Alþýðublaðið - 18.03.1942, Blaðsíða 4

Mlðvikudagu? 18, mare 1M2,
ALmUBUDW
Sanðbelmska eða hvað?
—..-—»—'■ .. ■
Starfsfðlk A-listans.
Kosninganefnd A-listans býður hér raeð starfs-
fólki listans, er vann að kosningaundirbúningi
og á kjördegi, til sameiginlegrar kaffidrykkju
og skemmtunar í Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu
fimratudaginn 19. marz klukkan SV2 að kveldi.
Ath. Húsinu lokað kl. 11.
KOSNINGANEFND A-LISTANS
fUþijðttblaðift
Útgefandi: Alþýðaflokkurinn
Ritstjóri: Stefán Pjetursson
Ritstjóm og afgreiðsla í Al-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu
Símar ritstjórnar: 4901 og
4902
Sfmar afgreiðsíu: 4900 og
4906
Verð í lausasölu 25 aura.
Alþýðuprentsmiðjan h. t.
Fer Hingið nt loks
að starfa?
MEIRA EN MÁNUÐUR er
nú liðinn af þingtíman-
um. Og bvað hefir verið gcrt?
Beðið eftir bæjarstjórnarkosn-
ingunum!
Mörg stórmál liggja fyrir
þinginu, en þau hafa bara ekki
fengit rædd. í>að var með herkju
brögðum, að hægt var að fá
fyrstu umræðu um kúgunar-
lögin í neðri deild aflokið fyrir
bæjarstjórnarkosningarnar, eft-
ir að henni hafði hvað eftir ann-
að verið frestað. Sjálfstæðis-
flokkurinn ætlaði sér að liggja á
því máli, eins og öllum öðrum,
þar til eftir bæjarstjórnarkosn-
ingarnar, af iþví að hann vissi
sig hafa vondan málstað að verja
og öndverðan vilja og hagsmun-
um yfirgnæfandi meirihluta
kjósenda í höfuðstaðnum. Og
það er máske neyðarlegasta
dæmið um þennan skrípaleik og
þennan drátt iþingmála vegna
bæjarstjórnarkosninganna, að
það var ekki einu sinni búið að
samþykkja bráðabirgðalög
stjórnarinnar um frestun bæjar-
stjórnarkosninganna í Reykja-
vík, þegar kosningin fór fram!
Verður nú fróðlegt að sjá, hvað
frekar verður gert við þau
bráðabirgðalög, eftir að kosning-
arnar eru um garð gengnar:
hvort nokkuð verður yfirleitt
haft fyrir því, að ræða þau
frekar og afgreiða sem lög frá
alþingi. En að sjálfsögðu getur
frestun bæjarstjórnarkosning-
anna ekki talizt hafa verið lög-
leg, nema bráðabirgðalögin
hljóti formlega staðfestingu al-
þingis.
Og hvað líður gengismálinu?
Svo hræddur var Sjálfstæðis-
flokkurinn við að sýna nokkurn
lit í sambandi við gengishækk-
imarfrumvarp Alþýðuflokksins,
að hann fékk Framsóknarflokk-
inn í lið með sér til þess að láta
það fara orðalaust í. gegn um
fyrstu umræðu í neðri deild,
svo að hægt væri að grafa það í
nefnd fram yfir bæjarstjórnar-
kosningarnar. Og kommúnistar
voru líka svo hugulsamir, að
hjálpa Sjálfstæðisflokknum út
úr vandræðunum. Þeir stein-
þögðu einnig við fyrstu um-
ræðu gengishækkunarfrum-
varpsins. Hvaða máli skipti
það fyrir kommúnista, þó að
hækkim á gengi krónunnar sé
stærsta hagsmunakrafa verka-
lýðsins, launastéttanna yfirleitt
og alls almennings í landinu á
þessari stundu? Hún var borin
fram af Alþýðuflokknum. Það
var kommúnistum nóg til þess,
Tl/T ANNI dettur orðið sauð-
heimska í hug í hvert
sinn, sem í Tímanum birtist
röksemdafærsla þeirra Fram-
sóknarmanna fyrir því, að ekki
megi fastákveða verðlag á inn-
lendum afurðum án þess um
leið að' binda með lögum allt
kaupgjald eða laun almenn-
1 ings í landinu. í Tímanum
fyrra sunnudag eru þessi
skemmtilegu rök enn einu
