Tíminn - 09.08.1961, Side 13

Tf MINN, miðvikudagfnn 9. ágúst 1961.
13
Framh ai 9 síðu
fram í uppeldi, háttum, fram-
komu og jafnvel klæðaburði
barnanna. Þar stækka þeir og
verða fegurri. Þeir nálgast það
að verða eitthvað stórt og verð-
mætt.
En því miður birtast stundum
myndir, sem sýna vanrækta smá
muni, hvað þá hið stærra.
Sú mynd minnir á ófullgert
listaverk eða misheppnað. Ein-
hverju sinni var listmálad einn
frægur spurður að því, hvernig
hann hefði farið að því' að skapa
svo fullkomin listaverk. Hann
svaraði: „Með því að vanrækja
ekkert“. — Já, ekki einu sinni
smámunina Þetta veit hver sann
ur listamaður, hvort sem hann
yrkir í orðum, litum eða tónum.
Og þetta gildir einnig um listina
að lifa.
Maðurinn kemst hæst í listinni,
ef hann leggur sig allan fram
Kannske vegna þess, að þa.r verð-
ur hann að vera smámununum
trúr, ég held þó, að það sé eink
«»m vegna þess, að þar verður
hann að teygja sig hæst, og í
listinni verður hann að leggja
tilfinningahita sinn í verkið
Annars ve.rmir það engan. Svip-
aða sögu er að segja um vísindin
Þar kemst maðurinn einnig hátt,
eða kannske djúpt, og þar mega
heldur engir smámunir gleymast,
ef dæmið á að vera rétt, en það
verða öll dæmi vísindanna að
ve<ra.
En svo að við hverfum til hins
einfalda l'ífs, hinna virku, svip
litlu daga, þar sem samlífið við
aðra menn er uppistaða og ívaf
ASV.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.1,
lífsins, er það heldur ekki byggt
upp af stórviðburðum, heldur
óendanlegum röðum og fylking-
um smáviðburða og atvika, sem
hvert um sig er ekki frásagnar-
vert, en varpar þó birtu á sam-
lífið, einkum fjölskyldulífið, þar
sem góðvild, vinátta og kærleik-
ur gæðír smámunina lífi og lit,
sem annars myndu verða rislitiir
og nauðahversdagslegir.
Við höfum fæst okkar hæfileik
ann til að unna hinu stóra og
fjarlæga, nema venja okkur fyrst
við það að unna því, sem smærra
er og nálægara. Kærleikurinn —
hin alþjóðlega samúð — verður
að vaxa við hið smáa eins og
planta í vermireit. Við höfum
flest okkar aðeins uppgerðarsam
úð með hinum fjarlæga fjölda,
sem þjáist t. d. í styrjöldum —
náttúruhamförum eða sjúkdóm-
um, en verði barnið mitt sjúkt,
eða jafnvel barn nágrannans, seg
ir hin hreina samúð til sín. Aft-
ur hefur fjöldinn enga samúð
með slíkum einang.ruðum fyrir-
brigðum — Sjálfur kærleikurinn
verður að vaxa upp af hinu smáa
til hins stóra.
Annars lifum við nú á ein-
kennilegum tímum. Aldrei fyrr í
veraldarsögunni hafa dunið yfi-r
okkur si'ík kynstur af stórvi'ðburft
um og nú hina 'síðustu áratugi
Tvær heimsstyrjaldir hrfa gengið
yfir~heiminn með öllum neim
ósköpum. sem þeim hafs fylgt
Það hcfur orðið stórbylting í
sviði atvinnuveganna. Tilfærsla
fólks í landinu hefur orðið stór
kostleg. Nokkur auðsöfnun hefur
orðið, þar sem áður ríkti fá-
tækt. Ef lengra er horft, hafa
vísindin tekið hvert risastökkið á
fætur öðru og koma mannkyninu
á óvart náiega á hverju ári. Út-
varp, sjónvarp og dagblöð flytja
mannkyninu fréttir oft á dag.
Við höfum hvergi frið fyrir frétt-
um. Það á alveg að kæfa okkur
í fréttum. Veröldin er öll orðin
að einum stórum sýningarglugga,
eða myndatjaldi, þar sem við
sjáum allan heiminn. Það er eng-
in furða, þótt smámunirnir hverfi
í skugga allra þessara umbrota.
Enda beinist athygli fjöldans nú
meir út á við en nokkru sinni
fyrr, — frá heimilinu — frá sjálf
um sér — f-rá hinu smáa tii hins,
sem við höldum að sé stórt Já
— heimilið hverfur í skugga
heimsins. Það er verið að gera
okkur öll að heimsborgurum. Nú
tala menn um heimsvandamálin í
stað fábrotinna og rislítilla
vandamála í sinni heimabyggð.
