Tíminn - 29.06.1963, Blaðsíða 6

Bjarnadóttir
frá ökrum
Ég vátja þín, æsfca, um veglausan
mar,
eims og vinar á horfinni strönd.
Ég man það var vor, þegar mætt-
úmst við þar,
þá var morgunn um himin og
iönd.
(Þorsteinm Erlingsson).
t>að var um vor, að ég sá Sigur-
björgiu Bjamadóttur fyrst, svo að
ég muni eftir. Það var í bemsku
miinni í Skutulsey á Mýrum, en
Ihún var þá ung koma að Ökrum,
og víst var þá morgunn um himin
og lönd“. Og minningin um þessi
Jcynni mín við Sigurbjörgu og önn
ur kynni tnín við hana á þeúm
tímia, veldur því, að enn þá bjart-
ara er en ella yfir æskiuminning-
i>m mínum. Fyrir hugsikotssjónum
mínuim er rómantískur ljómi um
mafn hennar og persónu, og minn-
ingin um hana er tengd svo mörgu
af því hugþek'kasta og fegunsta,
sem ég hef kynnzt, að ég get ekki
látið hjá líða að mlhnast hennar
mokkruim orðum. Mér finnst þó
vera ærinn vandi á hijndum að
s.krifa þannig að hæfi þeirri ágætu
og sérstæðu persónu.
Sigurbjörg Bjarnadóttir var
fædd þamn 13. marz 1884, að fs-
leifsstöðum í Hraunhneppi, Mýra-
sýslu, dóttir hjónanna Sólrúnar
Jónsdóttur, sem vár ættuð úr
Þykkvabæ í Rangárvallasýslu, og
Bjama Snorrasonar Stefánssonar
frá Skutulsey á Mýruim. Þau hjón
in Sólrún og Bjarni fluttu skömmu
eftir að Sigurbjörg fæddist, frá
ísleifsstöðum að Akratungu í
Ilraunhreppi, en báðir þessir bæir
sem nú eru komnir i eyði, voru
í svonefndu Akraplássi og voru
hjáleigur frá höfuðbólinu Ökrum.
Bjarni, faðir Sigurbjargar, dó
árið 1889, er Sigurbjörg var að-
eins 5 ára' gömul. Stóð þá Sólrún
móðir hennar; ein með 3 böm sin,
— auk Sigurbjargar Ástríði 7 ára,
og Bjarna, sem var þá á þriðja
ári. Bjami var við sjóróðra á Suð-
urnasjum á vetrarvertíð, er hann
véiktist og dó, en hann stundaði
jafnan sjóróðra þar á vetrarvertíð
vra og á vorvertíðum stundaði
hann sjósókn frá Ökrum, vegna
lítils jarðnæðis og þar af leiðandi
lítils bústofns.
Bjarni var talinn mikill atgervis
maður og atorkumaður, einkum til
sjósóknar. Hann mundi hafa haft
hugboð um, að hans mundi ekki
njóta við lengi. Er hann fór til
sjávar í byrjuu vetrarvertíðar árið
1889, fór hann að Staðarhauni,
en þar bjuggu þá hjónin frú Elín-
borg Kristjánsdóttir frá Skarði og
séra Jónas Guðmundsson, en hjá
þeim hafði Bjami verið í vinmu-
menmisku. Bað hann þá frú Elín-
borgu um að taka Ástríði, dóttur
hans, í fóstur, ef hann kæmi ekki
aftur heim, en frú Elínborg, sú
alþekkta höfðingskona, tók Ástriði
í fóstur, og ólst Ástriður upp hjá
þeim prestshjónum, fyrst að Stað-
aihrauni og síðar að Skarði á
Skarðsströnd. Eg hef ekki neinar
heimildir fyrir því, hvort Bjarni
gerði slíkar ráðstafanir viðvíkjandi
Sigurbjörgu, en að Bjarna látnum.
var hún tekin í fóstur að ÖkruT.
til hjónanna Sveinbjargar Halldórs
dóttur og Sigurðar Benediktssonar,
hreppsitjóra, og ólst hún þar upp
eftir dauða föður síns. Og er senni
legast, 'að Bjarni hafi verið búin
að tala ,um það við þau hjón áður
en hanú fór sína síðustu ferð ....
