Tíminn - 23.06.1962, Blaðsíða 7

Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Tómas Árnason. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson Fullfcrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Auglýs-
ingastjóri: Sigurjón Davíðsson Ritstjórnarskrifstofur í Eddu
husinu; afgreiðsla, auglýsingar og aðrar skrifstofur í Banka.
stræti 7. Símar: 18300—18305. Auglýsingasími: 19523. Af-
greiðslusími 12323. — Áskriftargjald kr. 55 á mánuði innan-
lanas. í láusasölu kr. 3 eintakið. — Prentsmiðjan Edda h.f. —
í Eskihlíðinni er hægt að gera
einn fegursta blett á Islandi
Ræöa Björns Guðmundssonar á borgarstjérnarfundí í fyrradag
Afleiðing járnsmiða-
verkfalisins
Fátt sýnir betur fálm og ráSleysi ríkísstjórnarinnar,
þegar hún tekur sér fyrir hendur að hafa afskipti af
kaupgjaldsmálum en lausn járnsmiðaverkfallsins.
Járnsmiðir og atvinnurekendur voru búnir að ná full-
komnu samkomulagi um mjög hóflega aldursuppbót,
þegar ríkisstjórnin skarst í málið og bannaði atvinnurek-
endum að semja, þar sem þetta samkomulag væri brot
á þeirri stefnu stjórnarinnar að veita aðeins láglauna-
mönnum launabætur umfram fjögur prósentin, er áður
hafði verið samið um. Atvinnurekendur hlýddu þessu
og hófst því verkfall járnsmiða í Reykjavík, er stóð á
annan mánuð.
Á Selfossi afstýrði Kaupfélag Árnesinga verkfalli með
því að semja um þau kjör, sem atvinnurekendur og járn-
smiðir í Reykjavík voru búnir að koma sér saman um áð-
ur en ríkisstjórnin skarst í leikinn.
Þegar verkfallið var búið að standa á annan mánuð í
Reykjavík, töldu atvinnurekendur ekki hægt að halda
því áfram lengur. Þegar höfðu hlotizt af því miklar tafir
á nauðsynlegum framkvæmdum í þágu síldveiðanna. Rík-
isstjórnin lét þá undan og gaf atvinnurekendum heimild
til að semja. Járnsmiðir vildu nú hins vegar ekki sætta
sig við það, sem samkomulag hafði náðst um upphaflega.
Þeir töldu sig þurfa að fá bætur vegna verkfallsins. Nið-
urstaðan varð sú, að þeir fengu auk aldursuppbótanna,
sem áður hafði verið samkomulag um, 10% almenna
kauphækkun í stað 4% almennrar kauphækkunar, sem
áður hafði verið samkomulag um. Kauphækkunin, sem
þeir fengu, er því raunverulega frá 10—18%.
Þetta er miklu meiri hækkun en upphaflega hafði verið
samkomulag um og og þá líka að sama skapi meiri hækk-
un en samið hafði verið um á Selfossi. Þetta er líka í
mörgum tilfellum allt að því helmingi meiri hækkun en
félög verkamanna, verþakvenna, iðnverkafólks og verzl-
unarmenn hafa verið acS semja um undanfarið.
Síðan samið var þannig við járnsmiðina. hafa önnur fé-
lög iðnaðarmanna, eins og rafvirkjar, hafið samningsum-
leitanir við Vinnuveitendasambandið og mun það að
sjálfsögðu ekki treysta sér til að veita þeim minni hækk-
anir en járnsmiðirnir hafa fengið.
Afskipti ríkisstjórnarinnar af járnsmiðadeilunni verða
því þessi:
1. Það er hindrað samkomulag, sem orðið var, og með
því stofnað til langs verkfalls, sem veldur miklum
töfum á nauðsynlegum framkvæmdum í þágu síld-
veiðanna, t.d. við byggingu og endurbætur allmargra
síldarverksmiðja.
2. Eftir að verkfallið hefur staðið á annan mánuð, er
samið við járnsmiðina um miklu meiri kauphækkun
en upphaflega hafði verið orðið samkomulag milli
þeirra og atvinnurekenda.
