Tíminn - 13.06.1963, Blaðsíða 7

Útgefsndl: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjórl: Tómas Arnason. — Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Auglýs-
ingastjóri: Sigurjón Davíðsson. Ritstjórnarskrifstofur í Eddu-
húsinu, símar 18300—18305 Skrifstofur Bankastræti 7: Af-
greiðslusími 12323 Auglýsingar, sími 19523 — Aðrar skrif.
stofur, sími 18300. — Áskriftargjald kr. 65.00 á mánuði innan
lands. í lausasölu kr. 4.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f. —
Sanngirni verður að
ráða í kjaramálunum
Um margra mánaða skeið hafa nær allir kjarasamn-
ingar verið lausir og verkföll því getað blossað upp þá og
þegar. Þetta er algerlega óviðunandi ástand og sýnir
glöggt það öngþveiti, sem ,viðreisnarstefnan‘ hefur valdið.
Þessi mál eru nú loks að komasr. á það stig, að viðræður
eru að hefjast milli nokkurra verkalýðsfélaga og atvinnu-
rekenda. Það eru félögin norðanlands, sem ríða á vaðið
að þessu sinni. Einhver drungi og deyfð er komin í verka-
Jýðssamtökin í Reykjavík, svo að þau sinna orðið kjara-
haráttunni miklu minna en áður.
Það skiptir þjóðina miklu máli, að báðir aðilar, verka-
lýösfélögin og atvinnurekendur, sýni sanngirni í þeim
viðræðum, sem nú eru að hefjast.
Helgi Bergs, ritari Framsóknarflokksins, benti rétti-
lega á það í útvarpsumræðum fyrir kosningarnar, „aó
það dyldist engum hugsandi manni að kaupgjald og af-
urðaverð yrði að hækka eftir þá dýrtiðarbylgju, sem orð-
in er, og hlyti að hækka“. Sem betur fer, er líka afkoma
atvinnuveganna þannig, að þeir eiga að geta borið tals-
verða hækkun, einkum þó, ef vexUrnir yrðu lækkaðir.
Atvinnurekendur geta því komið verulega til móts við
verkalýðssamtökin og þeir eiga að gera það strax eða
áður en kapp og stífni kemst í viðræðurnar. Hér borgar
sig ekkert nurl, líkt og hin illræmdu 3%, sem atvinnu-
rekendur buðu vorið 1961.
Jafn eðlilegt og nauðsynlegt og það er, að atvinnu-
rekendur sýni þannig sanngirni, þurfa verkalýðssamtök-
in einnig að halda á málum á sama hátt. Þau mega t. d.
ekki halda fast í kröfur, sem hægt. er að sýna fram á, aö
eru atvinnuvegunum ofvaxnar að svo stöddu.
Afstaða ríkisstjórnarinnar getur að sjálfsögðu ráðið
mestu um það, hvort þær viðræður. sem nú eru að
hefjast, bera skjótan árangur eða leiða til verkfalla. Það
mvndi t. d. bæta mjög aðstöðu atvinnurekenda tiJ samn-
mga, ef ríkisstjórnin léti nú koma til framkvæmda ba
vaxtalækun, sem hún boðaði fvrir meira en án
Það myndi hins vegar torvelda miög samkomuiag. ef rík
isstjórnin fylgdi nú sömu stefnu og vorið 1961, þegai
hún hvatti atvinnurekendur til sem mestrar óbilgirni.
Lausn þessa máls veltur vissulega öðru fremur á bví, ao
i ikisstjórnin sýni sanngirni og hjálp ul að leysa vandann
Farísear
Það er vissulega að bæta grau otan á svart, þega/
Mbl. fer að hæla sér af því í forustugrein i gær, að
stjórnarblöðin hafi ástundað miklu heiðarlegri málflutn
jng en blöð Framsóknarmanna í kosnmgabaráttunni. Blöð
Eramsóknarmanna hafi beitt fölsunum og hagað sé)
ósæmilega á annan hátt.
