Alþýðublaðið - 03.06.1943, Blaðsíða 4

______________ ALÞYÐUBLAPIÐ
Friðrik A. Brekkan:
Bðrnin við Seljaveg.
j^l|)^5ubUM5
Otffefandl: AlþýOuflokknrtnn
Bltatjóri: Stefán Pétarssoa
Rltatjóm og afgreiBsla í A1
þýðuhúsinu við Hverfisgötu.
ölxnar ritstjómar: 4901 og
4 >02.
Sunar aígreiðslu: 4900 og
490€.
VerO i lausasölu 40 aura
Alþýðuprentsmiðj an h.f
Kommúnistísk
ritskoðnn.
TVO UNDANFARNA daga
hefir verið að birtast hér
í blaðinu grein eftir Skúla Þórð
arson sagnfræðing um félags-
málalöggjöfina á íslandi. Þessi
grein var, eins og frá var skýrt
í stuttum formála fyrir henni,
upphaflega ekki skrifuð fyrir
Alþýðublaðið, heldur fyrir hið
nýja tímarit Alþýðusambands-
ins, ,,Vinnan“, og átti að birt-
ast í 1. maí hefti þess. Þegar
til kom neitaði fulltrúi komm-
únista í ritnefnd tímaritsins að
veita samþykki sitt til þess,
að greinin yrði birt í því, og
þar eð samkomulag þarf í
nefndinni um efni tímaritsins
var greininni þar með vísað frá
og hún fallin fyrir hinni komm-
únistísku ritskoðun,
>
Það fer nú ekki hjá því, að
þeir, sem greinina hafa lesið,
leggi þá spurningu fyrir sig,
hvað það eiginlega sé, sem
kommúnistar vildu ekki, að
kæmi fyrir almennings sjónir.
Höfundur greinarinnar, Skúli
Þórðarson sagnfræðingur, er
sem kunnugt er kennari og
fræðimaður og hefir ekkert
verið við stjórnmálaáróður rið-
inn. Grein hans er líka fullkom-
lega hlutlaust yfirlit fræði-
manns yfir félagsmálalöggjöf-
ina á íslandi fram á þetta ár.
En að sjálfsögðu gat hann sem
fræðimaður ekki komist hjá
því, að segja þann sannleika,
að það er Alþýðuflokkurinn,
sem síðan hann var stofnaður
fyrir rúmum aldarfjórðungi,
hefir átt frumkvæðið og höfuð-
þáttinn í allri félagsmálalög-
gjöf til hagsbóta fyrir hið
vinnandi fólk við sjávarsíð-
una hér á landi. Eða hvernig
gæti nokkur heiðarlegur fræði-
maður skrifað sögu félagsmála-
löggjafarinnar hér á landi,
hversu stutt, sem hún væri, án
þess að geta frumkvæðis og
baráttu Alþýðuflokksins fyrir
togaravökulögunum 1921 og
endurbótunum á þeim 1928,
lögunum um verkamannabú-
staði 1929, sjómannalögunum
1930 og hinum margvíslegu
lagasetningum um eftirlit með
öryggi sjómanna síðan, fram-
færslulögunum 1935, lögunum
um alþýðutryggingar 1936 og
síðari endurbótum á - þeim,
lögunum um stéttarfélög og
vinnudeilur 1938 og nú síðast
lögunum um orlof fyrir alla
launþega landsins 1943?
Hvernig er hægt að skrifa um
alla þessa margháttuðu um-
bótalöggjöf á sviði félagsmál-
anna, án þess að minnast á Al-
þýðuflokkinn?
En það er einmitt það, sem
kommúnistar ekki vilja. Þeir
óttast þá viðurkenningu á starf
semi og baráttu Alþýðuflokks-
ins, sem felst í hinni hlut-
lausu frásögn fræðimanns-
ins. Þess vegna reyna þeir að
koma í veg fyrir, að hún geti
birzt á prenti. Þessvegna neit-
uðu þieir um samþykki sitt til
þess að grein Skúla Þórðarson
Alþýðublaðið hefir verið
beðið fyrir „bæn, fyrir
hönd barnanna við Selja-
veg til borgarstjóra, bæj-
arstjórnar, bæjarráðs,
barnaverndarnefndar —
svo og allra nefnda, sem
starfandi kunna að vera
fyrir velferð barnanna í
þessum bæ.“
UNDIRRITAÐUR hefír nú
átt heima hérna við Selja-
veginn í bráðum níu ár, og á
hverju vori hef ég séð saraa
sorgar-atburðinn endurtaka sig.
Hér fyrir neðan götuna er
dálítill afgirtur grasblettur,
sem mun tilheyra lóð Sóttvarn-
arhússins og því vera í eign
bæjarins.