sinni endurtekin. Þar segir:
„í dýrtíðarfrumarpi því, sem
Alþýðuflokkurinn hefir lagt
fyrir þingið, er lagt til, að
skipuð verði ríkisverðlags-
nefnd, sem hafi vald til að á-
kveða verðlag á íslenzkum af-
urðum, sem seldar eru innan-
lands eða m. ö. o. vald til að
ákveða kaupgjald bænda og
annarra framleiðenda, sem
framleiða fyrir innlendan
markað. Hins vegar er ætlazt
til að ríkisvaldið láti kaup-
gjald launþega alveg afskipta-
laust. Meiri ójafnaðarmennsku
er ekki hægt að hugsa sér. —
Ein stéttin á að vera frj'áls, hin
á að vera bundin.“
Sjá Tíminn og þeir Fram-
sóknarmenn það ekki, þó fast-
ákveðið yrði útsöluverð t. d. á
kjöti og mjólk og öðrum brýn-
ustu lífsnauðsynjum, sem land
búnaðurinn framleiðir, að með
því er ekki, eftir frumvarpi
Alþýðufiokksins, á neinn hátt
verið að fastákveða kaup
bændanna í landinu? Allur
málflutningur Alþýðuflokksins
í þessum efnum hefir allt frá
fyrstu tíð byggst á þeirri meg-
in hugsun, að jafnframt því,
sem verðlag yrði ákveðið,
skyldi verðbæta Iandbúnaðar-
framleiðsluna, ef þess væri
talin þörf, svo tryggt væri, að
bændumir gætu fengið hæfi-
legt verð fyrir framleiðslu
sína. í stað þess, að nú ákveða
mjólkurverðlagsnefnd og kjöt-
verðlagsnefnd útsöluverðið til
neytenda, og meira fá bændur
ekki fyi-ir þessar afurðir, að
frádregnum kostnaði við dreif-
ingu þeirra, yrði framkvæmd-
in með þeim hætti, að mis-
munur útsöluverðs þess, er rík-
isverðlagsnefnd ákveður og
verðs þess til bænda, sem
mjólkur- og kjötverðlagsnefnd
telja bændur þurfa að fá fyrir
að þegja um málið á sama hátt
og Sjálfstæðisforsprakkamir
og Framsókn.
K j ördæmaskipunarfr umvarp-
ið, sem er annað stórmálið, sem
Alþýðuflokkurinn flytur á þessu
þingi, var ekki lagt fram fyr en
daginn eftir kosningar. Það gat
því ekki orðið til þess að angra
þessa samfylkingu þagnarinnar
fyrir kosningar.
En hvað þá um skattalaga-
breytingamar? Hvað eftir ann-
að eru Framsóknarmenn og
Sjálfstæðismenn búnir að boða
frumvarp til laga um breyting-
ar á skattalögunum. En það hef-
ir bara ekki látið sjá sig. Sjálf-
stæðisflokknum þótti ekki ráð-
legt, að hreifa því, frekar en
öðrum málum, fyrir kosningar.
Verour nú fróðlegt að sjá, hvað
þetta margboðaða skattafrum-
varp hefir að færa almenningi,
vöruna, greiddist þeim úr verð-
jöfnunarsjóði. Bændur fengju
hið sama verð í báðum til-
fellum. Laun þeirra yrðu því í
engu skert. Þetta ættu Fram-
sóknarmenn þó að skilja allra
manna bezt, þar sem þeir hafa
margra ára reynslu í fram-
kvæmd slíkri sem þessari, að
því er kjötverðið snertir. —
Norska saltkjötið var fyrir
stríðið alltaf verðbætt með
verðjöfnunargjaldinu sem tek-
ið var á innanlands markaðin-
um. Þó þetta sé svo einfalt
mál, að hvert 10 ára skólabarn
geti skilið það, þá virðist svo,
sem Tímanum og Framsóknar-
mönnum sé algjörlega ofvaxið
að skilja þetta, og kalla slíkt
„ójafnaðarmennsku.“
Þeir virðast einnig alveg
gjörsneyddir því að geta séð
hver regin munur er á því, að
svipta launastéttir landsins
öllum rétti til að ákveða verð
vinnu sinnar og því að ákveða
verð á neyzluvöru til almenn-
mennings, sem verðbætt er, ef
verðið er of lágt, fyrir fram-
leiðandann.
