Tíminn - 12.09.1963, Qupperneq 9

Tampere, Fmnlandi, 6. sept.
Hvað sem maður sér leikvöll
eða opið svæði, eru strákar og
stelpur milli fermingar og tví-
tugs að æfa sig í frjálsum íþrótt-
um. Skól'arnir eru byrjaðir, ltka
gagnfræðaskólar og menntaskól-
ar, og háskólar voru settir i gær.
Sumrinu er lokið í Finnlandi.
Menn taka veturinn snemma og
ætla sér rnikið verk.
Hinn akunni íþróttaáhugi Finna
leynir sér ekki þessa daga, enda
hefur metnaður hans fengið nýja
næringu — frjálsíþróttasigurinn
yfir Svium í Stokkhólmi á dögun-
um. Það er þriðji yfirburðasigur-
inn í röð og þó sá mesti. Það þarf
að leita allt aftur til 1952 til þess
að finna sæmil'egan sigur hjá
Svíum, segja blöðin. Og æskan
tekur hreykin undir um allt land.
í Tapíóla voru strákpattar í stang
arstökki með grenirenglum hvar
\etna inn á milli trjánna. í Tamp
ere fer ,,leikfimikennslan“ þessar
fyrstu skólavikur öll fram á leik-
vöngum úti, þar sem frjálsíþrótt
ir eru eingöngu æfðar. Aðgangs-
harður kennari æfir 13 ára
stúlknahóp £ þvi að taka viðbragð
ið og bera fætur og hendur rétt
í spretthlaupi. Hann skipar þeim
aftur og aftur i holumar og læt-
ur þær taka viðbragðið hvað eftir
Andrés Kristjánsson, rit-
stjóri, dvelst um þessar
mundir í Finnlandi og mun
rita þaðan nokkur. Finn-
landsbréf. Hið fyrsta þeirra
birtist síðastliðinn sunnu-
dag, og annað bréf hans nú.
annað. Svo kemur langstökkið.
Það eru engin grið gefin I þess
um leikfimitima.
Þetta, gæði kynstofnsins og
harðleikni náttúrunnar eru rætur
hinna almennu íþróttaiðkana og
miklu iþróttasigra Finna. Og það
sést á fólkinu. Gesturinn hlýtur
að dást að þessari björtu og þrek
miklu æsku, sem hvarvetna mæt-
ir honum á götum, á ökrum, í
skógum og á vötnum. Þetta unga
fólk er flest ákaflega vel vaxið,
reisn þess mikil, göngulag og
hreyfingar knálegar og fagurbor-
ið. Brosmildi og glaðværð skin
af þvi. Það er hreint og belnt í
framkomu, tilgerðarlaust og afar
viðfelldið og kurteist, en biðst
ekki afsökunar fyrir neinum. Sá,
sem lítur yfir skólagarð gagn-
fræðaskóla krökan af ungmenn-
um í frímlnútum, hlýtur að dást
að því, hve mikið rólyndi og festa
er yfir þessu fólki á mótum barns
aldurs og fullorðinsára. Skólagarð
urinn minnir lika á, að menn
skuli herða likamann. Þar eru
víðast hvar leikfimislár, pípur,
sem hanga má á, hringir til að
sveifla sér I, tréslár, þar sem rísa
má á hendur og standa á höfði.
Unglingarnir, piltar sem stúlkur,
nota þetta gjarnan til þess að
koma blóðinu á hreyfingu eftir
setuna í kennslustundinni og til
þess að búa sig undir næstu stund
arsetu.
RIGNING OG
STJÓRNARKREPPA
Unga fólkið talar um íþróttirn-
ar og skólana þessa daga — en
blöðin um hina góðu, opinberu
gesti og stjómarkreppuna — þó
meira um gestina. Bændumir tala
Ifklega bara um hitana og rign-
inguna.
