Tíminn - 29.08.1963, Blaðsíða 13

Tíminn - 29.08.1963, Blaðsíða 13
RÆTT V!Ð SR. BJÖRN CFramna.n 9 --fni: láks Skúlasonar, Jóns Vigfússon- aT, Einars Þorsteinssonar, Steins Jónssonar og Jóns Teitssonar. — Eru grafir þeirra undir leg- steinunum? — Já, svo er talið. — En hvar er gröf herra Jóns Arasonar? — Jón \rason er grafinn inn- an dyra þeirrar kirkju, sem þá var hér, en við byggingu þessarar kirkju lentu grafir þeirra feðga utan kirkjudyra, að því er talið er. Bein Jóns voru- grafin upp fyrir allmörgum árum síðan og hvfla nú í gólfi klukkuturnsins, sem árið 1950 var reistur til minn ingar um Jón biskup Arason. FORNMINJAR UTAN KfRKJUDYRA — Er ekki margt um fornminj- ar tier utan klnkjudyra? ' — Ja, það má nú vist segja, að búið sé að slétta yfir flestar fornminjar hér á Hólum. Þó má hér til nefna Virkishól, þar sem virki Jóns Arasonar stóð. Þegar Jósep Björnsson skólastjóri kom hingað mátti enn greina tóftar- brot í VirikishóU og var þar kall- að skothús. Þar mun Jón Arason hafa haft fallstykki sín. Auðunar stofa stóð hér fram yfir 1800, og var um 500 ára gömul, er hún var rifin. Hún hefur a.ö.l. staðið þar sem vegurinn beygir upp eftir neðan við kirkjuna. Hér niðri i túninu er Gvendar- brunnur með vigðu vatni af Guð- mundi biskupi Arasyni, og Gvend arskál uppi í Hólabyrðunni. Heim iídum ber ekki saman um sögu skálarinnar. í rauninni er þar um 2 sögur að raeða. Segir önnur, að Guðmundur biskup Arason hafi gengið þang- að upp eftir á hverjum föstudegi allt árið um kring — berfættur. Hin segir að hann hafi gengið þangað dag hvern um föstuna, einnig berfættur. Enn má sjá móta fyrir stígnum, sem hann á að hafa gengið upp eftir hlíðinni. í ÆVI HÓLASTÓLS SKIPTAST Á LJÓS OG SKUGGAR — Biskupsstóll á Hólum hefur ekki átt ýkja langt eftir ólifað, þegar þessi dómkirkja var reist? — Nei, það átti hann ekki. Síð asti Hólabiskup deyr árið 1798. Enginn biskup kemur í Hóla eftir hans dag, en formlega er biskups stóllinn lagður niður árið 1801. 1802 eru síöustu nemendur hins gamla Hólaskóla útskrifaðir. — En var þó ekki prestur hér áfram? — Síðasti prestur hér á Hólum var séra Benedikt Vigfússon, sem vigðist hingað árið 1828 og þjón- aði hér til ársins 1862. Þá var prestssetur lagt hér niður og urðu Hólar þá annexía frá Viðvík, þar til prestsetur var endurreist hér árið 1953. HVAÐ BER FRAMTÍÐIN f SKAUTI SfNU? — Hólastaður á mikla og merka sögu að baki, en hver verður saga hans í framtíðinni, hvað hina kirkjulegu hlið snertir? — Það er nú ekki gott að ætla sér að spá því hvað framtíðin b?r i skauti sinu. Það má segja að hér hafi ýmsir stórir hlutir gerzt síðustu 80 árin, eða frá því er bændaskólinn var hér stofnað- ur árið 1882. Um þær mundir var niðurlæging staðarins svo mikil orðin, að Matthías Jochumsson sagði í ljóði um Hólastað: „Ekkja stendur aldin kirkja, ein í túni fornra virkja". og hann spyr: „Hver vill syngja, hver vill yrkja, Hóladýrð þinn erfisöng". Slík var þá niðurlæging Hóla- staðar, að hið bjartsýna