Tíminn - 16.11.1960, Blaðsíða 8

8
T f MIN N, mlðvikudaginn 16. nóvember 1960.
BÆKUR OG HÖFUNDAR
Ljóð Jóns Þorsteins-
sonar frá Arnarvatni
Á vegum ísafoldarprent-
fmiðju er komin út ný útgáfa
af Ijóðum og lausavísum Jóns
Þorsteinssonar skálds frá Arn-
Ljóð Jakóbínu Sig-
urðardóttur
Bókaútgáian Heimskringla hefur
scnt frá sér Ijóðabók eftir frú
Jakobínu Sigurðardóttur, og nefn-
isf hún Kvæði. í bókinni eru 46
kvæði. Ljóð Jakobínu hafa birzt á
víð og ureif í blöðum og tímarit-
um síðustu árin og vakið nokkra
athygli. Mun þetta vera fyrsta
ljóðabók hennar.
Búningur bókarinnar er einkar
smekklegur.
arvatni « umsjá Andrésar
Björnssonar.
Ljóðabók kom út eftir Jón Þor-
steinsson 1933, og sá Ólafur’ Mar-
teinsson, magister, um þá útgáfu.
Öll kvæði og vísur þeirrar bókar
er að finna í þessari nýju útgáfu,
segir Andrés Björnsson í formála,
en auk þess ýmislegt fleira. í þess
ari útgáfu hefur að mestu verið
farið eftir eigin handriti skáldsins,
j sem enn er til af mörgum kvæðum
þess og vísum,
Andrés Björnsson segir ennfrem
; ur í formála þessarar útgáfu:
„Jón Þor’steinsson varð skáld
j sveitar sinnar. Úr smiðju hans
j flugu vængjaðar stökur og kvæði
með sterkum höfundareinkennum.
Nýstárlegar orðmyndir og óvænt
hugsana- og myndtengsl eru áber
andi í kvæðum hans og vísum.
Hnyttni og ferskleiki setja svip á
allt, sem hann yr’kir. Efniviðurinn
er sá, sem fundvís maður finnur
í fremur hversdagslegu og venju-
bundnu lífi og þröngum hring,
eins og löngum hefur verið um
íslenzk alþýðuskáld. Árstíðirnar
og veðurfarið, barátta bóndans við
höfuðskepnurnar eða hrein og
tær gleði hans yfir sköpunarverk-
inu og dýrð þess. Allt tekur þetta
mi’kið rúm í huga skáldsins. Þá er
dauðinn, þetta óþrotlega yrkisefni,
og tækifæriskvæðin, ort fyrir
gleðisamkomur og aðra’mannfundi.
Þessi útgáfa af kvæðum Jóns á
Arnarvatni er allstór bók og
nokkru stærri en hin fyrri, enda
mun þar samankomið hið helzta,
sem geymzt hefur eftir Jón, en
urmull lausavísna hans er að sjálf
sögðu sokkinn í gleymskunnar
djúp. Útgáfan er smekkleg og
vönduð að frágangi.
SILFURÞRÆÐIR
Útgefcundi: Brœðrafélag
Kristilegs félags stúdenta.
Efnið völdu: Árelius Níels-
son, Gunnar Árnasonx Jón
Auðuns. — Pren-tsmiðjan
Leiftur 1960.
Viðurkennt mu~i það, að
ekki sé sama hverja börn og
unglingar umgangist. Þar er
m. a. sagan um skemmda epl
ið staðreynd og sígilt leiðar-
Ijós.
Hitt ætti lika að vera aug-
ljóst mál, að ekki er sama
hvers konár bækur menn
leggja fyrir sig að lesa. Les-
efni hefur líka smátt og
smátt sín áhrif til ills eða
góðs. Og vegna þess þarf les-
efni bama og unglinga að
vera gott efni.
Óteljandi vitnisburðir eru
til um þetta, ýmist þögul
dæmi eða skráð. Óhamingja
mín vorn glæparitin, segir
einn. Slungnir fantar í sög-
unum sem ég las voru mínir
menn og eggjuðu mig til
glæfraverka, segir annar, og
báðir horfðu á glatað líf.
En svo eru aðrir, sem vitna
um það að lestur góðra bóka!
hafi örvað þá til drengskap-
ar og dáða. Það mætti benda
á fjölda vitnisburða mætra
manna sem telja sig eiga1
góðu lesefni það að þakka
m.a., að þeir urðu að manni.
Það fer því svo, að manni1
hlýnar um hjartarætur við
að kynnast bók, sem öruggt
er um að eingöngu hefur góð
an boðskap að flytja, og eitt
hvað gott skilur eftir hjá
þeim, sem les hana. En þá
veltur líka á því að bókin sé |
þannig gerð, að ætla megi að j
svo verði.
Til þess þarf hún að búa
yfir þeim kostum, að vekja
forvitni, glæða skilningsþrá
og ýta við hinum skárri eig-
indum í hug og hjarta les-
andans.
Og þessa kosti finnst mér
hún hafa, bókin sem ber
framanskráðan titil, — Silf-
urþræðir. — Enda hafa þar
ágætustu menn verið að verki.
Þetta eru 20 sögur, auk
smáþátta, er þýtt hafa og
skráð sjö prestar og einn
skólastjóri. Ætti það að vera
næg trygging fyrir því, að hér
er sannarelga ekkert rusl á
ferð.
Það er líka óhætt að full-
yrða, að allar þessar sögur og
frásagnir eru góðar, gott
lesefni og sumar hreinustu j
perlur. Og allar eiga þær gott j
erindi til uppvaxandi æsku.
