Tíminn - 23.07.1963, Síða 9

„Heill og blessun búi hér
og breiðist héian út#/
í Jesaja spádiómsbók, 52. kap.,
segir svo: Hefjið gleðisöng,
hnópið fagnaðaróp allar í einu,
þér eyðimistir, því að Drottinn
huggar lýð sinn, leysir Jerú-
saiem.
Og Haggai spámaður segir í
2. kap.: Ég mun fylla hús þetta
dýrð, segir Drottinn allsherjar.
Mitt er silfrið og mitt er guílið.
Hin síðari dýrð þessa musteris
mun meiri verða en hin fyrri
var, segir Drottinn allsherjar,
og ég mun veita heill á þessum
stað.
Eyðirústimar sikulu hefja
gleðisöngva og hrópa fagnaðar-
óp, því Drottinn reisir hið
faMna og leysir úr álögum, seg
ir spámaðurinn, og það, sem
hann boðar, er að ræðast hér
og nú. Á helgustucn grunni
vors lands, sem áður var eydd-
ur að kaUa um sinn, er risið
musteri, lofgjörð í sjálfu sér,
þar sem það lyftir ásýnd sinni
yfir staðinn, og í dag er hafinn
upp lofsöngur í þessu húsi, sem
bergmálar um aUt ísland. Skál-
holt fagnar, Skálholt skín að
nýju. Að vísu hefur þetta helga
natfn aldrei misst ijóma sinn.
Hús gátu hrunið, gersemar glat-
ast, ákvæði gleymzt, aUt horfið
af staðntun, sem auga sér, en
það var meira eftir en allt, sem
héðan hvarf. Skál'holt var auð-
u-gra í a<uðn og örbingð en hver
staður annar á landi hér. M
komst hér fyrr og gekkst uim
- ~--------- - - ~ --------------
eyðirústir, þú sfcóðst á Foma-
sfcöðli, í Kirkjukinn, við Þor-
láksbúð, og blæjan grænna
stráa sviptist frá, þögnin fór
að tala. Tóftin, sigin í jörð,
steinninn úr gamalli hleðslu,
það vom rammar rúnir í þess-
um sprekum, sem flutu uppi
á gleymskunnar hyl. M skynj-
aðir harminn í þessu hljóða
máli, tregann, sársaukann, sem
var í aett við stefið um íslands
óhamingju. En meira bjó í
máli rústanna, því Skálholt er
stærra en staðurinn, minning-
in tneiri en afdrif hans. Skál-
holt sögunnar er ekki bundið
stað né stundum, það var og
er aUs staðar, um allt ísland,
í hverjum íslenzkum banmi.
Hvar sem spor voru rakin um
fama vegu kynslóðanna var
skammt tíl Skálholts, hvenær,
sem um var litast, bar þennan
hátind við himin, Skálholtsstað.
Hann varð ekki dulinn, gat ekki
hrunið, aldrei gleymzt. Og
meira enn er Skálholt, stærra
en sagan. í sögu Þorláks bisk-
ups helga segir frá því, að
prestur einn fyrir norðan kom
út á skírdaigskvöld og sá sýn,
hann sá Skálholt, Skálholts-
kirkju, og ljós mikið fyrir
kirkjunni, svo að trautt mátti
sjá kirkjuna fyrir ljósinu. Sú
tign, sem var, er stöfuð geisl-
um, sem ekkert jarðneskt get-
ur tendrað, og auðnin, sem á
eftir kom, er svipað skini,
sem ekkert jarðneskt getur
slökkt. Á fjóspalli hér á staðn-
um voru útlögð á vort móður-
mál þau orð, sem helgust em
á hverri tungu, og þótt hér yrði
hljótt og myrkt, voru þau orð
ljósið á vegum þúsundanna,
vígðu hvert altari og hverja
sál á landi hér. Þegar öll ytri
vegsemd þessa staðar var faU-
in „allt eins og blómstrið eina“,
flutti sálmurinn, sem hér var
sunginn fyrst yfir látins mold-
um, sigurorð lífsins við hverja
gröf á íslandi kynslóð eftír kyn-
slóð. Þegar litla, snauða kirkj-
an, hin síðasta hér, riðaði gisin
og fúin á grunni sínum, geymdi
hún undir gólfi letur á steini,
ritninguna, sem Jón Vídalín lét
klappa á legstein sinn: „Guðs
heilaga orð stendur stöðugt
eilíflega. Grasið visnar, blóm-
in fölna, svo hverfur himins
prýði, en Guðs heilaga orð
stendur eilíflega“. Og meðan
grösin spruttu og féllu á eyði-
rústum Skálholtsstaðar var bók
in hans í hverju húsi á íslandi
og orð hans á vörum almúgans,
greypt í hjarta þjóðarinnar. —
Skálholt ér meira en minning-
in, hærra en sagan. Það var
höfuðstaður þjóðar, sem nálega
var fallin sjálf, og þá eyddist
hann, en ljósið fyrir kirkjunni
gat ekki horfið sýnum meðan
nokkurt íslenzkt auga var heilt.