skáld sá aðeins eitt eftir, að yrkja erfi- söng hinnar fornu frægðar Hóla. En hvers vegna voru erfiljóðin ekki sungin? ‘Hér kemur margt til. Margar hendur hafa lagzt á eitt að lyfta Hólum til nýs vegs. En var ekki einmitt aflgjafinn sú staðreynd, að kirkja stóð, þótt ein væri í túnum fornra virkja. Hún minnti á forna frægð og forna helgi þessa staðar og var mönnum að mínum dómi óbein hvöt til að hefiast handa til við- reisnar þessum stað. — En er þeirri viðreisn lokið? — Nei, eins og ég gat um áðan hafa miklar og merkar fram- kvæmdir verið gerðar hér á Hól- um, bændaskóli reistur og mikl- ar framfarir orðið í ræktun og búnaði. Þetta er unnendum Hóla mikið þakkarefni. STARF ER FYRIR HÖNDUM — En hér má ekki nema staðar ef Hólar eiga að skipa þann sess í vitund þjóðarinnar í framtíð- inni, sem þeir ávallt hafa gert á liðnum öldum. Hér verður að sjálfsögðu hald- ið uppi bændaskóla, en vel gæti til komið til greina að setja hér á stofn fleiri skóla. Við höfum Laugarvatn, sem er voldugt menn ingarsetur með mörgum skólum. Hví skyldu ekki Hólar einnig geta orðið slíkur staður? — En er hin kinkjulega við- reisn með því fullkomnuð? — Nei. Hin kirkjul'ega viðreisn Hóla er enn ekki hafin. Sú endur reisn er hins vegar hafin í Skál- holti og má mikils af henni vænta í framtíðinni. Og ég á erfitt með að hugsa mér hlut Hóla minni en Skálholts í þessum efnum. — Mun þá ekki rísa hér bisk- upsstóll á fornum grunni á kom andi tímum? — Það má margt gera Hólum til viðreisnar, en endurreisn stað arins verður aldrei slitin úr tengslum við hið kirkjulega ef hún á að nefnast því heiti. Og kirkjyjeg endurreisn yerður ^kki hér á Hólum nema upp risi bisk upsstóll á ný. Skóli og kirkja stóðu hér í góðu sambýli hlið við hlið um aldir og þessir aðilar hafa átt stærstan þáttinn i að skapa þá menningu, sem hæst hefur lyft Hólastað. Engin á- stæða er til að ætla að svo geti ekki enn farið og kirkja og menntasetur í framtíðinni aftur lyft þessum forna helgistað þjóð arinnar til þeirrar virðingar og vegs, sem hann áður átti með þjóð vorri. K.l. ARNÞRÚÐUR Á LAXAMÝRI Framhald af 8. síðu. og Egils hafi verið að feðraráði, og Sigurður fað'ir hennar hafi sagt við Sigurjor á Laxamýri, að hann yrði að láta dóttur sína hafa, ef hún færi i Laxamýri, annálaðan, hvítan gæðing, er hann átti og Goði var nelndur. Hvort sem þetta er rétt eða ekki, lét Sigurjón Arn- þrúði fá Goða til eignar. Átti hún Goða lengi og hleypti honum marg an fallegan sprett fram úr sam- reiðarhópum. Dró það ekki úr reisn hústreyjunnar á stórbýlinu. Alltaf mur Arnþrúður hafa sakn aa Laxamýrar eftir að hún fór þaðan. Eit: sinn sagði hún við vin- konu sína „Það þurfti að hittast bannig á, að vorið, sem ég fór ná Laxamýri, var eitt fegursta og blíðasta vorið, sem ég man“. Hún mæiti þetta brosandi, en bros ig bar með sér ljúfsáran trega, «ns og o:ð:n. Arnþrúður var þrekmikil kona, nafði sterka skapsmuni, en jafn- vægisgoða Tamdi sér sanngirni og hógværð. Var þó föst fyrir