En erum við þá ekki öll að verða
víðsýn? Er þetta allt ekki mikið
stökk í þroska- og menningar-
átt? Vafalaust að einhverju ieyti.
— En þegar heil menningarskeið
eru tekin í nokkrum skrefum —
þegar heimaalningurinn verður
allt í einu að heimsborgara, —
er hætt við að einhvers staðar
verði eyður, sem gleymzt hefur
að fylla í Og þessir eyðufyllir
er einmiLt smámunirnir — Allt
verður smátt heima fyrir — alit
stórt hið ytra Menn sem hafa
ferð zt um hálfan hnöttinn hafa
ekki komið ; nágrannaþorp sitt|
eða nágrannasveit. Heimilið í dag
er að verða glöggt dæmi um
þessa þróun. Þetta hlýtur að vísu
að breytast aftur, en það getur
tekið nokkurn tíma að ná jafn-
væginu.
Marga menn, og kannske flesta,
dreymir um að Iifa eitthvað stórt
og verða eitthvað stórt, og þá
liggur okkur oft svo mikið á, að
við megum ekki vera að því að
byrja á hinu einfalda og smáa.
Og við höldum oft, að það kosti
ekki neitt, að ná háum takmörk-
um. Margir unglingar byrja t, d.
á því að yrkja, og halda, að þeir
geti orðið skáld fyrirhafnarlaust,
en það getur enginn, ekki einu
sinni hin útvöldu skáld. Flestir
komast að því í tæka tíð, að þetta
hefur verið misskilningur, — þó
ekki allir. En þetta er nú tiltölu
lega meinlaust. Enginn getur orð-
ið listamaður á neinu sviði, nema
hann gangi í gegnum mikla þjálf-
un, leggi á sig óþrotlegt erfiði,
sýni fágæta þolinmæði og nenni
að leggja á sig vinnu og aftur
vinnu.
Þetta má raunar segja um
fleira en listir. Það verður held-
ur enginn góður smiður eða fjár-
maður, nema hann sé trúr öllu
hinu smáa. Svona eru smámun
irnir miskunnarlaus kennari.
Þótt vorir tímar séu tímar
happdrættis, einkum varðandi
auð — metorð og völd, fæst
mannlegur þroski aldrei í neinu
happdi-ætti, heldur ekki hamingj-
an yfirleitt. Hér verður allt að
vaxa af hinu smáa til hins stóra.
Stundum verður hið smáa alltaf
smátt
Hlutskipti fjöldans hefur alltaf
verið það að lifa fyrir hið smáa.
En hvað er smátt og hvað er
stórt hér í heimi? Það út af fyrir
sig, að fá nafn sitt skrifað á blað
síður veraldaiTsögunnar, er ekki
alltaf stórt. Þar verður oft hinn
nafnlausi og gleymdi maður
meiri. Það þykir mörgum stórt
og eftirsóknarvert að drottna.
Hitt er þó meira að þjóna. í auð-
mýkt þjónustunnar, sem ekkert
á skylt við þrælslund, skýrist
skapgerðin. En drottnunargirni
verður oft rót hroka og miskunn
arieysis. í þjónustunni koma smá
muni.rnir fram í æðra veldi. Þetta
er ekki aðeins heimspeki smá-
munanna — heldur styrkleiki
þeirra.
„Það eru til tvenns konar smá-
munir. Þú mátt ekki við því að
missa aðra þeirra, en hinir eru
ekki þess virði, að þú gefir þeim
gaum“ Ég hef hér að framan
einkum minnzt á hina jákvæðu
hlið smámunanna og gildi þeirra
fyrir mannlegan þroska. Vissu
lega hafa smámunirnir einnig
sína neikvæðu hlið, og það er
kannske einhver mesti vandi lífs-
ins, að láta smámunina þjóna
sér, en gerast ekki þjónar þeirra.
Ekki sízt þegar hinir sömu smá-
munir geta ýmist stækkað okkur
eða minnkað eftir afstöðu okkar
til þeirra. Þegar smámunirnir
gera okkur að smásálum, þegar
þeir draga okkur niður og gera
okkur smámunalega, þegar þeir
verða alit okkar líf, höfum við
beðið ósigur, sem aldrei verðu.r
bætt fyrir.
Hannes J. Magnússon.
Rannsóknarstofa vor
er ein af fullkomnustu
rannsóknarstofum sinnar
tegundar í Evrópu.
Það tryggir yður gæöi
framleiðslu okkar.
Jíamahí
V.V.V.V.V.V.V.V.W.W.V.V.V.W.V.V.W.W.V.W.W.V.W.V.W.V.V.W.V.V.V.*
Á hrossaþingi
Framhald af 8. síðu
legt. En liér syngja menn saman
og það ótæpilega. Stundum syngja
einir fjórir kórar samtímis og sitt
lagið hver Það gerir ekkert til
úr því að enginn virðist trufla
annan.