Sigurður hreppstjóri var ríkur
bóndi og var heimili þeirra hjóna
með miHum höfðingsbrag. Þar ólst
Sigurbjörg upp við hin beztu kj'ör
og atlæti, enda áttu fósturforeldr-
ar hennar enga dóttur ’ og aðeins
emn sun.
Árið 1901, er Sigunbjörg var 17
ára að aidri, fór hún til Reykja-
víkur til saumanáms. Þar „gerði
hún lukku“ eins og það var nefnt
á þeim árum. Mér hefur verið sagt
eftir saimitíimafólki hér, að hún hafí
þá verið talin fríðasta stúlkan í
Reykjavík og víst
ir menn urðu hrjfnir henni oí!
sóttu eftir ástiim heíinar; Þá kýnni
ist hún manmi sínuim, Claes Hah-
sen, bakara, sem var glæsimenni
og talinn ágætismaður í hvívetna.
Harnrn var sonur Oluí Hansen, hatta
makara, sem yar norsikur að ætt,
og Jónínu Jónsdóttur, Pálssonar,
prófasts í Hörgsdal á Síðu.
Þau Siigurbjörg og Claes Hansen
stofnuðu heimili í Reykjavík árið
1903. Síðar fluttu þau til Ólafsvík
ur, en þaf tók Hansen að sér for-
stöffu brauðgerðarhúss, sem ‘Einar
Markússon, kaupmaður og útgerð
armaður, stofnaði þar. Sambúð
þeirra varð ekki löng, því að Claes
veiktist, þannig að hann varð að
hætta störfum, veturinn 1908—
1909 og varð að fara á Vífilsstaða
hælið og fór siðar til Noregs ti'l
frændfóliks slns þar og dó þar árið
1915. En Sigurbjörg fór árið 1909
að Ökrum og gerðist þar bústýra
hjá Jóni Sigurðssyni, fósturbróður
sínum, sem tekið hafði þar við
búi að föður sínum iátnum. Þau
Sigurbjörg og maður hennár eign-
uðust 2 syni, Oluf, sem dó á banns
aldri, og Jón, sem er búsettuf í
Reykjavík. ........
Sigurbjörg var á Ökrum hjá Jórii
Sigurðssyni til ársins 1931, en þá
fluttu þau að Sikutulsey á Mýrum,
en þar bjó Jón til dauðadags árið
1936. Þá tók sonur Sigurbjargar
Jón Hansen, við búi þar og var
Sigurbjörg bústýra hjá honum, þar
Ul hann hætti búskap af heilsu-
farsástæðum árið 1950, en þá flutt
ust þau til Reykjavíkur og héldu
þar heimili saman, þar til Sigur-
björg andaðist þann 7. maí s.l.
Einn dreng tók Sigurbjörg tll
fósturs, Tómas Rögnvaldsson,
frænda sinn, sem nú er tvítugur.
