Tíminn - 20.11.1962, Qupperneq 14

menn, — iðnaðarmenn og konur
— og þið heiðursgestir, sem haf-
ið gert okkur þá ánægju að mæta
hér og leggja þannig enn frekari
áherzlu á þennan merkisatburð,
sem hér er að gerast í dag, —
mín elskaða eiginkopa og kæri
sonur . “
Rosemarie ætlaði að tryllast af
hlátri.
Tækið hélt áfram að tala: „Þeg-
ar við komum saman á þessum
stað stuttu eftir stríðslok, áttum
við ekkert þak yfir höfuðið nema
heiðan himininn . . . . “
„Þetta voru þeir líka með í út-
varpinu", sagði Rosemarie. „Því
kemurðu ekki heldur og leggur
þig? Handleggurinn á mér er orð-
inn stífur.“
„Útvörpuðu þeir því öllu?“
spurði hann.
„Nei . . . ég veit það ekki . . .
já, ætli það ekki samt.“
Hann lagði frá sér flöskuna, en
var búinn með brauðið og pyl'SUna.
Hann settist á legubekkinn og
hlustaði í lwiðslu á sín eigin orð,
en góndi um leið á tækið, eins og
hann sæi sjálfan sig þar.
Rosemarie velti sér á magann
og studdi hökunni á vinstra hné
hans.
„Byrjunin var erfið, og það var
ekki um annað hugsað én að teygja
úr kapalvírnum, en við létum það
ekki nægja, — við teygðum eins
vel úr okkur sjálfum og við fram-
ast gátum . . . “
„Þetta er gott“, sagði Bruster.
Hláturinn í salnum, heyrðist
ekki nema eins og daufur ómur
frá tækinu.
„Er eitthvað bilað?“ spurði
Rosemarie.
„Uss, þegiðu“, sagði hann.
Eftir gengisbreytinguna fór á-
standið að skána. í árslok 1949 ...“
Rosemarie lét sem hún vissi
ekki af segulbandstækinu.
„Nei, hættu“, hvíslaði hann.
„Hlustaðu á þetta!“
„ . . . voru verkamennirnir hér
orðnir sextán hundruð aftur. —
þa ðer að segja: við höfðum einu
sinni áður haft svo marga menn í
vinnu. Það var 1942 . .
Rosemarie lá kyrr. Nú fyrst fór
hún að hlusta. Þarna fæ ég að
vita ýmislegt um starfið hans og
verksmiðjurnar, hugsaði hún. Það
gæti verið nógu fróðlegt. Tölurn-
ar, sem hún heyrði, fóru allar fyrir
ofan garð og neðan hjá henni og
hún hafði ekki nema óljósa hug-
mynd um, hvað hann var að segja.
En hún hlustaði vel og vandlega,
þangað til allt var búið. Ræðan
hafði djúp áhrif á hana. Ef hún
hefði lifað lengi, hefði hún eflaust
átt eftir að gera sér mat úr henni
á sinn hátt. En því var ekki að
heilsa.
Þegar ræðunni var lokið, hélt
bandið áfram að vefjast um spól-
una, og Bruster, sem var í þung-
um þönskum, gerði ekki minnstu
tilraun til að slökkva á tækinu.
Rosemarie fitlaði við alla hnapp
ana og takkana, þangað til tækið
hætti að ganga. Henni var hálf-
kalt. Hún reis á fætur og fór í
bleikan nælonnáttkjól. „Þetta var
ágætt“, sagði hún.
„Fannst þér það?“ spurði hann.
„Alveg ágætt!“ sagði hún.
„Eg taldi f þá kjarkinn,“ sagði
hann. „Hugsaðu þér bara, — sautj
án þúsund manns! Pabbi byrjaði
með tuttugu, og þegar ég tók við
fyrirtækinu, voru þeir þrjú hundr
uð. Svo skall stríðið á. Fyrst gekk
allt vel, og við græddum á því, við
byggðum og byggðum og byggð-
um, en svo . . . og nú eru þeir
sautján þúsund! í hvert skipti,
sem ég geng gegnum verksmiðj-
urnar, finnst mér ég vera staddur
um borð í skipi. Hefurðu nokkurn
tíma ferðazt með mótorbát? Fram
undan liggur sjórinn spegilsléttur
og fagur, en í kjölfarinu sérðu
froðu og iðandi, kvikar öldur. Eg
þarf ekki að segja aukatekið orð.