Ég flyt hér litla tillögu um
skemmti- og hvíldargarð í Eski-
hlíðinni, svohljóðandi:
„Borgarstjórn Reykjavíkur sam
þykkir, að gerður skuli hvildar-
og skemmtigarður í sunnanverðri
Eskihlíðinni, frá hitaveitugeym-
unum og allt niður að sjó. Efra
skal til hugmyndasamkeppni um
gerð garðsins og vanda allan
undirbúning sem bezt.“
Samkvæmt venju mun ég nú
tala nokkur orð fyrir tillögunni.
Ég hef áður, fyrir tæpum 8 ár-
um, flutt efn.islega sömu tillögu
í bæjarstjórn Reykjavíkur, en
sem þá hlaut ekki fylgi meiri-
hlutans'. En ég er sannfærður
um að málið er gott og ber þá
von í brjósti, að menn hafi vax-
ið að skilningi og víðsýni á fram
tíðarþörfum fbúa borgannnar um
útivist í nágrenni heimila þeirra.
En það mun eklci ofmælt, að
eitt hið nauðsynlegasta í hverri
borg, séu skemmti- og hvíldar-
garðar, sem laði fólk til útiveru.
Reykjavík hefur um'eða yfir 20
opin svæði eða garða, sem borg-
in ber kostnað af. Á s.l. ári hef-
ur kostnaður við alla þessa garða
og grasbletti numið krónum 2
millj. og 340 þús.
En þrátt fyrir allríflegt fjár-
framlag og snyrtilega umönnun
garðyrkjustjóra, hefur enn ekki
tekizt að koma hér upp skemmti
garði, sem sé fjölsóttur og eldri
og yngri uni sér í til lengri dval-
ar.
Sennileg skýring á því er, að
1 flestir garðarnir eru á sléttlendi
En það á ekki við okkur íslend-
inga. — Þetta sjónarmið styður
tilraun, sem gerð var fyrir nokkr
um árum, að búa til eða skapa
grjót og moldarhrygg í Tiarnar
garðinum. Eg skil þá viðleitni,
en kann ekki að meta árangur-
inn, sem ekki fer vel á sléttri
grasflötinni.
Ég hef áður bent á, og held að'
höfuðborginni sé ekki óréttur
ger, þótt sagt sé, að nú komi fáJr
eða engir utan af landsbyggð-
inni eða úr öðrum kaupstöðum
til að sjá skemmtigarða Reykja-
víkur. En það eru ekki fáir Reyk
víkingar, sem fara suður í Hafnar
fjörð, til að sjá Hellisgerði og
hvílast þar. Og það eru heldur
ekki fáir Reykvíkingar, sem á
hverju sumri skoða Lystigarð-
inn á Akureyri. Þessar staðreynd
ir tala sínu máli!
En í höfuðborginni eru þó
möguleikarnir mestir, skilyrðin
hagstæð og þörfin meiri en ann-
ars staðar.
Við eyðum nú nokkuð á þriðju
milljón árlega í okkar takmörk
uðu skemmtigarða, sem flestir
ná ekki lengra en að vera augna
yndi fyrir vegfarendur af göt-
unni. En við þurfum meira. Okk
ur vantar hvíldar- og skemmti-
stað fyrir unga og aldna. Þörfin
er brýn og á ekki að valda deil-
3. Önnur félög iðnaðakmanna fylgja nú í kjölfarið með
þeim afleiðingum, að iðnaðarmenn munu fá hlutfalls-
lega meiri hækkun en láglaunamenn hafa fengið,
enda þótt það væri einmitt þetta, sem ríkisstjórnin
taldi sig vilja forðast.
Þannig hefur fálm og ráðleysi ríkisstjórnarinar í járn-
smiðadeilunni haft öfug áhrif við það. sem hún hefur
ætlazt til. Þetta sannar okkur áþreifanlega. að stjórnin
er framtakssöm í því að skapa vandamál, en jafn léleg
og ráðlaus, þegar að því kemur að leysa þau.
um.
Tillagan, sem hér liggur fyrir,
mælir svo upi, að gerður skuli
hvíldar- og skemmtigarður í
sunnanverðri Eskihlíðinni. Hún
byggir á þeirri skoðun, að þar
sé auðvelt, með hjálp heita vatns
ins. að koma upp sérkennilegum
og dásamlegum skemmtistað fyr
ir borgarbúa að sumarlagi.