Þeir virðast einnig alveg
gjörsneyddir því að geta séð
hinn stórkostlega mun, sem er
á því að banna launahækkun
og að fyrirbyggja hreint okur
á erlendum nauðsynjavörum
eða farmgjöldum. Annars veg-
ar er um það að ræða, að
svipta tugi þúsunda af þjóðfé-
lagsþegnunum sjálfsbjargar-
hvöt sinni, eða flæma þær
burt frá heiðarlegu samkomu-
lagi um kaup og kjör yfir í alls
konar baktjaldamakk og
leynisamninga eins og raunin
hefir á orðið síðan gerðardóm-
urinn kom til sögunnar. Hins
vegar er aftur á móti aðeins
um það eitt að ræða, að festa
verðlag íslenzks gjaldmiðils
með skynsamlegum ráðstöfun-
um, sem í engu bitna á fram-
Ieiðslustéttum þjóðfélagsins né
rýra möguleika verzlunarstétt-
ar þeirrar, sem annast dreif-
ingu vörunnar meðai almenn-
ings. Það er áreiðanlega ekki
af heimsku, að þeir Framsókn-
armenn skilja ekki þetta., k-
stæðan er öll önnur.
þegar höfundar þess þora loks-
ins, að láta það sjá dagsins ljós.
Það ætti nú að fara að verða
óhætt fram úr þessu. Bæjar-
stjórnarkosningarnar eru um
garð gengnar, og Sjálfstæðis-
flokkurinn hefir lafað á meiri-
hlutanum í bæjarstjóm í krafti
þagnarinnar ó þingi, þó að hann
að vísu missti meirihlutann á
meðal kjósenda í höfuðstaðnum.
Það er því ekki sjáanlegt,
hvað lengur ætti að dvelja störf
þingsins. í meira en heilan mán-
uð er Sjálfstæðisflokkurinn bú-
inn að eyða fé landsins til þing-
halds fyrir ekki neitt, af hræðslu
við bæjarstjórnarkosningamar
í höfuðstaðnum. Nú skyldi mað-
ur ætla, að þess væri ekki
lengur þörf og þingið færi að
gera þeim mörgu og stóm mái-
um, sem fyrir því liggja, ein-
hver skil.
Og enn einu sinni er rétt að
segja hver hún er. Til þess hægt
sé að framkvæma slíkar dýrtíð-
arráðstafanir sem þessar þarf
mikið fé. Það fé verður að taka
hjá stríðsgróðamönnum þeim,
sem grætt hafa frá hundruðum
þúsunda upp í 10—15 milljónir
síðan stríðið hófst. Þessa menn
og þessi fyrirtæki verður að
láta borga verðjöfnunina að
langmestu leyti, annars eru all-
ar ráðstafanimar þýðingarlau#-
ar.
Og það er ástæðan fyrir þess-
um sauðarsvip, sem xTíminn set-
ur upp, að Framsókn hvorki vill
né þorir að taka þennan skatt.
Samningur hennar við flokk
stórgróðamannanna — Sjálf-
stæðisflokkinn — hindrar það.
Þess vegna setur Tíminn upp
sauðarsvipinn í hvert sinn sem
BLÖÐUNUM verður nú eðli-
lega tíðræddast um kosn-
ingaúrslitin í Reykjavík. Blöð
Sjálfstæðisflokksins brjóta heil-
an um það „tómlæti“ kjósend-
anna, sem olli því að Sjálfstæðr
isflokkurinn tapaði meirhlut-
anum meðal kjósenda og einu
sæti í bæjarstjóm. „Vísir“ skrif-
ar:
„Það er nauðsynlegt að gera sér
Ijóst, a£ hverju þetta tómlætl staf-
ar, og skal þó ekki farið langt út
í þá sálma að þessu sinni. Þess er
fyrst að geta, að sumir eru svo
öruggir með sigur flokksins, að þeir
skeyta ekki um að styðja hann við
kjörborðið. Þarf ekki orðum að þvl
að eyða, hvað slík vanræksla er
Óþægileg og heimskuleg. Aðrir
hafa setið heima vegna óánægju
með gerðardómslögin. Og þó hafa
fleiri vanrækt að kjósa, vegna þess,
að þeir eru óánægðir með afleið-
ingar gerðardómslaganna: Einhliða
samstarf við Framsóknarflokkinn.
