Tíminn - 21.07.1962, Blaðsíða 14

Karabíska hafið lá fyrir sjónum
•hennar, glitrandi í sólskininu.
Elenor lét allar áhyggjur lönd og
leið meðan hún horfði á Jamaica
hverfa sjónum. Það, sem eftir var
dagsins var hún á þilfari, enginn
veitti henni teljandi eftirtekt.
Skipstjórinn skiptist á nokkrum
orðum við hana, en þar sem hann
talaði ekki ensku og hún skildi
ekki mállýzku hans, lognuðust
samræðurnar fljótlcga út af. Eng-
lendingarnir tveir kinkuðu til
hennar kolli, þegar hún gekk
fram hjá en reyndu ekki að tala
við hana. Hinir innfæddu, sem
sveimuðu um þilfarið, komu ekki
einu sinni nálægt hennj. Það var
syfjuð og þreytt ung kona, sem
gekk niður í litia klefann sinn um
kvöldið og gætti a$ dyrnar væru
læstar áður en hún háttaði.
Um tíuleytið næsta morgun
sást dökkur skuggi úti við sjón-
deildarhring. Elenor stóð við borð
stokkinn með sjónauka og horfðx
á hann, meðan hann óx, kom nær
og fékk á sig form. Santa Feliee
var miklu stærri en hún hafði
ímyndag sér, langur fjallgarður
gnæfði við himin, blá og leyndar
dómsfuil fjöll. Og ejnhvers staðar
í þessum miklu fjöllum leyndist
maðurinn, Clemente Castellon.
Við tilhugsunina um að leita hans
í fjöllunum, missti ævintýrið nokk
uð af Ijómanum.
Bráðlega mátti greina græn
tré, einkum hávaxin pálmatré og
langar breiður af hvítum sandi
og hvítum klettum. En þegar þau
komu inn í höfnina, varð hún fyr-
ir vonbrigðum. Samanborið við
hreinlegar götu'rnar í Kingston og
reisulegar byggingar, sýndist allt
hér óhreint og vanrækt. Og þá
skildi hún, hversu mikla þýðingu
það gæíi haft fyrir íbúana, ef olíu
væri að finna á eynni. Meiri verzl
un og velmegun, framfarir á öll-
um sviðum.
Elenor bar töskurnar sínar upp
á þilfar, en var þar stöðvug af
lágvöxnum manni, sem útskýrði
fyrir hennj á bjagaðri ensku, að
allir farþegar yrðu að fara gegn-
um tollinn. Síðan voru töskurnar
teknar frá hennj og bornar að
skúrræfli, sem sýnilega var notað-
ur í slíku skyni. Þar stóðu nokkr
ir farþeganna og deildu hart, og
þar sem hún skildi vel spænsku,
heyrði hún, að þeir voru mjög
gramir yfir að rannsaka átti far-
angur þeirra, það hefði aldrei
nokkru sinni verið gert fy?r.
Englendingamir tveir virtust
einnig hálfargir, og Elenor varð
móðguð yfir ag farangur þeirva
skyldi skoðaður á undan hennar.
Hún veitti þvi eftirtekt, að ekki
var leitað í töskum þeirra, lokun-
um lyft og kíkt efst og síðan
skeilt aftur. Meðan hún beið, stóg
hún alein í miðjum skúrnum og
var harla mædd. Hún skildi, að
þessi tollskoðun var framkvænui
eingöngu hennar vegna. Það væri
of áberandi, ef aðeins hennar far
angur væri skoðaður.
Annar Englendingurmn kom
nú til hennar.
— Þetta er svei mér skemmti-
legt, sagði hann og brosti til henn
ar. — Eg hef aldrei vitað það
fyrr, að tollþjónar hans hátignar
hafi heimtað að ég borgaði toll af
einni flösku af Jamaiea rommi.
— Eg hélt ekki að þetta væri
nokkurs staðar óþekkt fyrirbæri,
sagðj hún rólega. — Og ég veit
ekki til, að ég sé með nokkra
bannvöru.
— Afsakið, að ég segi það, cn
er það ekki óvenjulegt, að ung
kona ferðist til staðar sem þessa
alein? sagði hann þýðlega.