Óvæntur fundur
Utan við braggann er iðandi
mannhaf. Kunningjahópar sitja
hér og þar og flaskan er látin
ganga hringinn. Ekki er ólíklegt
að þú kunnir að rekast hér á
fornan vin binn, sem þú hefur
ekki séð árum saman, jafnvel ekki
búizt við endurfundum fyrr en ef
svo kynni að reynast, að þið rækj-
u?t saman i öðru lífi. Á skeiðvell-
inum er ný góðhestasýning hafin,
þótt hún sé raunar utan dagskrár.
Hópur manna er kominn á hest-
jbak og gæðingarnir eru teygðirj
eftir vellinum. Má þarna sjá marg-j
an glæstan gæðing og verður nú
ljóst, að ekki hefur nema lítið
brot þeirra góðhesta, sem þarna I
eru samankomnir, tekið þátt í
! keppninni. Þarna stendur aura-
'gildur utanhéraðsmaður, gæti vel
verið reykvískur heildsali, — og
býður í hest, sem honum lízt vel
á Boðnar eru æði margar þús-
^undir, en ekki veit ég, hvort sam-
| an gekk. En - telja má vist, að
j eigendaskipti verði á einhverjum
hestum hér í dag.
Margraddaður söngur berst að
eyrum. Eru nú kórmennirnir,
kannski komnir úr kaffinu? Ónei,
hér eru bara aðrir kórar, fleiri en
einn og fleiri en tveir, og halda
sínar söngskemmtanir úti undir
berum himni. Einn þeirra hefur
tekið sér stöðu á sandinum austan
við bakkar.s og syngur: Hlíðiri
mín fríða. Það eru trúlega Blönd-
hlíðingar. Annar er suður við
rétt. Þar er kveðið: Hér er drengja
hópur stór — og notuð Hóla-
stemma. Við* sjáum ekki héðan,
hvaða menn það eru. en þeir
kveða af mikilli prýði. Þriðji kór-
inn hefur stillt sér upp vestur í
mýrum og er þvi sennilega i vað-
stígvélum og þar er sungið: Vel
er mætt tii vinafundar. Og í þeiml
hópi þekki ég menn úr þremur
héruðum og Reykvíking að auki. i
Jæja, kunningi, við skulum líta
inn í sktírinn til hans Óla Sveins
og fá okkur einn bjór, áður en
við förum á ballið. Óli Sveins
heitir annars Ólafur Sveinsson og
kennir sig við Mælifellsá. Hann er
nafnkunnur kaupmaður í höfuð-
staðnum, en heldur sig annars
eins mikið norður í Skagafirði og
hann getur. Hann er í Stíganda
og er sölustjóri félagsins í sæl-
gætis- og ölskúrnum.
Gott samkomulag
Við höfum nú gætt okkur á öl-
inu hjá Óla og lítum inn í sam-
komutjaldið Aður en Skagfirð-
ingar héldu á Alþingishátíðina á
Þingvöllum 1930 komu þeir sér
upp geysimikilli tjaldbúð og höfðu
með sér á þingstaðinn. Var búðin
svo árlega notuð til samkomuhalda
heima fyrir á meðan hún entist.
En er hún hafði gengið sér til
húðar, fundu Skagfirðingar, að án
slíks kjörgrips gátu þeir ekki
verið og efndu til annarrar búð-
ar. Fylgir henni danspallur mikill
svo sem hinni fyrri. Og í
þessari búð er nú dans'að hér
á bökkunum En inn fyrir dyrnar
er ekki auðvelt að komast vegna
þrengsla. Þó tekst að lokum, með
því að sæta sérstöku lagi, að ská-
skjót« sér inn fvr'r en á dans-
gólfið leggjum við ekki. Þar ræð-
ur æskan fyrst og fremst ríkjum
og reynir af ýtmstu getu að iðka
danslistina, en gengur misjafnlega
sem von er til í öllum þrengslun-
um. En dansfólkinu kemur sjáan-
lega vel saman og það er fyrir
miklu.
Alltaf ánægSur
Utan við tjaldbúðina rekumst
við á Sigurð Óskarsson, bónda í
Krossanesi, formann hestamanna-
félagsins. „Jæja. Sigurður". segj-
um við. „ertu ekki ánægður með
samkomuna?" — „Hvað heldurðu
maðuri', svarar Sigurður. „hvenær
hefur hestamannafélagið haldið
samkiomu, sem hægt er annað en
vepa ánægður með?“ — og hlær.
Inni í tjaldbúðinni er kallað:
Síðasti dans. Jú. mikið rétt, klukk
an er 1. Og menn fara jafn skyndi-
lega og beir komu Flestir i bíl-
um, margir á hestum, sumir ganga
af stað — og leiðast.
Vornóttin ríkir ein á Valla-
bökkum. — mgh —