Hér birtist enn einu sinni fariseinn, sem þykist betn
en aðrir menn. þó hann sé brotlegastur sjálfur. Mbl. hefur
oxt komizt langt í ósæmilegum og ósmekklegum málflutn
ingi en þó aldrei líkt, því og nú Eiti dæmi þess er þaö
hvernig það réðist á skömmtunarkerfið, sem var hér s
árunum 1947—’49, og reyndi að eigna það Framsóknai
mönnum, þótt það væru Sjálfstæðismenn, er veittu þv.
forstöðu, og það vær' bein afleiðine af stjórnarháttum
Óiafs Thors og kommúnista á nýsköpunarárunum.
Ritstjórum Mbl nægir auðsjáan'eea ekki að falsa stáð
reyndir. Þeir eru einnig farisear. Sú manntegund hefur
réttilega verið mest fordæmd bæði fyrr og síðar.
Stórmerk yfirlýsing Kennedys
RáÖstefnu þríveldanna í Moskvu vertfur veitt mikil athygli.
KENNEDY
SÍÐAST LIÐINN mánudag
flutti Kennedy forseti, við há-
skóla'hátíð í Washington, ein-
hverja þá snjöllustu ræðu, sem
hann hefur haldið síðan hann
varð forseti. Ræðan var ekki
aðeins vel samin, heldur bar
augljóst vitni um mikinn og
hugrakkan stjórnmál'amann.
Eftir þessa ræðu má Kennedy
vænta þess, að hann verði fyrir
miklum árásum af hálfu stjórn-
arandstæðinga og einnig muni
hann sæta gagnrýni margra á-
hrifamikilla flokksbræðra
sinna. Hitt vei'ður hins vegar
að vona, að honum takist að
fylkja bæði meirihluta þings
og þjóðar að baki sér.
RÆÐAN, sem Kennedy flutti,
fjallaði um viðræðurnar um
bann við kjarnorkusprenging-
um. Viðræður um þessi mál
hafa nú staðið yfir í marga
mánuði á ráðstefnu, sem hefur
verið haldin í Genf á vegum
Sameinuðu þjóðanna. Frá því
ráðstefnan hófst, hefur talsvert
miðað í samkomulagsátt, en
seinustu mánuðina hefur þó
lítið þokað áleiðis. Einkum hef-
ur verið deilt um hvernig hátta
skuli eftirliti með því, að bann-
ið við kjarnorkusprengingum
verði haldið. Rússar hafa helzt
ekki viljað neitt eftirlit, en
Bandaríkjamenn og Bretar
hafa viljað hafa það sem strang
ast. Það hefur hins vegar gert
Bandaríkjamönnum mögulegt
að sláka til, að stöðugt hafa
verið að koma til sögunnar nýj
ar aðferðir og tæki til að auð-
velda umrætt eftirlit. Eftir
langt og mikið þóf, tókst að fá
Rússa t:l að fallast á, að farnar
væru þrjár eftirlitsferðir á ári
ti.l að fylgjast með því, hvort
sprengingar hefðu átt sér stað.
Bandaríkjamenn hafa hins veg
ar talið nauðsynlegi, að eftir-
litsferðirnar yrðu sjö á ári, en
voru upphaflega með 20—30
Margt bendir til, að auðið
verði að ná samkomulagi um
bann við kjarnorkuspienging
um, ef hægt verður að jafna
þetta bil milli þriggja og sjö
eftirlitsferða.
Þetta bil getur hins vega)
orðið örðugt að jafna. Rússar
eru sagðir eiga erfitt með all
ar tilslakanir, því að þær geti
bætt áróðursaðstöðu Kínverja,
er munu telja þær undanláts-
semi við kapítalistísku ríkin.
Hins vegar er talið vafasamt.
að Kennedy fái samþykktan
samning í öldungadeildinni, el
gert verður ráð fyrir færri en
sjö eftirlitsferðum. Líklegt
þykir, að republikanar og all
margir flokksmenn Kennedy
.myndu greiða atkvæði gegn
slíkum samningi. Sú skoðun
virðist jafnvel vera að magn
ast í öldungadeildinni, að bezt
sé að komast hjá öllum samn-
ingum við Rússa um þessi mál.
því þeir muni reyna að svíkja
gerða samninga, ef til komi.
ÞAÐ sem hér hefur verið
rakið, skýrir nokkuð aðstöð
una eins og hún var, þegar
Kennedy flutti áðurnefnda
ræðu sína. Frá þvj sjónarmiði
verður að vega og meta efm
hennar.