Dagana eftir að Finnar eru
búnir að setja punkt aftan við
sumarið, reka sumargestina heim,
loka baðströndunum og leggja
vatnaskipunum við festar, og
ætla að fara að snúa sér að vetr-
inum, gera veðurguðimir þeim
þann grikk að hella yfir þá mestu
hitabylgju sumarsins, svo að jafn
vel Nyerere forseti lenti í Helsing
fors í heitapa veðri en hann lagði
af stað í heima i Tanganajka, þeg
ar hann kom í opinbera heimsókn
sína til Norðurlanda og byrjaði á
Finnlandi. Finnar hafa látið sér
mjög títt um þessa heimsókn og
fagnað hinum svarta forseta af
bróðurlegum innileik. Blöðin
segja, að Finnar séu ekki vanir
að gera sér títt um opinberar
heimsóknir stórmenna, og þeir
fái oft að aka um götur höfuð-
borgarinnar, án þess að fólk Hti
við, hvað þá að það sé að safnast
saman með götum til þess að
hrópa húrra. En þegar svarti for
setinn ók um götur, brá Finninn
við. Mannþyrpingar voru með öll
um götum, þar sem leið hans lá
gegnum borgina til hallarinnar,
eg fagnaðarlæti mikil og Ijúf. —
Nyerere hefur einnig v'akið hér
töluverða athygli fyrir glaðlega,
Flokksformennlrnlr voru varla komnlr nlður hallartröppurnar, þegar
sjónvarps og útvarpsmenn tóku á móti þeim og spurðu spjörunum úr,
án þess að verða nokkurs vísari. Hér tekur fréttamaðurinn á móti
þeim fyrsta, V.J. Sukselainen, formanni Bændaflokksins, og að baki
honum er Partanen varaformaður.
hispurslausa framkomu, skemmti
leg tilsvör og skarpleg, afargóðar
ræður og skelegga glöggskyggni
í stjórnmálum, einkum um mál-
efni Afriku. Nú er Nyerere far-
inn til Noregs, og þaðan fer hann
til Danmerkur og Svíþjóðar. —
Þetta er sameiginlegt heimboð
Norðurlanda til hans. Hvers
vegna er ísland ekki með? Það
hefði verið gaman að fá heim-
sókn þessa smávaxna, svarta og
hámenntaða manns og láta hann
segja frá högum lands sins, sem
talið er mjög til fyrirmyndar á
ýmsan hátt um stjórn og frið-
semd eftir frelsistökuna.
Finnum, einkum hinum sænsk-
finnsku finnst og mikið til þess
koma, að í för hins svarta forseta
skuli vera sænsk kona, sem er
borgari hans og á sæti í rikis-
stjórn lands hans, og meira að
segja þingmaður þar syðra, —
Barbroe Johansson, merkur skóla
frömuður, sem einbeitir sér að
því að byggja upp skólakerfi
Tanganajka. Og nú er Nyerere
farinn og Lyndon Johnson kom-
inn. Honum verður líka vel fagn
að, og finnskir stjórnmálamenn
telja heimsókn hans mjög mikil-
væga.
En við vorum áðan að tala um
veðrið. Hinn 3. september skall
þriðja hitabylgjan og sú mesta
— á þessu kalda sumri, yfir Finn
land, sagði veðurstofan. Hitinn
varð 25—27 stig £ suðurhluta
landsins og allt norður um mitt
land. Menn hlógu að þvi, að búið
skyldi að loka baðstöðunum við
vötn og sæ, og ýmsir stungu sér
til sunds fyrir þvi. Bændum
fannst lítið til þessarar hitabylgju
koma — hefði mátt koma fyrr.
sögðu þeir. Á eftir fylgdi líka
hellirigning — og enn meiri hey
— og kornskemmdir á ökrum. —
Bændurnir eru að basla við að
hirða, og það gengur seinlega.
