Tíminn - 08.02.1962, Blaðsíða 13

M I N N I N G:
Sigurður Guðnason,
bóndi7 Gagnstöð
Sigurður Guðnason var fæddur
að Gíúmsstaðaseli í Fljótsdal 20.
nóv. 1909, sonur hjónanna Hall-
dóru Grímsdóttur og Guðna Sig-
mundssonar.
Börn þeirra hjóna voru sjö, sem
öll komust til fullorðinsára og
reyndust mannvæn.
Foreldrar Sigurðar voru mjög fá
tæk og máðu ekki staðfestu við bú-
skap. Þau fluttust frá Glúmsstaða-
seli til Njarðvíkur, en dvöldu síð-
an á ýmsum stöðum á Út-héraði,
unz þau fluttust til Seyðisfjarðar
um 1920, en þar dvöldu þau á með-
an bæði lifðu.
í þann mund bjó í Gagnstöð í
Hjaltastaðahreppi Guðni Þorkels-
son ásamt stjúpmóður sinni, Guð-
ríði Magnúsdóttur. Til þeirra fór
Sigurður, er foreldrar hans flutt-
ust til Seyðisfjarðar — þá ellefu
ára gamall.
í Gagnstöð ólst Sigurður upp og
þar varð staðfesta hans æ síðan,
til banadægurs — 28. des. 1961.
Á þann veg fluttist ættkvistur
úr þröngum og hálendum dal —
frá efsta byggðu bóli á Héraði —
til vaxtar og staðfestu að þeim bæ,
er liggur í jaðri sanda Héraðsfló-
ans, þar sem alda íshafsins svell-
ur í sínum jötunmóði. — En einn-
ig þar, sem er svo ljúft og bjart,
þegar lognaldan vaggar í fjöru-
borðinu og miðnætursólin merlar
hauður og haf hins viðáttumikla
sjónhrings. — Svo táknrænt var
náttúruumhverfi Sigurðar, og mun
hann hafa nokkuð af því numið,
enda það hans eini skóli, — ásamt
starfi og lífsreynslu sem með til-
komu góðrar eðlisgreindar vaið
honum drjúgt veganesti. — Það
fannst þó glöggt, að meira hafði
orkað á hann hið bjarta og milda,
svo vinljúfur sem hann var í öllu,
glaður og æðrulaus í hvívetna —
líkt og hann ætti víst langt skin
eftir stundarhregg. —
Lifssaga Sigurðar varð ekki
löng, og heldur ekki viðburðank a
yfirborðsmælikvarða. Hann var
staðbundinn og starfssvið hans
einnig. Á þeim vettvangi vann
hann sín hversdagslegu storf af ai-
úð og kostgæfni. I engu matti
hann vamm sitt vita.
Gestrisni hans og fyrirgreiðslu-
vilji var með ágætum, — enda þær
dyggðir aðalsmerki Guðna fostra
hans, og höfðu um langt skeið skip
að öndvegi í Gagnstöð sem Heraðs-
fleygt er. —
Sigurður varð fósturforeldrum
sínum þegar í upphafi mjög hand-
genginn og þeim þekkur, og helzt
svo alla stund síðan. — Um þao
bil, er Sigurður var 25 ára, kenndi
hann sjúkleika, er dró til þess, að
hann fór (1936) til Reykjavíkur og
gekk þar undir_ mjög hættulegan
uppskurð. — í þeirri ferð var
Guðni fóstri hans með honum, og
annaðist sem einkason.
Skurðaðgerðin tókst vel, en á-
vallt þaðan í frá var Sigurði vant
fullrar starfsorku, og bagaði það
hann mjög, srvo mörg erfið störf,
sem urðu á vegum hans, sem og
flestra annarra í bóndastöðu.
Seint á árinu 1945 gerðist sá fá-
gæti og ánægjulegi atburður í
Hjaltastaðarþinghá, að þrjár ung-
ar og glæsilegar systur settust sam
tímis á brúðarbekk.
Voru það dætur eins merkasta
bónda sveitarinnar, Gunnars Magn
ússonar að H.ialtastað, þær: Sól-
veig, Ingunn og Aðalheiður.
Brúðgumi eienar þesssra systra
var Sigurður Guðnascn frá Gagn-
stöð og brúður hani Sóiveig. —
Ingunn gafst Páli Sighjörnssyni,
nó héraðsráðunant Súnaðarsamb.
