Tíminn - 17.09.1961, Blaðsíða 7

TÍMINN, sunnudagmu 17. septembcr 1961.
7
SKRIFAÐ OG SKRAFAÐ —
Ríkssstjórnin undirbýr ný „viðreisnar“-loforð. - Aðeins breytt stjórnarstefna getur tryggt
framfarir. - Afneitun Jónasar. - Iðnfyrirtækin bera sjálf kauphækkunina. - Ný sönnun
jbess, að gengislækkunin var óþörf. - Nytsamir sakleysingjar. - Hættir Olafur alveg?
í hinni snjöllu ræðu Her-
manns Jónassonar, sem hann
flutti á samkomu Framsókn-
arnianna að Laugum, var það
ýtarlega rakið, hvernig stjórn
arflókkarnir hefðu gersam-
lega brugðizt þeim lof-
orðum, sem þeir gáfu kjósend
um fyrir seinustu kosningar.
Hermanni fórust síðan orð á
þessa leið:
„Þið hafið sjálfsagt veitt
því athygli, tilheyrendur góð-
ir, að stjórnarflokkarnir
ræöa lítiö um loforðin, sem
þeir gáfu ykkur fyrir kosn-
ingar. En ég get frætt ykkur
á því, aö þaö er unnið af því
meira kappi viö annað mál.
Hvað haldið þið að það sé?
Þaö er loforð handa kjósend-
um fyrir næstu kosningar.
Nú á ekki að duga minna
en heil bók meö Ijósmyndum,
teikningum og útreiknirígum
þess efnis meðal annars, að
nú hafi viðreisnin komiö efna
hagskerfinu á réttan grund-
vöil. Nú sé unnt að byrja stór-
^fellda uppbyggingu — stór-
'felldar framkvæmdir. — Þeir
hafa fundið, að þjóðin vill
ekki samdráttarstefnuna —
heldur framfarir. Við þetta
verða nýju loforðin miðuð.
En vitanlega verða öll
þessi loforð eins meint og
þau sem gefin voru fyrir síð-
ustu kosningar — og í sam-
ræmi við það verða efndirn-
ar.“
Loforðin, sem á að gefa að
þessu sinni, eiga að felast í
framkvæmdaáætlun, sem
stjórnin er að láta semja og
ætlunin er að birta nokkru
fyrir bæjarstjórnarkosning-
arnar á næsta vori.
r
Höfuðatriðið er að
breyta um stefnu
Um þaö er ekki nema gott
að segja, að samin sé fram-
kvæmdaáætlun. Það er mál,
sem Framsóknarmenn hafa
jafnan talið nauðsynlegt og
reynt að fá aðra flokka til að
fallast á. Hitt er svo allt ann-
að mál, þegar óvinsæl ríkis-
stjórn grípur til þess að láta
gera slíka áætlun í hreinu
blekkingaskyni, svo að hún
geti áfram fylgt stjórnar-
stefnu, sem er fullkomlega
andstæð framkvæmdaáætlun
og framfarasókn. Það. sem
er frumskilyrði þess, að hægt
sé að hefja nýja framfara-
Sókn og framfylgja fram-
kvæmdaáætlun, er ný og ger-
breytt stjórnarstefna — að
alveg sé horfið frá samdrátt-
arstefnunni. í höndum ríkis-
stiórriarinnar. sem fylgir
slikri stefnu, verður fram-
kvæmdaáætlun aldrei annað
og meira en þýðingarlaust
pappírsplagg.' Efndirnar
ve'rða á sama veg og loforð-
anna, sem stjórnarflokkarnir
1 gáfu fyrir seinustu kosningar.
Það eina, sem getur tryggt
nýja framfarasókn á íslandi,
er ósigur núv. stjórnarflokka
og að tekin verði upp ný
stjórnarstefna. Meðan sam-
dráttarstefnu þeirra er fylgt,
mun aðeins aukast hér kyrr-
staða og kjaraskerðing, eins
og átt hefur sér stað tvö sein-
ustu árin, þrátt fyrir öll fög-
ur fyrirheit, sem þeir kunna
að gefa fyrir kosningar um
hið gagnstæða.
í dauðans ofboði
| Þeir erlendir sérfræðingar,
1 sem hafa verið fengnir til að
vinna að framkvæmdaáætlun
rikisstjórnarinnar, hafa í
kunningjahóp látið uppi þá
skoðun, að slíka áætlun sé
ekki hægt að gera, svo að
vel sé, nema með undirbún-
ingi, sem taki langan tíma.
