Tíminn - 05.08.1962, Síða 6

OG SKRAFAÐ
OG SKRAFAÐ
„Ótuktarskapur“ og
„illhvitni“.
í vikunni sem leið hafa
st]órnarblöðin kvartað und-
an Tímanum, eins og reynd-
ar oft áður. Aiþýðublaðið hef-
ur ásakað Tímann fyrir ótukt
arskap og Mbl. hefur ásakað
hann fyrir illkvitni,
• í hverju hefur svo þessi
ótuktarskapur og illkvitni ver
ið fólgin?
í fyrsta lagi í því að skýra
frá þeirri staðreynd, að fram
leiðslutjón þjóðarinnar nem-
ur orðið mörgum hundruð-
um milljóna króna vegna
þess, að togararnir hafa ver-
ið stöðvaðir i fimm mánuði
á þessu ári, síldveiðiflotinn
verið stöðvaður í þrjár vikur,
vanreékt hefur verið að auka
nægilega móttökuskilyrði fyr
ir síld á Austfjörðum, verk-
falli hefur verið haldið uppi
hjá járnsmiðum á annan
mánuð og við þetta allt bæt-
ist svo stöðvun síldarsöltun-
arinnar.
í öðru lagi í því, að Tíminn
hefur sýnt fram á, að ríkis-
.*. stjórnin hefði hæglega getað
komið í veg fyrir allar þess-
ar stöcivanir, ef hún hefði
kært sig um, og gert eitthvað
til að afstýra þeim. Þvert á
móti lét hún sér þær vel líka,
sumpart vegna slóðaskapar
síns og stífni og sumpart
vegna þeirrar grundvallar-
reglu stjórnarstefnunnar, að
afstýra verði mikilli eftir-
spurn eftir vinnuafli, því að
þá aukizt kaupgeta almenn-
ings. Þjóðarframleiðslan megi
því ekki vera svo mikil, að
hún skapi mikla eftirspurn
eftir vinnuafli.
Stjórnarblöðin hafa ekki
getað haggað neinu af þess
um frásögnum Tímans, enda
eru þessar staðreyndir öllum
kunnar. Þau hafa því bara
hrópað ótuktarskapur. ill-
kvitni! Svo herfilega er nú
málstað ríkisstjórnarinnar
komið, að fylgismenn henn-
ar kalla það ótuktarskap og
illkvitni að sagt er rétt frá
verkum hennar!
Ríkisstjórnin og fram-
leiðslustöðvanirnar
Enginn dregur í efa hið
mikla tjón, sem hefur orðið
af þeim framleiðslustöðvun-
um, sem nefndar eru hér að
framan. Það skiptir áreiðan-
lega orðið hundruðum millj.
króna. Fyrir þá fjármuni, sem
hér hafa glatazt, hefði, vissu-
lega mátt gera margt og mik
ið til umbóta í þjóðfélaginu.
Þáttur ríkisstjómarinnar
í þessum framleiðslustöðvun-
um dylst ekki heldur neinum,
sem vill sjá hið rétta.
Rlkisstjórnin gat leyst tog
aradeiluna strax, ef hún
hefði viljað veita togaraút-
gerðinni fyrirheit um eðlilega
fyrirgreiðslu. Ríkisstjórnin
| dró þetta hins vegar á fimmta
mánuð, sumpart vegna slóða
skapar og sumpart vegna þess
að hún og hagfræðingar henn
ar létu sér það vel líka, að
B.jArnasftn frá-Vigur,
Mtttthlaa Jtihíianessen,
KyjáUur Konráð SCvtm
Aujdýsingarí Arni öarðar .KrísUruwsun.
ÚibmðsiustjÓr'í: Svvrrir Þúrðarson.
Ritstjdm: Aðalatmti 6.. „ ,
Augtýsingar or afgrtúðsla: Að.dslmti 6. Sími 254SÖ,
Morgunblaðið 1. ágúst 1962
Hverju reiddist viíreisnin, þegar aflalítitS vartS
hjá togurunum?
stjórnin liðkar eitthvað til á
þeirri stefnu, að við eigum
helzt ekki að eiga viðskipti
annars staðar en í Vestur-
Evrópu. Því var alveg óhætt
að halda nokkurri söltun á-
fram vegna væntanlegrar
sölu. Þetta stöðvaði stjórnin
með því að neita síldarsalt-
endum um ábyrgð,
Þetta mál er annars gott
dsemi þess, að v,ið þurfum að
reyna að tryggja okkur mark
aði, sem allra víðast, en ein-
skorða ekki viðskipti okkar
við Vestur-Evrópu, eins og
ýmsa virðist dreyma um. Vit-
anlega þurfum við að auka
viðskipti okkar þar, en það
má ekki verða til þess, að við
vanrækjum framtíðarmark-
aðina, sem eru að skapast í
hinum vanþróuðu löndum,
eða viðskiptin við Bandaríkin
og Austur-Evrópu.
framleiðslan drægist hér sam
an, af ótta við, að góðæri
myndi annars valda of-
þenslu.
