Tíminn - 01.02.1961, Blaðsíða 6

6
TÍMINN, miðvlkudaginn 1. febrúar 196L
MINNING:
TRAUSTI ÓLAFSSON
efnaverkfræðingur
Trausti Ólafsson var fæddur í
Breiðavík í Rauðasandsh^reppí 21.
júní 1891. Hann andaðist á Lands-
spítalanum 23. j'anúar s.l. á sjö-
tugasta aldursári og verður útför
iians gerð í dag.
Foreldrar hans _ voru Sigríður
Traustadóttir og Ólafur Ólafsson,
hóndi í Breiðavík. Trausti var 6
ára gamall, þegar hann missti
íöður sinn á 44. aldursári. Frú
Sjgríður fékk þá bróður sinn,
Tiausta Traustason, til ráðs-
mennsku í Breiðavík og ól hún
þar upp börn sín, sem öll voru í
omegð, er Ólafur bóndi hennar
féll frá. Elzta barnið, Guðmundur
Bjami, var þá á 9. árinu, Trausti
8 ára, Ilaraldur 4 ára, Ólafur
Pinnbogi á 2. ári og Ólöf þá ó-
iædd.
Ýmsum gæti virzt, að vegna erf
iðr? heimilillslálsltlælðlnlal hefði
heimili reynzt ókleift að kosta börn
sín til langskólamennta. En
Breiðavíkurheimili frú Sigríðar
Traustadóttur varð að iiokkrum
ámm liðnum eitt af mestu mynd-
arheimilum sveitarinnar. Bar þar
margt til: Einstök ráðdeild og út-
sjónarsemi húsfreyjunnar, dugn-
aður og táp drengjanna, er létu
að sér kveða við búskapinn, þeg-
ar á unga aidri, aflasæld frá sjó,
fugl og egg úr Látrabjargi og góð-
ur bústofn cg styrkur heima.
í messuferðum sínum til Breiða
virurkirkju tók séra Þorvaldur
Jakobsson, sóknarpresturinn,
snemma eftir gáfum og skýrleik
T'austa. Ég býst við að hann hafi
bvatt mjög til þess að Trausta
yrði gert unnt að „fara mennta-
veginn“ eins og komizt var að
crði og mun hafa veitt honum
kennslu og aðstoð við undirbún-
ing að skólagöngunni.
Trausti fór í Gagnfræðaskólann
á Akureyri og síðan í Mennta-
skólann í Reykjavík og útskrifað-
íst þaðan stúdent 1915. Sigldi hann
af stúdentsprófi loknu til Kaup-
mannahafnar og las efnaverkfræði.
Útskrifaðist hann frá „Polytekn-
isk Læreanstalt" með mjög góð-
um vitnisburði. Er heim kom tók
hann að sér að veita Efnarann-
sókuarstofu ríkisins forstöðu og
s ðar Iðnaðardeild Atvinnudeildar
Eáskólans. Einnig hafði Trausti á
iien-.ii kennsiu í efnafræði í lækna
c|dld og verkfræðideild Háskól-
ans. Sæmdui var hann prófessors
nafnbót við Háskóla íslands.
Trausti var sístarfandi og hinn
mesti afkastamaður. Eftir að hann
hafði látið ?í störfum við Háskól-
anr vegna vanheilsu, sem hann
étti við að stríða síðustu árin, tók
hann að sinna hugðarefnum sín-
im, en hann var áhugamaður um
ættfræði og þjóðleg fræði og hinn
ágætasti fræðimaður á því sviði.
Lætur Trausti eftir sig mikinn
fróðleik í handritum. unnum og
liálfunnum. Honum auðnaðist þó
skömmu áður en kraftarnir þrutu
ið fullu að sjá eitt verka sinna,
ættartölbókina „Kollsvíkurættin"
á prenti í myndarlegri útgáfu.
P'yrir þetta verk ætla ég að frænd
u; hans standi í mikilli þakkar-
skuld við hann. Þetta verk ber
þess göggt vitni, hve vandvirkur
og nákvæmur Trausti var í störf-
um sínum ekki síður á þessu sviði,
cn við hið .eiginega lífsstarf sitt,
efnafræðirannsóknir og kennslu
v’ð Háskólann, en fyrir þau störf
hefur hann getið sér mjög gott
orð.