Eg geng bara í gegn, og þá beygja
þeir sig allir yfir verkið af áhuga.
En maður verður alltaf að vera
vingjarnlegur, murxdu það, alltaf
vingjarnlegur. Maður verður alltaf
að vera vingjarnlegur við hóp
manna. Það má aldrei gera þeim
gramt í geði, — maður verður
alltaf að vera mjúkmáll, segja við
þá það, sem þeir vilja heyra, og
ef maður þarf einhvern tíma að
segja eitthvað, sem búast má við,
að ekki falli í góðan jarðveg, þá
verður það að segjast fallega.
Þetta gerði ég í dag, þegar bygg-
ingin var tekin f notkun. Hlust-
aðu bara .'. . “
Hann ætlaðf að kveikja aftur á
tækinu og leita uppi staðinn.
„Æi nei, ekki aftui?, gamli minn!
Eg er búin að heyra það. Það var
stórkostlegt . . . í alvöru talað . . .
alveg stórkostlegt!“
„Já, ég veit það“, sagði hann.
„Ef maður þarf að setja ofan í við
einhvern, þá verður að gera það
einslega. Maður brosir bara alltaf
framan í hópinn. Þessir menn
treysta_mér, og þeir bera svo mikla
virðingu fyrir mér, að ég veit þú
trúir því ekki. Eg hef aldrei lent í
neinum vandræðum með starfs-
fólkið í mínum verksmiðjum. Og
þó er ekki nema örstutt síðan við
fórum að velja fólk skipulega
til ýmissa starf. Fram að þessu
höfum við bara ráðið það, eins
og það kom frá Ráðningarskrif-
stofunni og allt gengið, eins og í
sögu . . . Þú ert steinhætt að
hlusta á mig. Hvernig stendur á,
að þú ert orðin svona brún?“
„Það hefur verið svo dásam-
legt veður síðustu daga,“ sagði
hún. „Eg fer alltaf ; sund og ligg
í sólbaði."
„Og það sést engin rönd eftir
baðfötin. Þú ert öll jafnkolbrún."
„Eg veit um stað„ þar seci hægt
er að liggja allsnakin í sólbaði.
Hann er bara fyrir konur. Það
22
ætti við þig að komast þangað.
Þar er nóg að sjá.“
„Það er nóg að sjá hér,“ sagði
hann og fitlaði við náttkjólinn
hennar.
„Svona“, svaraði hún. „Hvað
heldurðu, að konan þín segði?“
„Það verður heitur dagur á
morgun,“ sagði hann þreytulega.
„Bretarnir verða eitthvað skrýtn-
ir“.
„Hvað meinarðu?” sagði hún og
færði sig nær honum.
„Við höfum meira en nógán
tíma, ljúfan,“ sagði hann. „Alla
nóttina. Þú getur rétt ímyndað þér
hvort þessir fuglar verða sér ekki
úti um stelpu og skemmta sér
rækilega í Frankfúrt í nótt, — allt
á minn kostnað."
„Hverjir?" spurði hún.
„Umboðsmennirnir mínir,“ sagði
hann.
„Eg þekkti einu sinni umboðs-
mann eða sölumann.“
„Hvaða vitleysa!“ sagði hann.
„Það eru ekki svoleiðis umboðs-
menn, — umboðsmennirnir mfnir.
Eg er búinn að kalla þá hingað
saman víðs vegar að úr heiminum.
Fargjöldin þeirra ein saman kost-
uðu mig hundrað og fimmtíu þús-
und mörk, en það borgar sig samt.
Sumir þeirra eiga einkaflugvélar |
heima hjá sér, — til dæmfs Gof-
frey. Hann varð kolbrjálaður, þeg-
ar ég sagði honum frá Morgen-
thau, — alveg kolbrjálaður. En
hann hafði gott af að heyra það.
Goffrey er rétti maðurinn handa
þér. Þú kynnir áreiðanlega lagið
á honum. Þú ert eins og sköpuð
handa svoleiðis mönnum . . . “
„Er ég ekki sköpuð handa þór?“
spurði hún og lét rifa í augun,
eins og hún hafði séð kvikmynda-
leikkonur gera í bíó.