Meginefni ræðu Kennedys
var á þá leið, að hann hefði i
íyrsta lagi ákveðið, að Banda-
ríkin lýstu yfir því, að þau
myndu ekki framar fram-
kvæma kjarnorkusprengingar,
sem hefðu áhrif á andrúmsloft-
ið, nema önnur ríki hefðu orð-
ið uppvis að slíkum sprenging-
um. í öðru lagi lýsti Kennedy
svo yfir því, að fyrir frum-
kvæði stjórna Bandaríkjanna
og Bretlands, hefði náðst sam-
komulag um það við stjórn
'Sovétríkjanna, að þessi þrjú
ríki efndu til ráðstefnu, er yrðj
haldin í Moskvu j næsta mán-
uði, þar sem reynt yrði til
þrautar að ná samkomulagi
milli þessara ríkja um algert
bann við kjarnorkusprenging
um.
Meðal stjórnarandstæðinga i
Bandaríkjunum, hafa þessar
yfirlýsingar Kennedys þegar
sætt verulegri gagnrýni, og
ýmsir flokksbræður hans hafa
látið í ljós, að hann sæki þetta
mál of fast, því að Rússum sé
illa að treysta. Margir landar
hans hafa hins vegar lýst yfir
fullum stuðningi við hina ein-
dregnu viðleitni hans í því að
reyna að afstýra þeirri hættu,
sem felst í áframhaldandi
kjarnorkusprengingum.
KENNEDY hefur auðsjáan-
lega gert sér vel ljóst fyrir
fram, að afstaða hans myndi
sæta gagnrýni heima fyrir. í
ræðu sinni vék hann fyrst að
þeirri hættu, sem fýlgt gæti á-
framhaldandi kjarnorkuspreng
ingum, og hve nauðsynlegt
væri því að ná samkomulagi
um bann við þeim. Síðan vék
hann að því, hvort hægt yrði
að ná samkomulagi við Rússa
um slíkt bann. Hann lýsti sig
eindregið mótfallinn hinu
kommúnistiska skipulagi
þeirra, en sú andstaða gerði
hann ekki blindan fyrir hæfi-
leikum rússnesku þjóðarinnar,
hinum miklu framförum, sem
hefðu orðið í Sovétríkjunum á
ýmsum sviðum, og þeim mann-
dómi, sem Rússar hefðu svo
oft sýnt. Engin þjóð hefði verið
eins illa leikin i seinustu styrj-
öld og Rússar, en þéir hefðu
misst um 20 milljónir manna
og þriðjungnum af byggilegu
landi þeirra hefði verið breytt
í eins konar eyðimörk. Annað
tjón varð eftir þessu. Engin
þjóð hefði því betri skilyrði
til að gera sér ljósar hættur
kjarnorkustyrjaldar en Rúsar.
því að þeir þekktu hörmungar
styrjaldar svo vel af eigin raun.
Valdhafar þeirra myndu gera
sér þess fulla grein, að eyði-
legging kjarnorkustyrjaldar
yrði margfalt meiri en eyðilegg
ing seinustu styrjaldar var.
Hér skipti það ekki mestu máli
hvaða stjórnmálaskipulagi
menn fylgdu, því að það væri
sameiginlegt hagsmunamál
allra, að komið yrði í veg fyrir
eyðilegging kjarnorkustyrjald-
ar. Það væri kommúnistum
sama hagsmunamál og kapi-
talistum — það væn hagsmuna
mál allra, sem vildu lifa. Því
mætti vantrú eða ótrú á stjórn-
skipulagi eins lands ekki úti-
loka það, að reynt yrði að ná
samkomulagi um að hindra
kjarnorkustyrjöld, en fyrsta
sporið í þá átt væri að ná sam-
komulagi um bann við kjarn-
orkusprengingum.
KENNEDY rakti stórum ýt
arlegar nauðsyn þess, að stór-
veldin reyndu að stöðva víg-
búnaðarkapphlaupið Sam
komulag um það þyrfti engu
að breyta um stjórnskipulag
landanna og samkeppnjn milli
kommúnismans og lýðræðisins
gæti eftir sem áður haldizt á-
fram á friðsamlegum grund
Framhaln 13 <iðu
TIMIN N, fimmtudaginn 13. júní 1963 —
7