Tíminn - 09.08.1961, Page 9

« 9
fás.
Nfí, mlðdkndaglnii 9. ágfist M61,
bfla og myndarlegar riddarasveitir
koma stöðugt í hlað og allir þurfa
að hraða sér inn á „völlinn".
Skemmtinefndarmennimir í hlið-
urs, að sá sfðarnefndi er talinn
gjarn á að gera sér mannamun,
en Markús tekur öllum jafnvel
og hleypir hverjum þeim inn í
inu hafa því nóg að gera og hafa „sæluríkið“, sem þangað vill kom
.xaunar haft það frá því á fimmtu- ast. Er sá munur bæði mikill og
‘dag, |)vi alla stund síðan hefur1 góður.
verið unnið að undirbúningi sam-
komunnar. Og þeir eru ekki lausir Kappreiðar hef jast
af sínum verði fyrr en á þriðju- Vallarstjórinn hefur nú klifrað
dagsnótt, því að sá hluti mánudags upp á bílpall við enda skeiðvall-
ins, sem ekki er nauðsynlegt að arins og setur þaðan samkomuna.
nota til hvíldar, fer í að gera Umhverfis hann er kappreiðadóm-
hreint „samkomuhúsið". nefndin, þeir sr. Gunnar í Glaum-
í hliðinu sýnist mér mest bera bæ, Sveinn Guðmundsson á Sauð-
á Markúsi á Reykjarhóli. Hann árkróki og Jóhann í Sólheimum í
gegnir þar sjáanlega eins konar Sæmundarhlíð. Hinum megin við
Sankti-Péturs-hlutverki. En sá er endamarkið er Kári Steinsson,
þó munur þeirra Markúsar og Pét- yfirtímavörður, mættur með liðs-
Elín á Merkigili kemst leiðar sinnar á þessum reiðskjóta.
!menn sfna og skeiðklukkur. Ræs-'
irinn, Haildór á Fjalli', hraðar sér
norður völlinn. Það verður eng-
inn glímuskjálfti séður á honum,
þótt starf hans sé vandasamt og
stundum vanþakkað, enda er hann
iverkinu vanur. Vallarstjórinn!
brýnir raustina og það kemur sér
nú vel, að hann hefur sungið í
sjö karlakórum um dagana (aldrei
í kvennakór'), en það heyrist þó
tæpast nógu vel til hans, það
vantar heyranlega hátalara.
Fyrstu hestarnir fara nú út völl
inn. Þeir eru dálítið óstýrlátir á
markinu, en loksins kyrrast þeir
þó og ræsirinn lætur merkið falla.
Hestaruir eru nokkuð jafnir,
spenningur áhorfenda smá eykst,
eftir því sem líður á hlaupið, en
fyrstur í mark er steingrár foli,
5 vetra gamall, Sörli að nafni.
Hljóp hann 250 metra sprettinn
á 21 sek. Rekur nú hver riðillinn
annan þar til kappreiðunum er
loldð. Þá tekur við góðhesta-
keppni.
Góðhestakeppni
Raunar er það nu fremur sýning
en keppni, því að góðhestadóm-
nefndin hefur áður prófað hestana
og dæmt milli þeirra. Góðhestarnir
koma fram í tveimur flokkum:
alhliða góðhestar og klárhestar
með tölti. Beztan dóminn af al-
hliða góðhestunum hefur hlotið
Skjóni, 7 vetra gamall, eign Báru
Björnsdóttur á Krithóli. Fær hann
að verðlaunum silfurskeifu, smíð-
aða og gefna af Halldóri Sigurðs-
syni, gullsmið, frá Stokkhólma.
Er skeifan hinn fegursti gripur.
En Halldór hefur ekki látið þar
við sitja með höfðingsskap í garð
hestamannafélagsins. Hann hefur
einnig gefið félaginu tvær aðrar
sams konar skeifur, sem veitast
eiga sem verðlaun í góðhesta-
keppni Stíganda næstu tvö ár. Og
enn hefur hann gefið fagurt
drykkjarhorn, er sá hestur hlýtur, |
er: .-.beztur. telat* af klárhestunum,
en það var að þessu sinni Gaukur
Jódísar Jóhannesdóttur á Merki-
gili, móstjörnóttur gæðingur, 11
vetra gamall.
Kvenþjóðin lætur sitt ekki eftir
liggja með þátttöku í hestamennsk
unni. Það eru þær Merkigilssyst-
iur, Elín og Jódís, sem halda þar
| í dag uppi heiðri kynsystra sinna,
og gera það myndarlega, eins og
jvænta mátti. Báðar sitja þær
hesta, sem taka þátt í góðhesta-
Þakkaður góSur sprettur. — Sigurður i Krossanesi talar við vin slnn.
jsýningunni og Elín er auk þess
jknapi á kappreiðunum.