Er vonandi að þessi bók, sem ,
er rúmar 100 bls. og fallega j
gerð, verði mikið og vel lesin.
Og þess vegna er hér vakin
á henni athygli.
Sn. S. I
Hér er íslenzkur grlpur tll vinstrl og Galloway-blendingur tll hægri — munur vaxtarlagsins greinilegur. —
Og á hægrl myndinni eru læri, til vinstri úr íslenzkum grip en til hægri úr Galloway-blendingi.
Fallþungi Galloway - blendinga
45 kg. meiri en íslenzkra gripa
Á undanförnum árum hefur
mikiS verið rætt um innflutn-
ing holdanautgripa til kjöt-
framleiðslu Hefur málið hvað
eftir annað komið fyrir Bún-
aðarþing. Til að fá úr því
skorið, hvort blendingar af
hpldanautum og íslenzkum
reyndust hæfari til kjötfram-
leiðslu en alíslenzkir naut-
gripir, ákvað Tilraunaráð bú-
fjárræktar árið 1957 fyrir til-
mæli Búnaðarfélags íslands að
láta gera slíka samanburðar-
filraun. Átti hún jafnframt að
sýna, hver fóðurnotkunin
væri, svo að unnt yrði að
reikna út fóðurkostnað.
Tilraunaráð keypti vegna þessar-
ai tilraunar nautið Gretti af búi
Sandgræðslu fslands í Gunnars-
holti. Grettir var blendingur, tal-
inn sem næst að hálfu Galloway
og að hálfu íslenzkur. Hann var
fluttur á kynbótastöðina í Laugar-
c’ælum og notaður þar og á næstu
læjum nokkra mánuði veturinn
1957—58 til að fá undan honum
rogu marga kálfa í tilraunina, sem
hófst haustið 1958 og Tilraunastöð-
in í Laúgardælum sá um fram-
kvæmd á, en Tilraunaráð kostaði
að öllu leyti.
í þessari tilraun, sem nú er ný-
lokíð, voru 32 kálfar, fæddir frá
því síðast í september 1958 til
byrjun janúar 1959. Voru 16
þeiira Galloway blendingar að Vi,
allir undan Gretti. og 16 alíslenzkir
af sama svæði. í hvorum flokki
voru 8 kvígur og 8 nautkálfar, sem
voru geltir, fjögra mánaða gamlir.
Kálfsveturinn til útbeitar var
fóðrun þannig hagað, að eins, lítil
nýmjólk var gefin og fært þótti,
e.n þeim mun meira af undam
rennudufti. Nýmjólk fengu kálf-
arnir aðeins fyrstu 6 vikurnar eftir
fæðingu, alls 138 kg hver kálfur,
en undanrennuduft, sem hver
kálfur fékk, svaraði til 1105 kg af
undanrennu. Hætt var að gefa
undanrennuduft, þegar útbeit
hófst. Kjarnafóðurgjöf þennan
vetur nam 165 kg á hvern kálf.
Auk þessa fóðurs, sem allir kálfar
fengu nákvæmlega jafnstóran
skammt af, fengu kálfarnir þurr-
hey og síðustu vikurnar dálítið af
votheyi, hvort tveggja að vild.
Sumarið 1959 gengu kálfarnir á
óiæktuðu landi, en tilbúinn áburð-
ur var borinn á hluta þess. Síðasta
hluta beitartímans fengu kálfarnir
háarbeit.
Veturinn 1959—60 var fóðrun
hagað þannig, að þurrhey var
gefið annað málið, en vothey hitt,
hvort tveggja óskammtað. en vegið
reglulega, þurrefni ákvarðað og
Guðmundur Sveinsson, skólastjóri:
ARÐRÁN
HUGTAKIÐ arðrán varð
um skeið allmikið tízkuorð.
Frjálslyndir umbótamenn
vöktu athygli á því, að á-
stæðan til fátæktar og um-
komuleysis alls þorra al-
mennings væri sú fyrst og
fremst, að hann nyti ekki
réttláts arðs af vinnu sinni
og sbarfi. Örfáir einstakl-
ingar, sem þjóðfélagið hefði
gefið aðstöðu til þess, tækju
í sinn hlut svo mikla fjár-
muni, sem sameiginleg
vinna fjöldans hefði skap-
að, að það, sem umfram
væri, nægði naumast til
brýnustu nauðsynja hinna
fjölmörgu, sem þó oft ræktu
erfiöistu störfin. — Þessu
athæfi var líkt við þjófnað,
enda þótt svokölluð borg-
araleg lög vemduðu almenn
ing ekki fyrir slíku.
HITT væri og ekki síður
alvarlegt, að ríkishugtakið
væri næsta þokukennt og
frumstætt. „Ríkið, það er
ég“, sagði sólarkonungurinn
á Frakklandi og í þau fót-
spor fetuðu hinir máttar-
meiri einstaklingar dyggi-
lega og töldu, að aðeins
sárafáir ættu að ráða og
skipa málum að vild sinni.
Þeir ættu ekki aðeins að
ráða hvern arð menn hlytu
af vinnu sinni, heldur og
ekki síður hinu, hvort menn
á annað borð fengju að
nota hæfileika sína og getu
til sköpunar verðmæta sér
og öðrum. Fáir þóttust eiga
að ráða hvoru tveggja, arði
og aðstöou. Frjálslyndir
umbóbamenn mótmæltu