Tíminn - 15.06.1962, Side 7

Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Tómas Árnason. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Auglýs-
ingastjóri: Sigurjón Davíðsson. Ritstjórnarskrifstofur í Eddu-
húsinu; afgreiðsla, auglýsingar og aðrar skrifstofur í Banka-
stræti 7. Símar: 18300—18305. Auglýsingasími: 19523. Af-
greiðslusími 12323. — Áskriftargjaid kr. 55 á mánuði innan-
lands,. í lausasölu kr. 3 eintakið. — Prentsmiðjan Edda h.f. —
Vestræn samvinna
Hér hefur að undanförnu staðið yfir ráðstefna ungra
manna frá öllum þeim löndum, sem tilheyra Atlants
hafsbandalaginu, nema Portúgal. Verkefni hennar hef-
ur verið að ræða vestrænt samstarf næsta áratug.
í tilefni af þessari ráðstefnu hefur sitthvað verið
sagt, sem ástæða er til að leiðrétta.
í Þjóðviljanum og reyndar fleiri blöðum hefur sú
kenning mjög komið fram, að vestræn samvinna sé fyrst
og fremst samvinna andkommúnista, er hafi það aðal
markmið að vinna g'egn kommúnismanum. Eðli þessarar
samvinnu sé þannig fyrst og fremst neikvætt, þ.e. menn
sameinist vegna þess að þeir séu á móti einhverju, sem
þeir vilji vinna gegn.
Þetta er mikil rangtúlkun á meginatriðum vest-
rænnar samvinnu. Höfuðstefna hennar er jákvæð. Hún
er byggð á þeirri meginstaðreynd, að vélvæðingin, sem
nú fer um heiminn, gerir samstarf þjóðanna miklu nauð-
synlegra en áður fyrr — raunar alveg óhjákvæmilegt.
Jafnhliða því, sem unnið er að alþjóðlegu samstarfi, er
eðillegt, að þær þjóðir, sem eru skyldar að uppruna og
menningu, auki samstarf sitt sérstaklega og beiti áhrif-
um sínum sameiginlega til framgangs rét.tum málum.
Það er á þessu síðarnefnda sjónarmiði, sem vestræn
samvinna er fyrst og fremst byggð.
Þessi samvinna er jafnsjálfsögð og eðlileg, þótt eng-
inn kommúnismi væri til, og hún má vissulega ekki
falla niður, þótt kommúnistahættan hverfi úr sögunni.
Vestrænar þjóðir eiga miklu hlutverki að gegna i
heimi framtíðarinnar. Þær hafa flestum þjóðum betri
aðstöðu til þess að láta gott leiða af sér. Þeir geta lagt
mikið af mörkum við efnalega uppbyggingu og félags-
lega í þeim löndum, sem skemur eru á veg komin. Þvi
meiri getur árangurinn orðið á þessu sviði, sem samstaða
vestrænna þjóð er betri og þær eyða ekki kröftum sín-
um eins mikið í innbyrðis deilur og áður. Góð vestræn
samvinna getur ekki aðeins orðið þeim sjálfum til hags,
heldur öllum þjóðum. ef rétt er haldið á málunum.
Lýðræðisskipulagið er dýrmætasta sameign vestrænna
þjóða og því er eðlilegt, að eitt megintakmark samvinnu
þeirra sé að standa öruggan vörð um það. En jafnframt
þeirri varðstöðu. þarf jafnan að vera fús vilji til samn-
inga og samkomulags. ef ekki strandar á mótaðilanum.
Það var þessi andi, sem réð því á sínum tíma, að Banda-
ríkin buðu Rússum og öðrum Austur-Evrópuþjóðum að-
ild að Marshallaðstoðinni, en því tilboði var hafnað.
Sökum legu landsins, skyldleika. menningar og við-
skipta, eiga íslendlingar heima i samstarfi vestrænna
þjóða. Það samstarf á að geta verið sjálfstæði okkar til
framdráttar og styrktar, ef rétt er á málum haldið, en
vitanlega má misnota það eins og annað. ef forráðamenn
okkar gerast undirlægjur framandi afla. En hættan af
undirlægjuskapnum er ekkert minm. þótt við stöndum
utan við, ef hann er fyrir hendi á annað borð.
Blyðgunarleysi
Það þarf vissulega mikið blygðunarleysi til þess að
látast fordæma allt samstarf við kommúnista eins og
Mbl. gerir, en hjálpa svo kommúnistum til æðstu trúnað-
arstarfa, eins og þátttöku í Sogsstjórn og Norðurlanda-
ráði.
