Tíminn - 07.04.1961, Blaðsíða 9

■ ■■

:'.' " ':'■ ■ .:

IIÍl
l;l!lll||

,£< v- - /' >'j
.
Sip ' ^ '
*
■

Mœ
pflMlNN, föstnðaginn 7. aprfl 1961. 6|
Fjórir
höfundar
/- i
koma
leitirnar
úr lopanum til að uppfylla skil-
yrðin.
— En ég lærði það af þeim
ágæta leikritahöfundi, Arthur
Miller, hvað það er hættulegt
að iengja góðan einþáttung og
þynna hann út í þrjá þætti, seg
ir Einar Pálsson, og þar á ég
við „Horft af brúnni“.
Leikrit minna meti'ð
Einar kaus því að halda sér
við einþáttunginn og senda
Lærði mest af músík
hann. frá sér í samkeppnina.
— Það var eiginlega hrein
tilviljun að ég sendi þetta frá
mér, ég hafði ekki sýnt það
nokkrum manni nema Karli
Guðmundssyni leikara og hann
hvatti mig eindregið til að láta
leikinn fara. Að vísu má segja,
að dómnefndin hafi kveðið upp
eins konar Salómonsdóm. og
það er einnig undarlegt»að
fyrstu verðlaun í skáldsagna-
keppni skuli vera 75 þúsund
krónur en leikrit ekki nema á
30 þúsund krónur.
Trillati 'eikur líka
— Geturðu eitthvað sagt okk-
ur um leikritið sjálft?
-V Það er erfitt að rekja
efnið, svarar Einar, þetta bygg-
ist eiginlega mestanpart á and-
rúmsloftinu. En þarna tefli ég
þránhi fram móti raunveruleik-
anum. Aðalpei’sónur eru fimm
, að tölu, þar á meðal ameriskur
hermaður; svo eru þrír dreng-
ir og svo loksins trillan sjálf.
Hún sést raunar aídrei á svið-
inu en leikur sína rullu fyrir
það. Húo er eins konar symból
Lært af músík
— Telurðu þig hafa lært af
einhverjum sérstökum leikrita-
höfundum?
— Nei, svarar Einar, enda
var það eitt af því sem gladdi
Eins og kunnugt er efndi Menningarsjóður til leikrita-
samkeppni í fyrra og hét 30 þúsund króna verðlaunum
fyrir bezta verkið. Úrslit í keppninni voru á þá lund
að fjögur leikrit voru talin verðlaunahæf og var fénu
því skipt í fjóra staði. Einar Pálsson leikari fékk þó
mest í sinn hlut fyrir einþáttunginn „Trillan", 12 þús
und krónur. Sex þúsund krónur hlutu þeir Bjarni
Benediktsson frá Hofteigi fyrir leikrit sitt „Undir Ijós-
kerinu", Oddur Björnsson bókavörður fyrir „Frost" og
Sigurður A. Magnússon blaðamaður fyrir „Gestagang"
Tíminn hefur snúið sér til hinna sigursælu leikskálda
og rabbað við þá um lífið og leiklistina. — Þess skal
getið að Sigurður A. Magnússon var ekki hériendis er
viðtölin fóru fram.
EINAR PÁLSSON og „Trillan".
mig mest að dómnefndin tók
sérstaklega fram að hún hefði
ekki fundið í mínu leikriti
nokkur áhrif frá öðrum. Og
það hljómar kannski einkenni-
lega, en ég held því fram að
ég hafi lært öllu meira af
músík. Þetta er allt hvað öðru
líkt. En vitaskuld stend ég vel
að vígi að því leyti að ég hef
lesið urmul af alls konar leik-
ritum. Það fylgir starfinu, mað-
ur!
r /i
Fleira matur en feitt két
— Annars er mín uppáhalds-
lesning hreint ekki skáldskap-
ur af neinu tæi. Ég hef mest
yndi af að lesa heimspekirit.
Og aðaláhugamálin eru nátt-
úrufræði og mannkynssaga.
Heimspekina les ég mér til af-
þreyingar. Ég les hér um bil