Rikisstjórnin gat á sama
hátt leyst síldveiðideiluna
strax með því að endurgreiða
útgerðinni aðeins hluta af
því, sem var tekið r^nglega
af henni í fyrra. Hér fór enn
saman slóðaskapur ríkis-
stjórnarinnar og hræðsla
hennar og hagfræðinga hejip
ar við ofþenslu, ef síldveið-
arnar yrðu miklar.
Ríkisstjórnin gat auðveld-
lega látið stórbæta síldarmót-
tökuna á Austfjörðum, ef
hún hefði farið eftir tillögum
stjórr.ar rikisverksmiðjanna
og látið hefjast fyrr handa
um byggingu síldarverksmiðj
anna á Seyðisfirði og Reyðar-
firði. Enn á ný var það slóða-
skapurinn og óttinn við of-
þensluna, sem drógu mátt-
inn úr athöfnum stjórnarinn
ar.
Verkfall járnsmiða var
beinlínis framkallað af stjórn
inni af hreinum asnaskap eft
ir að jámsmiðirnir og at-
vinnurekendur voru búnir að
ná samkomulagi.
Þeirri staðreynd verður því
ekki haggað, að ríkisstjórnin
á meginsök á framangreind-
um framleiðslustöðvunum.
Stöðvun síldarsöltun-
arinnar
Ofan á allar þær fram-
leiðslustöðvanir, sem eru
greindar hér að framan, bæt-
ist svo stöðvun síldarsöltun-
arinnar, er nú stendur yfir.
Stjórnin ber því við. að ekki
sé búið að selja fyrirfram
meiri síld en búið er að salta.
Vitanlega á að vera óhætt að
salta nokkuð meira en búið er
að selja fyrirfram, einkum ef
Óttinn við kaupgetu
almennings
Hvað er það, sem annars
veldur því, að ríkisstjómin og
hagfræðingar hennar hafa
látið sér framannefndar fram
leiðslustöðvanir vel líka og
eru nú alltaf að klifa á því,
að hætt sé við ofþensiu?
Þetta stafar af því, að aðal
kjami núv. stjórnarstefnu,
viðreisnarstefnunnar, er
þessi:
Kaupgeta almennings má
ekki verða mikil, eftirspurn
eftir vinnuafli má ekki vera
mikil, þá dreifast þjóðartekj-
urnar á of margar hendur og
hér rísa þá ekki upp þau stór-
fyrirtæki og stórkapítalistar,
sem koma eiga. Ef þjóðar-
framleiðslan verður mikil,
eykst eftirspurnin eftir vinnu
afli og almenningur fær aukn
ar tekjur og „viðreisnin" er
horfin út í veður og vind. Þess
vegna verður að halda þjóðar
framleiðslunni innan hæfi-
legra marka— láta hana ekki
verða of mikla.
„Viðreisnarstefnan" hefði
vissulega náð því marki sínu
ag skerða kaupgetuna og tak
marka eftirspurn efídr vinnu
afli, ef skaparinn ht^ði ekki
tekið upp á því að láta koma
til sögu hið rnikla góðæri við
sjávarsíðuna, fyrst sumarsíld
ina í fyrra, síðan vetrarsíld-
ina og svo aftur sumarsíldina
nú, auk ágætis afla bátanna
á öðrum veiðum.
Þetta hefur gert alvarlegt
strik í útreikninga hjá feðr-
um „viðreisnarinnar“. Þess
vegna eru þeir nú eins og í
striði við góðærið — þ.e. að
láta það ekki auka þjóðar-
tekjurnar of mikið!
Stefnurnar tvær
Afstaðan til þeirra fram-
leiðslustöðvana, sem greind-
ar eru hér ag framan, varpar
skýru ljósi á þær tvær megin
stefnur, sem nú takast á í
landinu, stefnu stjórnarflokk
anna og stefnu Framsóknar-
flokksins. Stefna ríkisstjórn-
arinnar er sú, að halda verði
kaupmætti almennings niðri,
svo að þjóðartekjurnar kom-
ist meira en átt hefur sér
stað á fáar hendur og hér
rísi upp stórfyrirtæki og stór
kapítalistar. Mikill vöxtur
þjóðarteknanna getur sett
þessa stefnu úr böndum og
því verður að koma í veg fyr-
ir það. Trú forráðamanna
stjórnarflokkanna er sú, að
fá stórfyrirtæki og fáir fjár-
sterkir einstaklingar munu
reynast þjóðinni bezt forsjón.