Austurlands, búsettum í F.gilsst,-
kauptúni, en Aðalheiður Sigþóri
Pálssyni og þau siðan búið að
Hjaltastað. —
Þau Sólveig og Sigurður höfðu
verið heitbundin um skeið, og hún
áður flutt til hans að Gagnstöð, og
tekin þar við húsfreyjustörfum, —
enda fóstra Sigurðar látin.
Það varð því hlutskipti Sólveig-
ar Gunnarsdóttur, að taka við því
víttkunna rausnarhcimili í Gagn-
stöð og annast það, sem hún hefur
æ síðan rækt með ágætum.
í Gagnstöð bjó Guðni einnig sem
fyrr, en nú í óformbundnu félagi
við Sigurð og hefur sú skipan hald
izt síðan. Búnaður Guðna. hefur
smá gengið saman samfara starfs
orku hans, sem nú er mjög þrot-
in, enda hann nú á áttræðisaldri.
— Innan veggja var heimilig eitt,
en fóður og fénað höfðu þeir sér
skilið að mestu. Öll störf önnuð-
ust þeir í gagnkvæmri samhjálp,
sem yfirleitt gekk snurðulaust. —
Sá ágreiningur, sem óhjákvæmi-
lega verður til í öllum slíkum sam
skiptum, var af þeim ávallt jafn-
aður af drengilegum manndómi. —
Jafnskjótt og þunga „kreppuár-
anna“ tók að létta hér á bændum,
vaknaði hjá þeim áhugi til ýmissa
framkvæmda. Ekki fór sú hreyfing
hjá garði í Gagnstöð, án viðkomu.
Að Gagnstöð var keypt fyrsta heim
ilisdráttarvélin, sem í sveitina kom,
ásamt ýmsum vinnutækjum. Mun
þar um hafa ráðið að nokkru, til-
finning Sigurðar fyrir þeirri þörf,
til léttis við erfiðustu störfin, svo
og glöggskyggni þeirra beggja á
tákni morgunroða vélvæðingarinn-
ar fyrir búnaðinn.
Með tilkomu heimilisdráttarvél-
arinnar voru ræktunarstörfin haf-
in, en síðar komu til afkastameiri
tæki á vegum Ræktunarsambands-
ins, sem ullu byltingu í ræktunar
framkvæmdum í Gagnstöð, sem og
víðar. Jafnframt ræktunarfram-
kvæmdum var í Gagnstöð reist að
nýju íbúðarhús og peningshús á-
samt fóðurgeymslum. — Gagnstöð
kastaði gamla búningnum og
klæddist nýjum.
_ En allt þetta krafðist mikilla
fórna og þó einkum í vinnulegu
tilliti. Starfsdagurinn var ekki
mældur í 5 eða 8 vinnustundum,
enda dagarnir þá orðið nokkru
fleiri en 365 í árinu.
Utan bústarfanna var og ýmsu
öðru að sinna í Gagnstöð. Svo sem
björgun reka af víðáttumiklum
sandi, móttaka, umsjá og afhend-
ing ýmiss konar varnings á vegum
Kaupíélags Borgarfjarðar, sem
lengst af fór fram úti á Krosshöfða
um 10 km veg frá Gagnstöð. Var
það starf mikið og ónæðisamt, svo
greiðlega og undantekningarlaust
sem hverju kalli var gegnt. Þessu
fylgdi og stöðug umferð, með sjálf-
sagðri viðdvöl í Gagnstöð fyrir gest
og gangandi, sem ávallt áttu þar
vísan beina og hvers kyns fyrir-
greiðslu er með þurfti.
Eftir því sem aldur og þreyta
náðu meiri tökum á Guðna — á-
samt vanheilsu, er þjáð hefur hann
um langt skeið — mæddi í vaxandi
mæli á Sigurði, og þar kom, að
heilsu hans var svo brugðið, að
hann þoldi ekki ok erfiðisins.
Vorið 1960 fór Sigurður aðra
ferð sína til Reykjavíkur vegna
sjúkleika, Þar var sjúkdómur hans
greindur og reyndist mjög alvar-
legs eðlis.
Heim kom hann þó aftur von
bráðar með „resept“ í hendi, sem
annars vegar hljóðaði upp á lyf,
sem hamla átti gegn framgangi
sjúkdómsins og skyldi það stöðugt
notað. Hins vegar var honum bönn
uð öll vinna um ákveðinn tíma, og
ávallt yrði hann að varast hvers
kyns áreynslu.—
En þetta góða „res'ept" varð að-
eins fánýtt pappírsgagn. Lyfið
reyndist lítt fáanlegt og af þeim
sökum varð hann l'angtímum án
þess.
