Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 28.10.1934, Síða 3

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
3
Moð því að koma þess konar
rúmi — sem þá er kallað 'eim-
svali —í samband við aftanverða
eámsnældu eða venjulega gufu-
vél, eykst y firþrýs tingu r,inn á
gufunni og afkast vélarinnarí.
Einisvali er því vanaliega notaður
þar sem um orkuvirkjun úr gufu
er að ræðia og þar sem mugileg-
ur kuldi er fyrir hendi til að kæla
giufuna í eimsvalanum. Úr eim-
svalanum rennur síðan hieitt vatin.
Má hækka eða lækka hitastig
þess eftir vild með þvi að minka
eða auka kælivatnsrenslið. i
fránenslisvatninu er svo mikil
hitaorka, að hún samsvarar nál.
ferfaldiji vélaorkunni eða meiru.
Það er því mikils viert ef hægt
er að nota sér þessa hitaorku,
sem frá slíkum vélum annars fer
forgörðum í fcælivatninu.
Nú hagar svo til á ítaliu, að á
hverasvæðinu mun eig veranema
iítill kostur á köldu vatni. Veit
ég enda ekki heldur til, að mein
hitaveita sié í sambandi við virkj-
animar. Mun óhætt að segja, að
til upphitunar verði tiltölulega
lítið gagn að frárensiisvatni vél-
anna eða útblástursgufu. En pað
lar a’íStsœ/í, að slík notkun afy
hítane numdi g&!-\a virkjunina
stóitem hagkvœmari.
liölska virkjantnmr mrfiu pvj
nœr emgöngu. ao byggja á mfr
orkasölunnt Bórframlieáðslan er
orðin hneint aukaatriði.
Til að ná sem mestri raforku
úr vissu gufumagni var í fyhsitu
reynt að skeyta eimsvala við eim-
snældurnar, en þá kom það í
Ijós, að svo mikið loft var í guf-
unn;, að það eyðilagði sogið í
eimsvalanum, og þurfti svo siterk-
ar loftdælur til að dæla loftinu
burt, að það svaraði ekki fcostn-
aði.
Var þá tekið upp það ráð, að
láta jarðgufuna hita upp hreint
vatn, er rann um lóðréttar pípur
í eins konar katli. En jarðgufan
lék utan um pípurnar. Gufa sú,
er myndaðist af hrieina vatninu,
var slðan notuð í eimsnældunium;.
Það kom þó í ljós, að brátt fór
að leka með pípunum.. Loft og
jarðgufa blönduðust þá hreinu
gufunni og fór á sömu leið og
áður, að loftið komst í eimsval-
ann og eyðilagði lofttómið að
miklu leyti og olli enn fremur
skemdum á ehnsvalapípunum.
Þessi aðferð til orkuvinslu var
fyrst notuð á 250 KW eimsnældu,
er var teagd við rafal, er fram-
leiddi þrífasa riðstraum með
4000 volta spennu.
Þegar byggingu þeirrar stöðV-
ar var lokið, var strax byrjað á
byggingu miklu stæxra orkuverls.
Komst það upp 1916—1917, þó að
.stríðið ylli ýmsum erfiðleikum).
Voru nú reistar 3 eimsnældul!.
Enu þær gerðar fyrir samtals
9000 KW eða liðug 12 000 hestöfl.
Ehu þær með eimsvölum.
Loks var bygð enn ein vél, og .
var hún vegna erfiðleika með áð-
urnefnda eimsvala gerð fyrir
beinan útblástur gufúnnar. Gaf
hún rúm 4000 hestöfl til viðhót-
ar, en hefði getað gefið mun
miedra, ef eimsvali hefði verið not-
aður. Hins vegar varð nú stofn-
kostnaður og rekstrarkostnaður
mun minni en ella.
En brátt tókst að finna upp
aðferð til áð ná loftinu úr guf-
unni á annan hátt en áður hafði
þekst. Er hún í aðalatriðum
•fólgin í því að þétta jarðgufuna,
áður en hún er notuð, og leiðá
burtu hinar óþéttanlegu loftteg-
undir — láta þéttivatnið síðan
gufa upp aftur — en þá er það
laust við iofttiegundirnar og veid-
ur engum lerfiðleikum í véluím
eða eimsvala.
Er þessi aðferð nú niotuð við
hinar fyrmíefndu þrjár vélár í Lat-
derello og hefir gefist ágætlega
í mörg ár.
TILBONIR HVERIR
Hafa nú verið settar upp eftir"
farandi orkuvinslustöðvar fyrir
jarðgufu:
■ Vélar
í SERRAZZANO 1
LAGO (áður í Larderello) 1
Gufuþrýstingurinn, sem yfirf
leitt er til umráða frá hinum
ítölsku hverum, er mjög láguh
Vanalega nál. 1 kg. á fercenti-.
metra yfirþrýstingur:. Á leiðinni
gegnum katla og hreinsara tapast
töluvert af þrýstingnum, þannig,
að hann er oft ekki nema fjórð’-
ungur úr kg. á fercentimetra yf;-i
irþrýstingur við innstreymið í
snældumar. Er afkast vélanna því
afarmikið komið undir mótþrýst^
ingnum, eins og áður er nefnt.
í Larderello mun gufunotkun vera
nál. 14 kg. á hvem KW^tíma.