aldrei skáldsögur eða smásög-
ur. Og úr því við erum komnir
út í þessa sálma, þá máttu
láta það fljóta með að mér
finnst íslendingar einskorða
sig um of við þessar gr'einar
ritlistar. Það er fleira matur
en feitt két. Hér er esey-an til
dæmis gersamlega óþekkt og
vanrækt. Ég hef haft sérstakt
dálæti á þeirri tegund bók-
mennta, samið allmargar essey-
ur sjálfur. Það er undarlegt að
þjó, sem kennir sig til bók-
mennta, skuli ekki einu sinni
eiga nafn yfir þessa listgrein.
Það bendir ekki til þess að við
séum sérstaklega þroskuð
menningarþjóð.
Aldrei næSi ,
— Hefurðu ekki fullan hug á
að halda áfram við leikritun?
— Það hef ég víst, svarar
Einar Pálsson, hins vegar gefst
lítið næði til þeirra hluta. Ég
er forstöðumaður skóla þar
sem eru mörg hundruð nem-
endur og þetta gleypir allan
tíma manns. Til þess aS semja
gott leikrit, þarf fýrst og
fremst frið og ró. Ég á sjaldan
frí.
Freisfingar og frelsi
— Telur þú að leikritasam-
keppni eins og þessi hafi örv-
andi á'hrif á leikritun með
þjóðinni?
— Því svara ég hiklaust ját-
andi. En ég hefði kosið að ekki
yrðu sett svo þröng skilyrði og
strangar reglur um gerð leik-
ritanna. Rithöfundurinn gæti
freistazt til að þvinga ágætt
efni í óæskilegt form, ellegar
þá hann fer eftir boðum sam-
vizkunnar og ber þá minna úr
býtum. Auðvitað mætti hafa
hliðsjón af vissum reglum, en
ekki gera þær að úrslitaatriði.
Höfundarnir verða um fram
allt að vera fr'jálsir um það
hvernig þeir fara með efni sitt.
Vantar íslenzkt leikmál?
menningu. Við leggjum fyrir
hann þá spurningu, hvaða
vandamál íslenzkur leikritahöf
undur' þarf helzt að glíma við.
— Það er annað að semja
skáldsögu en leikrit, sagði Odd-
ur, skáldsagnahöfundur þarf
ekki annað en pappír og penna,
við reiknum auðvitað með hæfi
leikunum sem gefnum. Leik-
ritahöfundur þarf hins vegar að
líta á efni sitt frá að minnsta
kosti 20 sjónarmiðum, hann
þarf að þekkja leikhúsið, vita
hvað leikhús' er. íslenzkir höf-
undar sem hafa áhuga á leik-
ritagerð, koma þó tíðast að lok
uðum dyrum í þeim efnum hér
á landi. Það ætti að gefa þeim
kost á að ganga inn og út um
leikhúsin hér í bænurn, vita-
skuld í samráði við húsráðend-
ur, fylgjast með æfingum á
(Framhald á 13 si'öu.
Yngsíur þeirra höfunda
sem verðlaun hlutu er
Oddur Björnsson bóka-
vörður. Leikrit hans ber
nafnið „Frost“ og er fam
ilíudrvma, að því er Oddur
sagði blaðamanni Tímans
Það f'jallar um leiðinlegan
forstjóra, smækkaða m.yr.d
af Rockefeller, hjónabarid
hans o \\ uppeldi barnanna.
Leikritið er í fjórum þátt
um og er það fyrsat sem ég
hef lokið við.
Oddur Björnsson hefur dval-
izrt tvo vetur í Vínarborg og
sótt nám í leikhúsvísindum við
háskólann þar í borg. Hann
var stöðugur gestur í leikhús-
um borgarinnar og þó einkum
kjallaraleikhúsum svonefndu,
sem mikið ber á í Vínarborg.
Þeim er yfirleitt stjórnað af
fólki, sem þreifar fyrir sér um
nýjar leiðir og vill ekki binda
sig við hefðbundna leikhús-
ODDUR BJÖRNSSON f „Frosti".