Óhjákvæmilegt sé að láta
vinna margvísleg rannsókn-
arstörf, m. a. verkfræöileg, ef
slík áætlun eigi að vera ná-
lægt nokkru réttu lagi. Þeir
hefðu þurft, ef rétt væri
! unnið, aö vinna að þessu
starfi í eins mörg misseri og
þeir hafa marga mánuði til
starfsins. Þetta sýnir, að
stjórnin lætur vinna að þessu
verki eins og í dauðans of-
boði. Áætlunin verður að vera
, tilbúin fyrir næstu kosning-
! ar, hvað sem það kostar.
Sama flaustrið og angist^r-
ofboðið einkennir skýrslu þá,
sem ríkisstjórnin sendi frá
sér í vikunni sem leið, og á
að sanna í senn mikinn ár-
angur af „viðreisninni“ og
nauðsyn nýju gengislækkun-
arinnar. Þar er allt fleytifullt
af talnafölsunum, órökstudd-
I um fullyrðingum og stórfelld
|ustu mótsögnum. Einna mest
;áberandi er sú staðhæfirig,
að raunverulega hafi lifskjör-
in batnað á síðastl. ári, en
samt hafi stórdregið úr inn-
flutningi vegna minnkandi
kaupgetu! Þessi skýrsla
stjórnarinnar er svo furðu-
legur samsetningur, að hag-
fræðingar ríkisstjórnarinnar
keppast við að lýsa yfir því,
að þeir beri enga ábyrgð á
henni. Þannig afneitaði Jón-
as Haralz því harðlega, að
hann hefði samið hana, og
afsakaði sig með því, að hann
hefði ekki lesið hana, er farið
var að ræða einstök atriði
hennar við hann.
íðnfyrirtækin þoldu
kauphækkunina
Meðan stjórnin kepptist
þannig við að flaustra frá
’sér óvönduðustu greinargerð-
' um og lætur hrúga upp undir
búningslitlum áætlunum,
safnast fyrir nýjar sannanir
um það, að gengislækkunin :
Forsetahjónin aS leggja af staS í Kanadaförina.
sumar hafi verið með öllu ó-
þörf, því að atvinnuvegirnir
gátu vel borið þær hóflegu
kauphækkanir, sem samið var
um.
Þannig hefur Morgunblaðið
13. þ. m. játað í þrídálkaðri
rammagrein, að iðnfyrirtæk-
in hafi ekki þurft á verðhækk
unum að halda vegna hækk-
aðs kaupgjalds. Mbl. segir
orðrétt eftir að hafa mótmælt
beirri fuilýrðingu Þjóðvilians,
að iðnrekendur hafi fengið
að taka kauphækkanir inn í
vprðlaEiö:
„Sannleikurinn er sá, að i
verðlagsnefnd hefur þeirri
höfuðreglu verið fylgt við af-
greiðslu á umsóknum iðnfyrir
tækja um breytingu á verð-
lagningu framleiðsluvara
þeirra, að verðlagsstióra hef-
ur verið heimilað að verða við
, þeim að svo miklu leyti. sem
i hækkanir á hráefni til fram-
1 leiðslunnar og annar tilkostn
aður — AÐ VINNNULAUNUM
FRÁTÖLDUM — gefa tilefni
til. Hins vegar hafa verðhækk
anir af völdum kauphækkana
ekki verið leyfðar, nema með
samþykki verðlagsnefndar,
og í þeim tilvikum að undan-
genginni athugun á afkomu
viðkomandi fyrirtækis. Leyfi
til verðhækkana vegna kaup-
hækkana hafa aðeins verið
gefin í tveim tilvikum.
í samræmi við þessa meg-
inreglu hefur verðlagsskrif-
stofan svo heimilað verðhækk
anir á framleiðsluvörum máln
ingarverksmiðjanna, sælgæt-
isverksmiðjanna og Vífilfells
h.f. Byggðust þessar heimildir
algjörlega á hækkun hráefna
og annars tilkostnaðar, að
vinnulaunum undanskildum.
Kauphækkanirnar hafa fyrir
tækin orðið að taka á sig
'sjálf
Þessi frásögn Mbl. sýnir í
fyrsta lagi, að verðhækkanir
þær, sem orðið hafa á inn-
lendum iðnaðarvörum, stafa
ekki frá kauphækkunum,
heldur fyrst og fremst frá
verðhækkunum á hráefnum,
| sem gengislækkunin hefur
orsakaö. í öðru lagi sýnir
hún, að iðnaðurinn gat vel
risið undir þeim kauphækk-
unum, sem urðu á síðastl.!
sumri, og þurftj engar verð- í
hækkanir vegna, þeirra.