Enginn talar — allir syngja
Kappreiðunum og góðhesta-
keppninni er nú lokið. Mun þá
mál að fá sér hressingu. Og hún
! er nærtæk og um margt að velja:
Mjólk, kaffi, brauð, kökur af
1 margvíslegum litum og gerðum,
heitar pylsur, öl, gosdrykki, sæl-
I gæti, tóbak og ekki er ólíklegt
að einhver rétti að þér „einn grá-
an“, ef þú skyldir vera móttæki-
legur fyrir þess konar veitingar.
Við göngum inn í bragga. Er
það skáli mikill og langborð með
veggjum. Hér er „setinn Svarfað-
ardalur“. Við borð þau hin miklu
er hveit sæti skipað. Frammistöðu
stúlkurnar eiga ekki sjö dagana
sæla. Þær eru á stöðugum þeytingi
milli eldhúss og veitingaborðanna.
Hér þýðir lítið að reyna að tala
saman, enda ekki svo nauðsyn-
(Framhald á 13. stðu).
dagsins, og sjá kannske ekki út
yfir þau? En hversu óendanlega
snautt og fátækt myndi lífið
ekki verða, ef þessi hlekkur í
keðju lífsins, fuglalifið, væri allt
í einu klipptur burt, og allir fugl-
ar himinsins þagna? Jú, lífið
myndi ganga sinn gang eftir sem
áður. En myndi samt ekki marg-
ur vilja gefa mikið til að fá aft-
ur þennan tón? En auk þess un
aðar, sem fuglarnir veita mann-
legum sálum, myndi hvarf þeirra
úr heiminum hafa ófyrirsjáanleg-
ar afleiðingar fyrir þróun lífsins
á jörðinni. Skordýrin myndu t. d.
leggja undir sig jörðina á skömm
um tíma. — Nei — þetta eru eng
ir smámunir. Hins vegar er vand-
farið með þá. Og það skiptir öllu,
að við tökum þá í þjónustu okk-
ar, en verðum aldrei þjónar
þeirra.
Ég man ekki, hvaða speking
ur það var, sem sagði: — Þegar
guð hyggst skapa stórt tré, sáir
hann litlu fræi, — þegar hann
hyggst skapa heil sólkerfi, byrj-
ar hann á atóminu, — en þegar
hann vill skapa fagurt mannlíf,
lætur hann lítið barn fæðast í
jötu. —■
Er það þá svona einfalt að
skapa eitthvað stórt? — Já, það
er svona einfalt í höfuðatriðum.
Þetta er nálega lögmál, að allt
hið stóra verður til af hinu smáa,
hvo-rt sem er í ríki anda eða efn-
is. Ekkert stórt getur orðið til
nema með hjálp hins smáa.
Svona voldugir eru smámunirnir
í heiminum. — Enginn getur með
nokkrum árangri lifað fyrir hið
stóra, nema hann sé trúr hinu
smáa. Hér er sannleikanum um
smámunina þjappað saman í hnot
skurn. Enginn getur til dæmis
orðið mikill maður, nema hann
sé fyrst lítið og ósjálfbjarga
barn, Þessi staðreynd lifsins ætti
að vera nægileg til að taka af ail-
an vafa um þróunina frá hinu
smærra til hins stærsta. Risatréð
í skóginum byrjar í litlu fræi.
Hæstu hugsjónir mannsins byrja
með ósjáanlegri og óskýranlegri
sveiflu í heilafrumum mannsins,
sem er stjórnað af einhverjum
himinbornum krafti. Sami vaxt-
armáttur býr í öllu lifi. Sami
duldi máttuirinii knýr allt áfram
og snýr hinu mikla hjóli lífsins
öld fram af öld.
Bera bý, bagga skbplítinn
hvert að húsi heim.
Þaðan koma ljós hin logaskæru
á altari hins göfga guðs.