Vinnubannið var og eifitt að
halda, enda alkunna, að þjóðfélag
ið býr ekki á þann veg að bænd
um, að slíkt henti þeim, er standa
í neðri þrepum aðstöðu- og afkomu
stigans. Hér varð líka sú raunin á.
Sigurður gat ekki komizt hjá á-
reynslu, ef heimilinu Skyldi séð
farborða og brýnustu þörfum þess
fullnægt.
Og í metnaði þeirrar skyldu
rækhi vnhn hann — ásamt skyldu-
liði sínu — það er til þurfti — á
meðan til vannst. — Hann lézt við
starf á heimili sínu 28. des. s. 1.,
sem áður getur — aðeins 52ja ára
að aldri.
Eins og fyrr er sagt, var Sigurð-
ur kvæntur Sólveigu Gunnarsdótt-
ur. Reyndist hún manni sínum
traustur lífsfélagi, sem í öllu
reyndi að bera af honum blak og
létta lífsbaráttuna án þess þó að
til hrykki. — Ávallt hefur reynt á
atorku hennar og manndóm, en nú
stórum meira en hóflegt verður tal
ið.
Þau hjón eignuðust 4 börn, 3
syni og 1 dóttur, sem öll eru á
lífi. Elzta barnið — Gunnar — er
fyrir nokkrum árum farinn að
heiman — kvæntur og búsettur í
Reykjavík. Heima eru Halldór, 17
ára, og Karl, 11 ára, ásamt systur-
inni, er fæddist 23. nóv. s.l. Hún
var skýrð við útför föður síns, og
hlaut nafn foreldra sinna: Sólveig
Sigríður.
Sigurður var jarðsettur að
Hjaltastað 6. jan. s.l. að viðstöddu
fjölmenni.
Sigurður í Gagnstöð er fallinn
horfinn. Eftir hann er autt, áber-
andi skarð: Eiginkona hefur misst
mann sinn, börn föður og öldungur
sinn félaga og fósturson. Og sveit-
in hefur misst trúan þegn úr hópi
búenda.
Eftir stendur „hnípin þjóð í
vanda“.
Vandamenn allir og vinir finna
vágust biturra staðreynda. Þeim
fer öllum sem einum:
Leita skjóls við Hlégarð ljúfra
minninga um góðan mann, — og
votta honum virðingu sína og
þökk
25. jan. 1962
Ingvar Guðjónsson,
Dölum.
' ALFA-LAVAL,
MJALTAVÉLAR
★
★
★
★
★
★
★
Aifa Laval Mjaltavélarnar
eru vinsælar.
75—80% af bændum, er
nota mjaltavélar, nota
Alfa Laval mjaltavélar.
Einfaldar í notkun.
Auðveldar I hreinsun.
MINNI VINNA — LÉTTARI VINNA
Hreinlegar mjaltir. — Islenzkur leiðarvísir.
Höfum einnig fyrirliggjandi þvottatæki fyrir
allar tegundir mjaltavéla.
Mjólkurkælar — bæði Alfa-yfirfallskælar oq
Rapidkælar.
Uppiýsingar veita:
KAUPFÉLÖGIN UM LAND ALLT OG
VÉLADEILD S.Í.S.
TÍMINN, fimmtudaginn S. febróar 1962
Jóhann Johannsson
Jaðri, Dalvík
BRÓÐURKVEÐJA
frá Friðleifi Jóhannssyni, Siglufirði, við útför
Eg get ekki komið að gröf þinni í dag
og grátið er moldin þig kallar.
En hugur minn krýpur í þrotlausri þögn
• og þakkar þér stundirnar allar.
Er saman við áttum í ævinnar önn
frá æskunnar sólbjörtu dögum.
Þó oft væri brimþungt við stórgrýtta strönd
við stýrðum í vör eftir lögum.
Við bárum oft saman á brattgengri slóð
byrðar sem voru ekki léttar.
Samt blessaði starf okkar ævina út
það afl sem að samvinnan fléttar.
Sá kraftur sem gaf okkur huga og hönd
og hjarta sem fagnar og grætur.
Stýri nú för þinni í ókunnri átt
um árdegi og draumþýð.rr nætur.
Eg minnist þín, bróðír, er sól fer um sund
og sál mína heillar og lokkar.
Er vorblærinn hreimmjúkur fingrusium fer
um fjörðinn og ströndina okkar.
Mitt ævikvöld líður og dagsblrtan dré?
því dvel ég í mfciningahöilum.
Elesri nú gröf þína, bróðir minn kær,
bUerinn af rvsrfdælskum fjöllum.
J3