Gengislækkunin
var fullkomlega
óþörf
! Samkvæmt þeirri yfirlýs-
ingu Mbl.. sem greirri er frá:
hér á undan, gat iðnaður-j
inn risið undir kauphækkun-
unum sem áttu sér stað íj
sumar óg þurfti ekki á nein-!
um sérstökum ráðstöfunum
að halda vegna þeirra.
Hið sama liggur fyrir, hvað
sjávarútveginn snertir. Vegna
verðhækkunar erlendis á út-
. flutningsvörunum, gátu síld- (
! arverksmiðjur og söltunar-j
stöðvar greitt hærra fyrir j
! síldina í ár en í fyrra, þrátt
fyrir kauphækkanirnar. Með,
óhrekjanlegum tilvitnunum í
^reikninga frystihúsanna, hef-1
j ur verið sýnt fram á, að þau
þurftu ekki pema 1% hækk-
un á útflutningsverðinu til
j þess að mæta þeirri 5% kaup-
hækkun, sem varð umfram
það, sem ríkisstjórnin og hag
fræðingar hennar töldu at-
vinnuvegina vel geta borið.
Þessa kauphækkun mátti
bæta frystihúsunum með
vaxtalækkun og vel það.
Allt sýnir þetta, að atvinnu
vegirnir gátu vel risið undir
þeim kauphækkunum, sem
urðu hér í sumar, án þess að
nokkrar teljandi verðhækk-
anir þyrftu að eiga sér stað.
Á grundvelli kjarasamninga,
sem þá voru gerðir, var hægt
að tryggja hér blómlegan at-
vinnurekstur, batnandi llfs-
kjör, stöðugt verðgildi gjald-j
miðilsins og vinnufrið til
lengri tíma í stað þess hefur
ríkisstjórnin með hinni óaf-
sakanlegu hefndarráðstöfun
sinni, gengislækkuninni,'
hleypt af stokkunum nýrri
óðaverðbbólgu, rýrt gjaldmið-
ilinn stórlega, skert lifskjör-
in og efnt til nýrra stéttará-
taka. öllu verra óhæfuverk er
ekki hægt að hugsa sér.
Nytsamir
sakleysingjar
Ungir Sjálfstæðismenn
hafa nýlega haldið landsfund
sinn á Akureyri. Mbl. segir,
að þeir hafi m. a. lýst fylgi
sínu við frjálst framtak ein-
staklinganna og efnahags-
stefnr núv. ríkisstjórnar.
Ungir Sjálfstæðismenn
flokkast bersýnilega undir
þann mannþóp, sem kallaður
hefur verið riytsamir sakleys-
ingjar, ef þeir trúa því, að
þetta tvennt fari saman. Efna
hagsstefna núv. ríkisstiórnar
beinist nefnilega öll að því,
að þrengja að framtaki og
sjálfstæði sem allra flestra
einstaklinga. Þetta er gert
með því að skerða kaupmátt-
inn, með lánsfjárhöftum,
vaxtaokri og öðru slíku. Síð-
an „viðreisnin" kom til sög-
unnar. hefur þrengt svo stór-
lega að framtaki fjölda
manna. að þeir hafa alveg
hætt við fyrirhugaðar fram-
kvæmdir. Þetta gildir t. d.
marga unga menn. sem hafa
ætlað að reisa þak yfir
höfuðið. Ef ungir Sjálfstæðis-
menn vilja raunverulega efla
framtak og sjálfstæði hinna
mörgu einstáklinga, eiga þeir
vissulega að snúast gegn nú-
verandi stjórnarstefnu. Ella
eru þeir nytsamir sakleysingj
ar, sem láta Bjarna Ben. og
aðra slíka spila með sig.
Hættir Ólafur
alveg?
Mikið er nú rætt um þá ó-
væntu ákvörðun Ólafs Thors
að taka sér veikindafrí i 3VS
mánuð eftir að hafa lýst yfir
því að vera þó ekkert van-
heilli en venjulega. Einkum
veldur þetta miklum umræð-
um meðal Sjálfstæðismanna.
Álit margra er það. að Ólaf
ur sé orðinn brevttur á stiórn
málabaráttunni og ættl að
drága sig alveg í hlé. Hann
hafi hins vegar þennan hátt
á til þess að koma Biarna
Benediktssyni í forsætisráð-
herrasætið. Með þessu móti
kom hann Bjarna fyrir þar
þegjandi og hlióðalaust og
án þess, að þingmenn Siálf-
stæðisflokksins eða aðrir
vamprnenn væru nokkuð
spurðir ráða Ef Ólafur hefði
sagt alveg af sér. hefðu orðið
hörð átök um eftirmanninn.
Ólafur hefur sem sagt sarn-
kvæmt þessu iært það af
„viðreic"ninni“ að freisto hess
(Framhald á 1? síðuj..