Þegar hlýna fer á vorin,
koma börnin úr nágrenninu út
á þennan blett í tugatali og
leika sér þar af hjartans ó-
nægju, svo að unun er á að
horfa. Þessi börn hafa annars
engan leikvang nema götuna,
En þau sýna það með fram-
ferði sínu, þegar þau komast
á blettinn, að börn þurfa í raun
og veru sára lítið til þess að
vera ánægð og geta leikið sér
af mestu pryði án sérstaks út-
búnaðar eða eftirlits. Ég hef
veitt börnunum sérstaka at-
hygli nú undanfarna blíðviðris
daga, eins og reyndar oft á
undanförnum árum, og get því
um þetta borið.
Nú skyldi maður ætla, að
börnin fengju að vera þarna í
friði á lóð bæjarins fyrir áreitni
þeirra fullorðnu. En svo er þó
ekki: í dag er bletturinn auð-
ur. Engir leikir, engir barna-
hlátrar hljóma þar lengur.
Börnin hafa verið rekin út á
götuna aftur af þeim, sem um-
ráð hefur yfir blettinum —
manni, sem auðvitað er í sínum
góða rétti, þar sem hann mun
hafa blettinn á leigu til þess
að hirða af honum töðuna, þeg-
ar þar að kemur. — Þetta end-
urtekur sig á hverju ári.
Fyrir nokkrum árum var
barnaverndarnefnd bent á þetta
og hún beðin að tala máli barn
anna við yfirvöld bæjarins. —
Barnaverndarnefndin brást
vel við — ég held meira að
segja, að hún hafi komið hing-
að vestur eftir og horft á blett-
inn. En svo varð það heldur
ekki meira. Engu varð um þok-
að, því að bletturinn var leigð-
ur.
Nú langar mig til að spyrja:
Er þessi litli túnblettur við
Seljaveginn svo ómissandi
tekjustofn fyrir bæjarfélagið,
að engin tiltök séu, að börnin
fái að njóta hans fyrir leiki
sína, og að þess vegna verði á
ar fengi rúm í tímariti Al-
þýðusambandsins, þar sem
hún þó sannarlega átti heima.
Þannig nota þeir aðstöðu sína
í stjórn allsherjarsamtaka
verklýðsins til þess að halda
niðri sannleikanum um margra
áratuga baráttu verkalýðs-
hreifingarinnar og forystu Al-
þýðuflokksins í henni. Það er
einskonar kommúnistísk rit-
skoðun, það sem hún nær. Hún
á að viðhalda vanþekkingunni
til þess að áróðurslygar komm-
únista gangi því betur í fólkið.
*
Það eru sömu vinnubrögðin
til þess að falsa sögu verkalýðs
hreifingarinnar, eins og austur
á Rússlandi í seinni tíð, þar
sem nú er svo komið, að hægt
er að telja fólki trú um, að
einlægustu forvígismenn þess í
fortíðinni hafi verið njósnarar
og glæpamenn, en núverandi
harðstjórar þess hafi gert allt,
honum út á götuna, sem þau
eru að reyna að flýja?
Ef svo skyldi nú reynast við
nánari athugun, að bærinn
gæti staðið nokkurnveginn
jafnréttur, þó leigutekjurnar af
jþbs^um bleftti gengju undani,
langar mig til — fyrir hönd
barnanna við Seljaveginn —
að fara þess á leit við alla þá
virðulegu aðila, sem hér eru
nefndir að ofan, að þeir beiti
sér fyrir því, að börnin fái að
leika sér þarna í friði og njóta
þeirra sólskinsdaga, sem for-
sjóninni kann að þóknast að
gefa þeim.
í sambandi við þetta leyfi ég
mér að benda háttvirtum yfir-
völdum bæjarins á, að jafnt og
stöðugt er þrástagast á, að börn-
in í bænum séu illa siðuð, (rétt
eins og börnin eigi sjálf sök á
umhverfi sínu og þeim áhrifum,
er þau verða fyrir) — og jafn-
framt á hinum illu áhrifum,
hættum og óhollustu, sem börn-
in verði fyrir á götunni, þetta
samrýmist illa þeirri staðreynd,
að börnin séu hrakin úr þeim
fáu griðastöðum, sem þau gætu
átt, vegna þess að bærinn geti
fengið fáeinar krónur í leigu
eftir slíka bletti, eða að ein-
staklingar þurfi á töðunni af
þeim að halda. Auðvitað verð-
ur því ekki neitað, að taðan er
góð og gagnleg — en í herrans
nafni — reynið að afla hennar
annars staðar.
:Ég vona fastlega að þeir hátt
virtu aðilar, sem ég hef snúið
máli mínu til, bregðist vel við,
og að ég fái þá ánægju á kom-
andi sólskinsdögum að sjá börn
leika sér í friði og ró á blettin-
um hérna framan við gluggann
minn.
V ir ðingar f y llst
Reykjavík, 1. júní 1943.
Friðrik Á. Brekkan.