Framsóknarflokkurinn trú-
ir hins vegar á einstaklingana
almennt. Hann vill stefna að
því, að þjóðartekjurnar séu
eins miklar og framast er
unnt á hverjum tíma og þeim
skipt þannig, að sem allra
flestir einstaklingar verði
efnalega sjálfbjarga og geti
notið framtaks síns Þannig
telur hann það bezt tryggt,
að haldið verði uppi mark-
vissri framfarasókn á öllum
sviðum. Framleiðslustöðvan-
ir, eins og þær, sem átt hafa
sér stað á þessu ári, eru alger
lega andstæðar stefnu hans.
Frá sjónarmiði hans er ekk-
ert fjarstæðara en strið við
góðærið.
Frysta féð og bænda-
skatturinn
Nokkurt dæmi um það,
hvernig ríkisstjómin vinnur
að því, ag takmarka kaupgetu
almennings úr hófi fram og
algerlega að þarflausu, er
skatturinn, sem lagður var á
bændur á seinasta þingi og
látin er renna í lánasjóði
landbúnaðarins. Skattur
þessi svarar til 2% kauplækk
unar og skerðir kaupgetu
bænda sem því svarar. Hve
algerlega óþarfur þessi skatt
ur er, sést bezt á því, að á
mma tíma nemur ,.frysta“
spariféð í seðlabankanum
orðið mörgum hundruðum
milljóna króna. Það var því
hægt að sjá lánasjóðum
bænda fyrir nægu fé, án þess
að skattleggja bændur. Það
var fyrst og fremst sú stefna
að skerða kaupgetu almenn-
ings, er réði þessari skatt-
lagningu.
Gengislækkun eða
vaxtahækkun?
Úr stjórnarherbúðunum
berast nú þær fréttir, að þar
sitji ráðherrar og sérfræðing
ar á ráðstefnum og þykist sjá
fram á mikla ofþenslu, þrátt
fyrir þær framleiðslustöðvan
ir, sem orðið hafa og raktir
eru hér að framan. Góðærið
er þannig mesta vandhmál
ríkisstjórnarinnar.
Meðal þess, er rætt hefur
verið um ,er að lækka gengið
enn á ný eða hækka vexti.
Hið eina sem þegar hefur ver
ið ákveðið, er að fyrirskipa
viðskiptabönkum að draga úr
útlánum. — Hagfræðingar
stjórnarinnar telja það þó
alveg ónóg. Hvað meira verð
ur gert, er enn óráðið Annar
ótti gerir nefnilega ekki
minna vart við sig en óttinn
við ofþensluna. Það er ótt-
inn við kjósendur. Efling
Framsóknarflokksins í bæj-
ar- og sveitarstjómarkosning
unum síðastl. vor er aðvörun,
sem gerir stjórnarherrana
varkárari en í fyrrasumar.
Ef ekki kemur til nýrrar
gengisisekkunar eða vaxta-
hækkunar nú, er það ein-
göngu að þakka þessum kosn
ingasigrí Fnamsóknarflokks-
ins.
Friáls verzlun
í tilefni af hátíðahöldum
verzlunarmanna nú um helg-
ina, er vert að minnast þess,
að frjáls verzlun er bezt trygg
ing hagstæðra- viðskiptakjara
fyrir almenning, en frjáls
er verzlunin þvUaðeins, að
kaupfélög og kaupmenn geti
háð samkeppni á jafnréttis-
grundvelli.
Margs konar höft .einkum
lánsfjárhöft, standa enn í
vegi þess, að hægt sé ag tala
um fullkomlega frjálsa verzl-
un á íslandi. Með atbeina
lánsfjárhafta er hægt að
hafa mikil áhrif á verzlun-
ina og beina henni meira og
minna þangaö, er síður
skyldi.
Langvarandi verðlagshöft
geta líka oft staðið heilbrigð-
um viðgangi verzlunarinnar
fyrir þrifum og það orðið til
að gera hlut neytenda verri
en ella. Þess vegna má aldrei
halda í verðlagshöft, nema
hægt sé að færa full rök fyr-
ir réttmæti þeirra.
UM MENN OG MÁLEFNS
TÍMINN, sunnudaginn 5. ágúst 1962
.iu:
II!