Eftir 35 ára kynningu af
Trausta og vináttu, sem sífellt
siyrktist með árunum, finnst mér,
er ég rifja upp kynni okkar, að
engum manni hafi ég kynnzt öðr-
i'm, þótt marga ágæta samferða-
rnenn hafi átt, sem bar jafn ein-
læga og faislausa átthagatryggð í
bijósti. Sveitungar hans og ætt-
menn þar að vestan áttu góðan
vit og tryggan, þar sem hann var
cg víst var um það, að aldrei fór
það eftir auð’ né völdum, hverjum
hann veitti vináttu sína. Fannst
rrér það öðru fremur bera vott um
sanna menntun Trausta Ólafssonar,
hve laus hann var við allt það, sem
kr.llast gæti steigurlæti, er stund-
tm verður vart í fari þeirra, sem
gjarnast vilja telja sig með
„menntamönnum".
Trausti kvæntist 21. sept. 1921
Mcríu S. Petersen frá Klakksvík í
Færeyjum, og lifir hún mann sinn.
Þeim hjónum varð fjögurra barna
auðið og eru þau öll á lífi: Sigríður
Ása, Pétur augnlæknir, Jóhanria
og Ólafur. Ei nú sár harmur kveð-
ínn að hinu ágæta heimili við frá-
fall góðs eiginmanns og ástríks föð
úrs. Sendi ég fjölskyldunni mínar
innilegustu samúðarkveðjur.
Karl Guðmundsson.
í dag verður gerð útför prófess-
or Trausta Ólafssonar, efnaverk-
fræðings. Með honum er í valinn
hniginn sá brautryðjandi_ efna-
iræði og efnaverkfræðj á íslandi,.
er hæst ber.
Trausti Óiafsson var af vest-
f.'rzku bergi brotiinn, fæddur í
Breiðavík i Rauðasandshreppi 22.
júní 1891. Þrátt fyrir þrángan
f.iárhag brauzt hann til mennta
af þeim dugnaði, er sé siðan auð-
kenndi öll störf hans. Hann lauk
prófi í efnaverkfræði frá Tækni
FaSir okkar og tengdafaSir
Stefán Þorvaldssort
frá Kálfafelli I Fljótshverfi,
andaðist á Landakotsspítala 30. þ. m.
Börn og tengdabörn.
haskólanum í Kaupmannahöfn
’921. Hlaut hann ágætiseinkunn
sem meðaleinkunn frá skólanum,
ig er það órækur vottur um frá
bæra námshæfni hans.
Þegar að námi loknu gerðist
Trausti forstöðumaður Efinaraain
sóknarstofu ríkisins og síðan for-
scöðumaður Iðnaðardeildar At-
vnnudeildar Háskólans við stofn
un hennar 1937. Hann var kenn
ari í efnafræði við Læknadeild
Háskóla íslands' fra 1921 til 1960,
við Verkfræðideild Háskólans frá
1941 og við Húsmæðrakennara-
skólann frá 1942. Árið 1946 lét
hann af störfum við Atvinnudeild
Háskólans, enda var þá orðið of-
v.xið einum manni að annast um
í.ekstur Iðnaðardeildar ásamt hin
um umfángsmiklu kennslustörfum.
Ti austi Ólafsson kom mikið við
sögu íslenzks efnaiðnaðar. Þannig
var hann forstöðumaður efnarann
sóknastofu Gíldarverksmiðja rík-
iíins á Sigiufirði frá upphafi
(1930) til 1937, og hann var yfir
iýsismatsmaður frá 1934. Hann
var meðstjóirniandi máltagaverk-
smiðjunnar Hörpu. Fyrir hið opin
| bera gegndi hanr. ýmsum trúnaðar
I og nefndarstörfum, er fjölluðu um
j iðnþróun landsins og framkvæmd
í ir á því sviði, einkum varðandi
| síidariðnað. Hann var félagi í Vís
; indafélagj ísendinga frá 1925.
Af þessu örstutta yfiirliti um
starfrferil Trausta Ólafssonar má
Jjóst vera, að þar var ekki meðal
maður á ferð, enda krafðist þjóð
félagið mikils af honum. Hann
annaðist hina veigameiri efnafræði
kennslu í iandinu um langt ára-
bdl, einn að kalla: hann fram-
kvæmdi eða hafði umsjón með nær
allri efnafræðilegriþjónustu er
atvihnuvegir þjóðarinnar kröfðust
í röska tvo áratugi, og til þess var
ui-nig ætlazt, að hann fram-
kvæmdi fjölpættar rannsóknir. Það
þótti sjálfsögð lausn hvers konar
etnafræðielgra vandamála að „taka
svnishorn og fara með þau til
Trausta". Og honum vannst tími
til talsverðra rannsókna, þrátt fyr
.ir mikil kennslu- og þjónustu
svórf. Fjölluðu þær um svo óskyld
cíni sem einangrunarhæfni bygg
mgarefna, lýsisiðnað, fóðurfræði
og jarðefni ýmiskonar.