En allir eiga þeir Sjálfstæðismenn,
sem heima sátu, sammerkt um það,
að gera sig seka í vítaverðu skfln-
ingsleysi á skyldum sínum við
sjálfa sig og stefnu sína“.
Já, „Aþenuborgarmenn vita,
hvað rétt er“, sögðu Spartverj-
ar forðum, „en þeir gera það
bara ekki“. Eins er það með for
sprakka Sjálfstæðisflokksins:
Þeir vita, hvað ósigrinum veld-
ur. En þeir skeyta, því bara
engu.
Morgunblaðið skrifar x tilefni
af kosningaúrslitunum:
„Því verður ekki neitað, að Sjálf
stæðisflokkurinn hafði á ýmsan
hátt erfiða aðstöðu í þessum kosn-
ingum. Flokkurinn hafði í 2% ár
hann minnist á þessi mál, og
jórtrar og japlar á því, að rangt
sé að binda verðlag á afurðum
nema kaupgjald sé lögfest.
Væri á þennan hátt unnið
gegn dýrtíðinni svo þjóðin fyndi
að eitthvað væri að gert, yrði
allt annað að eiga við kaup-
gjaldsmálin. Þá sæu þeir, sem
laun taka, að þeir byggju við
snefil af réttlæti í stað þess að
nú sjá þeir, að það eru þeir ein-
ir, sem hnepptir eru í þrældóms-
fjötra og sviptir frumstæðasta
rétti mannsins, réttdnum til að
bjarga sér og sínum með vinnu
sinni meðan aðrar stéttir moka
saman milljónagróða. Fyrir
þessa helstefnu sína mun Fxram-
sókn gjalda þó síðar verði, því
sauðarsvipurinn, þó góður sé i
bili, endist henni áreiðanlega
ekki til eilífðar. ***
veriö I samstarfi í ríkisstjóminni
við höfuðandstöðuflokka sína. Þótt
Sjálfstæðismenn yfirleitt viður-
urkenni nauðsyn sjórnarsamvinn-
unnar, er hitt víst, að flokksmenn
kunna. síður en svo vel við sig í
þessari sambúð".
Það er áreiðanlega rétt:
Flokksmennirnir kunna síður
en svo vel við sig í sambúðinni
við Framsókn og, .Hriflumennsk
una“. En þeim mim betur kann
formaður flokksins, ólafur
Thors, við sig þar.
*
Tíminn birti á kosningadag-
inn yfirlýsingu frá Jónasi frá
Hriflu, formanni Framsóknar-
flokksins, undir fyrirsögninni:
„Andstyggilegt athæfi Alþýðu-
blaðsins“. Segir þar meðal ann-
ars:
„Alþýðublaðið birtir í gær, sér
til framdráttar við kosninguna í
dag, tvær stórlygar. Axmars veg-
ar, að Framsóknarmenn ætli að
svíkja einn af efstu mönnum
flokkslistans, í því skyni að hjálpa
öðrum frambj óðanda flokksins til
meira kjörfylgis . . .
Það er kostur við þessa lygastarf-
semi Alþýðublaðsins, að það er
öllum auðsætt við fyrstu sýn, að
hér eru lubbamenni aiTverki . . .
Allir, sem til þekkja, vita, að
Hilmar Stefánsson valdi sér það
sæti á listanum, sem hann hefir,
og var ófáanlegur til að vera efst-
ur . . .
Alþýðublaðíð mun fá að sanna
það, að stuðningsmenn B-listans
standa fast saman. Þeir vilja vinna
á málstað sínum og sterkum rökum,
en ekki á þeim vinnubrögðum, sem
marka Alþýðublaðinu litið öfunds-
Frhu á 6. síðu.