Jafnvel hin „dauða náttúra" er
knúin þessu sama afli, og nú er
svo komið, jafnvel á blómaöld
efnishyggju og guðleysis, að vis
indamenn eru farnir að efast um,
að nokkurt efni sé til. — Aðeins
kraftur. — Kannski aðeins mátt-
ug hugsun? Það verður að vísu
allt smátt hjá þeirri voldugu
hugsun, en hún tekur einmitt
smámunina í þjónustu sína og
gerir úr þeim eitthvað ægistórt
og mikið — heil sólkerfi — tíma
og rúm — fagurt mannlíf. —
Ekkert efni — aðeins orka og
andi. — Orka atómsins og orka
mannsandans. — Aðeins tvær
greinar á sama stofni. — Hugs-
unin er hið mikla og skapandi
afl í heiminum, og þó virðast
þessar óskýranlegu sveiflur í
heilafrumum mannsins vera
smæst af öllu smáu, Svona fá-
gætlega grunnfær getum við ver
ið í mati okkar á þv£, hvað er
smátt og hvað er stórt, eins og
það væri eitthvað tvennt óskylt.
Það virðist þvi liggja í augum
uppi, að frumskylda okkar er að
þjálfa, beizla og rækta þetta afl
hugarorkunnar, ekki aðeins hinn
vitsmunalega þátt hennar, heldur
engu síður þann, sem tilfinninga-
lífið er bundið við. Það mætti
jafnvel segja, að þetta væri einn
höfuðtilgangur lifsins. Tilfinn
ingalífið má ekki vaxa vitsmuna-
lífinu yfir höfuð, og vitsmunalíf-
ið má heldur ekki kæfa tilfinn-
ingalífið Verði annað hvort
þetta, skapast oftast ófarsælt líf.
Það virðast vera ákaflega miklir
smámunir, hvort ég brosi við vin
um mínum og samferðamönnum
eða umgengst þá með kuldaleg-
um svip, en jafnvel þetta er mik
ilvægur þáttur í samlífi manna.
-----Það er almennt l'itið svo
á, að uppeldi barna okkar sé lok-
ið um fermingaraldur eða svo.
Þetta er mikill misskilningur.
Uppeldi mannsins er í raun og
veru aldrei lokið. Þegar uppeldi
foreldra og kennara lýkur, tekur
við sjálfsuppeldið, sem verður
þroska- og prófraun allra manna.
Einnig það er samsafn óteljandi
smámuna eins og uppeldið í föð-
urgarði. Dagarnir koma og fara
í allri auðmýkt, en bera þó með
sér óteljandi prófraunir — gildr-
ur og freistingar, sem við verð
um að taka afstöðu til á einhvern
hátt. Og þar geta sömu smámun-
irnir ýmist minnkað okkur eða
stækkað, eftir því hvernig við
bregðumst við þeim. — — Með
hvaða hugarfari við leysum til
dæmis af hendi þá þjónustu, sem
okkur er ætlað að veita, Þeir
virðast ekki marka nein spor í
tilveru okkar, og þó rís aldrei
sá dagur eða hnígur, að hann
hafi ekki að einhverju leyti rist
letur sitt í sálir okkar, hvort sem
við erum börn eða fulltíða menn.
Dýpst verður þetta letur á
bernsku- og æskuárunum. — —
Annað hvort til ills eða góðs. —
Þetta er mikið íhugunarefni,
og ekki sízt foreldrum og öðrum
uppaiendum — og það eru raun-
ar flestir menn, sem þar leggja
eitthvað f.ram
Það, st. u hreinir smámun-
ir í augum foreldra og annarra
uppaienda, getur haft mikilVæg
áhrif á barnið þeirra.
Ailt heimilislífið er mótað af
hinum svonefndu smámunum.
Það gerir gæfumuninn, hvernig
við þeim er brugðizt — hvernig
þeim er raðað saman, og hvernig
þeim er beitt. Allt þetta mótar
börnin ævilangt. Glaðværð —
góðvild — hlýja og friður eru
allt jákvæðir smámunir — hið
gagnstæða verkar neikvætt. Jafn
vel orðin, sem töluð eru á heim-
ilinu, og hvernig þau eru töluð
geta orðið grundvöllur farsældar
— eða ófarsældar.
Þegar ég, gamall kennari og
skólamaður, virði fyrir mér mörg
hundruð börn ár eftir ár og ára-
tug eftir áratug, dettu mér alltaf
í hug eitt orð — og það er orðið
umhyggja. Ég sé fyrir mér í þess-
um barnahópum heilt úthaf af
umhyggju. Og þegar eitthvað
blæs á móti, reyni ég alltaf að
halda mér við þessa sýn.
Það skiptir engu, þótt það
komi á daginn, að öll þessi um-
hyggja, allt ástríkið, sem stendur
að baki uppeldi og umsjá allra
þessara barna, sé samsafn svo-
nefndra smámuna, allt frá bæn-
unum, sem þeim eru kenndar og
til slaufunnar í hári litlu stúlkn-
anna. Þarna birtast smámunimir
í æðra veldi, þegar þeir koma
(Framhald á 13. síðu).