— Eg er í leyfi og langaði til
að sjá mig um, sagði hún. — Mig
hefur a’ltaf dreymt að komast til
Vestur-Indía, og þegar ég fer héð-
an, býst ég við að heimsækja aðr-
ar eyjanna.
Hinn Englendingurinn kallaðj
eitthvað
— Þeir eru víst búnir að skoða.
Þá er röð n komin að yður. ung-
frú ?
— Petiny, kynnti hún sig
— Eg heiti Robertson. — Eg
ferðast fyrir rafmagnsfyrirtæki
nokkurt og hef oft komið hingað
áður. Eg vonast til að sjá yður
aftur, ungfrú Penny. Á eyjunni
er aðeins þessi borg, annars bara
smáþorp.
Hann gekk til vinar síns og
ákafi litli tollþjónninn kom til
hennar og krafðist þess að fá lykl
ana að töskum hennar. Elenor
opnaði þær og varð fjúkandi reið,
þegar hún sá, að hvert ei'nasta
plagg, sem hún hafði með sér, var
tekig upp og hris't vel og vand-
lega-, gramsað og grúskag og rót-
að. Hún reyndi að mótmæla og
segja, að hún tryði ekki, að þetta
væri nauðsynlegt, hún skyldi með
glöðu geði borga toll, ef hún hefði
eitthvað með sér, sem ekkj væri
leyfilegt. En hún var fullvissuð
um, að það væri alveg bráðnauð-
synlegt að leita vel hjá öllum.
Hans hátign forsetinn hefði upp-
götva-ð, að miklu var smyglað inn
í borgina og hafði hvatt menn
sína til að standa vel á verði.
Elenor skildist, að hversu mikig
sem hún andmælti, þá myndi
þessi litli monthani halda áfram
að gramsa. En það var ekkert í
töskunum, sem Don Manuel hafði
áhuga á, og smám saman rann
það víst upp fyrir þjóninum.
Hann bandaði út með höndunum
og lýsti því yfir, ag rannsókn væri
lökið og síðan hvarf ha-nn, og
Elenor fór að pakka niður í tösk
urnar aftur. Þegar því var lokið,
leit hún í kringum sig til að vita,
hvort einhver gæti ekki hjálpað
henni að útvega bíl, þar eð hún
hafði ekki hugmynd um, hvar gisti
húsið var.
Hópur mnfæddra stóð utan
við dyrnar og gægðist inn til henn
ar. Þeir höfðu fylgzt með því,
sem fram fór af augljósum áhuga
og þegar hún gekk hikandi skref
í áttina til þeirra, hljómaði marg-
7
raddaður kór, sem spurði, hvort
þeir mættu hjáipa henni. Hún leit
óttaslegin á þá, en þeir ruddust
hver um annan, pötuðu með hönd-
unum og romsuðu reiðinnar býsn.
Henni sýndist þeir líta út eins
og þeir gætu með glöðum huga
myrt ömmu sína fyrir nokkra
pesosa, þeir voru skítugir og hor-
aðir og illa til fara
Einn hafði fyrir stórri fjöl-
skyldu að sjá. hrópaði hann á
bjagaðri ensku. Annar æpti, að
hann hefði verið í brezka hernum
og væri því afskaplcga áreiðan-
legur. Enn einn rak fésið alveg að
henni og skrækti ag hinir væru
þjófar, en hann væri heiðarlegur
maður, hún hlaut að sjá það. Elen
or reyndi að færa sig frá þeim
og hugsaði örvæntingarfull, hvern
ig hún ætti að komast fram h.ia
þeim með töskur sínar.
— Bifreið! hrópaði hún biðj-
andi og það var kökkur í hálsin-
um á henni. Þessi dökkleitu, skít-
ugu eyjarskeggjar skelfdu hana.
Þá var það, að langur, brúnn
handleggur ýtti hjnum til hliðar.
— Eg er maðurinn, hrópaði
hann ákveðinn. — Eg skal bera
töskur sehoritu.
Það lá vig að Elenor vorkenndi
hinum.
— En . . . byrjaði hún.
— Eg er rétti maðurinn, endur
tók hann. Er ég kannske ekki
.ftærstur og sterkastur?
