eru vissulega at- hyglisverð. Hér talar nefnilega maður, sem er nátengdur þeim mönnum, sem nú ráða mestu um stefnu Sjálfstæðis- flokksins, enda er hann eitt helzta verkfæri þeirra í verkalýðshreyfingunni. Slíkur maður er vitanlega ekki annað en bergmál af skoðunum húsbændanna, en hitt kemur vitanlega stundum fyrir dyggustu hjú að þau berg- mála húsbændurna, þótt ekki sé ætlast til að þau geri það. Nú verður það vissulega ekki sagt kommúnistum til hróss, að þeir hafi verið einhverjir sérstakir vinir land- búnaðarins. Þvert á móti hafa ýmsir forustumenn þeirra oft prédikað það, að hlutur landbúnaðarins væri of góð- ur. T. d. hélt Einar Oígeirsson þvi fram í tíð vinstri stjórnarinnar, að landbúnaðurinn fengi alltof ríflegan hluta af fjárfestingunni. Það ætti því að skerða fjárfest- ingu hans. En þrátt fyrir þetta, telja húsbændur Guðjóns, að það sé einn helzti gallinn á kommúnistum, að þeir hafi ekki barizt nógu skelegglega gegn landbúnaðinum, og það hafi átt sinn þátt í því, að „bændastéttin hafi vaðið uppi“ og „dregið til sín með frekju mun meiri skerf en henni ber“. Sá hugsunarháttur, sem hér kemur fram í garð bændastéttarinnar, þarfnast ekki neinna útskýringa. Það er sami hugsunarhátturinn, sem scóð að baki bráða- birgðalögunum illræmdu, er Sjálfstæðisflokkurinn hjálpaði Alþýðuflokkstjórninni til að gefa út og fram- kvæma á síðastl. hausti. Bændur eru að dómi þessara manna hin ,,uppvöðslusama“ og „freka” stétt, sem skal sett niður og látin fá minni skerf úr þjóðarbúinu en hing- að til. Bændur geta vel ráðið af þessu hvað í vændum er. Hér hefur þeim verið opinberað hið rétta hugarfar mannanna, sem ráða Sjáifstæðisflokknum og stjórna Guð- jóni Sigurðssyni. Aðeins efling Framsóknarflokksins og öflug samstaða bænda í Stéttasamr.ökum þeirra getur hindrað það, að stjórnarherrarnir þori að framkvæma til fulls þær fyrirætlanir, er Guðjón Siguðsson bergmál- aði 1. maí. Þjóðháttasaga Meðal margra merkra mála, sem þmgmenn Framsókn- arflokksins hafa flutt á Alþingi, er tillagan um að hafinn verði undirbúningur að því, að skrá þjóðháttasögu íslend- inga. „í riti þessu skal lýsa svo skilmerkilega sem kostur er þróun íslenzkra þjóðhátta á sem flestum sviðum“, eins og segir í tillögunni. íslendingar hafa stundum verið nefndir söguþjóðin og er margt, sem réttlætir þá nafngift. Heildarsaga ís- lenzkra þjóðhátta er þó ósamin enn Þar er mikið verk- efni og er þess að vænta, að tillaga Framsóknarmanna leiði til þess að skriður komizt á lausn þess. / '/ '/ / '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ ) '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ / '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ ) '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ j / / '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ '/ / / / '/ '/ '/ '/ ) '/ '/ '/ / ___________________ ERLENT YFIRLIT ______________________: Vaxandi einræðr í Tyrklandi | '/ Svar ríkisstjórnarinnar vi'ð aukinni andspyrnu gegn efnahags- l ráðstöfunum hennar, - UTANRÍKISRÁÐHERRA- FUNDUR Atlantshafsbandalags ins hófst í gær austur í Mikla- garði. Sá