Hún tók hann til sín í Skutulsey
á fyrsta eða öðru ári hans og ól
hann upp að öllu leyti. En hjá
henni voru auk þess oft börn og
unglingar tU sumardvalar, bæði
að ökrum og í Skutulsey, og öll-
um þessuim börnum reyndist hún
mjög vel eða sem bezta móðir, og
hafa 3 þeirra- eða bræðurnir Egill,
Grétar og Victor Strange óskað
eftri því við miig, að minniast henn-
ar fyrir á.gæta uimönnun, er þeir
dvöldu hjá henni. En það voru
ekki eingöngu þeir, sem dvöldu
á heimili hennar, börn og fullorðn
ir, sem minnast hennar cneð þakk-
læti. Eftir því, sem ég bezt vei't,
var hún dáð af öllum, sem kynnt-
ust henni á lífsleiðinni. Kom þar
margt 141. Hún var glæsileg kona
í útUti og göfugmiannleg ásýndum
og hún hafði mikla og sérstæða
persónutöfra, sem ' örðuigt er að
lýsa. Góðvild hennar og ástúð til
allra, jafntmanna og málleysingja,
sem hún komst í kynni við, var
einistök og aldrei heyrðist hún hall
mæla nokkurri manneskju, en góð
látlega Hmni átti hún í ríkum
mæli. Heimili hennar var jafnan
annálað fyrir gestrisuj og geta
margir borið um það, og ekki sízt
þeir, sem ólust upp á bæjunum
kringum hana í sveitinni, og er
mér kunnugt um ýmsa slika, sem
töldu sig standa í mikilli þakkláts-
skuld við hana og héldu vináttu
við hana og órofatryggð til ævi-
loka bennar.
Sigurbjargar er sárt saknað af
einkasyni hennar, Jóni, þeim
ágæta dreng, en þau mæð'gin voru
ætíðmjög samrýmd og þetta einka
barn hennar var sem augasteinn
ennar. Þá er og fóstursonurinn,
mas, sem saknar ágalrar fósjlxr
óður, sem reyndist hjinum sjjm
sönn móðir í hvivetna. Nefna má
og Steinunni Helgadóttur, sem
kctn til Sigurbjargar um ferming-
araldur og var hjá benni ætíð
eftir það, og annaðist hana af mik-
illi kostgæfni, eftir að hún (Sigur
björg) var farin að heilsu síðustu
tvö æviárin.
Mér finnst allt tómlegt eftir að
Sigurbjörg er horfin af sjónarsvið
inu. Hún unni öllu fögru, þar á
meðal fögrum ijóðum, og Ijóð það
eftir Þorstein Erlingsson, sem ég
vitna í í upphafi hér að framan,
var eitt af uppáhaldsljóðum henn
ar. Hún hafði mlkinn á'huga fyrir
dulrænum efnum og virtist hafa
nobkra hæfileika í þá átt, og að
koma til hennar og tala við hana
var stundum eins og að hverfa inn
í hulduheima.
Ég enda þetta með hluta af
bréfi, sem ég sendi henni eitt
sinn, er hún bjó í Skutulsey, og
finnst mér sú kveðja enn geta átt
við að nokkru leyti:
Hugsa ég til þín með hækkandi
sól,
er heyri ég vorboðans óma.
Ég minnlst þín einnig um miðs-
vetrarjól
við máttuga hátíðarhljóma.
Ég kvaddi þig síðast við síð-
surnars hag
á sólibjörtum, geislandi degi;
er hoUvættir léku sitt ljúfa lag
í lofti, á láði og legi.
Þá blasti hún við fögur, hin
mæra mynd,
er mér var æ ríkust í sinni,
er umvafin sænum við ljósvak-
ans Und
líða mun aldrei úr mmni.
Það er hin iðgræna unaðsey
í yndi þar dísir vaka.
í hólnum symgur þar huldumey,
í heiði þar svanir kvaka.
Gullbrúðkaup
Góðs skal minnast á góðum
degi, heyrði ég einhvem tíma
sagt, og alla daga er gott góðra
að minnast. Sérstaklega mun flest'
um ljúft að mmnast góðra granna.
Fyrir tæpum tveimur áratug-
um átti ég því láni að fagna, að
kynnast þessum heiðurshjónum,
sem margir munu minnast í dag.
Bæði nær og fjær og enginn að
öðru en góðu. Þessi mætu hjón
eru Guðný Guðjónsdóttir og Frið-
björn Þorsteinsson, bóndi, Vik,
Páskrúðsfirði. Þar hafa þau búið
í rúm fjörutíu ár. Þangað fluttu
þau frá Flögu í Breiðdal.