Vér sáum hingað marga nótt
ogljósið bað um líf, nýja kveiki,
nýjan vita handa sér, handa
þjóðinni, á helgum, föllnum
höfuðstað. Og stundin er kom-
in, Skálholt er að sigra. Hefjið
gleðisöng, hrópið fagnaðaróp
allar í einu, þér eyðirústír. —
Heilög Péturskirkja í Skálholtí
er endurreistð vegsamleg álit-
um, og mun framvegis lofa sinn
meistara og alla, sem að henni
hafa unnið og hana sæmt með
ágætum gjöfum. Ekki metumst
vér við aðra um vegsemd mann-
legra verka. Hér voru fyrr
meiri kirkjur og meira búnar
en þessi er, þótt í sjálfri þess-
ari byggingu og meðal dýrra
muna hér séu fágætír dýrgripir.
Án alls samanburðar er óhætt
að segja, að vor kynslóð hefur
hækkað sína vegsemd, lífs og
liðin, með þessu verki. Svo taka
aðrar kynslóðir við. Skálholt
horfir í aldir fram. Og enn
er það Ijósið fyrir kirkjunni,
sem er auður þessa staðar. Ég
mun fylla hús þetta dýrð, segir
Drottinn. Hin síðari dýrð þessa
musteris mun meiri verða en
hin fyrri var. Vér þiggjum þetta
fyrirheit í auðmjúkri tilbeiðslu.
Og allar eyðirústír á Skálholts-
stað taka undir, allt, sem and-
leg móðir allra vígðra húsa á
íslandi hefur af sér fætt tekur
undir. Vér erum gæfumenn að
hafa mátt hefja það verk hér,
sem ókomnar aldir munu fram
halda. Og Drottinn, sem fyrir-
heitið gefur, hann er sá, sem
aUtaf ætlar oss meira en vér
sjáum fyrir, alltaf á meira að
gefa en vér höfum þegið eða
kunnum að vona. Hin síðari
dýrð þjóðarhelgidómsins mun
meiri verða en hin fyrri var.
í þessu morgunskini sfcendur
Skálholt í dag. Og vér lútum
helgri fortíð og blessum heilaga
framtíð, sem Drottínn gefur.
Og heilög heit skulu goldin í
Drottíns nafni. Vér heitum því
Gissuri, að hér skuli í lifandi
vifcund landsins barna verða
helgur höfuðstaður Guðs kristni
á íslandi. Vér heitum því Þor-
láki, að hér skuli bent á hug-
sjón helgaðs lífs. Vér heitum
því Brynjólfi, að hér skuli kross
inn tilbeðinn og bænin vaka.
Vér heitum því meistara Jóni,
að hér skuli Guðs orði þjónað
og boðið sú trú, „sem blessar
og reisir þjóðir". Með slíkum
heitum skal þessi kirkja vígð,
þetta er bæn vor í dag, bæn
þín, íslenzka þjóð. M ert barn
þess Skállholts, sem var, og
niðjar þínir skulu njóta þess
Skálholts, sem verða mun. —
Og Drottinn allsherjar segir:
Ég mun veita heill á þessum
stað. Heill hljóti allir þeir, sem
hingað sœkja nú og síðar. Heill
hljóti göfugir gestir, forseti vor
og ríkisstjóm og fulltrúar
frændþjóða, altír utan þeirra,
sem taka þátt í heilagri athöfn
heima hér og hvarvetna. Heill
hljóti hver, sem gott hefur
gjört og gjöra mun þessu húsi
og stað. Heill og blessun búi
hér og breiðist héðan út, ljós
Drottíns Jesús Krists ,að vér
sjáum hans dýrð og hans verði
dýrðin hér og á öllum stöðum
í dag og að eilífu.
GenglS að kirkju að vígsluathöfn loklnnl. Fremstur fer biskuplnn, herra Sigurbjörn Einarsson, og í hendi sér heldur hann á skjalinu, sem greinir
frá afhendingu SkálhoitsstaSar í hendur þjóðkirkjunnar.
Yflrhrlngjarl Skálholtskirkju, Elrfk-
ur Jónsson, Helgastöðum, stjórnaði
hringingu hinna voldugu klukkna f
Skálholti á sunnudag.
d
T í M I N N, þriðjudagurlnn 23. júlí 1963. —