og mikilsráðaudi í félagsbúskap þeim, er hún tók þátt í á Laxamýri, og ég hefi lauslega lýst til glöggvun- ar þeim, sem ókunnugir eru. Það þarf mikilhæfa húsfreyju til þess að standa eins vel og hún gerði út á við í þeirri stöðu, sem hún var, og þá ekki síður manngildi til að koma þannig fram inn á við, að friður og vinátta haldist meg fjöl- fkyldum, sem reka slikan búskap og heimilishald saman i meira en þrjá áratugi. Arnþrúður átti að sjálfsögðu akki ein góðan hlut að þessu máli, en hennar hlutur var stór. Öllum aðilum var þetta sam- býli til sórna Arnþrúður var fríð kona og hélt sér með afbrigðum vel til ævi- ioka. Þegar hún varg niræð, kom ég sem gestur á heimili hennar í Reykjavík, ásamt fleirum. Þá var nún, þrátt fyrir sinn háa aldur, múnnugust a'llra viðstaddra á at- burði fyrri ára og jafnvel líka á nýjustu viðburði. Og hún var létt í hreyfingum eins og ung væri. — Nú hvílir hún í kirkjugarðinum á Húsav'iki.rhöfða, móti höfuðátt sólar, við hlið manns síns. Kynsloð jafnaldra hennar er komin undir græna torfu. Minn- jngar mást og hverfa. En lengi mun þó í' þessu héraði verða get- ð höfðingskonunnar Arnþrúðar á Laxamýn og hins örláta, drengi- iega manns hennar, Egils Sigur- jónssonar. Bílar knúnir dauðum krafti •‘lytja fóik um Laxarmýrarleiti, þar sem Goði, hinn göfugi gæðlngur og yndisvaki, skeiðaði undir söðli Arnþrúðar fyrrum, eða stökk „svo draumar hiartans rættust". Skynlausar vélar, óþreytandi, vinna nú að mestu heyverkin á Laxamýri, þar sem 12 vinnuhjú auk kaupatólks, stóðu á túni, — og „aðgát' varð að hafa ,,í nær- veru sálar '. Lífshætfir breytast. En fjöllin, sem á horfa, eru óbreytt. Og land- ið og pjóðin þarfnast mannkosta íólks engu siður en áður. Þetta er líka óbreytí Eg leyfi mér í nafni hérað'sins að lýsa yfir þakklæti til Amþrúð- ar á Laxamýri fyrir ævistarf henn ar og sígiit fordæmi. Og ég sendi fcörnum hennar og öðrum niðjum þennar samúðarkveðju, vegna £rá- falls hemiaí, um leið og ég sam- gleðst beím yfir ag hafa svo mikil næfrar og mætrar ættmóður að minnast. Húsavík, 20. ágúst 1963 Kail Krístjánsson 2. síðan smiðjan iiendir þar úrgangi úr nokkrum stórum tunnum. Hund- arnir ber.'ast í hópum um matinn og fjarlægja sig svo strax með það, sem þeir hafa hrifsað til sín. Nokkrir stórir, gulir hundar sjá þó um það, að litlar, tíkur, sem eiga von á hvolpum fái að éta í næðl. Einn- íg má sjá einstaka virðulega herra, sem greinilega eru for- ystuhundar, éta mat sinn í friði inni í miðjum hundahópnum. Einn Ijosmyndarinn gleymdi myndavéknni sinni á jörðunni, þegar osköpin byrjuðu. Þag er ekki á hverjum degi, sem hann sér mörg þúsund hunda berjast fyrir sinu daglega brauði, en þeg ar hann rankar við sér, þá hafa einir tíu hundar séð ástæðu til þess, að lyfta öðrum fætinum yf- ir vélina, svo að ekki kom mikið út á þelrri filmu. Arnesingar og gestir þeirra Frá Selfossvegamótum liggja vegir til allra átta. Til Reykjavíkur á hverju kvöldi um kl. 8,50—9. . . • • ■ ' Óíafur Ketilsson