Félagsblað KR,
1. tbl. 7. árgangs er nýkomið
út. — Efni: Erlendur Pétursson
fimmtugur, með nokkrum mynd-
um, Hvað dró mig svo djarft til
sín?, grein um íþróttir, eftir Er-
lend Pétursson, Handknattleiks-
keppnin eftir X, Frá sundflokkn-
um, með mörgum myndum af
sundgörpum félagsins, piltum og
stúlkum, Að hverju keppir þú?
Heilræði til íþróttamaýnia, eftiir
Ben. Jakobsson, Frá skíðamótun-
um, íþróttamótin í sumar, íslands
glíman, eftir Ágúst Kristjánsson
o. m. fl.
Skrifstofur sendiráðs íslands
í Washington eru fluttar í 909
sixteenth Stréet Washington, en
heimili sendiherrans er áfram í
3839 Massachusetts Avenue Wash-
ington D. C.
sem fyrir það hefir verið gert.
Það er nákvæmlega sama að-
staðan til þess að forheimska
fólkið, sem kommúnistar eru
að keppa eftir hér. Á henni
hyggjast þeir í framtíðinni að
byggja vald sitt.
En nú er að vísu mjög langt
frá því, að kommúni^tar séu
einráðir um blaða- og bókaút-
gáfu hér á landi, eins og fyrir-
myndir þeirra eru austur á
Rússlandi. Og því er nú hin
ágæta grein Skúla Þórðarsonar
sagnfræðings um félagsmála-
löggjöfina á íslandi komin út,
þrátt fyrir ritskoðun komm-
únista við tímarit Alþýðusam-
bandsins. En ofurlítil vísbend-
ing mætti hrakningasaga þess-
arar greinar verða mönnum
um það, hvernig ástatt yrði um
ritfrelsi, prentfrelsi og alþýðu-
menntun á landi hér, ef komm-
únistar yrðu einhverntíma
öllu ráðandi.
hverju ari að hrekja þau af
Fimmtudagur 3. júní 1943»
John Steinbeck hafði ritað 6 bækur áður en hann
komst á varir allra þeirra, sem unna fögrum bókmennt-
um, en bað varð, er bókin MÝS OG MENN kom út. Hún
varð sölumetbók í Ameríku og síðar alls staðar þar, sem
hún var gefin út.
; Nú er bókin komin út í íslenzkri þýðingu Ólafs Jó-
hanns Sigurðssonar, en hefir áður verið flutt að nokkru
í útvarp, og það tvisvar sinnum, svo margir kannast
orðið við raunasögu þeirra Georgs og Lenna.
Eftir að „Mýs og menn“ hafði náð slíkri hylli, sem
raun bar vitni, voru hinar fyrri bækur Steinbecks gefn-
ar út að nýju, en ávallt fylgdi á kápunni, að bókin væri
eftir höfund „Mýs og menn“.
„Þær voru svo litlar. Ég klappaði þeim, og þá fóru
þær undir eins að bíta mig í fingurna, og ég kleip þær
pínulítið í hausinn, og þá voru þær undir eins dauðar,
— af því að þær voru svo litlar. Ég vildi óska, að við
fengjum kanínur sem fyrst, Georg. Þær eru ekki eins
litlar.“ — Þetta segir Lenni, heljarmennið með bams-
hjartað, sem á engu mátti snerta án þess að meiða eða
skemma. Lenni verður ógleymanlegur öllum, sem lesa
bókina, svo og Georg, tryggðatröllið, sem fylgir Lenna
gegnum þykkt og þunnt, vakir yfir velferð hans og yfir-
gefur hann ekki, þótt á móti blási, vegna flónskuverka
| og styrkleika hans.
Bókin er óviðjafnanleg, lofsöngur til lífsins og dá-
semda þess, þrátt fyrir fólsku og frændavíg mannanna.
Aðalfandnr
fitvegsbanka islands M.
verður haldinn í húsi bankans i
Reykjavík fðstudaginn 11. júní 1943
klukkan 2 e. h.
DAGSKRÁ:
1. Skýrsla fulltrúaráðsins um starfsemi Útvegsbank-
ans síðast liðið starfsár.
2. Framlögð endurskoðuð reikningsuppgerð fyrir árið
1942.
3. Tillaga um kvittun til framkvæmdastjórnar fyrir
reikningsskil. f
4. Kosning tveggja endurskoðunarmanna.
5. Breyting á samþykktum hlutafélagsins.
6. Önnur mál.
Aðgöngumiðar að fundinum verða afhentir í skrif-
stofu bankans frá 7. júní n. k. og verða að vera sóttir í
síðasta lagi daginn fyrir fundinn. Aðgöngumiðar verða
ekki afhentir nema hlutabréfin séu sýnd. Útibú bank-
ans hafa umboð til að athuga hlutabréf, sem óskað er
atkvæðisréttar fyrir, og gefa skilríki um það til skrif-
stofu bankans.
Reykjavík, 7. maí 1943.
f. h. fulltrúaráðsins.
Stefán Jóh. Stefánsson.
Lárus Fjeldsted.