STJÓRNMÁLIN TEFLD
AF HÁTTVÍSI
En það virðist ekki eins mikill
hiti í stjórnmálunum, þrátt fyrir
stjórnarkreppuna. Kekkonen má
varla vera að hugsa um hana fyr
ir gestanauðinni. Taflið er teflt
á yfirburði af hinni mestu hátt
vísi og eftir svo föstum reglum,
að helzt liktist aldagömlu siða-
lögmáli — þó að ýmislegt sé vafa
laust brallað og ráðslagað bak við
tjöld. Finnar eru lika mikil stjórn
arkreppu- stjómarskipta- og sam
stjórnarþjóð, og íslendingar feta
dyggilega í fótspor þeirra. En það
vantar mikið á, að þeir hafi eins
fullmótaða stjórnarkreppu- og
stjómarmyndunarsiði og Finnar,
og væri ekki úr vegi að senda
menn í skóla til' Finna um þessar
mundir til þess að læra að haga
sér skikkanlega við stjórnarmynd
anir.
SIÐALÖGMÁLIÐ
Samkvæmt stjórnarkreppuritú-
ali Finna skyldi Kekkonen for-
seti fyrst ræða við forseta þings-
ins, Kleemola. Það gerði hann
s.l. þriðjudag, sama daginn og
þingið kom saman til haustfunda.
Næst skyldi rætt við alla for-
menn þingflokkanna hvern og
einn £ ákveðinni röð, en að því
mátti Kekkonen ekki vera fyrir
gestanauðinni fyrr en í gær,
fimmtudaginn 5. sept. Þingið sett
ist á meðan á bróðurstóla og-
minntisj ekki á stjórnarkreppu,
og hafðist raunar ekki annað að
en samþykkja ríflega fjárveitingu
til hins stórmyndarlega, nýja
háskóla i Ábo.
En í gær gengu flokksformenn
settlega eins og fermingardrengir
upp hallarþrep Kekkonens til
spurninganna. Þar lögðu þeir
fram álit flokks síns um lausn
stjórnarkreppunnar og svöruðu
spurningum forsetans um helztu
úrræði. Röðin var þessi:
KI. 10,30 byrjaði bóndinn. Það
var V.J. Sukselainen, formaður
Bændaflokksins. Hann skýrði for
setanum frá því, að flokkur hans
skyldi gera allt, sem f hans valdi
stæði til þess að koma á styrkri
þingmeirihlutastjórn, en taldi þó
heppilegast, að manni utan
Bændaflokksins yrði fyrst falið
að reyna stjórnarmyndun, en
Bændaflokkurinn skyldi ihuga vel
þátttöku í slíkri ríkisstjórn. —
Bændaflokkurinn er stærsti flokk
ur þingsins með 58 þingmenn, og
óx ,mest við síðustu kosningar
1962.
Klukkan 10,50 gekk Sukselain
en út og mætti Hertu Kuusinen
f stiganum. Hún er formaður
þingflokks Fólksdemókrata, —
kommúnista, — sem hefur 47
þingmenn. Herta taldi auðvelt að
teysa stjórnarkreppuna þegar
með myndun vinstri stjórnar.
Annars taldi hún nauðsynlegt, að
hin nýja stjórn beitti sér fyrir
betri samskiptum við Sovétrikin
og hefði forgöngu um að koma á
kjarnorkuvopnalausu belti í
Evrópu.
Kl. 11,10 komu talsmenn sósíal
demókrata, en þeir eru þriðji
stærsti þingflokkurinn með 38
þingmenn. Þeir tóku fram, að
þeir ættu engan þátt í stjórnar-
fallinu, og sögðu að athuga þyrfti
miklu betur grundvöll meirihluta-
stjórnar en gert hefði verið, og
hafa hana samstæðari. Hins veg-
Framhald á 13 síðu.
estanauð og stjórnarkreppa
T f M I N N, fimmtudaginn 12. september 1963.
9