fundur er haldinn við hinar leiðiniegustu aðstæður. Hrein ógnar&ld ríkir nú í Tyrk landi og bendir allt tii þess, að rí'kisstjórnin stefni að a'lgeru einræði. Fyrir utanrikisráðherra Atlantsihaf sbandalagsríkj anna eru þetta óhugnanleg tíðindi, þar sem hlutverk bandalagsins er að vinna í þágu friðar, frels- is og gegn ofríki og ofbeldi í ölium myndum þess. Ef einræðisstjórn hefst tE valda í Tyrklandi, mun það valda Atlantshafsbandalaginu verulegum erfiðleilkum. Hingað tii hefur þátttaka Spánar í bandalaginu strandað á því, að frjálslyndir flokkar hafa talið það veikja bandalagið, ef ein- ræðisríki gerðist aðili að því. Svipaðar móbbárur munu ná tE Tyrklands, ef það verður hreint einræðisríki. Frjálslyndir menn gera sér nú líka þá von, að lýðræðisöfl- unum í Tyrklandi takist með hinni hörðu baráttu sinni að steypa stjórninni af stóli og knýja fram kosningar, enda bendir allt til þess, að þau hafi meirEHuta þjóðarinnar að baki sér. ÞAÐ VAR takmark Kemals Ataturks að koma á lýðræðis- stjórn í Tyrklandi, þótt hann stjórnaði sjálfur með einræði fyrst um .sinn. Eftirmaður hans og nánasti samverkamaður, Inonu forseti, framkvæmdi þessa fyrirætlun hans. Hann efndi til frjálsra kosninga, er leiddu til þess 1950, að flokkur hans, þjóðflokkurinn, missti meirihlutann, og andstöðuflokk ur hans, lýðveldisflokkurinn, tók völdin. Forvígismenn þess flökfcs, Bajar forseti og Mend- eres forsætisráðherra, höfðu einnig verið samverkamenn Ataturks og tEheyrt fiokki hans, en klufu sig síðar úr hon- um og mynduðu hinn nýja flokk, er varð sigurvegari í þingkosningunum 1950. Stjórn Menderes var mjög abhafnasöm fyrstu árin og beitti sér fyrir margvíslegurn verk- legum framkvæmdum. í næstu þingkosningum á eftir, sem taldar eru frjálsustu kosningar, er hafa farið fram 1 Tyrklandi, styrkti Menderes verulega að- stöðu sína. Eftir þetta fór hins vegar að haila undir fæti hjá honum. Stjórn hans hélt að vísu áfram miklum framkvæmdum, en stórfelid verðbólga fór í kjölfar þeirra. f kosningum, sem fóru fram haustið 1957, tapaði flokkur Menderes mjög fylgi, einkum í borgunum, þar sem hann var í verulegum minnihluta. Þó var úrskurðað, að hann hefði fengið ríflegan meirihluta þingsæta, en heildar tölur um atkvæðamagn flokk- anna hafa hins vegar aildrei verið birtar. INONU Síðan þetta gerðist hefur S'töðugt hallað undan fæti fyrir Menderes. Þó hefur andstaðan gegn stjörn hans aukizt um ali- an helming síðan hann greip til gengisfellingar og mjög rót- tækra samdráttarráðstafana að ráði sérfræðinga Efnahags- samvinnustofnunar Evrópu. Að vísu hefur gjaldeyrisafkoman út á við batnað verulega síðan, en lífskjörin hafa stórversnað, einkum þó í borgunum. MENDERES hefur mætt hin- um auknu óvinsældum ríkis- stjórnarinnar með því að herða stöðugt tökin og skerða frelsi andstæðinganna. Einkum hef- ur þetta þó ágerzt seinustu mánuðina. í vetur var þekkt- asti ritstjóri Tyrblands dæmd- ur í fangelsi fyrir það að hafa látið blað sitt prenta upp grein ar úr amerísku blaði um ástandið í Tyrklandi. Verulega skarst þó efcki í odda fyrr en í seinasta mánuði, er