Eskihlíðin er eins og menn
þekkja, gróðurlítið og sums stað
pr gróðurlaust óræktað land. En
BJÖRN GUÐMUNDSSON
hún liggur vel við sól og útsýn
úr henni er með ágætum. — Inn
til landsins, fjöll í margbreyti-
legum myndum. í suðri og suð-
vestri Reykjanesfjöll og skagi,
sem rennur út í hið ósýnilega,
— móðu hafsins. Nær eru nes
og vogar og forsetabústaðurinn
í grónu umhverfi. í vestri spégl
ast sjórinn, ómælisvídd hafsins.
Og ef menn leggja á sig, að
ganga á hæðina að kvöldlagi,
getur að líta eitt glæsilegasta út
sýni, sem völ er á hér á landi:
SnæfellsjökuH og Snæfellsnes-
fjöll í gullrauðum loga og geisla
baði frá miðnætursólinni.
Hlíðin sjálf er ekki mikið frá-
brugðin mörgum öðrum gróður-
litlum holtum eða hálsum hér á
landi. En hefur þó eitt fram yfir
þá alla, dem er legan við mið-
bik Reykjavíkur. Það skiptir
máli og géfur hlíðinni gildi. Enda
er það sannast sagna, að þetta
gróðurvana holt er mikill fjár-
sjóður fyrir höfuðborgina.
Því þarna í hlíðinni er hægt að
gera einn fegursta blett á fs-
landi. Þarna geta orðið trjálund
ir og skógarbelti, grasflatir,
brekkur og bollar. blómreitir og
beð, leikvellir og grunnar smá-
laugar fyrir börn að leika sér
í og steypiböð fyrir yngri og
eldri — Vel má hugsa sér, að
hafa smá tjarnir með sjó og
sjávardýrum og koma upp vísi
að dýragarði, í fyrstu með öll
innlend dýr.
Heita vatnið gefur möguleika
til að rækta svo að segja allt,
sem hugvitssamir áhugamenn
láta sig dreyipa um. Og smám-
saman má gera skýli svo mögu-
Ieikar séu til að vera þar, þótt
veður sé misjafnt — Og að síð-
ustu má geyma nokkra reiti ó-
snortna af mannshöndinni, eins
og þeir eru um miðja 20. öldina
Verði nú hnigið að því ráði, að
gera hvíldar- og skemmtigarð í
Eskihlíðinni, er fyrst fyrir hendi
að fá kunnáttu- og listamenn til
þess að gera tillögur að framtíð-
arskipulagi hlíðarinnar. Er það
mikið verkefni og merkilegt og
fer vel á að efna til hugmynda-
samkeppni og veita allhá verð-
laun fyrir beztu úrlausnirnar —
En allt verður auðvelt með undir
búning og framkvæmd verksins,
ef borgarstjórnin hefur áhuga
fyrir málinu.
Ljóst er, að þegar ráðizt ver-
ur í þessa framkvæmd, skapast
mikil vinna, vor og sumar, og
hefur mér frá fyrstu tíð fundizt
sjálfsagt að tengja saman þörf
unglinga fyrir útivinnu og verk
efni, sem þarf að vinna í hlið-
inni. Sé hægt að ieysa tvö að-
kallandi verkefni í einu, er það
mikill kostur. Og hér er það
hægt, sé áhugi og vilji fyrir
hendi.
Um kostnað við gerð garðsins
er ekki mikið hægt að segja á
þessu stigi málsins. Hann fer
eftir þeim kröfum, sem borgar
búar á hverjum tíma gera til
framkvæmda og fegrunar í garð
inum. Einnig er auðvelt að vinna
verkið í áföngum og taka smám
saman fyrir vissa hluta garðsins.
Ég lýk senn máli mínu. Ég
vænti, að borgarstj.fulltrúarnir
taki tillögunni vinsamlega. Hér
er ekki um pólitískt mál að ræða.
Mér er raunar Ijóst, að meiri-
hluta er oft ekki um að sam-
þykkja tillögur frá minnihluta
mönnum. En forsætisráðherra
sagði í hátíðarræðu sinni 17.
þ.m., að menn ættu aldrei að
láta góð mál gjalda málflytjand
ans.
Mér fannst þeíta vel mælt. Og
ég held aP hér sé gullió tækifæri
til að sýna sai-.nle;ksgjldi þoirra
í verki.
T í M I N N, Iaugardagurinn 23. júní 1962.
t
2