Slíkt blygðunarlej'si mun líka engan blekkia Foringi-
ar Sjálfstæðisflokksins eru hvenær sem er: reiðubúnir
til að endurtaka „nýsköpunarævintýrið“ ef þeir telja
sér hag að því og álíta Alþýðuflokkshækjuna vera að
bresta. Það sýnir reynslan ótvírætt.

Hvað tekur við eftir Adenauer?
Jafnaöarmenn vitja þjódstjórn — kristilegir demokratar kjósa Dufhues
JOSEF HERMANN DUFHUES
TVEIR aðalflokkarnir í Vestur-
Þýzkalandi, jafnaðarmenn og
kristilegir demokratar, hafa ný-
lega haldið flokksþing sín. Jafn
aðarmenn héldu þing sitt í Köin
nokkru á undan kristilegum
demokrötum, er héldu þing sitt
í Dortmund.
Segja má, að sama spurning-
in hafi sett svip sinn á bæði
þingin: Hvað tekur við eftir að
Adenauer sleppir stjórnartaum-
unum? Sjálfur svaraði Adenau-
er þessu á flokksþinginu í Dort
mund á þann veg, að flokkur-
urinn væri engan veginn laus
við sig og hann myndi enn
halda áfram stjórnarforustunni
ótiltekinn tíma. Þegar Adenau-
er myndaði stjórn sína á síð-
astl. hausti, lofaði hann frjáls-
um demokrötum því, að hann
skyldi láta af kanzlarastörfum
það löngu fyrir næstu þingkosn-
ingar, að eftirmaður hans hefði
ráðrúm til að undirbúa kosn-
ingabaráttuna. Flestir lögðu
þetta út á þann veg, að Adenau
er myndi draga sig í hlé ekki
síðar en á árinu 1963, en þessi
seinustu ummæli þykja benda
til, að hann sé farinn að hugsa
sér að sitja í kanzlarastólnum
a.m.k. fram á árið 1964. Sú til-
hugsun virðist ógeðfelldari
mörgum stuðningsmönnum hans
en andstæðingum.
Það gæti kannske helzt kom-
ið í veg fyrir þetta, að heilsa
Adenauers bilaði, en hann er
orðinn 86 ára og virðist hafa
elzt verulega seinustu misser-
in. Þó var hann hinn vígreifasti
á flokksþinginu og flutti aðal
ræðuna allfjörlega og að mestu
leyti blaðalaust. Allt benti til,
að hann ætlaði ekki að draga
sig í hlé fyrr en í allra seinustu
lög.
EN ÞÓ Adenauer verði áfram
kanzlari í 2—3 ár enn, bar
flokksþingið í Dortmund ótví-
rætt merki þess, að tími hans
er að verða liðinn. Hinir yngri
leiðtogar i flokknum töluðu a
talsvert annan veg en liaun.
Adenauer lagði t.d. meg.ná-
herzlu á nána samvinnu við
Frakka. Erhard, Schröder o.g
Strauss lýstu sig hins vegar ein
dregið fylgjandi inngörgu
Breta í Efnahagsbandalagið „g
náinni samvinnu við þá og
Bandaríkjamenn. Blaðamenn, er
sátu flokksþingið í Dortmund,
segja, að forustan hafi líkast
því og talað tveimur tungum.
Þetta veldur talsverðri óvissu
um, hver stefna Vestur-Þýzka-
lands er nú í raun og veru og
sú óvissa mun haldast meðan
Adenauer fer með völd.
En hvað tekur við af Adenau-
er? Flokksþing jafnaðarmanna
svaraði þessari spurningu fyrir
sitt leyti. Það lýsti sig fylgj-
andi því, að reynt yrði að koma
á þjóðstjórn. Þetta var rökstutt
með því, að svo erfið mál biðu
úrlausnar framundan á sviði ut-
anríkismála, að nauðsynlegt
væri að reyna að hefja þau yf-
ir flokkadeilurnar og gera alla
flokkana ábyrga. Þeir WUly
Brandt, sem er formaður flokks
íns, og Herbert Wehner, sem er
yfirleitt talinn hinn „sterki“
M maður flokksins, beittu sér eink
| um fyrir þessari samþykkt.