Friðbjörn er vel greindur mað-
ur og hefur gegnt mörgum trúnað
arstörfum fyrir sveit sína. Hann
er einn af stofnendum Kaupfélags
Stöðfirðinga og hefur setið í stjórn
þess síðan. Friðbjörn er búmaður
mikill og góður bóndi, áyallt fyrst
ur út að morgni og síðastur inn
að kvöldi, þótt á áttræðisaldri sé.
Eg veit, að hann þakkar sinni
góðu konu, sem ávallt hefur stað-
ið við hlið hans á hinu mann-
marga heimili þeirra hjóna. Gott
er allt þetta, en meira er þó um
vert hina frábæru mannkosti þess
ara hjóna, góðvild og greiSvikni
við hvern, sem er. Og þeirra
miklu heimilisprýði og gestrisni.
Gott er að minnast þess líka við
þetta tækifæri, að öll börn þess-
ara ágætu hjóna, átta að tölu,
sjö synir og ein dóttir, hafa erft
eðliskosti foreldra sinna. Og nú
þegar þau eru komin til Reykja-
víkur til að vera hjá börnum sín-
um þennan dag, veit ég, að börn,
tengdabörn ;og öll barnabörn sam
gleðjast þeim á þessum merkis-
degi. Og þakka þeim allar ánægju
stundir heima í firðinum fagra,
með fjallahringinn bláa.
Ég þakka þessum góðu hjónum
fyrir mig
SKIPÁIITG€R» RIKISINS
H8s» Baldur
fer til Króksfjarðarness, Skarð-
stöðvar, Iljallaness og Búðar-
dals miðvikudaginn 3. júlí. —
Vörumóttaka á þriðjudag.
lögfræðiskrifstofan
SðuaiSarbanka-
bFjsinu, IV. hæð
Vilhjálmur Árnason. hrl.
Tómas Arnason, hdt.
Símar 24635 og 16307
TÍGULGOSINN
- nýtt skemmtirit -
kemur út um helgiina.
Þar býr þú enn við hin björtu
sund,
broshýri, hugstóri svanni;
með heiðan svip og höfðing
lund,
hugþekk sérhverjum manni.
Svo sendi ég þér kveðju og sé
þig í önd
á sólroðnum völlunum Braga.
Fögur verði þín framtiðarlönd
og farsæl þín ókomna saga.
Jón HallvartJsson.
og mína og bið þeim allrar bless-
unar á ókomnum árum.
Sveina Lárusdóttir.
í hálfa öld þið hafið með heiðri
saman gengið
á hamingjunnar brautum og
öðrum gæfu veitt.
Þá ástúðlegu hlýju hjá ykkur hef
ég fengið,
sem aldrei mun ég gleyma, en
þakka djúpt og heitt.
Um bjarta sumardaga ég dvaldi
í ykkar ranni,
sem dýrar perlur geymi það allt,
er hlaut ég þar.
Virt og elskuð bæði þið drýgið
dáð með sanni,
í dagsins stóru önnum til heilla
og blessunar. -
Og gullið sama krýnir nú brúð-
kaupsdaginn bjarta
og blómadísir vorsins hér flétti
ykkar krans.
Um all'a framtíð gæfan, þess ós'ka
ég af hjarta,
sé ykkar leiðarstjarna í fegurð
, ,,t icBerleikans.
Sonarsonur.
Avon hjólbarðar
seldir og settir undir
Viðgerðir
-ÞJONUSTAN
Múla við Suðurlandsbraut
Sími 32960.
Létt og
bægileg
Handslátiuvél
• Stillanlegir og
sjálfbrýnandi
hnífar
• Leilcur í kúlu
legum
rna
ouniiiuiuinmiiumHiiiiHitmimimfiiiiinuniæs
Fæst viða i verzlunum
Gunnar ásgeirsson hf.
Suðuriandsbraut 16
Sími 35200