Þó að gufan sé svona lágspent
í notkun, þá hækkar þrýstingf
lurinn í gufuholunni, ef útstreymið
er tept. Getur hann farjð upp i
8—10 kg. á feroentimetra (eðá
400—140 pd/ferþuml.). Til skýfl-,
ingar skal geta þess, að þetta
samsvarar þrýstingnum á 80—100
metra sjávardýpi. Með vaxandi
gufu-úttaki fellur auðvitað þrýst-
i'ngurinn eins og á venjulegum
katli.
Svona lágur þrýstingur er ó-
heppilegri helduren af þrýs.tingur
og hiti væri meiri. Vil ég i þes.su
sambandi benda á — þó ég viti
ekki til að það hafi verið athug-
að í Italíiu — að vel geta verið
möguleikar til að auka töluvert
vélaorku hveragufu, hneint og
beint með kolakyndingu, en á
ódýrafli hátt heldur en fengist
með viðbótar-gufuvélum eða
dieselvélum — sem sé með því að
yfirhita hveragufuna.
— Hér skal þó ekki farið nánar
|it í þessa sálma.
Á borunaraðferðum hafa orðið
stórk'ostlegar endurbætur. Var
áður eingöngu borað með högg-
bor. Er það eins kouar meitLll,
sem fellur nokkuð ört niður í
borholuna. — En nú er notuð
bæði þessi aðferð og snúninigs-
bomn — og hefir með þeim samL
einuðum náðst beztur árangur.
Til þess að fá gufu með jöfnt-
um og stöðugum þrýstingi miun
vanalega þurfa að bora 60—100
metra, en stundum 150 metra.
Er vanalega verið 3—4 mánuði
með hverja holu í L,ago, en 5—6
mánuði í Lardeiello.
Oít er borað djúpt áður en
nokkur gufa gerir vart við sig.
En því meira sem kemur af guíV
unni, því erfiðari verður borunj-)
in. Þegar snúningsbomn er not-
uð, er dælt vatni niður í holuna
til að halda gufunni í skefjum;.
KW
Loks kemur þó að því, að gufV
an verður yfirsterkari og brýst
upp um holuna: sjóðandi vatn,
aur og steinar þeytast upp í
loftið í nokkrar mínútur — síð-
an kemur hreinn gufustraumuxf
inn. Oft eyðileggjast borturnarnfl
ir við þessi gos, en tilkomumikil
sjón er það, þegar gufan brýzt
upp um borholuna undan þvi
feikna fargi, er á henni hefir hvílt
— ei:ns og t. d. í Larderello 26.
marz 1931, eftir að borað hafði
verið í marga mánuði með alveg
nýrri og mjög fullkominni vél:
— Þenna dag urðu yfirmennimir
snögglega varir við að von væri
á gosi, og hlupu nú allir sem
fætur toguðu til að forða sér.
Heyrðist von bráðar undirgangf
ur mikiE, dunur og dynkir, er
bentu til, að hér væri eitthvað
óvanalegt á ferðinni. Enda tók nú
að gjósa aur og steinum, en síðu
an komu feikna gufustrókar, eins
óg hvirfilbylir, með ægilegum há-
vaða, er hélzt dö,gum og vikum
saman.
Loks tókst þó að ganga fná
holunini með 4 tonma kragastykki,
er komið var fyrir utan um gufufí
opið, með gufupípum, lokum O'g
nauðisynlegum útbúnaði. En þang-
að til var hávaðinn svo mikill, að
hann heyrðist til Voltema, sem
er í 20 km. fjarlægð, og 'varð
.mönnum varla svefnsamt i nái-
'grenininíu.
Hinin nýi hver, er þarna mynd;-'
aðist, var sakir styrkleika siins
kaliaður II Soffiomsshm,o. Er það
orð dregið af Soffioni, sem er ít-
alska orðið fyrir hver og mun
þýða blásari. II Soffionissimo
reyndist framleiða gufu með 3,5
kg. yfirþrýsting á íeroentimetra.
En gufumagnið var 200 000 kg/klt
af 205° heitri gufu. Var hún þanrr
ig töluvert yfirhituð.
Skömmiu síðar var boruð ný
hola eigi alilangtrfrá Soffinissimo.
Var hún kláruð tæpu ári síðar
og gaf þá 180 000 kg. af gufu
á klt. með 3 kg. yfirþrýsting —
og slagaði þannig töluvert upp í
hina fyrri. Var þ'essi hver kalfc
aður S'offionissimio nr. 2.
Loks kom það fyrifl í Serrazzaþ
no, eftir að boraðar, höfðu verið
5 holur til rannsókmar á jarðvegf-
inum, að hoia sú, er þá var búið
að vera nokkra mánuði mieð, tók
snögglega til að gjósa með óguip
legum krafti. Reyndist þessi nýi
hver framleiða 200 000 kg. af gufu
á klt, en með hærri þrýstingi
en áður hafði þekst, sem sé 4
kg. yfirþrýsting á fercentimetiia.
ÚTBÚNAÐUR VIÐ HVEROPIÐ
Frh. á 6. síðu.
650 með frjálsum útbiástri
250 með eimsvala
CASTELNOVO 2 amt. 750 hvor m. frjálsum útbi.
LARDERELLO 3 3000 hver með eimsvala
LARDERELLO 1 3000 með frjálsum útblástri
Samtals eru þarna þá virkjuð 14400 KW eða nál. 20 000 hestöfl.