Fullvíst er talið, að Liibke
S ríkisforseti og margir áhrifa-
f menn í flokki kristilegra demo
krata séu fylgjandi þjóðstjórn-
arhugmyndinni, Hún mun því
að líkindum koma til athugun-
ar, þegar Adenauer hættir, og
þó sennilega fremur, ef það
yrði mjög fljótlega. Adenauer
sjálfur hafnaði þessari hug-
mynd hins vegar afdráttarlaust
á flokksþinginu í Dortmund og
fór háðulegum orðum um jafn-
aðarmenn.
Á FLOKKSÞINGINU i Dort-
mund beindist athyglin ekki
sízt að þeim mönnum, sem eru
taldir líklegastir til að erfa
sæti Adenauers. Ludvig Er-
hard er enn efstur á blaði, en
veruleg hindrun er í vegi hans,
þar sem er mótstaða kanzlar-
ans, sem helzt mun kjósa Gerst
enmaier sem eftirmann sinn.
Nafn Schröders utanríkisráð-
herra er nú orðið líka oft nefnt
í þessu sambandi, en hann þyk
ir hafa staðið sig vel í hinu
nýja embætti sínu. Hins vegar
er nú sjaldnar minnzt á Strauss
varnarmálaráðherra en áður.
Vinsældir hans virðast nú vera
í eins konar bylgjudal, en
Strauss er hins vegar maður,
sem er líklegur til að geta rétt
sig við aftur. A.m.k. skortir
hann ekki dugnað og metnað.
Loks skaut svo upp á flokks-
þinginu nýjum manni, sem vafa
laust á eftir að koma mjög við
sögu í framtíðinni. Hér er um
að ræða Josef Hermann Duf-
hues, sem var kjörinn fram-
kvæmdastjóri og fyrsti varafor-
maður flokksins, en það þýðir,
að hann myndi sjálfkrafa verða
formaður flokks kristilegra
demokrata, ef Adenauer félli
skyndilega frá. Frá starfi hans
er gengið þannig, að hann hef-
ur formlega jafnmikil völd í
flokknum og Adenauer sjálfur,
óg raunverulega miklu meiri,
því að allt skipulagsstarfið hvíl-
ir í höndurp hans. Ef honum
heppnast það starf vel, getur
hann staðið nærri kanzlaraemb-
ættinu fyrr en varir.
JOSEF HERMANN DUFHUES
er 54 ára gamall. Hann er fædd
ur og uppalinn í Ruhr. Á upp-
vaxtaráirum sínum þar, vann
hann sér mikla frægð sem knatt
spyrnumaður. Eftir að hafa lok-
ið menntaskólanámi, hélt hann
til Berlínar og lauk þar laga-
prófi 1933. Skömmu síðar gerð-
ist hann fulltrúi hjá einum "
kunnasta málflutningsmanni ;
Þjóðverja, Fritz Ludwig, en
hann vann sér mikið frægðar- í
orð á þessum árum fyrir að taka í'i
að sér vörn í málum margra
þeirra, er sérstaklega urðu fyr- W
ir ofsóknum nazista. Meðal ann j
ars tók hann að sér vörnina í r
máli kommúnistaleiðtogans í
Ernst Thalmanns. Dufhues fékk |
það hlutverk að verja marga af *
þessum skjólstæðingum Lud- ■
wigs fyrir dómstólum nazista og
öðlaðist mikla þjálfun og
reynslu á þann hátt. Arið 1937
var Ludwig orðinn svo illa séð-
ur af nazistum, að hann neydd- f
ist til að flýja land. Dufhues
tók þá við stjórninni á mál- i
flutningsfyrirtæki hans og
reyndi að starfrækja hana á lík ;
um grundvelli og áður eða þang :
að til, að hann var kvaddur í ■
herinn 1941. Hann var í hern-
um til stríðsloka og var m.a. í ,
Noregi, á austurvígstöðvunum P
Lg seinas' á vesturvígstöðvun- f
um. Hann hlaut heiðursmerki R;
fyrir hugrakka framgöngu og |
hafði unnið sér yfirforingjatitil, |
þegar stríðinu lauk.
Eftir styrjöldina hóf Dufhues |
málflutningsstörf að nýju og |
neitaði í fyrstu að taka þátt í
stjórnmálum. M.a. taldi hann
kristilega demokrata of gamal-
dags. Árið 1950 lét hann þó til
leiðast að bjóða sig fram fyrir
flokkinn til fylkisþingsins í
Nordrh”'n-W°'H,;ilen o» h°fur
(Framhald á 15 síðu)
T í M I N N, föstudaginn 15. júní 1962
?