ízkuskóli Andreu Forstöðukona s'kólans hefur ákveðið að taka upp nokkuð breytt fyrirkomulag frá því, sem verið hefur. Fyrst er rétt að geta þess, að það hefur verið horfið að því ráði að hafa aðeins fimm nemend- ur í hverjum flokki, af því að þann ig verður ekki aðeins auðvel'dara að sinna þörfum hvers og eins, heldur má líka búast við betri ár- angri af kennslunni. í öðru lagi hefur flokkum verið fjölgað til þess að gefa hverri konu kost á því að læra það, sem hún hefur helzt hug á. Fyrir utan venjuleg\sex vikna námskeið er nú t. d- sérflokkur fyrir konur, sem vilja megra sig svo og ný nám skeið fyrir stúlkur á aldrinum 11 —13 ára. Þar sem þetta mun vera alger nýlunda hér á íslandi, þá væri kannski ekki úr vegi að skýra frá því í hverju kennslan í slíkum flokkum er helzt fólgin. Þær læra auðvitað alla almenna kurteisi eins og t. d. hvernig ungar stúlkur eiga að umgangast eldra fólk, hvernig þeim ber að haga sér á al- mannafæri, auk þess verður brýnt íjjróttif hafði unnið kvöldið áður með 27 stigum reiknuðu fl'estir með, að Celtics mvndi aftur vinna hina i „ófyrirleitnu” Lakers. Rétt áð- ur en leikurinn hófst, ríkti dauða kyrrð inni í búningsherberginu hjá Celtics, nema hvað Cousy gekk um gólf og blés í lófana. Og svo hófst leikurinn. Dóm- arinn flautaði og Russel kastaði boltanum til Cousy, sem um leið var þotinn að körfunni hiá Lak- ers og búinn að skora áður en nokkui; áttaði sig. Og aftur bætti hann tveimur stigjum við,,Bpston Celtics hafði: yfjr .6:0,03. pnn virt ist Cousy ætl'a að auka hróður sinn og forskot liðsins og bolt- inn virtist kominn niður i körf- una í fjórða skipti, en augnabliki síðar var Dick Barnett kominn með hann á fulla ferð að körf- unni hjá Celtics. Frank Ramsey var fyrir os ætlaði ekki að gefa sig og þegar Barnett ætlaði að skjótast fram hjá honum, tók Ramsey í hann og þeir tveir snérust ósköp sakleysislega á gólfinu. En þá blossaði bálið. Þjálfararnir tveir, Auerbach hjá Celtics og Schaus hjá Lakers ruku upp og kölluðu formæling- ar til hvors annars með steytta hnefa, þetta var fyrsta samtal þeirra í marga mánuði, en þess- ir tveir skapheitu þjálfarar töl- uðust yfirleitt ekki við nema i gegnum blöðin! fyrir þeim að vera hreinlegar og snyrtil'egar og loks sakar ekki að geta þess, að kennarínn reynir að telja kjark og sjálfstraust í þær stúlkur, sem þjást af feimni og óframfærni. í þriðja lagi eru námskeið í and litssnyrtingu kvenna og annast frú Arnþrúður Sigurðardóttir og frú Sigurlaug Straumland kennsluna. Frú Sigurlaug er nýkomin heim frá París, þar sem hún var við nám í snyrtiskóla Lancomes og fékk þann vitnisburð, að hún værí sérstökum hæfileikum gædd sem fegrunarsérfræðingur. í fjórða lagi er kvenmönnum gefið tækifæri til að taka einka- tíma eingöngu. Eins og kunnugt er af tízkufrétt um, sem Andrea Oddsteinsdóttir hefur nýlega skrifað, þá hefur hún dvalið í París í sumar, þar sem hún tók tíma í sinni sérgrein og kynnti sér ýmsar nýjungar. Á næstunni á Tízkuskól'i Andreu von á snyrtivörum, sem kenndar eru við tízkudrottninguna nýlátnu, Lucky. Þessi fegrunarmeðul, sem komu nýlega á almennan snyrti- markað í París voru upphaflega búin til aðeins fyrir Lucky sjálfa og þetta var í eina skiptið, sem nafn hennar var notað í auglýs- ingaskyni. 