— Hann þarf ekki peningana
eins sárlega og ég, kveinaði ann-
ar og Elenor leit örvæntingarfull
í kringum sig. Engir aðrir voru í
tollskúrnum, meira að segja lög-
regluþjónninn var horfjnn, og
hún var ofurseld þessum uppá-
þrengjandi, málóðu eyjarskeggj-
um, sem allir vildu vinna sér inn
fáeina aura með því að bera tösk-
urnar hennar. E'nginn þeirra virt-
112
fætur, þar eg herforingjaráðs-
fundur átti að byrja klukkan 10
f. h. Ræddum um væntanlegar
framtíðaraðgerðir á Miðjarðarhafs
svæðinu. Klukkan 11,10 f. h. fór-
um við allir til að vera við útför
veslings Sikorskis i Westminster
dómkirkjunni. Athöfnin var of
leiksýningarleg til að hafa áhrif
á tilfinningar mínar. En þegar
ég sá auða pallinn, þar sem kist-
an hafði staðið, þá fannst mér
hann vera táknræn og dapurleg
mynd af ástandinu í Póllandi.
Bæði ríkið og herinn án foringja
og leiðtoga, þegar umskipti virð-
ast í vændum. Eg var persónulega
mjög hrifinn af Sikorski og mun
sakna ha-ns meira en orð fá lýst-
Fór beint frá dómkirkjunni til
Hendon til þess að fljúga til Nor-
folk. Að vera við jarðarför manns,
sem farizt hefur í flugslysi, er
ekki sérlega hressandi fyrir taug
ar manns, rétt áður en maður fer
sjálfur í flugferð. Hitti Hobart
og fór að skoða skriðdrekana
hans. . . sem eru bæði láðs og
lagar-tæki . . . Fór stutta sjóferð
í einum þeirra . . .
Flaug aftur til Hendon og vann
af kappi eina klukkustund í her-
málaráðuneytinu . . . Varð svo að
fara klukkan 10,30 til Downing
Street 10 til að sitja herforingja
ráðsfund meg forsætisráðherran-
um, Herbert Morrison og Cher-
well lávarði . . . til að ræða kröfu
Morrisons um auknar varnir
vegna hættunnar frá eldflaugum
Þjóðverja . . .
Þegar ég gekk út, sa-gði forsæt-
isráðherrann: „Þér eruð þreytu-
legur, Alanbrooke. Vinnið þér of
mikið? Þér verðið að reyna að
hlífa yður svolítið".
14. KAFLI.
Mánudagsmorguninn 2. ágúst
hófu brezki og bandaríski herpm
á Sikiley aftur árás til þess að
hernema hafnarborgirnar Catania
og Mes’sina og hreinsa það, sem
eftir var af eyjunni. Á sama tfma
ók Brooke eftir sunnudagsdvöl á
Hartley Wintney, til London, en
þaðan var svo ætlazt til að hann
færi að þremur dögum liðnum til
Quebec, til að taka þar þátt í fyr-
irhugaðri ráðstefnu.
2. ágúst 1943. Fór snemma á
fætur. Fann borðið fullt af skeyt.
um og orðsendingum viðvíkjandi
undirbúningi ítala að uppgjöf á
Dodecanese, Crete, Balkan o. s.
frv. Mjög langur herforingjarágs-
fundur þar sem reynt var að taka
ákvarðanir um aðgerðir á Azor-
eyjum. Fundurinn stóð yfir til
klukkan 1,30 e. h.
... Langar viðræður við fram-
kvæmdastjóra hernaðarlegra fram
kvæmda um það hvað við gætum
gert í ítalíu. Klukkan 6 e. h. ráð-
herrafundur, sem stóð yfir til
klukkan 8,20 e. h. en þá varð ég
ag flýta mér til Dorchester, til
þess að snæða miðdegisverð með
Devers (J. L. Devers hershöfð-
ingi, yfirmaður ameríska hersins
í Bretlandi) og nokkrum banda-
rískum þingmönnum. Þaðan komst
ég naumlega nógu snemma til að
mæta á fundi vamarmálanefndar
klukkan 10,30 e. h., sem stóð yfir
til klukkan 1,30 e. m. . . Sel-
boxrne krafðist þar fleiri flugvéla
. . . Ræddum þvj næst um Portú-
gal í sambandi við Azore-eyjar.
Loks skeyti frá Ameríku, þar sem
skýrt var frá því, að forsetinn
hefði í hyggju að viðurkenna
Róm sem „opna borg".