„Það ertu vissulega," sagði
hann. „Vertu ekki með nein láta-
læti. Það er ekkert á því að græða
En þú heldur þig við jörðina, það
— Nei, en ég var svo fegin,
vegna þess að hann átti sjálfur
enga peninga eftir og það var ótal
margt, sem þurfti að lagfærá á óð-
alinu. Eg hélt, að við gætum að
minnsta ko'Sti lagað eitthvað til,
svo að ég gæti boðið ungu fólki
á mínum aldri heim, og ég hugs-
aði mér, að hann hefði gott af því,
að það kæmi fólk stundum, hann
myndi þá ekki drekka svona mik-
ið. En hann sagði mér, að hann
væri bara fjárhaldsmaður minn
og að við gætum ekki fengið eyri
— að minnsta kosti ekki hann —
fyrr en ég væri orðin tuttugu og
eins árs. En þar sem við hefðum
orðið að bíða í fjögur ár, spurði
ég hr. Chudleigh, hvort hann vildi
ekki koma til okkar, svo að ég
gæti talað almennilega við hann.
Mér fannst svo bjánalegt að eiga
stórfé og hafa þó ekki ráð á neinu,
sem mig langaði til. Og hr. Chud-
leigh kom og útskýrði allt fyrir
mér. Hann sagði, að ég gæti fengið
ákveðna upphæð á ári handa
sjálfri mér, ef ég óskaði þess, en
frændi minn gæti ekki fengið
neitt nema það, sem fæði mitt
kostaði hann. Og svo þegar hann
var að fara aftur, vorum við ein
í forsalnum fáeinar mínútur, og þá
sagðj hann við mig: „Þér eruð í
einkennilegri aðstöðu, ungfrú
Pendleton. Faðir yðar gerði
frænda yðar að fjárhaldsmanni
yðar, þar til þér verðið myndugar,
en þar eð hann er yðar eini ætt-
ingi, er hann einnig erfingi yðar,
þangað til þér giftist. Gleymið
þv£ ekki, væna mín.“
— Sagðir þú frænda þínum frá
því, sem lögfræðingurinn sagði? j
— Nei, einhvern veginn kunni
ég ekki við það . . .
— Og hvað ertu gömul núna?
— Eg verð tuttugu og eins árs'
þann fyrsta júní. Það dimmdi yfir
svip Horatiu. — Eg vildi óska, að
ég ætti ekki að erfa þessa pen-
inga!
— En ef það er satt, er þetta
mikið fé og þú ert ríkur erfingi,
góða mín.
— Já, ég veit það. En það er
ekki vitund skemmtilegt að vera
ríkur erfingi, ekki sízt þegar mað-
ur er svona hversdagslegur eins
og ég er, og ég á bara einn ætt-
ingja — frænda, sem sagði mér,
hvað ég væri ljót og heimsk í
hvert skipti sem hann var ölvað-
ur.
— Pú! Það skiptir engu, allir
karlmenn drekka sig fulla. Og ertu
nokkuð ljót? Taktu af þér hatt-
inn og seztu hérna, svo að ég geti
virt þig fyrir mér.
Horatia hlýddi og settist við
arininn.
— Lítið andlit — sagði lafðin —
sumir myndu kalla það aristókrat-
iskt, . . . blá augu, ljóst hár . . .
— Þér eruð of vingjarnlegar.
Það er kallað músgrátt, held ég.
— Hver hefur sagt það.
Horatia blóðroðnaði. — 0 . . .
vinur frænda míns. t Hann hefur
búið á Newcross um tíma.
Roðinn og feimnin fór ekki fram
hjá lafði Wade.
— Svo að hann vildi fá þig
fyrir konu, sagði hún blátt áfram.
— Ha?Já. Horatia sagði henni
allt af létta. — Eg hafði næstum
ákveðið að játast honum og hefði'
sennilega gerty það, ef ráðskonan
okkar, frú Turney hefði ekki sagt
mér, hvað William heyrði . . . að
frændi minn og vinur hans ætluðu
að skipta milli sín peningunum,
þegar ég væri gift honum.
— Og þér hefur brugðið í brún?
— Já. Eg er hrædd um, að ég
sé dálítið rómantísk.
— Efalaust, sagði lafðin þurr-
lega.
— En hafi ég verið rómantísk
í gærkvöldi, sagði Horatia hressi-.
MARY ANN GIBBS: SKALDSAGA
ERFINGINN
lega — þá er ég það ekki lengur.
Og ég vil ekki, að þér haldið að
það sé vegna vinar frænda míns,1
að ég flúði. Það var vegna þess,'
að ég var hrædd um, að ef ég yrði
kyrr á Newcross, en neitaði að
giftast kafteininum, þá myndi ég
verða fyrir . . . ja, verða fyrir
slysi, svo að frændi minn fengi^
alla peningana.