7 Fegrunarlyf þessi eru í snoturri öskju með sjö litlum glösum, eitt glas fyrir hvern dag vikunnar. Enda þótt askja þessi sé kölluð „Le Semainier de Lucky“, þ. e. „vikusnyrting Lucky“, þá endist hún lengur en í eina viku, þar sem aðeins er notaður smáskammt- ur í einu glasinu daglega. Tízkuskóli Lucky sendir um leið nýtt megrunarkrem, sem þykir gefa mjög góða raun. Innritun í Tízkuskóla Andreu fer fram daglega að Skólavörðu- stíg 23 og í síma 2-05-65. Víðivangur stónaukin hætta á kjarnorku- sprengjuárás á stríðstímum og vananleg herseta á frlðartím- um. Því verður að hindra slíka samnimga. Ef svo Hla tekst tH, að þeir verða eigi að síður gerð ir, verður að hefja stnax bar- áttu fyrir uppsögn þeirra. AIl- an herbúnað í Hvalfirði verður að stöðva. Hvað um það. Áfram hélt leik- urinn og brátt var forskot Celt- ics komið upp í 17 stig. Los Ang elesbúarnir voru ekki eins og þeir áttu að sér og voru mjög óheppnir með skotin og meiðsli Jerry Wests sögðu nú tilfinnan- lega til sín. En þegar liða tók á fyrri hálfleikinn minnkaði Lakers forskotið og í hálfleik skildu 10 stig á milli. 67:57. — Hangið i þeim eins og orm ar, þeir verða ekki eins hittnir i síðari hálfleiknum. Þetta var skipun, sem leikmenn Lakers fengu hjá þjálfara sínum í hálf- leiknum. Síðari hálfleikurinn hófst. Miðherji Lakers. Jim Krebs, náði nokkrum „rebound- um” og hleypti það spennu i leikinn, því Bill Russel hafði verið einráður undir báðum körfunum i fyrri hálfleiknum Og forskot Celtics byrjaðr að minnka og munurinn var aðeins 5 stig. En Bostonarnir hertu sig og þegar 7 mínútur voru eftir af leiknum var munurinn orðinn 12 stig. En lokaþátturinn var eft ir. Þeir rákust saman, Heinsohn og Barnett, og voru um leið komnir i hár saman. Þetta voru slagsmál eins og upp á líf og dauða. Þeir voru fljótlega skild- ir. En nú var eins og allt hefði breytzt. Los Angelesbúarnir hertu sig og innan skamms var munurinn aðeins tvö stig. Og svo þegar Lakers jafnaði, ætlaði allt að verða vitlaust í höllinni. Og Lakers náði forystu. Ekki bætti úr skák fyrir Celtics, að Heinsohn hafði ekki taumhald á skapi slnu eftir slaginn við Bar- nett og hann bölvaði dómurun- um hressilega. Þetta kostaði að hann fékk dæmda á sig tækni- viliu. Og þegar yfir iauk voru Los An^elesbú-arnir sigurvegar- ar. Þeir skoruðu 134 stig gegn 128 Celtics. í þessum æsispennandi ieik hafði hatur og ofsi leikmannanm nær eyðilagt leikinn. Eftir leik inn voru strákjingarnir frá T.o' Angeles í skínandi skani E>-. hinu þögla bún;n'»-hpi-iia"g' Cv ics sat Cousy gam!: o- — m!rl•-• t i barm sér: — Þeu skuJu b bíða. 1 í. J T í M I N N, fimmtudagurinn 29, ágúst 1963.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.