Þegar litið er yfir ævistörf
sumra þeirra manna, er ruddu
nýjar brautir í íslenzku þjóðlífi á
situstu áratugum þeirrar nítjándu
vtkur það oft undrun og aðdáun,
hverju þeir féngu áorkað — við
svo naum starfsskilyrði að nú
myndi talið harla vonlítið til ár-
angurs. Skýringin á árangil slíkra
brautryðjanda mun þó nærtæk:
Þeir áttu lengri vinnudaga, unnu
/rtira, af meiri kjarki og að því
er virðist af ríkari þjóðféalgslegri
ábyrgðarkennd en talið er eðli-
iegt í dag. Raunvísindamenn krefj
Jast nú nægs vinnurýmis, nýtízku
jiækja og góðrar aðstoðar og færa
jgiid rök fyrir réttmæti slíkra
jkiafna. Við slíkar aðstæður er
j cr.nt að afkasta meiru og vinna
! betur. En ef til vill birtist sú stað
reynd hvað ljósast í starfi braut-
ryðjanda eins og Trausta Ólafsson
ar, að þrátt fyrir allt er það fyrst
r,g fremst þekking, hugur og hönd
tr skipta mestu um afköst og ár-
angur í starfi, en ekki ytra um-
hverfi.
Eg átti bess kost að kynnast
Tiausta Ólafssyni all náið. Á náms
árum mínum og að afloknu verk-
fræðinámi vann ég um stundarsak
,r á rannsó.cr.astofu Iðnaðardeild-
ar, og síðar starfaði ég með
Tr&usta að athugun sérstakra verk
íræðilegra /iðfangsefna. Frá þessu
semstarfi á eg aðeins góðar minn-
mgar. Trausti Óiafsson var maður
hlé.dræsnr og orðfár í dagfari, en
V*X»Xi*,\.'V*V»Ni*V*Xi»V*V*V*%»V«V«V*V«,V»V*V*X*V»V»X*V»>.*X«X«X
Útsala — Útsala
Stendur nokkra daga
Mikill afsiáttur
Verslunin Helma
Þórsgötu 14, sími 11877
♦ViV^V'VtV^ViV'V^V*’
Hangikjöt
Hákarl
Þorrablót
Breiðfirðingafélagsins, verður í Breiðfirðingabúð,
laugardaginn 4. febr. n.k. og hefst kl. 8,30 s.d,
DAGSKRÁ:
Ræða — Kvartettsöngur — Upplestur
Gamanþáttur — Fjöldasöngur
Dans.
Aðgöngumiðar seldir í Breiðfirðingabúð, fimmtu-
dag og föstudag k). 5—7. — Borð tekin frá á sama
tíma.
Breiðfirðingafélagið.
Símanúmer vort er:
3-80-90
OtibúitS er opií kl. 10—12, 1—3
og 5—6,30
Laugardaga kl. 10—12,30
LANDSBANKI ÍSLANDS
Langholtsútibú
Langholtsvegi 43
LOKAÐ
Lokað verður eftir hádegi í dag, vegna jarðarfarai
prófessors Trausta Ólafssonar.
Atvinnudeild Háskólans
Nauðungaruppboð
sem auglýst var i 101., 102. og 103. tbl. Lögbirt-
ingablaðsins 1960 á m/b Baldri EA 770, talin eign
Jóns Franklín Franklínssonar, fer fram eftir kröfu
tollstjórans í Reykjavík, Þorvaldar Þórarinssonar
hdl., Arnar Þór hdl.. Árna Stefánssonar hdl. og
Axels Kristjánssonar hdl., við skipið, þar sem það
liggur á Reykjavíkurhöfn, föstudaginn 3. ferbrúar
1961, kl. 3,30 síðdegis.
Borgarfógetinn í Reykjavík.
cpaugsamur og kíminn ef því var
•að skipta. Hann var þéttur á velli
og þéttur í lund og fastur fyrir,
teldi hann brotið gegn staðreynd
u:p og heilorigðri skynsemi. Slíks
rnanns er gott að minnast.
Trausti var kvæntur færeyskri
ncnu, Maríu Súsönnu, og varð
jæim fjögra barna auðið
Ekkju Trausta Ólafssonar nörn
um og öðrum skyldmennum og
venslafólki votta ég innilega sam-
uð
Björn Jóliannesson.