— Það er sennilega létt ályktað.
Hann virðist einskis svífast. Áttu
aðra ættingja?
— Nei. Faðir minn átti aðeins
einn bróður, Edward Pendleton,
og hann fór til Indlands fyrir
fjöldamörgum árum og þar varð
tígrisdýr honum að bana. Það var
að minnsta kosti sagt. Enginn hef
ur heyrt neitt frá honum árum
saman.
— Ep hvað hyggstu fyrir? Hvert
hefurðu hugsað þér að fara?
— Eg skal játa, að ég veit það
ekki almennilega. Frú Turney
stakk upp á, að ég leitaði uppi hr.
Chudleigh, segðj honum allt af,
létta og bæði um vernd hans, en
ég er hrædd um, að hr. Chudlelgh
myndi telja það skyldu sína að,
senda mig heim aftur og héldi j
bara, að þetta væri allt hugarburð
ur úr mér. Og þá datt mér í hug
að reyna að fá s arf í London, hjá
góðri fjölskyldu helzt hjá
kaupmannsfjölskyldu Það er að
segja . . — Þá greip gamla
frúin glottandi fram í.
— Og þá komstu til mín? sagði
hún. — Eg skil. Nú, nú maðurinn
minn var kaupmaður og ekkert
slæmur maður samt. Hann aflaði
mikils fjár á sínum tíma, og hefði
ég ekki gætt að, hefð; hann eyttl
því líka. En ég neyddi- hann til
að lifa sparlega. Fólk segir, að
ég sé nízk, en mér er sama, hvaðj
er sagt um mig. Orð skaða mig!
ekkert, og enn á ég peningana
mína. Hún leit á Horatiu slægðar-!
augum. \ |
— Eg held meira að segja, aðj
það, sem þú hefur sagt mér, sé
satt, en ég get ekki verið viss um
það, og ég býst ekki við, að þú
getir sannað það.
— Frú Simmons hér á hótel-
inu þekkir mig, svaraði Horatia
hikandi. — En ef hún þekkir mig
aftur, sendir hún ugglaust frænda
mínum boð um það.
— Þess vegna er bezt, að hún
viti ekkert um þetta Lafðin horfði
aftur rannsakandi á Horatiu. Hún|
var vön að dæma verzlunarfélaga
eiginmanns síns sáluga, og hún
taldi sig góðan mannþekkjara.
Hún áleit, að þessj unga stúlka
væri of heimsk til að geta spunn-
ið söguna upp. Það var merkilegt,
hvað heimska og heiðarleiki fer
oft saman, hugsaði hún. i
. — Eg skal taka þig með tilj
London, sagði hún skyndilega. !
— Og þú getur leikið hlutverk
þjónustustúlku minnar á leiðinni.
Eg er slæm af gigt og þarfnast
hjálpar til að komast upp í vagn
og niður úr honum. Eg skal borga
þér fyrir með þvi að gefa þér piat
og húsnæði, en þú verður að sjá
um önnur útgjöld þín, Þegar við
komum til heimilis míns í Bounty
Street, getum við talað um. hvað
við gerum þá.
Nú heyrðist í þjónum fyrir
framan, frammi á ganginum, og
lafði Wade sendi Horatiu inn í
svefnherbergið. — Enginn sér þig
þar inni, sagði hún. — Og þú getur
sofið í stól við arininn í nótt. Eg
geri ráð fyrir, að ég leggi mig í þá
hættu að verða myrt og rænd, og
því ætla ég að taka fram 'Strax, að
ég hef aldrei mikla peninga með-
ferðis á ferðalögum.
Horatia roðnaði undir hörkuleg-
um orðum lafðinnar, en hún af-
sakaði frúna með, að það væri í
sjálfu sér eðlilegt, að hún væri tor-
tryggin, og síðan fór hún inn í
svefnherbergið,
Hún tók fram það, sem lafði
Wade þarfnaðist fyrir nóttina, og
meðan hún var að því, heyrði hún,
að lagt var á borð í nerberginu
við hliðina Hún fann indælan jlm
af steiktu kjöti og lauk, og það
kom vatn í munninn á henni. Svo
heyrði hún þjóninn spyrja, hvort
herbergisþerna hennar ætti að
snæða með frttnni.
— Auðvitað ekki, svaraði Lafði
Wade, en þegar hann var að ganga
14
T f M I N N, þriðjudagurinn 20. nóv. 1962.