stjórnin lagði ferðabann á Inonu vegna fyrirhugaðs fundarferðalags, er hann var að hefja með tEliti til þess, að þingkosningar eiga að verða í Tyrklandi á þessu ári. Rétt á eftir bannaði stjórnin alla starfsemi flokka í þrjá mánuði og skipaði nefnd til að rannsaka starfsemi andstöðu- flökksins. Þegar Inonu and- mælti þessu ofríki á þingfundi í síðastl. viku, svipti forseti / '/ þingsins hann málfrelsi, dæmdi / hann í 12 daga fjarvistarbann / og lét síðan draga hann út úr / þingsalnum. í kjölfar þessa / fylgdu stórfelldir mótimæla- / fundir stúdenta í Ankara og / Istanbul, þar sem kom til blóð- / MENDERES / / ugra átaka og fangelsana í stór- ) um stíl. Stjórnin taldi samt ) ekki nóg að gert, heldur lét ) herlög ganga í gEdi og útgöngu- ) bann í Istanbul og Ankara. ) Segja má, að algert hernaðar- ) ástand ríki nú í Tyrklandi. ) ÞAÐ dylst engum, að Mend- • eres stefnir nú að algeru ein- • ræði. Hins vegar er ekki ljóst, • hvort honum auðnast að koma • því á. Bersýnilegt er, að hann • er búinn að fá yfirgnæfandi '■ meirihluta þjóðarinnar á móti . sér. Jafnframt bendir margt til / þess, að herinn sé lionum / ótraustur. Það er athyglisvert, / að nokkrir herforingjar hafa / verið fangelsaðir fyrir það að / hafa ekki viljað framkvæma / ferðabannið, sem lagt var á ) Inonu. Erlendir blaðamenn ) segja einnig, að sumir herfor- ) ingjarnir hafi grátið, er þeir ) skipuðu mönnum sínum til at- ) lögu gegn stúdentunum á dög- f unum. ) Fyrir Tyrkland og hinn vest- ) ræna heim væri það heppileg- ) ast, að Menderes hrökklaðist ) frá völdum og frjálsar kosning- ) ar væru látnar fara fram í land ) inu. Annars er hætt við, að ) kommúnistar fái hér tilvalið ) tækifæri til áróðurs og geti ) með því að benda á ástandið : í Tyrklandi dregið athyglina • talsvert frá einræðinu auslan • tjalds. Þ. Þ. ■ Tvær nýjar bækur hjá A B Út eru komnar hjá Al-| menna bókafélaginu bækur mánaðarins fyrir apríl og maí. Eru þær Hjá afa og ömmu, eftir Þórieif Bjarnason, og Frúin í Litlagarði eftir hol- lenzka skáldkonu. Maria Ðer- mout. Hefur Andrés Björns- son þýtt þá bók. Hjá afa og ömmu er sjötta bók Þórleifs Bjarnasonar, en allar fyrri bækur hans hafa vakið mikla at- hygli, eins og kunnugt er. Þessi rýja bók er bernskuminningar höfundar frá Hælavík í Sléttu- hreppi á Hornströndum, en þar ólst hann upp hjá afa sínum og ömmu, Guðna Kjartanssyni og Hjálmfríði IsleEsdóttur Er þetta -érlega skyr frásögn aí sálarlífi sveitadrengf og samlífi hans við iólk, dýr og hina dauðu náttúru, sem hann lifir sig svo inn í, að fjöll og stoinar fá mál í vitund hans. Inn i þetta fléttast glöggar lýsiingar á Oikinu umhvbrfis hann, heimilisfólkinu í Hælavík, eink- um afa hans og ömmu. og einnig þeim, sem þangað koma eða hann hittir, svo sem Betúel í Höfn, Jóni lækni Þorvaidssyni, séra Magnúsi Jónssyni að ógleymdum Árna Sig- urðssyni í Skáladal, sem iesandinn ’ær af glögga mynd í stuttu sam- tali. Sléttuhreppurinn er nú í eyði, og meiri hluti þess fólks sem les- andinn kynnist hér, kominn undir I (Framhald a 15 síðuj

x

Tíminn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.