3. ágúst . . Langur herfoiúngja
ráðsfundur, þar sem mættur var
dr. Soong til þess að spyrja okkur
fyrir hönd Chiang Kai-sheks um
það, Tivernig undirbúningi að hern-
aðaraðgerðum á Burma mjðaði
áfram. Vandasamt viðfangsefni,
þar sem dr. Soong var mjög spur-
ull og margt, sem þurfti að leyna
fyrir honum. Hann var hjá okkur
í meira en eina klukkustund, til
klukkan 1,45 e. h.
Klukkan 3 e. h. kom Ralston,
kanadiski varnarmálaráðherrann,
ag hitta mig og stanzaði í næst-
um tvær klukkustundir. Því næst
kom Browning og færði mér frétt-
ir frá Sikiley, sem flestar gátu
talizt góðar.
Undirbúningi að brottförinni
til Quebec miðar vel áfram . . .
Eg er mjög ófús til þeirrar ferð-
ar og kvíði fyrir ráðstefnunni,
sem við eigum í vændum . .
4. ágúst. Enn einn erfiður og
annasamur dagur. F. E. Morgan
kom á herforingjaráðsfundinn til
að ræða um áform sín og áætlan-
ir um innrás yfir sundið, sem
báru undantekningarlaust Tnerki
um of mikla bjartsýni.
Klukkan 1 e. h. ráðherrafundur
til að ræða um þá kröfu forsetans
að yfirlýsa Róm sem „opna borg“
Herforihgjar og ráðherrar allir
einróma andvígir því Um kvöldig
langt og skemmtilegt samtal vjð
Ramsay. sem veitti mér margar
nýjar upplýsingar um rnenn og
málefni á Sikiley. Loks heimsótti
Wingate mig, sem kominn er heim
frá Burma til þess að; ræða um
hernaðaraðferðir sínar . . . “
Fáum dögum áður gat hann um
samtal við:
„Cook flugliðsforingja, sem
barðist af mikilli hreysti í Túnis,
var tekinn til fanga, fluttur til
Ítalíu, gróf jarðgöng til að flýja
eftir, var handsamaður, látinn í
einmenningsklefa, barinn til
óbóta, fluttur í sjúkrahús, tókst að
flýja, komst inn í Vatíkanið og
var loks sendur heim“.
Hann hafðj hrifizt á svipaðan
hátt, nokkrum vikum áður, af tali
tveggja liðsforingja Wingates,
sem voru alveg nýkomnir heim
úr frumskógunum .á Burma og
höfðu margar sögur að segja um
hugrekki og þolgæði brezku her-
mannanna þar. Nú fékk Brooke
loks tækjfæri til að tala við sjálf-
an foringja þeirra: „Eg hafði mjög
gaman af að hitta Wingate", skrif
aði hann. „Upphaflega hafði hann
gegnt störfum í Abyssiníu. en
varð að hætta þar sökum tauga-
áfalls . . . Eg hafði þá verið spurð-
ur að því, hvort ég teldi ráðlegt
að senda hann til Burma, þar sem
hann gæti kannske reynzt gagn-
legur. Eg hringdi til Wavell og
spurði hvort hann kærði sig um
að fá Wingate og hann svaraði
því játandi. Hann reyndist hinn
ágætasti í starfi".
Um kvöldið, þegar Wihgate fór
frá Brooke, hélt hann beint til
Downing Street 10. í sögu sinni
hefur Churchill lýst því, hvernig
hann lét hinn unga stórfylkis-
stjóra borða með sér miðdegis-
verð, enda þótt hann væri { sömu
fötunum og þeim, er hann hafði
komið í heim frá vígstöðvunum,
hvernig honum hafi sjálfum lið-
ið „í návist þessa frábæra „mann-
kosta- og hæfileikamanns" og
hvernig eftir að hafa ákveðið að
taka hann með sér til Ameríku,
hann hafi gefið skipanir um að
ejginkona Wingates — sem enn
hafðj enga hungmynd um heim-
komu manns síns, skyldi vakin af
værum blundi í rúminu sínu í
Skotlandi og flutt til Edinborgar
í veg fyrir einkalestina, sem flytja
T í M I N N, laugardaguriun 21. júlí 1962. —
14